Binnenskamers
Dissidenten vinden
572 raketten te veel
poggenponl keukens/bad
WÊmWÊ
Aangespoelde potvis op strand
van Egmond trekt veel kijkers
helpt u kiezen:
Van Agt: Den Uyl moet
maar niet meer terug
Den Uyl: „Van Agt moet
nu maar vertrekken"
Steurt voor Van Agt op CDA-congres
Groei D'66
gaat door
MAANDAG 17 DECEMBER 1979
BINNENLAND
PAGINA 7
DRONTEN (GPD) - Premier Van Agt heeft zaterdag op het CDA-congres in Drenten een
aanval gedaan op de oppositie die naar zijn mening een „oorverdovend stampei" heeft
gemaakt over de korting op de sociale uitkeringen. „De oppositie is er om te opponeren
maar dan wel op basis van eerlijke informatie en niet van demagogie", aldus Van Agt
Van Agt haalde ook enkele malen fel uit naar PvdA-leider Den Uyl. Hij noemde het onver
antwoordelijk dat deze de vakbeweging heeft opgeroepen „niet in te gaan op het lokkertje
van het kabinet inzake belastingverlaging". Van Agt: „Beneden de maat van een man. die
minister-president was van ons land. Ais het zo moet, kan dat „was" maar beter zo
blijven'aldus Van Agt.
Van Agt zei ook dat Den Uyl beter moet nadenken alvorens hij uitspraken doet als zou het
hoge ziekteverzuim in het land te maken hebben met het zittende kabinet Van Agt
citeerde voorts uitvoerig uit een brief van een Utrechtse vrouw, die het kabinet-Van Agt
bedankt voor haar sociale uitkering. „Dat geeft ons weer moed in het hart en pit in het lijf
om vol te houden", zo zei Van Agt.
Hij deed een oproep wat betreft de inkomens de uiterste matigheid te betrachten, omdat de
economische situatie er zorgelijk uitziet, vooral gezien de recente olieprijsstijgingen.
Volgens Van Agt heeft het kabinet een sociale ramp afgewend door een beleid te voeren
van economisch herstel. „Onze doelstelling van 150.000 werklozen in 1981 krijgen we niet
voor elkaar, maar zonder het beleid van het kabinet zou de werkloosheid zijn verdub
beld", aldus Van Agt.
Over de mogelijkheid van een loonmaatregel zei fractieleider Lubbers dat de regering
gezien de ernstige economische toestand niet neutraal kan blijven. Ze zal iets moeten
doen: óf stringente afspraken met de sociale partners, óf een gedwongen adempauze om
tot een noodzakelijk en rechtvaardig samenstel van maatregelen te komen.
ZEIST( GPD) - Oppositieleider Den Uyl heeft zaterdagmiddag op een vergadering van het
gewest Utrecht van de Partij van de Arbeid in Zeist gezegd dat het kabinet-Van Agt weg
moet. omdat het voortbestaan ervan een bedreiging is van de sociale en economische
ontwikkeling van dit land. „Toch ben ik met de CDA-dissidenten van oordeel dat de
kwestie van de kernwapens nog belangrijker is. Ik hoop dat het CDA zal inzien wat op het
spel staat. Fluiten we het kabinet niet terug, dan hebben we dé kans op vrede in de jaren
tachtig gemist".
Den Uyl zei in Zeist dat Van Agt de zaak kennelijk niet ernstig heeft genomen. „Tegen de
motie-Stemerdink in is de regering akkoord gegaan met de produktie én plaatsing van 572
nieuwe raketten. Het NAVO-communiqué laat daarover geen enkele twijfel ontstaan: alle
landen hebben ingestemd met het moderniseringsprogramma. Het voorbehoud dat de
regering tot 1981 maakt ten aanzien van plaatsing van 48 Kruisraketten op Nederlands
grondgebied, is volstrekt ongeloofwaardig. Door in te stemmen met het besluit tot uitvoe
ring van het moderniseringsprogramma heeft de Nederlandse regering het gemaakte
voorbehoud op losse schroeven gezet, en dan kan Van Agt wel zeggen dat we het commu
niqué niet serieus moeten nemen, maar het is een internationale gewoonte om via dit soort
NAVO-communiqués signalen te geven".
