Libanongangers
ezetten Iraans
ministerie BZ
"Geen zin in leiderschap"
4000+2000m2
Voorbode voor
agressiever
optreden VS.
EG-begroting verworpen
keukens, badkamers,zitkomfort
onder één dak
Frankrijk
star in
Rijnoverleg
VRIJDAG 14 DECEMBER 1979
BUITENLAND
PAGINA 9
Carel Hugo, ex-voorzitter Carlistische Partij:
MADRID-Carel Hugo de Bourbon
Parma was de grote afwezige tij
dens het vijfde congres van de
Carlistische Partij, dat vorige
week in Madrid werd gehouden.
Twee jaar geleden werd hy tij
dens het vierde partijcongres
unaniem tot voorzitter gekozen.
Vlak voor het congres van dit jaar
trad Carel Hugo als voorzitter af
en verklaarde dat hij zich in zijn
functie niet meer herkiesbaar
stelde. De Carlisten besloten tij
dens het laatste congres, dat in
een onnatuurlijk kalme sfeer
verliep, het voorlopig zonder
voorzitter te doen. De nieuwe se
cretaris-generaal, Mariano Zufia,
zal de Carlistische Partij vanuit
zijn woonplaats Pamplona lei
den. Wat is er aan de hand met de
Carlisten? Een gesprek met Carel
Hugo.
„Ik wil niet langer een gevangene
zyn van mijn verleden. De beslis
sing om mij als voorzitter van de
Carlistische Partij terug te trek
ken heeft te maken met enkele
factoren, die ik door de historie
en mijn afkomst nu eenmaal heb.
Doordat ik in het verleden de
zichtbare aanvoerder was van
een monarchistische partij, in de
tijd dat Spanje onder Franco ei
genlijk een koninkrijk was, zien
de meeste Carlisten mij nog
steeds als een door het lot be
paalde leider van de partij. Met
opzet heb ik mij twee jaar geleden
op een democratische manier tot
voorzitter laten kiezen. Hiermee
heb ik laten zien dat de Carlisten
alle vrijheid hadden om een an
dere kandidaat tot voorzitter te
benoemen".
„In de afgelopen periode is geble
ken dat mijn persoonlijke ge
wicht in de partij veel te zwaar is
om een gezond democratisch
proces binnen de Carlistische
Partij op gang te brengen. Steeds
schoven mijn partijgenoten de
verantwoordelijkheden op mij af,
terwijl ze zelf de beslissingen
moesten nemen. Door mij nu be
wust van de partijleiding terug te
trekken, worden de Carlisten met
hun neus op hun eigen verant
woordelijkheden gedrukt.
Geen zetel
Carel Hugo legt uit dat de Carlisti
sche Partij er politiek gezien niet
briljant voorstaat. Bij de eerste
democratische verkiezingen in
juni 1977 was de partij niet gele
galiseerd. Volgens de oud-voor
zitter van de Carlistische Partij
zag het toenmalige kabinet-Sua-
rez in de Carlisten een stroming
die tegen de monarchie van Ko
ning J uan Carlos was. De kostba
re verkiezingscampagne van de
Carlistische Partij voor de alge
mene verkiezingen van 1 maart
van dit jaar leverde geen enkele
zetel op.
,Mijn terugtrekking als voorzitter
van de Carlistische Partij is be
slist geen verkiezingstruc! Ik ben
ervan overtuigd dat mijn afwe
zigheid in de partij op den duur
positief zal werken. Ik geloof niet
dat de ideeën van de Carlistische
Partij en mijn politieke visie uit
elkaar zullen groeien. Je moet de
ze periode zien als een tijd van
bezinning. Natuurlijk heeft de
partij straks iemand nodig als
voorzitter, die boven de secreta
ris-generaal staat, maar ik laat de
Carlisten dit zelf uitzoeken. Ik wil
beslist niet dat zij mij zien als ie
mand die voortdurend de partij
betuttelt".
„In de toekomst wil ik me bezig
houden met het aandragen van
concrete oplossingen voor maat
schappelijke problemen. Ik stel
me voor een aantal lezingen te
houden over de verschillende as
pecten van de Spaanse economie.
