-emBBBBüsi-
Toneelgroep „De appel" wekt stuk
van Maxim Gorki tot nieuw leven
Commissie gaat op zoek naar
een nieuwe VARA-voorzitter
uomedte
Nog geen besluit jeugdjournaal
vandaag
toegelicht
„Op de bodemaangrijpende vertolking van Nachtasyl
Zuiver zijden
damesondergoed
Kersttoespraak
van koningin
op de radio
MAANDAG 17 DECEMBER 1979
SCHEVENINGEN - De
Russische schrijver
Maxim Gorki heeft van
zijn elfde jaar af regelma
tig door Rusland gezwor
ven, eerst als wees op zoek
naar baantjes, later als
schrijver en revolutionair.
In die tijd moet hij de zelfkant van
het leven goed hebben leren ken
nen en de neerslag daarvan is in
zijn literaire oeuvre het sterkst te
rug te vinden in het toneelstuk
"Nachtasyl", dat door de toneel
groep De Appel (uitsluitend) in
het eigen theater gespeeld wordt
onder de toepasselijke titel "Op
de bodem". In dit stuk schetst
Gorki in een langeTeeks korte, in
elkaar overlopende scènes het lot
van een aantal personen die "op
de bodem" van het leven terecht
gekomen zijn. Zij hebben hun
toevlucht gezocht in een "nacht
asyl", een soort stal voor mensen
waar men tegen betaling van een
minimaal bedrag in een gemeen
schappelijke ruimte kan leven en
slapen.
Het verblijf aldaar en de maat
schappelijke, meèstal misdadige
achtergronden van zijn persona
ges zijn door Gorki met een
maximum aan realisme beschre
ven. Zo realistisch zelfs dat het
stuk meer en meer onspeelbaar
leek te worden naarmate wy ver
der verwijderd raakten ran de
onmenselijke toestanden die aan
het eind van de vorige eeuw in
Rusland maar ook in de andere
Europese landen heersten."
Overbruggen
Het doel dat regisseur Erik Vos en
zijn mensen zich primair hebben
gesteld is het overbruggen van de
tijd en, de ruimte tussen toe
schouwers en gebeurtenissen.
Achterover geleund in het pluche
van een schouwburgstoel kan
men een dergelijk stuk niet "be
leven" maar ook de kale entoura
ge van het Appeltheater had ken
nelijk nog teveel atmosfeer. Erik
Vos situeerde zijn nachtasyl let
terlijk op de bodem van het thea
ter tussen lompen en oude meta
len.
Het publiek plaatste hij op de ver
hogingen eromheen, door een
hekwerk gescheiden van de spe
lers "in de diepte". Na aldus een
overduidelijke parallel getrok
ken te hebben met beesten in de
dierentuin die door de bezoekers
van bovenaf bekeken, bekogeld
en bespuwd kunnen worden,
speelde Vos zijn tweede troef uit:
Door een simpele aanpassing van
de kostuums en het hanteren van
een stijl van spreken en bewegen
die volledig aansluit bij het so
ciale gedrag van nu, overbrugde
hij schijnbaar moeiteloos de af
stand in tijd, die het stuk juist de
afgelopen decennia zo moeilijk
speelbaar heeft gemaakt.
Als programma bij deze voorstel
ling heeft De Appel een schitte
rend boekwerk uitgegeven
waarin uitgebreid aandacht
wordt geschonken aan de zwer
vers in het Utrechtse Hoog Ca-
tharijne, maar deze verduidelij
king kan hooguit illustratief ge
noemd worden. "Op de bodem"
heeft het niet meer nodig. Na
tuurlijkheid, helderheid en ac
tualiteit kenmerken deze voor
stelling zodanig dat het etiket
"Russisch volksdrama" niet
meer van toepassing is. Vos heeft
het stuk ontdaan van alle histori
sche ballast en de eeuwige zelf
kant geportretterd in een realise
ring waarin de lach en de traan
hand in hand gaan. Vos heeft on
derkend dat "Op de bodem in
feite één ononderbroken smart
lap is, maar hij heeft deze smart
lap serieus genomen en door de
komische elementen hun kans te
geven heeft hij gezorgd voor de
dieptewerking die er een echte
tragedie van maakte.