Den Uyl vond het trouwens duidelijk, dat het communiqué een getrouwe weergave is van
wat er is besloten; dat tegen de uitspraken van de kamer in de regering met het besluit
akkoord is gegaan. „Het CDA wordt volstrekt ongeloofwaardig als het deze handelwijze
van het kabinet aanvaardt".
Volgens de oppositieleider zijn onderhandelingen met de Sowjet-Unie dringend nodig.
„Dat is de grote uitdaging voor de jaren tachtig. We moeten de NAVO dwingen tot
herbezinning. Nederland moet zijn lidmaatschap van de NAVO gebruiken om een door
braak te forceren, en dat kan. Woensdag moet de Kamer dan vasthouden aan zijn eis dat
eerst moet worden onderhandeld. Intrekking van het NAVO-besluit kan de weg openma
ken voor besprekingen vooraf'.
Rede premier
wekt onvrede
bij YYD'ers
DEN HAAG (GPD) - WD-lei-
der Rietkerk heeft dit week
einde gezegd van de regering
te zullen eisen dat het zich
bindt aan het NAVO-com
muniqué. "Als het kabinet
dat gaat bagatelliseren, zie ik
ernstige moeilijkheden ont
staan". Overigens geldt voor
Rietkerk ook het aanhangsel,
dat Nederlands voorbehoud
voor plaatsing omschrijft.
Maar de instemming met de
modernisering mag voor hem
niet worden weggemoffeld.
Vice-premier Wiegel probeerde
gisteren de problemen glad te
strijken met de mededeling
dat tussen communiqué en
aanhangsel geen tegenspraak
zit. Zij liggen volgens hem in
eikaars verlengde. "De Ne
derlandse regering heeft zich
achter beide stukken ge
plaatst". Hij was het niet eens
met partijenoot Ploeg die
vreest dat Nederland zich geï
soleerd heeft.
De WD'er Ploeg, als gast op
het CDA-congres aanwezig,
zei door de woorden van Van
Agt "in hoge mate teleurge
steld" te zijn. Hij herinnerde
aan de toezegging van het ka
binet om, als de CD A-ver
trekpunten in de NAVO on
haalbaar bleken, het WD-
standpunt te laten meewe
gen. "Dat standpunt bleek
onhaalbaar en het kabinet
had dus de WD-weg moeten
inslaan". Ploeg gaan vandaag
naar Brussel om daar duide
lijkheid te krijgen over de be
tekenis van de stukken van
het NAVO-beraad.
DEN HAAG (GPD) - De groei van
D'66 zet zich nog steeds voort. De
democraten winnen aan de lo
pende band stemmen uit de aan
hang van vrijwel alle politieke
partijen. Bij verkiezingen op dit
moment zou D'66 op zeker 20
kamerzetels kunnen rekenen. Nu
zij n dat er slechts 8. Zet deze groei
zich door, dan zal D'66 binnen
enkele maanden de WD als der
de politieke partij in ons land
voorbijstreven.
Dat blijkt uit de resultaten van het
verkiezingsonderzoek van, het
NIPO en VARA's In de Rooie
Haan. Het grootste deel van de
winst van de democraten komt
van de PvdA, maar ook CDA en
WD leveren hun bijdrage aan de
zo langzamerhand wel erg spec
taculaire groei.
PvdA en CDA zijn volgens deze en
quête ongeveer even groot. Zij
kry gen beide ruim 30 procent van
de stemmen (47 zetels). De PvdA
verliest daarmee 6 zetels ten op
zichte van nu, het CDA twee. De
PvdA verliest naast aan D'66
vooral aan de kleine linkse partij
en.
