"Zoals de
Palestijnen
nu leven,
dat kan
nooit het
einde zijn"
Hik in de weekbladen
Unifil -kolonel Jan Tjassens terug naar Nederland
HP
deTijd
KISEVIERS
DONDERDAG 13 DECEMBER 1979
M333E33SB
PAGINA 11
Door Rienko Wilton"
NAKOERA - Kolonel
Jan Tjassens (46) heeft
afscheid genomen van
Libanon. Hij heeft zijn
functie overgedragen
aan kolonel Van Ge-
nuchten, ook een Ne
derlander. Tien maan
den lang was Tjassens
„chief operations" van
Unifil, de VN-troepen-
macht in Zuid-Liba-
non. Een staffunctie,
waarbij hij verant
woordelijk was voor het
„besturen" van de acht
bataljons te velde van
uit het VN-hoofdkwar-
tier in Nakoera. Eén van
de acht bataljons is een
Nederlandse eenheid.
Tjassens was dus de
man aan de top, die niet
direct militaire eenhe
den moest „aanvoe
ren", maar hun acties
moest coördineren, en
zelf vaak als „trouble
shooter" (bemiddelaar)
werd ingezet zodra er
problemen waren met
een der partijen te vel
de.
De 6000 man sterke Unifil heeft
in principe te maken met drie
partijen: met de Palestijnen,
gesteund door progressief-
Libanese organisaties in het
noorden, met Haddad, die
met zijn rechtse milities en
legermuiters een strook aan
de Libanees-Israëlische
grens illegaal bezet houdt, en
met de Israëliërs, die zich
openlijk in die strook („vrij
Libanon", genoemd .door
Haddad) militair exponeren
en die Haddad op allerlei ma
nieren steunen. Tjassens had
op stafniveau met al deze par
tijen bijna dagelijks te maken.
Zijn wapen was het woord,
niet het geweer. In de kantine
van het VN-hoofdkwartier in
Nakoera vertelt hij dat hij tien
maanden lang eindeloos heeft
bemiddeld.
Diplomaat
- Dus meer diplomaat dan mili
tair?
Tjassens: „Ja, diplomaat tegen
wil en dank. Soldaat zijn en
diplomaat is moeilijk te com
bineren. Ik heb het laatste
moeten leren. Leren je mond
te houden, op je woorden let
ten. Wikken en wegen. Als je
constant op je gevoel zou af
gaan en dus uitermate heftig
zou willen reageren, dan kan
dat hier wel eens heel ver
keerd uitpakken. Een zeer di
plomatieke opstelling bij ge
sprekken bij de verschillende
partijen is een eerste vereis
te".
- U had dus eigenlijk veel meer
met politieke situaties te ma
ken dan met militaire
problemen?
„Het militaire aspect is hier in
feite gering. Het uitzetten van
waarnemingsposten, het
doen en laten bij controlepos
ten, patrouilles en dergelijke.
Wat militair wel belangrijk is,
is het inzetten van de zoge
naamde force réserve: als er
ergens een ernstige botsing is,
dan is het onze tactiek om zo
veel mogelijk militairen van
verschillende deelnemende
naties aan Unifil te verzame
len en die met hun bewape
ning ih de force réserve sa
men te brengen om zo de op
ponent te confronteren met al
deze militairen en het hem
politiek zo moeilijk mogelijk
te maken".
Voorbeeld
„Een goed voorbeeld is het
Shaqra-incident afgelopen
mei: Een Israëlisch bataljon
kwam bij dat dorp zomaar het
VN-gebied binnen gereden
om „terroristen die getracht
hadden Israël binnen te ko
men, te achtervolgen", ten
minste dat zei de Israëlische
officier, die achteraf een bri
gade-generaal bleek te zijn. Ik
ben er toen meteen naar toe
gevlogen en heb de generaal
uitgelegd dat wij als Unifil
hier geen Israëlische eenheid
konden tolereren. Inmiddels
had ik onze force réserve, die
dag bestaande uit vier natio
naliteiten: Nederlanders, Se-
negalezen, Nigerianen en
Fijiërs, in stelling gebracht
even buiten het dorp Shaqra,
maar onze troepen waren niet
direct zichtbaar. Toen de Is
raëlische generaal zei dat hij
toch wilde optrekken, heb ik
hem in mijn auto even mee
genomen naar onze stellin
gen. Hij keek toen wel in de
lopen van 22 Nederlandse
pantserwagens en opstellin
gen van de Senegalezen en
anderen. Ik zei toen: als u toch
optrekt, dan ontstaat hier dus
de grote slag".