Dubbele bodems
Bovendien heeft hij voor de toneel
kenner nog een paar extra dub
bele bodems aangebracht door
ironische knipogen naar het Ne
derlandse theaterverleden waar
uit plotseling herinneringen op
duiken als de Shylock van Louis
Bouwmeester en de Tsjechof-re-
gies van Scharoff. De enige aan
merkingen die men kan hebben
betreffen de vertaling, die af en
toe wat clichématig aandoet, en
het feit dat het tempo na de pauze
even inzakt. Maar dit hangt sa
men met het feit dat Gorki op een
gegeven moment een aantal
mensen hun verhaal laat doen.
terwijl een belangrijk emotioneel
conflict uit de voorafgaande be
drijven dan is weggevallen.
Voor de bezetting is het hele en ver
sterkte Appel-ensemble aange
treden in een voorstelling die zo
homogeen is en als geheel op zo'n
hoog niveau van overtuigens-
kracht staat, dat het noemen van
namen in principe onrechtvaar
dig is. Binnen dit geheel maakt
Peter van der Linden van de oude
zwerver Loeka een creatie die tot
de hoogtepunten van zijn toch al
niet kinderachtige carrière moet
worden gerekend, en ook hier is
de gevolgde methode eigenlijk
uiterst simpel. Van der Linden en
Vos hebben namelijk van een
soort Christus-figuur die binnen
het stuk als katalysator optreedt,
een mens gemaakt met zeer men
selijke eigenaardigheden. Deze
Loeka is geen heilsprediker,
maar een mens met hersens en
met gevoel.
Alles wat gebeurt zou zonder hem
ook gebeurd zijn: zijn optreden
maakt hooguit dat men zich van
zijn daden bewust wordt en het
noodlot even in eigen handen
neemt. Als gevolg hiervan vond
ook een belangrijke accentver
schuiving plaats naar de pessi
mistische mensfilosofie zoals Za-
tin (een uitmuntende rol van Eric
Schneider) die in het laatste be
drijf ontwikkelt. Een mensfiloso
fie die mede zo sterk overkwam
door de bijna huiveringswek-
kende wijze waarop weer door
anderen met name de toneelspe
ler (Henk Votel) en de baron (Ro
bert Prager) een schijnwereld
werd opgebouwd. Maar "op de
bodem" is alles werkelijkheid,
ook de schijn.
PAUL KORENHOF
HILVERSUM (GPD) - De VARA-Verenigingsraad heeft
zich de afgelopen zaterdag akkoord verklaard met het
aantrekken van een vijfde dagelijks bestuurder.
Deze mag hoogstens twee jaar in
functie blijven en zal zich voor
namelijk gaan bezighouden met
Geen actie van
radiotechnici
HILVERSUM (ANP) - Een voor
genomen actie van de radiotech
nici van de NOS tegen een aantal
onderdelen van het radiopro
gramma van Veronica in de nacht
van vrijdag op zaterdag, die zij
niet hadden willen uitzenden, is
niet doorgegaan. Nadat de tech
nici vrijdagavond uren lang had
den vergaderd met een delegatie
van de raad van beheer van de
NOS en vertegenwoordigers van
de omroepbonden, besloten de
leden van de vakbonden una
niem de programma's door te la
ten gaan.
Voorts werd na het gesprek, dat
volgens de vertegenwoordigers
van de raad van beheer 'zeer ver
helderend" was geweest, beslo
ten zaterdagmiddag ook de Dik-
voormekaarshow van André van
Duin uit te zenden. Er werd
voorts een oplossing gevonden
voor de opnamen van een kerst
zang van de NCRV in Kerkrade.
Zoals bekend gaat het in dit conflict
om de vrees van de radiotechnici
dat hun werkgelegenheid in ge
vaar komt wanneer, in strijd met
de afspraken, de zendgemach
tigden programma's door derden
laten maken. De radiotechnici
hebben vrijdagavond besloten
nogmaals over deze affaire aan de
vakbonden en de raad van beheer
te zullen rapporteren.
de verenigingszaken. Voorts ging
de Verenigingsraad mee in het
voorstel om de selectiecommis
sie, onder het onpartijdige voor
zitterschap van oud-minister Jos
van Kemenade, in het leven te
roepen, die op zoek moet gaan
naar een nieuwe voorzitter.