Het CDA verliest totaal twee zetels.
Dat komt omdat het CDA aan alle
partijen zetels moet afstaan, maar
die weer terugwint van vooral de
WD. De liberalen, die op 23 ze
tels uitkomen (is nu 28) verliezen
vooral aan CDA en D'66. Winst
haalt de WD nauwelijks.
Opvallend is dat zowel de CPN als
de PSP, ten opzichte van de laat
ste verkiezingen zouden stijgen
en elk op 3 zetels zouden komen.
De PPR blijft op 2 staan.
DEN HAAG (GPD) - De tien
CDA'ers die dwarsliggen
in de kernwapenzaak,
willen dat de regering zich
distantieert van de pro
duktie van 572 nieuwe
kernwapens waartoe de
NAVO heeft besloten.
Als de regering woensdag bij het
slotdebat in de Tweede Kamer
uitspreekt dat het aantal van 572
veel te hoog is, overwegen zij hun
verzet tegen de modernisering te
staken.
Dit standpunt viel zaterdag te be
luisteren tijdens het CDA-con
gres in Dionten, dat vrijwel ge
heel aan de kernwapenzaak was
gewijd. Het congres nam met
overgrote meerderheid een re
solutie aan van het CDA-bestuur,
waarin instemming wordt be
tuigd met de verklaring die van
premier Van Agt woensdag
avond in de Tweede Kamer af
legde. Van de ruim 1500 CDA-af-
gevaardigden stemden slechts 23
tegen de resolutie.
Resoluties die meer op de lijn van
de tien dissidenten zaten, of juist
een ja tegen modernisering be
pleitten, werden alle na een drin
gende oproep van fractieleider
Lubbers ingetrokken. Het con
gres onthield zich van een afkeu
rende uitspraak over het stemge
drag van de tien dissidenten, al
deden individuele afgevaardig
den soms zeer felle aanvallen op
de steun van de tien aan de motie
van PvdA en D'66.
In de verklaring van Van Agt voor
de Tweede Kamer, waar het
CDA-congres geheel mee in
stemde, ligt de nadruk op het
voorbehoud dat Nederland in het
NAVO-beraad heeft gemaakt te
gen de stationering van nieuwe
kernwapens op Nederlands
grondgebied.
Over het produktiebesluit van 572
kernraketten zei Van Agt dat dit
geen zaak van de NAVO was, een
uitspraak die van verschillende
zijden fel is aangevallen. Ook zei
Van Agt dat een vermindering
van het aantal van 572 alleen mo
gelijk was geweest als Nederland
zijn voorbehoud tegen statione
ring had laten vallen.
Tegemoetkoming
Ook de tien CDA-dissidenten heb
ben grote moeite met deze uit
spraak. Zij wijzen op het NAVO-
slotcommuniqué waarin staat dat
alle NAVO-landen besloten heb
ben tot modernisering over te
gaan. Op dit kernpunt van de dis
cussie wensen zij woensdag in
het kamerdebat een duidelijke
tegemoetkoming van de rege
ring. Hun steun aan het kabinet
stellen zij voor een groot deel
hiervan afhankelijk.
De enige KVP-dissident Stef
Dijkman was allerminst tevreden
over de rede van Van Agt van za
terdag. „Ik ben alleen maar te
overtuigen door uitvoering van
de motie-Stemerdink". AR-voor-
zitter Hans de Boer noemde een
Nederlandse instemming met
modernisering-produktie „niet te
rijmen" met de CDA-vertrekpun
ten.
J. N. Scholten zei „dat geen pro
duktiebesluit met Nederlandse
instemming genomen had mo
gen worden". Het gaat volgens
hem niet alleen om de kwestie
van de stationering. „Naarmate
Van Agt meer wegglijdt van de
verklaring die hij woensdag in de
Kamer heeft afgelegd, komt het
kabinet meer in moeilijkheden".