„De Israëliër zei toen dat hij z'n
superieuren moest raadple
gen en even daarna trokken
de Israëliërs terug. Dit was
een diplomatieke gloriedag
voor Unifil".
- Beschouwen alle partijen u
wel als neutraal?
Tjassens: „Ze zeggen dat we het
niet zijn, maar ik ben er van
overtuigd dat we het wel zijn.
De PLO bijvoorbeeld - en
daar hebben ze gelijk in -
neemt het Unifil kwalijk dat
Haddad zonder slag of stoot
vier posities in VN-gebied
kon creëren. Dat had nooit
mogen gebeuren. We vinden
het nog steeds hinderlijk. We
hebben de militaire middelen
om die Haddad-posten op te
ruimen, maar we hebben er
niet het mandaat voor".
- Israël en Haddad zeg
gen juist het tegenovergestel
de: dat Unifil pro-PLO zou
zijn. Wat is hun motivatie
hierbij?
„Ik heb er geen idee van. Ze wé
ten dat Unifil onpartijdig is,
en dat allerlei verdachtma
kingen van soepel optreden
van ons tegen de tegenpartij,
volstrekt onjuist zijn. De
voorbeelden die men geeft
zijn of uit de lucht gegrepen of
schromelijk overdreven".
- Volgens Haddad en een deel
van de Nederlandse pers zou u
een af scheidsdineetje met ca
deaus en al met PLO-officie-
ren hebben gehad?
„Een goed voorbeeld. Volgens
dat bericht zou kolonel Lies-
sens, waarschijnlijk een con
taminatie van Tjassens en de
Nederlandse bataljonscom
mandant Lensink, daarbij
New York om te beslissen of
we blijven of niet".
(Tijdens het gesprek komt Tjas
sens" opvolger, kolonel van
Genuchtcn. binnen en meldt
dat Haddad vier dorpen met
artillerie beschiet. Dit ge
beurt in het kader van Had-
dads intimidatie-politiek om
dorpen die m het VN-gebied
liggen te dwingen zich bij zijn
„vrij-staat" aan te slui
ten.)
-Bijna iedere Nederlandse VN-
mihtair die in Libanon ge
diend heeft zegt bij vertrek
dat hij anders is paan denken
over het Israëlisch-Arabisch
conflict. Geldt dat ook voor
Tjassens: „Niet anders Wel
meer gaan denken. Ik geloof
dat voor beide partijen, zowel
de Palestijnen als Israel, le
vensbelangen op het spel
staan. Ze menen beide gelijk
te hebben. De verdediging
van hun politieke stellingna-
me is in beide gevallen een
volstrekt logische. De manie
ren waarop ze hun doelstel
lingen proberen te bereiken,
zal ik als Westeuropeaan
nooit kunnen begrijpen Ik
keur het militair geweld af. Of
het nu Palestijnse acties in Is
raël zijn, of Israëlische bom
bardementen op Zuid-Liba-
- Die politieke doelen: vindt u
dat de Palestijnen een onaf
hankelijke staat moeten krij
gen?
„Zoals de Palestijnen nu leven,
dat kan nooit het einde zijn.
Dat is verre van goed. Er moet
iets gebeuren. Iets anders.
Wat de ideale oplossing is. dat
weet ik niet. De PLO wil met
joden, christenen en moslims
in een wereldse democratie
samenleven. Ik denk dat deze
oplossing vanuit ideeel oog
punt gezien verreweg de bes
te is. Een ministaat op de Wes
toever en de Gazastrook -
maar dat is een heel persoon
lijke mening - vind ik de op
een na beste oplossing".