Nu ik niet meer partijgebonden
ben, kan ik rustig een standpunt
omtrent bepaalde onderwerpen
innemen dat indruist tegen de
mening van de Carlistische Par
tij. Sommige problemen
schreeuwen om een bepaalde
aanpak en ik geloof dat ik nu - als
onafhankelijk man - mij in tegen
stelling tot vroeger op een meer
efficiente manier kan bezighou
den met de oplossing van be
paalde vraagstukken. Triest ge
noeg worden in Sparye nog
steeds beslissingen genomen die
meer de partijbelangen dienen in
plaats van het landsbelang"
Zorgen
democratie bedreigen. Hij is
bang dat de democratie schip
breuk gaat lijden als er geen ein
de komt aan de economische cri
sis en de schrikbarend stijgende
werkloosheid. Met nadruk wijst
hij op het ontbreken van de infra
structuur, die garant moet staan
voor een democratische dialoog,
zoals bijvoorbeeld in Nederland
het geval is met de Sociaal-Eco
nomische Raad, waarin werkge
vers, werknemers en een verte
genwoordiging van de regering
gezamenlijk hun problemen op
lossen.
,Op het ogenblik moeten de poli
tieke partijen overal tegelijk ant
woord op geven. De regering doet
niets anders dan iedereen te
vriend houden. Dan eisen de mi
litairen weer dit, dan eist een
streek weer dat voor zijn auto
nomie. Politieke partijen en rege
ring zijn zo druk met tal van uit
eenlopende zaken bezig, dat er
geen sprake is van een planning
met visie. Dikwijls nemen de po
litieke partijen beslissingen om
de spanningen in hun gelederen
te verminderen, om de partij
maar by elkaar te houden. In
Spanje is het momenteel een en al
improvisatie. Er gaan steeds
meer stemmen op, die vragen om
een duidelijk beleid op de lange
termijn. Steeds meer Spanjaar
den willen weten waar het land
naar toe gaat. Neem bijvoorbeeld
de autonomieën van de regio's.
Als het kabinet-Suarez, dat totaal
Verhoging defensiebudget:
Carel Hugo
geen visie toont inzake hoe
Spanje er over een tijd uit moet
zien, zo doorgaat, zitten we straks
met vijftien Spanjes!".
Het verlenen van meer zelfstandig
heid aan de verschillende streken
van Sparye zal geen probleem
moeten zijn voor iemand die een
socialistische maatschappij van
zelfbestuur nastreeft. Het feit dat
Carel Hugo valt over vijftien
Spanjes, getuigt van een kritisch
inzicht, waarmee hy zijn eigen
theorieën - over zelfbestuur op
alle niveaus - aan de kaak stelt.
De terugtrekking van Carel Hugo
als voorzitter van de Carlistische
Partij doet vermoeden dat de cri
sis binnen de partij heftiger is dan
men wil laten blijken.
WASHINGTON - Democratische
presidentskandidaat Jimmy Car
ter berichtte in juni 1976 de
commissie die bezig was een par
tijprogramma voor de komende
verkiezingen te formuleren, dat
de Amerikaanse defensieuitga
ven jaarlijks zouden kunnen
worden verminderd met vijf tot
zeven miljard dollar „zonder de
defensie van onze natie of ver
plichtingen tegenover onze
bondgenoten in gevaar te bren
gen". President Carter daarente
gen heeft zojuist een vijfjarig
program bekend gemaakt dat de
uitgaven voor de Amerikaanse
defensie wil verhogen van 138,6
miljard in het fiscale jaar 1980 tot
zo'n 210 miljard dollar in fiscaal
1984, op basis van zyn voorne
men boven de inflatie nog eens
ruim 4,5 procent groei te handha
ven in de komende vijf jaar.
De omstandigheden, zo blijkt, ma
ken alle beloften van verkie
zingskandidaten tot gegevens die
met de uiterste voorzichtigheid
moeten worden gehanteerd, aan
gezien het staatshoofd van de
machtigste vrije natie ter wereld
BRUSSEL (ANP) - De delegatie
leiders van de internationale
Rijncommissie, die gisteren in
Brussel bijeen kwamen, zijn van
mening dat de verantwoordelijke
ministers van de Rijnoeverstaten
het zoutprobleem moeten oplos
sen. De commissie zal proberen
de bewindslieden op korte ter
mijn bijeen te krijgen.