Die selectiecommissie gaat bestaan
uit een lid van het dagelijks be
stuur, een lid van het hoofdbe
stuur en een waarnemer van de
ondernemingsraad. Het is nog
niet bekend welke personen in de
zitting zullen ne-
De VARA-Verenigingsraad heeft
zaterdag uren gediscussieerd
over de voorstellen die hun oor
sprong in de ronde-tafelconfe
rentie hebben gevonden.
Jan de Troye, hoofdbestuurslid van
de VARA en commissaris televi
sie bij de NOS, zei dat hij evenals
Kloos had overwogen om op te
stappen. „André Kloos heeft mij
er echter van overtuigd dat ik
mede door mijn taak bij de NOS
beter kon blijven. Bovendien kon
de VARA niet onbestuurbaar
achterblijven".
André Kloos legde aan het begin
van de Verenigingsraadvergade
ring een korte verklaring af,
waarin hij zich afzette tegen de
Verenigingsraad. Hij zei het on
aanvaardbaar te vinden dat dit li
chaam het bestuur met gebonden
handen naar de onderhande
lingstafel had willen sturen.
Ook OR-voorzitter Jan Nagel
kwam nog even aan het woord.
Hij stelde dat wat hem en het be
drijf betreft de problemen nu uit
de wereld zijn en dat de VARA
aan een nieuw vers hoofdstuk
kan beginnen.
i Nagel links) die voorzitter
Zoals onderblouses, hemdjes, broekjes en slipjes, in
naturel en zwart. Dun en toch warm. De prijs valt mee.
Breestraat 126 Leiden 071-130960
HILVERSUM (ANP) - Het NOS-bestuur.heeft de beslissing inzake
televisie-jeugdjournaal, dat volgens de plannen van de raad van beheer
vanaf 1 oktober 1980 dagelijks van maandag tot en met vrijdag op het
scherm zou moeten komen, uitgesteld tot de volgende vergadering op 18
januari.
Intussen wil men de meningen inventariseren, die vrijdag op de openbare
bestuursvergadering naar voren kwamen. Daarbij bleek ondermeer dat
de TROS ecn'pcrtinente tegenstander is van een dergelijk jeugdjournaal
en dat AVRO, EO, VARA, NCRV en de KRO bepaald niet staan te
juichen over deze plannen.
TROS-afgevaardigde Landré memoreerde dat behalve in Engeland in
geen enkel ander Europees land belangstelling blijkt te bestaan vooreen
jeugdjournaal. Hij sprak ook de vrees uit voor een eenzijdige k
door de makers. Volgens de plannen van de raad van beheer zoi
nieuw aan ie trekken redacteuren (5 in getal)en L' technici, allei
NOS. moeten zijn.
Als het jeugdjournaal er dan toch per se moet komen dan vindt La:
het zou moeten geschieden onder verantwoordelijkheid van
roeporganisaties en niet onder die van de NOS alleen.
Er waren ook leden van het bestuur, voornamelijk kroonleden i
genwoordigers van opvoedkundige organisaties, die wel vooi
van een jeugdjournaal per 1 oktober 1980 bleken te zijn Vunc
men nu in de bestuursvergadering van 18 januari een tweede rol
deze zaak gaat houden.
HILVERSUM (ANP)
gin Julii
Ko
kerstdag haar jaarlijkse ra
dio-kers' toespraak houden.
De uitzending is via de zen
ders Hilversum 1, 2 en 4 van
13.00 tot ongeveer 13.20 uur.
