raakt
ingeburgerd
-jS^ssss hë^s">iï
- '"•^Ykhon,
Ö'5 ff"
Toch vrij
veel
"dwars
liggers"
onder
het
publiek
ZATERDAG 15 DECEMBER 1979
PAGINA 19
Door
Herman van
Amsterdam
'2? "f
g^rffliy 1 *- -
t2£--% va I ais
°'4 I i'J5 2315 f.
»H Tf I "•«•t» 3311
2»5 23
87-
23
Z «««O
HZ' 2?J
2J'3 «J
>013 9c
,'2r'«
-T~i? -HZ" f*
23*
'2'3 8C 2317 27 i-Z?,
DEN HAAG - Nederland
heeft zich gewillig aan
de postcode overgege
ven. De toevoeging aan
het dagelijkse leven van
vier cijfers en twee let
ters, ruim anderhalf
jaar geleden in gang ge
zet, is eigenlijk zonder
slag of stoot geaccep
teerd. Het gemor in het
openbaar is beperkt
gebleven tot dat
groepje verontwaar
digden uit Schagen dat
demonstratief op straat
een aantal postcode-
boeken in brand stak en
de anti-postcode actie
van een particulier die
het maar niks vond dat
"iedere Nederlander
door de PTT van een
nummer wordt voor
zien"
Daarnaast nog een stapeltje bo
ze brieven, ingezonden stuk
ken in de krant en wat achter
hoedegevechten in de Post-
code-projektgroep, waarin
naast de PTT zelf ook een aan
tal grote klanten van de pos
terijen heeft meegedacht over
de aanvulling op het adres. De
weerstand is dus niet van be
tekenis geweest. Al heeft dat
niet automatisch tot gevolg
gehad dat alle Nederlanders
ook braaf tot het gebruik van
de postcode zijn overgegaan.
Volgens het meest recente on
derzoek van de posterijen is
op dit moment 78 procent van
alle post voorzien van de
postcode. En onder alle post
wordt verstaan dè inhoud van
de in totaal 17.00Q brievenbus
sen (losse post), de post die
via de balie van het postkan
toor binnenkomt en de zoge
naamde partijenpost, waarbij
postorderbedrijven, drukke
rijen, uitgevers e.d. voor de
toevoer zorgen.
Per dag
Per dag moeten zo'n slordige 15
miljoen poststukken worden
verwerkt. Bij 3,3 miljoen
blijkt de code dus nog te ont
breken. "Dat lijkt knap veel",
zegt postcode-projektleider
A. van der Pijll, "maar veront
rustend is het in onze ogen
niet. Want dit percentage
blijft slechts iets achter op
onze verwachting. Voor het
einde van dit jaar namelijk
hadden we een score van
tachtig procent in gedachten.
Het verschil valt dus mee"
Het feit dat bijna een kwart van
de post codeloos is, heeft di
verse oorzaken. Een daarvan
is dat van de in totaal 30.000
organisaties, verenigingen en
bedrijven (grootgebruikers),
er een aantal nog niet klaar is
met de aanpassing van het
adressenbestand aan het
nieuwe systeem. Het betreft
ook een paar grote zoals de
ANWB en de Vereniging van
Nederlandse Gemeenten
(VNG). Deze laatste heeft een
adressenbestand van rond de
honderd miljoen. Daaronder
vallen bijvoorbeeld de be
standen van de nutsbedrij
ven, de sociale diensten en de
scholen.
Op gerekend
De PTT had ef min op meer op
gerekend dat uiterlijk op 1 ja
nuari 1980 de aanpassing van
alle grote adressenbestanden
een feit zou zijn. En dat was
aanvankelijk ook de datum
waarop het zogenaamde pe
riodiektarief van kracht zou
worden. Dat is een speciaal
tarief voor grootgebruikers,
een soort korting op de por
tokosten, mits men uiteraard
de postcode hanteert. Aange
zien echter een fiks aantal
grootgebruikers zijn zaakjes
nog niet rond heeft, is die da
tum voorlopig verschoven
naar 1 april van volgend jaar
Het is nu al zeker dat een aantal
gemeenten in ons land ook
dan nog niet zo ver is. Al
thans, voor wat betreft een of
meerdere van hun bestanden.