De Franse delegatieleider J.
Leclerc legde gisteren geen
nieuwe voorstellen op tafel om
het afvalzout van de kalimijnen
anders dan tot nu toe was afge
sproken op te slaan. Wel deed hij
enkele suggesties die er op neer
komen dat andere Rijnoversta-
ten, met name Zwitserland en
Duitsland, iets moeten doen om
de zoutbelasting van de Rijn te
verminderen.
Ondanks herhaaldelijk aandringen
van de Nederlandse delegatielei
der ir. A. de Graaff, dat Frankrijk
met voorstellen moet komen hoe
het land zelf denkt het afvalzout
terug te nemen, weigerde de heer
Leclerc daarop te antwoorden.
Afgesproken werd dat de Franse
delegatie de ideeën over vermin
dering van de zoutbelasting van
de Rijn de komende weken nader
zal uitwerken. De plannen zullen
op een vergadering van de Rijn
commissie op 28 en 29 januari in
de Belgische hoofdstad worden
besproken.
De commissieleden zijn het giste
ren volledig eens geworden over
de beperking van kwiklozingen
op de Rijn en een strenge con
trole daarop.
TEHERAN - Gepakt en gezakt voor de tocht naar Libanon, marcheren
deze Iraanse vrijwilligers het ministerie van buitenlandse zaken in Tehe
ran binnen Zij hielde daar een zit-demonstratie uit protest tegen het feit
dat ze geen toestemming krijgen naar Libanon te vertrekken.
(Van onze verslaggever Link van
Bruggen)
STRAATSBURG - Het Europese
Parlement heeft de begroting van
de Europese Gemeenschap voor
volgend jaar, die ruim 40 miljard
gulden bedroeg, met een grote
meerderheid van stemmen ver
worpen. Vóór de resolutie van de
rapporteur van de Begrotings
commissie, de Nederlandse so
cialist Piet Dankert, verklaarden
zich 288 van de 353 parlementa
riërs, die voor het eerst via een
elektronisch systeem hun stem
uitbrachten.
De voor de begroting verantwoor
delijke EG-ministerraad pro
beerde vlak voor de stemming
alsnog het tij te keren. Verwer
ping noemde de voorzitter van de
Raad, de Ierse minister van bui
tenlandse zaken Lenihan, een
bijzonder ernstige zaak, die niet
te billijken zou zijn. Hij sprak
zelfs van „een domme stap in de
richting van een confronta
tie".
Hoewel de Raad in zijn samenstel
ling van Budgetraad - voor Ne
derland was staatssecretaris Van
der Mei aanwezig - in de nacht
van woensdag op donderdag nog
tal van handreikingen had probe
ren te doen, achtte de Begro
tingscommissie deze onvoldoen
de om met het budget in zee te
kunnen gaan. Zo weigerden de
negen bewindslieden de beslui
ten over het landbouwstructuur-
beleid (overschotten) te scheiden
van die inzake het prijsbe
leid.
De tegenstemmers van de resolu
tie, die zo'n overweldigende
steun kreeg dat in de wandelgan
gen van Europa van „een dreun
in de richting van de Raad van
Ministers" werd gesproken, be
vinden zich in vrijwel alle fracties
en zijn overwegend van Franse
nationaliteit.
In hun stemverklaringen weken de
fractieleiders van de grote Euro
pese partijen weinig van elkaar
af. Een daverend applaus vulde
de tot de nok gevulde Straats-
burgse vergaderzaal, toen de uit
slag van de stemming bekend
werd.