De NOS-radio
december t
kerstviering
lijkt* familie
neel. Die viering is dit jaar
het paleis op de Dam in Ai
sterdam.
il vrijdag 21
uitzending
de jaarlijkse
in de konink-
NEDERLAND 1
18.00 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
18.30 - Sesamstraat (NOS)
18.45 - Kortweg (NOS)
18.50 - Staatsloterij (NOS)
18.55 - Journaal (NOS)
18.59 - Charlie's Angels (TROS)
19.47 - Kieskeurig (TROS)
20.20 - Warlock (TROS)
21.37 - Journaal (NOS)
21.55 - Warlock, vervolg (TROS)
22 45 - Over leven. doe. (TROS)
23.30 - Journaal (NOS)
NEDERLAND 2
18.00 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
18.25 - Lastechniek (TELEAC)
18.55 - Journaal (NOS)
18.59 - Doctor Snuggles (AVRO)
19.05 - AVRO's Toppop (AVRO)
20.00 - Journaal (NOS)
20.27 - Telebingo-spelen en laten spelen (AVRO)
21.30 - De erfenis van Aphrodite (AVRO)
22.20 - Televizier Magazine (AVRO)
23 05 - AVRO-Academie (AVRO)
23.25 - Journaal (NOS)
DUITSE TV
DUITSLAND I
(Regionaal progr.: NDR 18.00
Sportoverzicht 19.30 Actualiteiten.
18.45 Kleuterprogr. 18.55 Panser
Geschichten. 19.25 Regionaal maga
zine. 19.59 Programmaoverz. WDR
18.00 Amusementsprogramma.
Aansluitend Lokalseite unten links.
18.30 Tip urn halb 7. 18.40 Doe. 19.15
Actualiteitenmagazine. 19.45 Nick
Knatterton. 20.00 Journaal. 20 15
Buddenbrooks. 21.15 Doc. film.
22.00 Amusementsprogramma.
22.30 Actualiteiten. 23.00 Der grosse
McGintv. 0.20 Journaal.
DUITSLAND II
21.00 Actualiteiten.
DUITSLAND III WDR
18.00 Kleuterserie. 18.30 TV-cumus
Duits. 19.00 Informatief magazine.
19.45 Journal 3. 20 00 Journaal. 20.15
Filmreportage. 21.00 Actueel maga
zine. 21.15 Pans gehort uns. 23.30
Journaal.
BELGISCHE TV
BELGIË VLAAMS
18.00 Kinderprogr. 18.05 Heidi, tv-
sene. 18.30 Open School. 19 00 In
formatief magazine 19.30 Informa
tief progr. 19.35 Mededelingen en
Morgen. 19.45 Journaal. 20.10 Weer
bericht 20 15 Spelprogr 21.00 De
Ceder 21.50 Informatieve serie.
22.30 Journaal.
Naast de cliché cowboyfilm .kreeg m de jaren 50. met High Noon
en Shane als de grote gangmakers, dc zgn. veredelde western een
vaste plaats op het bioscoopdoek. De makers ervan wilden de
hoofdpersonen niet louter als supermensen en doortrapte booswich
ten af schilderen, maar als werkelijke mensen benaderen de psy
chologische benadering werd belangrijker dan de scherpschutters
en de kruitdamp
Zo'n film is ook Warlock, met een regisseur als Edward Dmytryk
die hier overigens veel conventioneler aan de gang was dan in
eerder werk. zoals Crossfireen met vooraanstaande spelers als
Henry FondaRichard WidmarkAnthony Qumn en Dorothy Ma-
lone. Twintig jaar later brengt de TROS deze western op de televi-
Warlock is een nederzetting in de Wild. Wild Wesf non de nortge
eeuw.waa r een gevaarlijke bende een wa re terreu r uitoefent, totdat
de revolverheid Blaisdell zich ermee gaat bemoeien Fr wordt veel.
maar ook beredeneerdgeschoten in dit breed opgezet en langdu-
ng drama, waarvan het seenurw traiir rumen ran Oakleg
veel draadjes is gevlochten De rake typeringen houden
de aandacht wel i
(Nederland l 2020
In AVRO's Televizier-magazine komen vanavond twee onder
werpen aan de orde .Het eerste is een eigen reportage uit Iran waar
aan de hand van de behandeling en berechting van vijanden van
hel huidige bewind een beeld geloond wordt van wat de Ameri
kaanse gijzelaars staat te wachten als het tot een proces legen hen
komt.
Het tweede onderwerp gaat over de handel in uufle platen en de
grote schade die deze handel veroorzaakti Nederland 2.2220 uur).