- Maar die democratische Pale
stijnse staat met joden en
Arabieren betekent wel een
ontmanteling van de theocra
tische staat Israel.
„Misschien wel. ja".
- In Nederland bent u nooit met
militair geweld geconfron
teerd geweest. Hier tn Liba
non welHoe ervoer udatf
„Tjassens: „Wij hierin Nakoera
hebben daar onze portie wel
van gekregen op 18 april. (Op
die dag beschoot Haddad om
zuiver politieke redenen met
deels gericht vuur het Unifil-
hoofdkwartier met duizen
den mitrailleurkogels en tien
tallen mortiergranaten) Ik
had verwacht dat ik op het
moment zelf onvoorstelbaar
bang zou zijn. Maar dat ge
beurde niet Je hebt er geen
tijd voor. Maar toen alles
voorbij was. kwam de reactie:
heel diep nadenken, bidden
zelfs. Ik ben gelovig, geen
overmatig bidder, maar na
zo'n aanval leer je wel bidden.
Je reacties zijn: afkeer krygen
van militair geweld, afkeer
krijgen van de waanzin waar
om we beschoten werden
door Haddad. Te meer daar
wij geen tegenpartij waren of
zijn. Wij staan tussen de par
tijen in als vredeskorps. ge
komen uit een nartal lanch n
die alleen maar willen helpen,
het goed bedoelen, het zo
goed mogelijk doen. mis
schien niet voor 100 procent,
en dan plotseling als schiet
schijf gebruikt worden. On
begrijpelijk. Maar je moet
bleven geloven in je missie.
Voor mij was dat altijd: hierin
Zuid-Libanon is diplomatie
ke overredingskracht belang
rijker dan het technisch ge
bruik- weten te maken van
militaire middelen".
Kolonel Tjassens.
aanwezig zijn geweest. Pure
nonsens natuurlijk, een
stukje psychologische oor
logvoering".
Explosie
- Haddad wordt vrijwel altijd
bijgestaan door de Israëlische
overste Joram. Wat voor type
mens is dat?
„Uitermate explosief, hinder
lijk slim, intelligente vent,
zeer bedreven in psychologi
sche oorlogvoering. Een
enorme steun voor Haddad.
Joram gaat overigens de
dienst uit en terug naar de Is
raëlische televisie".
- Nu kan ik mij voorstellen dat
een slimme, bedreven Israëli
sche overste stevig botsen kan
met Jan Tjassens.
Tjassens: „Dat is ook vaak ge
beurd. Ik heb met iedereen
gebotst, ik heb met m'n vuist
op tafel geslagen bij de PLO.
bij Haddad, bij Joram, bij het
Israëlische leger zelf. bij ie
dereen. Ze hebben het ook op
mijn tafel gedaan".
- Heeft Joram nooit eens gepro
beerd in te spelen op de spe
ciale relatie" tussen Neder
land en Israël?
„Joram nimmer. Andere Israë
lische officieren wel
- Is dat niet moeilijk. U bent toch
Nederlander?
„Nee hoor. vind ik helemaal
niet moeilijk. Ik werk voor de
VN. Ik vind een onpartijdige
opstelling veel makkelijker
dan een partijdige, geca
moufleerde. Een voorbeeld:
de steun die de Israëliërs Uni
fil, en daarmee ook de Ne
derlanders, willen bieden bij
bijvoorbeeld toeristische
trips door Israël heb ik soms
sterk afgehouden, en soms op
het botte af. Maar hetzelfde
heb ik gedaan bij de PLO. die
een ontspanningsavond voor
de blauwhelmen wilde orga
niseren in Tyrus. Ik heb toen
ook gezegd: dat druist in te
gen onze onpartijdige opstel
ling".
- Zijn er aanwijzingen dat de
PLO - zoals opnieuw beves
tigd op de Arabische topcon
ferentie in Tunis - haar gue-
rilla-activiteiten tegen Israel
vanaf Libanese bodem heeft
bevroren?
„Ja. ik heb de stellige overtui
ging - afgezien misschien van
een of twee acties via zee - dat
vanuit Unifilgebied geen Pa
lestijnse acties tegen Israël
worden ondernomen. Wel
Palestijnse infiltratiepogin
gen in de enclaves van Had
dad. maar dat is Israël
niet".