De initiatiefnemer Piet Dankert
zei: „Ze (de ministers) krijgen
waarom ze gevraagd hebben"
D'66-Europees fractieleider De
Goede zag in de nederlaag van de
Raad een nieuwe aanzet tot het
verkrijgen van grotere bevoegd
heden en verklaarde dat het ei
genlijk meer om het spel dan om
de knikkers was gegaan. Volens
drs. Nooteboom, christen-demo
craat en financieel deskundige,
werd de Raad op de vingers ge
tikt, omdat hij, met Frankrijk als
initiatiefnemer, de groeiende
macht van het Europese Parle
ment wil in perken.
De raad van ministers zal zijn huis
werk thans over moeten doen
met de Europese Commissie als
voedster. Dit zal een maand of
twee, drie in beslag nemen.
Waarnemers verwachten dat er in
maart al over de nieuwe Europe
se begroting zal gedebatteerd
kunnen worden.
ADVERTENTIE
TEHERAN-BRUS-
SEL - Een honderdtal
jeugdige volgelingen
van de radicale sjeik
Mohammed Montaze-
ri hebben gisteren het
Iraanse ministerie van
buitenlandse zaken
bezet.
De meesten keerden in de loop
van de middag weer terug naar
het vliegveld van Teheran, Meh-
rabad, nadat Irans minister van
buitenlandse zaken Gotbzadeh
met een delegatie van de bezet
ters had gesproken. Een klein
aantal liet weten het ministerie
niet te zullen ontruimen voordat
de Iraanse autoriteiten de groep
op een vliegtuig naar Libanon
heeft gezet. Ze hebben zich in een
kamer van het ministerie opge
sloten. Van tijd tot tijd roepen ze
tegen Gotbzadeh gerichte leuzen
uit het raam en ze hebben ook een
groot spandoek opgehangen.
Sinds maandag zitten ongeveer
430 vrijwilligers in de vertrekhal
van Mehrabad strijdliederen te
zingen onder aanvoering van
sjeik Montazeri in afwachting
van hun vertrek. De sjeik is van
plan ongeveer duizend Iraanse
vrijwilligers naar Zuid-Libanon
over te brengen om deel te nemen
aan de gevechten tegen de Israë
li's. Sjeik Montazeri, de omstre
den zoon van de religieuze leider
Van Teheran, ajatollah Hossein
Ali Montazeri, beschuldigde het
Iraanse ministerie van buiten
landse zaken ervan „onder één
hoedje te spelen met de Savak (de
gevreesde geheime politie van de
sjah) door ons vertrek tegen te
houden"
Neuroticus
Montazeri, door zijn vader zelf
onlangs op de Iraanse televisie
omschreven als een „lichtelijk
gestoorde neuroticus met uitput
tingsverschijnselen, die een
rustkuur nodig heeft", zei dat de
Revolutionaire Raad „de belofte
heeft gebroken de reis te finan
cieren en mijn vrijwilligers geen
reisbeperkingen op te leggen"
De sjeik had eerder gezegd dat de
vrijwilligers zonder wapens naar
Libanon zouden gaan „omdat dat
land al van de wapens wemelt"
maar liet nu weten dat de groep
alsnog wapens achterna gezon
den krijgt.
De meestal zeer jeugdige Liba
nongangers (de jongste is 13 jaar)
hebben op een verlaten school in
de bergen bij Noord-Teheran on
der leiding van de sjeik een
„guerrillatraining" gekregen die
voornamelijk bestond uit licht
spitwerk en het in looppas be
klimmen van heuveltjes. Voor
het krijgsbedrijf zijn ze totaal on
geschikt en de meesten schijnen
de tocht te beschouwen als een
weldadige afwisseling in het
saaie bestaan. De PLO-verte-
genwoordiging in Teheran zit
met de groep danig in haar maag.
Ze hult zich in absoluut stilzwij
gen.
De groep van Montazeri zei giste
ren op het vliegveld dat zij zono
dig startbanen gaan blokkeren
om de aftocht af te dwingen. De
volgelingen van de sjeik hebben
al eerder grote moeilijkheden op
het vliegveld veroorzaakt toen ze
een vliegtuig wilden kapen om
naar Libië te vliegen en daar de
imam Moussa Sadr te bevrijden.
Moussa Sadr is de leider van de
Libanese sji'ieten die vorig jaar
onder nooit opgehelderde om
standigheden verdween. Sinds
dien is sjeik Montazeri uitgebreid
door Libië gefêteerd en gewezen
op zijn plicht, de bevrijding van
Jeruzalem te leiden.