De opsteller van het CDA-pro-
gramma, prof. B. Goudzwaard
(AR), heeft zaterdag ernstige twij
fels geuit over de uitkomst van
het NAVO-beraad. Volgens hem
heeft het kabinet wél met de pro
duktie van 572 nieuwe raketten
ingestemd, omdat zij zich - vol
gens het communiqué van de
NAVO - achter de modernisering
heeft geschaard.
Ook Goudzwaard houdt vast aan de
betekenis van dat communiqué
boven eventuele aanhangsels.
„Dat communiqué moet natuur
lijk een basis hebben. En je kan
nooit zeggen dat een aanhangsel
belangrijker is dan de officiële
besluitenlijst van het NAVO-
o verleg".
DEN HAAG (GPD) - Aan
staande woensdag vindt in de
Tweede Kamer de grote finale
plaats van het stuk over de
modernisering van de kern
wapens. De Eerste Kamer
heeft overigens op dinsdag en
woensdag ook een druk pro
gramma. Op de agenda staat
de behandeling van de Kor-
tingswet, de Kinderbijslag
wet en het belastingplan voor
1980. Daarbij spreken de se
natoren tevens de algemene
beschouwingen over de rijks
financiën uit.
Presentatie
Premier Van Agt zal zich
woensdag niet alleen moeten
verantwoorden voor het
standpunt dat het kabinet
heeft ingenomen, maar ook
voor zijn vroegtijdige optre
den in de Tweede Kamer af
gelopen donderdag. Voor de
duidelijkheid zetten we alles
nog eens op een rij.
Het kabinetsberaad van dins
dag werd 's nachts om twee
uur geschorst en woensdag
om 10 uur weer voortgezet.
Om half twaalf kwam het sein
„brand meester" van de
Rijksvoorlichtingsdienst het
kabinet had zijn standpunt
bepaald.
Later werd duidelijk dat dit
standpunt inhield dat de mi
nisters Scholten (defensie) en
Van der Klaauw (buitenland
se zaken) moesten proberen
het voorbehoud over het
plaatsingsbesluit in het NA-
VO-slotcommuniqué te krij
gen. Met die boodschap op
zak vertrokken beide heren
spoorslags naar Brussel, waar
het NAVO-beraad om half
drie moest beginnen.
De politieke kopstukken van de
regeringspartijen waren al
gauw op de hoogte van dit
standpunt en dat gaf aanlei
ding tot geheimzinnig beraad.
Zowel CDA- als WD-leden
gedroegen zich in die midda
guren tamelijk opgewekt.
Zoals het kabinet had afge
sproken, verscheen Van Agt
aan het begin van de avond in
de Kamer, helemaal in de
startblokken om een verkla
ring voor te lezen over het re
sultaat dat Nederland bereikt
had. Van Agt zei dat het be
raad bijna was afgelopen en
beging de fout dat hij niet
wachtte tot hij inhoudelijk
wist wat de uitkomst van het
beraad was.
Precies om half negen werd mi
nister Albeda, die op dat mo
ment in de Kamer aan het
woord was, midden in een zin
onderbroken door kamer
voorzitter Dolman: „Het
woord is aan de minister-pre
sident!".
Van Agt las de nauwkeurig
voorbereide verklaring voor,
waarin hij weergaf welk
standpunt Nederland in het
Brusselse beraad had inge
nomen: Nederland zou niet
akkoord gaan met een plaat
singsbesluit nu, maar wilde
zijn standpunt pas over twee
jaar na onderhandelingen
met de Sowjet-Unie bepalen.
Voorlopig resultaat het CDA
tevreden, de WD woedend
en grote beroering in de wan
delgangen.
Hij ging ervan uit dat het Ne
derlandse voorbehoud wél in
het NAVO-communiqué zou
staan en hield dus een heel
optimistisch betoog. De
waarheid was anders en een
taxatiefout mag je dat toch
zeker wel noemen.