- De Palestijnen mogen nu wel
geen acties ondernemen van
uit Unifilgebied, maar ze zit
ten er wel.
Tjassens: Jnderdaad, zo'n 300
man. Maar hun aanwezig
heid is volstrekt in lijn met het
Iraniërs
-In Beiroet,en niet alleen daar,
spreekt men al dagen lang
over de komst van een dui
zendtal Iraanse vrijwilligers
die in Zuid-Libanon, samen
met de Palestijnen tegen Is
raël komen vechten.
„Ik heb de overtuiging dat ze er
nog niet zijn, en de indruk dat
de Iraniërs ook niet zullen
komen. Ik kan het namelijk
niet rijmen met de PLO-op-
stelling zoals ik die heb erva
ren. Het gaat de PLO, politiek
gesproken, naar den vleze, en
Iraanse aanwezigheid hier in
Zuid-libanon zal negatief
werken voor op de Palestijnse
diplomatieke doorbraak in
het Westen. Maar als ze toch
komen, dan vrees ik dat alles
wat we in bijna twee jaar heb
ben opgebouwd - namelijk
het creëren van een redelijk
vreedzaam gebied, in een
klap weer teniet gedaan
wordt. Unifil blijft natuurlijk,
ook als er Iraniërs naar Zuid-
Libanon komen, maar als er
grootscheepse vijandelijkhe
den uitbreken, ontstaat er na
tuurlijk een heel nieuwe si
tuatie, en dan is het verder
aan het VN-hooidkwartier in
zogenaamde Cairo-akkoord
waar precies in staat waar de
PLO mensen mag hebben in
Zuid-Libanon".
hervormd
nederland
Zoals in alle weekbladen uiteraard
veel aandacht voor de kernwa
pens in HN. Er is een lang ge
sprek met dominee Landsman.
Hij is voorzitter van de nationale
raad voor maatschappelijk wel
zijn. In de jaren zestig was hij
hoofdredacteur van HN en zorg
de toen in de hervormde kerk
voor opwinding door in een rap
port het gebruik van kernwapens
radikaal af te wijzen. Landsman
is nog altijd een even groot tegen
stander van deze wapens en zegt
„Amerika probeert zichzelf te
handhaven door Europa op te of
feren. Men verwacht dat bij een
onverhoopt nucleair treffen de
wereld zo zal schrikken van
kernbommen op Europa, dat
daarmee de strijd ten einde is". Er
zit een consequentie aan die keu
ze van afzien van de mogelijkheid
een nucleaire tactische klap uit te
delen. Landsman constateert niet
zonder somberheid: „wat niet in
discussie is, maar wat toch een
punt van gesprek zal moeten
worden, is wat wordt genoemd de
finlandisering van Europa. Dat is
een harde realiteit".
HN publiceert fragmenten uit de
rede die Dick Houwaart heeft ge
houden op het symposium "Sa
menwerking met de vijand".
Kernthema: waar houdt aanpas
sing op en begint colaboratie?"
Houwaart grijpt terug naar de er
varingen in de bezettingsjaren:
„tussen goed en fout ontstond het
grote grijze midden, waarin de
ene dag het afgeven van een per
soonsbewijs met een J als on
vermijdelijk en dus niet fout
werd erkend en de andere dag het
afgeven van datzelfde bewijs on
der dwang als excuus werd aan
vaard".
Voorts boeiende artikelen van de
Utrechtse ethicus De Graaf over
spanning tussen verzet en aan
passing in de geschiedenis van
het christendom en over een eer
der verhullend dan onthullend
boekje van de hand van Jan Ter
louw met de dans rond de tech
nologie als onderwerp.
i/n
VRIJ NEDERLAND
VN ging voor de tweede maal - sa
men met het filmblad Skoop - op
onderzoek naar de kwaliteit van
beeld, geluid en stoel in de Ne
derlandse bioscopen. Het is op
nieuw een tamelijk droevig relaas
geworden. Voor één van de en
quêteurs diende zich het mate
riaal wat al te proefondervinde
lijk aan: hij zakte in een Nijmeegs
filmpaleis door z'n stoel.