Zij hebben bij de PTT nog
verder uitstel bedongen en
ook gekregen. Eindhoven
bijvoorbeeld tot 1 januari 1981
en Maastricht tot 1 juli 1980.
Leiden loopt in de pas en
haalt de 1 april-limiet wel.
Het is de bedoeling dat in de
nabije toekomst de postcode
ook onderdeel gaat uitmaken
van de bevolkings- en per
soonsregisters van de ge
meenten. Daar is eerst een
wetswijziging voor nodig.
Van der Pijll: "We liggen er
echt niet wakker van dat er
nog moet worden gewacht
met het aanvullen van de be
volkings- en persoonsregis
ters. Want over het algemeen
zijn het bestanden die maar
zelden dienst doen om er
adresmateriaal uit te halen.
Overigens zijn er een stuk of
wat kleinere gemeenten die
alvast met de aanpassing zijn
begonnen, ook al mag dat
volgens de wet nog niet"
De clinch
Honderd Nederlandse tijd
schrift-uitgevers, samen
vormend de NOTU, halen de 1
april wel. Al liggen zij op dit
moment nog in de clinch met
de PTT over 59 miljoen gul
den, een bedrag dat de hon
derd kwijt zijn aan de hele
aanpassingsoperatie. Zij wil
len die miljoenen op de een of
andere manier terug ontvan
gen maar de PTT i.e. de
staatssecretaris van verkeer
en waterstaat wil de NOTU
(verstuurt jaarlijks 150 mil
joen gulden aan post en is
daarmee een van de grootste
afnemers van de posterijen)
daarin niet tegemoet komen.
Voor de tijdschrift-uitgevers is
het touwtrekken daarmee
niet achter de rug. Op korte
termijn zullen zij de staatsse
cretaris opnieuw onder druk
gaan zetten. Uit welk vaatje
dan getapt gaat worden wilde
secretaris vaktijdschriften
Hoeneman, tevens belast met
PTT-zaken, nog niet kwijt.
Wel dat het gebruik van de
postcode in de praktijk niet
tot gevolg heeft gehad dat het
tijdstip van bezorging van het
tijdschrift nu minder aanlei
ding geeft tot klachten. "Ik
zou eerder zeggen dat de be
zorging nu enigszins slechter
Beroep
Voor het omwerken van hun
adresbestanden hebben de
30.000 organisaties en bedrij
ven (zij dragen 80 procent van
alle post aan) een beroep
kunnen doen op de posterij
en, die met het oog op deze
grootscheepse omschak'e-
lingsoperatie enkele hulp
programma's op poten zetten.
Tot nu toe heeft die samen
werking geleid tot het "in
vullen" van 210 miljoen post
codes. Er resteren er nog 30
miljoen. Dan is voor wat be
treft de posterijen het karwei
geklaard.
De meutue sorteermaehine in het Amsterdamse hoofdpostkantoor. Elf andere
postknooppunten in ons land krijgen er ook zo een
t De typiste breiïgt op elk poststuk de streepjescode c
De gemeenten hebben de boot
een beetje afgehouden wat
die hulpprogramma's betreft.
Enerzijds om eigen ambtena
ren zelf het werk te laten doen
(er daar dus een PTT-vergoe-
ding voor op te strijken) en
omdat de gemeenten ver
trouwelijke bestanden niet
uit handen hebben willen ge
ven. Die zijn in veel gevallen
bewerkt door de SOAG, het
Samenwerkingsverband
voor de Overkoepeling van de
Automatisering bij de Ge-
menten. In de SOAG zijn 11
gemeentelijke automatise
ringscentra ondergebracht.
In de categorie niet-particulie-
ren mag worden verwacht dat
het dekkingspercentage van
de postcode op honderd pro
cent zal komen. Voor zover nu
is te overzien zijn er geen co
de-weigeraars. Dat kan lang
niet gezegd worden van Jan
Publiek. Van der Pijll: "De
familiepost is nog een knel
punt. Onze indruk is dat met
name bejaarden, die zo af en
toe eens een briefje sturen,
maar sporadisch een postco
de vermelden. In het alge
meen kan worden gezegd dat
voor zover het publiek uit ei
gen initiatief de pen ter hand
neemt, de code er nog vaak bij
inschiet. Dat is geen kwestie
van dwarsliggen maar het
niet gewend zijn.