Waarnemers
Donderdag, de 40e dag van de gij
zeling van ongeveer 50 Ameri
kaanse ambassadefunctionaris
sen in Teheran, heeft Chomeini
toestemming gegeven onafhan
kelijke waarnemers Gisteren de
gelegenheid te stellen de gegij
zelden te bezoeken. Dit zullen
waarschijnlijk de leden zijn van
de internationale onderzoek
commissie naar de beweerde
misdragingen van de sjah en de
VS, die Gotbzadeh op het
ogenblik samenstelt. Washington
heeft de stap van Chomeini in
middels positief genoemd, mits
ook alle gegijzelden kunnen
worden bezocht en het inderdaad
om erkende en onpartijdige
Een andere Iraanse stap, die kan
bijdragen tot een vreedzame op
lossing van het gijzelings
conflict, is de benoeming giste
ren van een nieuwe permantente
vertegenwoordiger van Iran by
de Verenigde Naties. Het is Man-
sour Fahran, die eerder cultureel
attaché van Iran was in Washing
ton. Farhan werd gisteravond al
in New York verwacht. De post
die hij nu gaat bezetten is vanaf
februari vacant.
Tijdens de NAVO-minissterraad,
die de afgelopen dagen in Brussel
is gehouden, bleek dat de bond
genoten niet erg enthousiast
hebben gereageerd op het ver
zoek van de Amerikaanse minis
ter van buitenlandse zaken Van
ce de VS te steunen inzake Iran.
Zijn Nederlandse collega Van der
Klaauw liet in Brussel weten dat
de VS mogelijk in de Veiligheids
raad zullen voorstellen economi
sche sancties tegen Iran te treffen
als dat land niet reageert op een
uitspraak van het Internationaal
Hof van Justitie in Den Haag.
Deze uitspraak wordt begin vol
gende week verwacht. Alle vijf
tien NAVO-landen hebben in
Brussel een verklaring onder
schreven, waarin weliswaar de
gijzelingsactie in Teheran wordt
afgekeurd, maar niet wordt be
sloten tot al dan niet individuele
maatregelen van de lidstaten te
gen Iran. Nog twee dagen gele
den zetten de VS de NAVO-lan
den onder druk wel stappen te
doen pp diplomatiek en econo
misch vlak.
Tijdens de reis van minister Vance
langs een aantal Europese hoofd
steden liet zich echter al aanzien
dat Europa zich niet pal achter de
VS zou scharen. In de in Brussel
uitgegeven verklaring staat zelfs
uitdrukkelijk dat de NAVO-le-
den „zich niet in de binnenlandse
aangelegenheden van Iran willen
mengen"
slechts in beperkte mate invloed
heeft op de gebeurtenissen el
ders.
De gijzeling in Teheran heeft be
halve verontwaardiging, in
sommige politieke kringen, te
vens een verlangen gevoed naar
de dagen van weleer, toen de CIA
betrekkelijk ongehinderd door
morele overwegingen van Ame
rikaanse zijde, m vreemde landen
ingrijpende komplotten tot uit
voering kon brengen om het be
lang van de VS (en. wordt er dan
steeds haastig aan toegevoegd:
het belang van het Westen) on
verlet te houden. De CIA echter is
na een reeks van uiterst onfrisse
onthullingen tegenover de Se
naat, gekortwiekt in fondsen,
personeel en arbeidsterrein.
Telkens wanneer blijkt dat het
Amerikaanse buitenlandse ïn-
lichtingenapparaat heeft gefaald
de natie te waarschuwen voor
ontwikkelingen die geenszins
onvoorspelbaar leken (de voor
beelden dienen zich aan in het
Midden-Oosten, het gebied van
de Perzische Golf, Afrika, La-
tyns-Amerika en Midden-Ame-
riJca), worden te Washington in
toenemende mate stemmen
hoorbaar, die pleiten voor herstel
van de CLA in zyn oude fUnctie
van in het geheim opererend
machtsapparaat. „Als de CIA nog
volgens het oude recept had ge
werkt, denkt u dan werkelijk dat
Chomeini nog in leven zou zijn
geweest?", vroeg onlangs een
belangrijk functionaris van ach
ter het glas dat in het invloedrijke
Washingtonse cocktail-circuit
het standaard wapen is.