Maar ook al wist iedereen dat
het laatste woord uit Brussel
nog niet was gesproken, toch
begon de commentaarma
chine al op volle toeren te
draaien. Verschillende dissi
denten lieten weten nogal in
genomen te zijn met wat het
kabinet in Brussel „bereikt"
had. WD-woordvoerder
Ploeg had echter onmiddel
lijk het woord „onaanvaard
baar" in de mond.
Om tien uur gaf Ploeg samen
met WD-leider Rietkerk een
persconferentie. Het „onaan
vaardbaar" klonk niet meer,
maar de WD was duidelijk
zeer boos over het standpunt
dat Van Agt had voorgelezen.
Op het moment dat de pers
conferentie eindigde, kwam
de griffier van de commissie
voor buitenlandse zaken bin
nen met de letterlijke tekst
van het NAVO-communiqué.
Het hele kaartenhuis van die
avond stortte in elkaar uit het
stuk bleek dat de NAVO had
besloten tot produktie van
572 raketten en plaatsing
daarvan in Europa. Van een
Nederlands voorbehoud was
geen spoor terug te vin
den.
De parlementaire pers holde
naar de fractiekamer van het
CDA om daar de persconfe
rentie van Lubbers by te wo
nen. Die kreeg onmiddellijk
het communiqué onder zijn
neus gedrukt, maar was daar
door zo verrast, dat hij geen
zinnig woord erover kon zeg
gen.
Hij was nog steeds in een opti
mistische bui ten gevolge van
de verklaring van Van Agt.
Pas na middernacht kwam
van het CDA alsnog de eis op
tafel dat het Nederlandse
voorbehoud op een of andere
manier in het slotcommuni
qué rmoest worden opgeno
men.
Het beruchte gebrek aan pre-
sentatietalent en taxatiefou
ten speelde het kabinet afge
lopen woensdag dus behoor
lijk parten. Het zal zich nu
niet alleen moeten verant
woorden voor het ingenomen
standpunt, maar ook een uit
weg moeten zien te vinden uit
de doolhof van verklaringen,
communiqués en geheime
notulen met aanhangsels.
Documenten
Het debat van woensdag zal dan
ook voor een belangrijk deel
gaan over de betekenis van al
deze documenten. Enerzijds
is daar het officiële en open
bare slotcommuniqué van het
NAVO-beraad. De inhoud
daarvan komt zeer ver over
een met de verlangens van de
WD. „Wy zyn tevreden", zei
woordvoerder Ploeg over dat
document
Daarnaast is er de geheime be
sluitenlijst van de NAVO,
waaraan Nederland met veel
moeite een aanhangsel („an
nex") heeft kunnen verbin
den. In dat aanhangsel staan
de CDA-wensen verwoord
om pas over twee jaar te be
slissen over plaatsing van
nieuwe raketten in Neder
land.
PvdA-woord voerder Sterner-
dink is zelf minister van de
fensie geweest in het kabinet-
Den Uyl en heeft enkele ke
ren persoonlijk aan de NA-
VO-besluitvorming deelge
nomen. Volgens Stemerdink
is alléén het slotcommuniqué
van belang en hoeft aan de
geheime notulen en een aan
hangsel daaraan geen waarde
te worden gehecht.
WD-woordvoerder Ploeg deelt
(uiteraard) die mening, want
in dat slotcommuniqué wor
den alle WD-wensen inge
willigd. Het CDA moet zich
daarentegen vastklampen
aan het voorbehoud dat mi
nister Scholten achter geslo
ten deuren in Brussel ge
maakt heeft. Het bewijs daar
van is neergelegd in de notu
len, waaruit premier Van Agt
de betreffende passages heeft
gepubliceerd.
Kamerradio
Na de stemmingen zal de Ka
mer morgen voortgaan met
de grondwetsherziening.