Bejaarden
Het feit dat met name bejaarden
laten afweten heeft volgens
van der Pijll niets te maken
met de samenstelling van het
postcodeboek. De cijfers en
letters er in zijn vrij pietepeu
terig. Dat vergemakkelijkt
bepaald niet het lezen. Van
der Pijll: "Uiteraard hebben
we het postcodeboek
zoals dat in omloop is.
gebracht, eerst in de prak
tijk getest. Er zijn er destijds
10.000 van verspreid. Onder
mensen van onze eigen dienst
en grootgebruikers. De resul
taten waren geen aanleiding
om iets aan het lettertype te
veranderen. Trouwens, dat
zal ook moeilijk gaan want
dan zitje al snel aan een boek
dat twee keer zo dik is"
Van der Pijll, hij wordt ook wel
het brein achter de postcode
genoemd, zag kortgeleden op
tv tot zijn schrik dat er tussen
een stapel oude kranten ook
een postcodeboek stak.Toch
is hij ervan overtuigd dat het
gros van de Nederlanders het
boek niet m huis of het bedrijf
laat rondslingeren of al de
deur uit heeft gedaan.
"Men houdt het bij de hand",
zegt hij. "Een NlPO-onder-
zoekje heeft dat uitgewezen.
We gaan er vanuit dat het
postcodeboek een jaar of zes
zal worden gehanteerd en dat
de code dan zo is ingeburgerd
dat het publiek het boek niet
meer nodi^ heeft. We gokken
er op dat men tegen die tijd
over eigen adresboekjes be
schikt waarin de namen en
postcodes voorkomen van
vrienden, kennissen en rela
ties"
Van het postcodeboek, waarop
elke vier maanden een aan
vulling wordt uitgebracht
(bestemd voor grootgebrui
kers), zijn al ruim drie miljoen
exemplaren in omloop. Aan
vankelijk heeft men zich bij
de posterijen verkeken op de
verspreiding ervan. De be-
ginvoorraad. 300.000 exem
plaren, was er al in de eerste
paar dagen doorheen. "We
hadden er geen rekening mee
gehouden zegt van der Pijll,
'dat Nederlanders storm lo
pen als er iets gratis te halen
valt. Misschien als we een
kwartje per boek hadden ge
vraagd dat de afzet wat min
der onstuimig zou zijn verlo
pen. Nu hebben we, vooral in
de beginperiode, de vraag
niet kunnen bijhouden. Wel
licht dat ook daar een nega
tieve invloed op het gebruik
van de code is uitgegaan"
Nieuwe
Er worden overigens nog steeds
nieuwe exemplaren vervaar
digd, allemaal volgens het re
cept van het oorspronkelijke
boek. Wijzigingen in de tekst
zijn nauwelijks nodig ge
weest. Er is maar een handje
vol foutieve aanduidingen
ontdekt. De run op het post
codeboek neemt nu eindelijk
af. Er zijn er nog een half mil
joen weg te geven. Dan heeft
weliswaar nog niet elk huis
houden of bedrijf er een in be
zit maar een dergelijk resul
taat wordt ook niet nage
streefd. Van der Pijll: "Je
moet er gewoon van uitgaan
dat er onder de particulieren
toch dwarsliggers blijven.
Daar tillen wij niet al te zwaar
aan. Ons doel is negentig pro
cent van het publiek te win
nen voor de postcode. Het
halen van de honderd-pro
cent score, zoals in Belgiè, zit
er voor ons voorlopig niet in.
Dat is een groeiproces"
De projektgroep houdt, om de
score nog wat verder op te
schroeven, nauwlettend de
vinger aan de pols van de Ne
derlandse samenleving. Zo
heeft men zich bijvoorbeeld
geworpen op de advertenties,
speciaal waarop schriftelijk
wordt gereageerd, zoals die
waarin personeel wordt ge
vraagd. Medio '78 nog voor
zag slechts de helft van de ad
verteerders het adres in de
advertentie van een postcode.
Op dit moment is dat al ne
gentig procent. Ook heeft
men de Nederlandse drukke
rijen bewerkt, speciaal met
het oog op de adresvermel
dingen op briefpapier,
trouwkaartcn e.d.