CIA-directeur Stansfield Turner,
die genadeloos het mes heeft ge
zet in de organisatie waarover hij
van president Carter het beheer
kreeg, heeft zich in weerwil van
scherpe kritiek, ook van de pre
sident. kunnen handhaven. Naar
verluidt heeft hij zich meermalen
onder meer verdedigd met de
opmerking dat de sanering van
de CLA nu eenmaal beperkingen
meebrengt, die bij tyden uiterst
onaangename gevolgen kunnen
hebben voor de wijze waarop de
VS politiek bedrijven.
Nu president Carter in zijn nieuwe
defensieplannen ruimte heeft
gemaakt voor een overal ter we
reld snel inzetbare strijdmacht,
waarvoor nieuwe transportvlieg
tuigen, nieuwe transportschepen
en nieuwe wapens worden ont
worpen en gebouwd, is het vrij
wel onvermydelijk dat de VS zich
ook zullen versterken ten aanzien
van de geruisloos opererende
voorhoede die onopgemerkt
doorgaans neerstrijkt in 's we
relds probleemgebieden.
Carter heeft met het oog op de in
ternationale toestand en gestuwd
door het ty van de ontwikkelin
gen in Iran krachtdadig de zoge
naamde Nixon-doctnne over
boord gezet, welke handhaving
van Amerikaanse invloed en be
langen voorzag via het verschaf
fen van militaire bystand aan de
regeringen die dan zelf de man
kracht leverden. Vandaag de dag
is dit kennelijk geen haalbare
kaart meer. Er blyven zo langza
merhand steeds minder regerin
gen over die zich op die manier,
ongeacht hun politieke kwaliteit,
voor het Amerikaanse wagende
willen laten spannen.
Niettemin vrezen politieke waar
nemers een opeenvolging van
globale panieksituaties wanneer
Amerika's expeditionaire strijd
krachten straks tot de tanden
gewapend klaar staan. Het is een
oud adagium dat bezit van wa
pens ook leidt tot het verlangen
in t> gebruiken. De vliegende
brigades vormen dan ook een
zeer concrete vertaling van het
besef dat de wereld een periode
tegemoet gaat van politiek agres
siever optreden, onder het motto
dat onomstotelijk moet vaststaan
welke macht ten slotte de door
slag geeft in het wereldgebeu
ren.
Twee doden bij
rel in Madrid
MAD7D Reuter/AFP) - Twee
mef^n zijn om het leven geko
men en verschillende anderen
werden gewond tydens de
schermutselingen tussen op
roerpolitie en demonstranten in
Madrid. De betoging werd ge
houden door linkse vakbondsle
den.
De twee doden vielen ten gevolge
van schotwonden toen meer dan
100.000 mensen zich verspreid
den na de protestmars. Deze was
georganiseerd uit verzet tegen
een arbeidswet die op het ogeblik
in het parlement wordt bespro
ken. De omstandigheden rond de
schietpartij waren niet duidclyk.
Volgens de bronnen viel zy sa
men met confrontaties tussen de
politie en enige honderden stu
denten die protesteerden tegen
plannen van de regering de colle
gegelden te verhogen en de toela
tingseisen voor universiteiten
zwaarder te stellen. Volgens de
eerste berichten mengden de
studenten zich in de protestmars
en begonnen auto's om te gooien
Rookbommen worden door de politie in de straten van Madrid gewor
pen om de demonstrerende menigte uit elkaar te drijven.
en barricades op te werpen. De
politie antwoordde hierop met
rubberkogels en rookbommen.
Het was niet direct duidelijk wie
verantwoordelyk is voor de scho
ten.
De ongeregeldheden waren een
van de ernstigste in Madrid sinds
de dood van het staatshoofd
Franco vier jaar geleden en de
overgang van Sparye naar demo
cratie.