Woensdag volgt het kerwa-
pendebat, misschien afge
wisseld met een debatje over
Staatsbosbeheer. Donder
dagochtend (10.15 uur)
beantwoordt minister Van
der Klaauw (buitenland) vra
gen over de inzet van Iraan.se
vrijwilligers in (Zuid-)Liba-
non en minister Tuynman
(verkeer) over oeververbin
dingen in Kampen. Daarna
(als de voorbereidingen zijn
voltooid) volgt een debat over
de wet op de niet-CAO-inko-
mens. Tenslotte komt ter
sprake het conflict tussen
Nederland en Frankrijk over
de Rijnvervuiling.
GOEDE - De storm pakte deze koe zaterdag in het Zeeuwse Goede stevig
in tussen het hooiEen landbouwschuur in die plaats ging in de nacht van
vrijdag op zaterdag door harde windstoten tegen de vlakte. De meeste
koeien in de schuur overleefden de aanslag van de elementen. De zuidwes
ter stormdie gistermorgen enigszins was uitgeraasd, veroorzaakte overi
gens verder weinig schade. In Zeeland werd in het weekeinde wel een
beperkte dijkbewaking ingesteld. De storm lokte veel mensen naar de kust
om naar de metershoge golven te kijken
ADVERTENTIE
bv Gebr. Rolff's Handelmij.
Industrieweg 14 De Grote Polder Zoeterwoude-Rijndijk Tel 071-899206
Winkelcentrum Babyion Den Haag Tel 070 - 85 13 08
EGMOND AAN ZEE (GPD) - Me
dewerkers van het Rijksmuseum
voor Natuurlijke Historie in Lei
den en het Natuurrecreatiecen-
trum op Texel zullen vandaag het
mes zetten in de 15 meter lange
potvis die zaterdachtochtend bij
het strand tussen Egmond aan
Zee en Castricum aanspoelde.
Aanvankelijk bleef het dier on
geveer 20 meter van het strand
steken, maar door het opkomen
de en door de storm opgezweepte
water werd het in de nacht van
zaterdag op zondag op het strand
getild. Zaterdagmiddag al
spoedden zich talloze kijkers
naar het strand, gisteren was het
helemaal een gekkenhuis. Het
verkeer in en om Egmond zat
urenlang vast en op het strand
was het drukker dan op de druk
ste zomerdag.
De medewerkers van het Rijksmu
seum voor Natuurlijke Historie
kwamen gistermorgen juist op
tyd bij de potvis aan, want sou-
veniijagers bleken reeds begon
nen met het afhakken van een
van de vele tanden van het enor
me dier. Onmiddellijk werd de
onderkaak in plastic verpakt.
Ook besloot men permanent de
wacht te houden.
Volgens dr. Smeenk van het
Rijksmuseum voor Natuurlijke
Historie trekken potvissen in de
zomer van zuid naar noord in de
Atlantische Oceaan en 's winters
van noord naar zuid. „Daarby
komt het wel eens voor dat ze in
de Noordzee terecht komen, zo
als dit mannetje, dat er denk ik al
enige tijd heeft rondgezwom
men. Het zijn trouwens alleen
mannetjes die hier wel eens aan
spoelen. De wijfjes leven in
scholen en zwemmen minder ver
naar het zuiden dan de man
netjes. Wat je hier aantreft zijn
jonge mannetjes die solitair leven
en nog een plaats in de kudde
moeten veroveren. Negen jaar
Nieuwsgierigen bekijken de aangespoelde potvis.
aldus
Smeenk.
Uit de bek van het naar schatting 20
ton wegende gevaarte stroomde
gistermorgen onophoudelijk
bloed de zee in. Bovendien ver
spreidde de vis een zwaar verder
felijke lucht. Hele families gingen
er niettemin bij op de foto.
De medewerkers van het museum
in Leiden hebben het voorzien op
de schedel en de onderkaak, die
zeggen ze, „herkenbare stukken
voor de collectie zyn". Wat de
mensen van het Natuurrecreatie-
centrum op Texel van de potvis
denken te kunnen gebruiken
mogen ze van de strandvonderij
Egmond zo meenemen.