MAANDAG 17 DECEMBER
HILVERSUM I
18.11 (S)Aktua. 18.25 (S) De verhalen
van Virgilius van Tuil. 18.30 <S) De
Kinderplatenbak. 19.02 (S) Tross-
Country. 20.02 (S) Zomaar 's avond'.
22 02 (S) TROS Big Band Show
NOS 23 02 (S) Met het oog op mor
gen. AVRO 0.02 AVRO's Radiojour
naal. 0 10 (S) Pim Jacobs Platensca-
la. 1.02 (S) One o'clock jump. 2.02 S)
AVRO's Service Station. 6 02 (S)
AVRO: Muziek en verkeersinforma-
HILVERSUM II
18.00 (S) Muziek in vrije tijd. 18.50
P.P.: Uitzending van het GPV 19 00
Rondom het woord. 20 00 (S) Klas
sieke orkestmuz. 21.30 (S) Literama-
maandag. 22.25 Bond zonder naam.
NOS 22.30 Nws. 22.40 Dejaren zestig
en zeventig III, gastcollege. NCRV
23.25 (S) Muziek van eigen tijd. 23.55
HILVERSUM III
NOS 18.03 (S) Poplijnen in dejaren
1970 AVRl19.02(3)Frans»niauw*
19.30 (S) Folk live. 20 02 (S) Praat
paal 15. 21.02 (S) Superclcan 22 02
(Si Radiojournaal 22 10 CS) Bluaa,
ballads Beat 23.02 (S) AVRO s
Swingtime.
DINSDAG 18 DECEMBER
HILVERSUM I
7.03 A V no's Radiojournaal. 8 03
AVRO's Radiojournaal. 9.03 Tekst
en uitleg. 9 08 (S) Divertimento
10 02 De Zandbakshow 10 10 (S-M)
Arbeidsvitaminen. 11.02 Polletje
Piekhaar, hoorspelserie 11 30 (S)
Rondom twaalf 12 30 (S) Mon
Vieux, ma vieille 13 03 AVRO's Ra
diojournaal 13.20 (S) De AVRO-dili-
gence 13.55 Beursplein 5 14.02 Sn
Middagie AVRO. 16 02 Hersen
gymnastiek ie.30 De zandbak
show 16.38 Kat in de zak. 17 02 (S)
HILVERSUM II
woord. 7.30 Nws. 7 36 Echo (8 00
Nws 8.30 Nws 8 36 Lichte muz. 8 50
Postbus 900 9 00 Gymnastiek voor
de vrouw. 9.10 Waterstanden. 9.15
Scheepspraat. 9.20 De letter M 10 30
Ouder wordi-n w<- allemaal 11 00 Ik
sta hier niet voor de banken te pra
ten. 11 30 Ratel 12.15 Bencht Soli-
dandad 12 16 oVKRHKIDS-
VOORLCHT1NG 12 26 Mededelin
gen voor land- en tuinbouw 12.30
Nws. 12 36 Echo 13 00 Nws. 13 11
Goal. 13.30 Lange vingers 14,30 De
woestijn bloeit doe. 15.15 Opvoeden
in geloven 15.30 Geen verboden
toegang 16 30 Het praatprogramma.
17.24 Mededelingen 17 30 Nws
17.36 Echo
HILVERSUM III
Ieder heel uur nieuws. VARA 7 02
(SiOcfodamaurduri (7OCM&OCKAk*
tualiteiti-n via Dingen van de dag)
8.30 (S) Holland zc zeggen 10 30 (S)
Typisch Jansen 11 30 (S) VARA s
Zoekplaatje 13 30 (S) Spitsbeeld
15 30 (S) Popkrant 16 30 (S) Be-
HILVERSUM IV
TROS 7 00 Nws. 7 02 (S) Capncci
9 00 Nws 9 02 (S) Orgelmuz 30
Van heinde en verre )0 00(S)Op\
tien tot twaalf 12 00 Nws 12 02 C
Specialiteiten a la carte 13 00<
klasu
13 30 (S) Koren Korp
Nws 14 02 (S) De hoge
pros M
<S> Belcantorium
wn 14 00
kultureel
iten. 15 00
der Linden, Catherine ten Bruggencate en Eric Schneider
uit "Op de bodem'