De boer op
De Nederlandse posterijen (de
hele postcodeoperatie gaat 34
miljoen gulden kosten) zijn
ook in het buitenland de boer
opgegaan om bedrijven en
organisaties die veel postver
keer met Nederland onder
houden, achter de postcode te
krijgen. De medewerking is
groot. De Duitse lotto heeft
zelfs op eigen houtje de vier
cijfers en twee letters in het
bestand gebracht
De postcode is ingevoerd om. in
grote trekken, op drie zaken
van gunstige invloed te zijn.
Op de eerste plaats het wer
ken 's nachts ("we zijn net
mollen bij de PTT"), daar
naast het in de hand houden
van de tarieven en tenslotte
de efficiency. Wat dit laatste
betreft; het aantal poststuk
ken neemt nog steeds toe (4
procent per jaar) en zonder
hulpmiddelen zoals de post
code. dreigen sortering en tn-
dige bestelling in de knel te
geraken. Nu de postcode er is
moet de PTT de interne orga
nisatie over een andere boeg
gaan gooien. Een proces dat al
enkele jaren aan de gang is.
Zo worden de bestelafdelingen
vertrouwd gemaakt met het
sorteren op postcodenummer
i.p.v. op straatnaam en plaats.
Een voorbeeld. Bij het hoofd
postkantoor in de Gerestraat
in Leiden is het tot voor kort
gebruik geweest dat sorteer
ders een proeve van be
kwaamheid aflegden waar
het ging om stratenkenms.
Men kreeg dan een soort
kaartspel in handen gedrukt
met op elke kaart de naam
van een straat.steeg.laan of
plein. En dan maar proberen
die, onder het toeziend oog
van de chef, in de juiste vak
ken te deponeren.
Nu het sorteren op code de
overhand gaat krijgen is er
ook de mogelijkheid om bij
voorbeeld scholieren in te zet
ten bij het verwerken van gro
te hoeveelheden kerst- en
nieuwjaarspost.Het sorteren
op straatnaam en plaats blijft
overigens voor een deel ge
handhaafd. Met die taak wil
len de posterijen de aJ wat in
leeftijd gevorderde sorteer
ders belasten. "Omdat zy",
zegt van der Pijll, "de meeste
binding hebben met het oude
systeem"
Wie momenteel de postcode
vermeldt moet niet verwach
ten dat ook automatisch
op deze code wordt gesor
teerd. In Valkenburg kan
men daar over meespreken.
Daar zyn nogal eens proble
men met de postbezorging.
Vaak belandt post uit Val
kenburg (Limburg) in Val
kenburg (Zuid-Holland) en
andersom. Zelfs bij gebruik
van de postcode, terwyl de
Valkenburgers juist ver
wachtten dat de narigheid nu
wel eens over zou zijn.
De postcode heeft een flinke
impuls gegeven aan de me
chanisatie van de posterijen.
Nieuw is een vernuftige sor-
teermachine, waarvan er in de
komende zeven jaar twaalf in
ons land zullen worden ge
plaatst. Op eik pootknoop-
punt één. De eefste werd mei
van dit jaar geïnstalleerd in
Amsterdam.
Streepjescode
De werking is vrij eenvoudig.
Voordat een poststuk (geen
pakketpost) de machine in
gaat, wordt er door een typis
te een streepjescode (byv.II
11111 II III i <>p .uing» 1 it. ir 111
Die code leidt het stuk door
de machine heen naar de juis
te plaats. Op zo'n manier
worden er een aantal hande
lingen die by de oude sor-
teermethode wel nodig wa
ren, overgeslagen. Stukken
die zonder postcode worden
aangeleverd, worden door de
machine naar een verzamel-
vak gedirigeerd en daar weer
uitgesorteerd. In de praktijk
(vooral als het druk is) zal dat
betekenen dat de stukken
zonder postcode minder snel
worden besteld.
Over de invoering van de overi
ge sorteermachines zijn nog
besprekingen gaande met de
bonden omdat er op het per
sonele vlak de nodige conse
quenties aan zijn verbonden
Kr .ill'-n ;n P 1 ,1 1 Phi p ,t ,mi
arbeidstaken door weg.
De postcode is al aardig mgc-
burfltid Ook by de PTT?
Abonnees van 'Aangete
kend', het personeelsblad,
hebben de eigen organisatie
op de vingers getikt omdat de
adressering onvolledig was.
De postcode ontbrak.