Het blad bevat voorts een exclusief
vraaggesprek met prins Siha-
noek, die adellijke kat met zeven
levens uit het zwaarbeproefde
Cambodja. De man verblijft in de
kussens van een Parijs hotel met
vele sterren vanwege de luxe.
Maar de kaviaar en de Pekin-
geend komen hem de strot uit;
althans, dat laat hij noteren. Ook
wil hij als „monseigneur" worden
aangesproken.
Die ouwe Baden Powell blijkt toch
meer pijlen op z'n boog te hebben
gehad. Dat ronddartelen in een
veel te lange korte broek tussen
de weesjes en de padvindertjes
diende kennelijk voornamelijk
ter opluistering van zijn levens
avond. VN besteedt ruim aan
dacht aan een Engels boek dat
onlangs over Baden Powell is
verschenen. Het onfrisse heer
schap blijkt behalve de uitvinder
van het concentratiekamp, ook
de verfijner te zijn geweest van
belegeringstechnieken, gekop
peld aan totale uithongering.
Een groot verhaal over de toekomst
van Dries van Agt. HP is met heel
wat prominenten uit het CDA
gaan praten en het aanzien van
die toekomst mag met „zonnig"
en „uitermate gunstig" aange
duid worden. Een ronde-tafelge
sprek met vertegenwoordigers
uit de vier hoofdstromingen in
politiek Nederland, zet zich aan
de beantwoording van de vraag
of Nederland in een machteloze
hoek is gemanoeuvreerd, indien
het „neen" tegen de kernwapens
zou zeggen. Dit type-verhaal leidt
zelden tot een heldere conclusie,
maar allen znn het enȏi ean
dat Nederland een natie is, waar
naar geluisterd wordt en een man
als mr. Hartogh, oud-ambassa
deur bij de NAVO zegt zelfs dat
wij de kleine landen een voor
beeld zijn: „als wij de kop nemen
en de rest blijft ons aan h- t u i. I
hangen dan kunnen we ze mee
trekken". De eigen constatering
baart de liberale heer Hartogh
vanzelfsprekend zorgen.
Ton van Dijk gaat in op de kwestie-
Den Boer. de hoofdredacteur van
dat onder ongelukkig gesternte
geboren blad "Nieuwsnet", die
naar de BVD zou zijn gelopen om
collega's te laten „screenen". In
zeker opzicht is Van Dijks ver
haal een stukje rehabilitatie van
Den Boer. Het was wat onnozel,
akkoord, maar de heleboel was
buiten alle proporties opgebla
zen. omdat de directie maar al te
graag van de zachtmoedige, niet
bijster bekwame Den Boer afwil
de
Frénk van der Linden - ook voor
lezers van onze krant geen onbe
kende - schetst een kritisch, maar
ook wel sympathiek beeld van de
minister van buitenlandse zaken
Chris van der Klaauw, Hij heeft
als jongetje al zoveel geleden:
„een ouwe huisdokter zei dat ik
iets op mijn hoofd moest hebben.
Dus kreeg ik een pet. Ik was de
enige jongen met zo'n grote pet.
Die werd natuurlijk altijd afge
rukt en afgegooid. Maar ik vocht
Het blad brengt een onthutsende
reportage over de oostelijke
mynstreek in Limburg, waar
meer dan dertig procent van IM t
grote contingent werklozen jon
ger dan 23 jaar is. De horeca heeft
er niet te klagen; de zaken zitten
vrijwel de hele dag vol. Criminali
teit en verloedering grypen om
zich heen Misschien zou de heer
Gij sen zich over dergelijke din
gen eens wat drukker kunnen
maken.
Ook een bisschop is Oscar Romero
in het geteisterde El Salvador.
Een moedige man, deze kandi
daat voor de Nobelprijs (vrede).
Hij vreest intussen dat de nieuwe
junta die de oude dictatuur ver
joeg nog met het einde van de lij
densweg van het straatarme land
betekent de staatsgreep is op het
moment van het interview dne
weken oud, maar van de 276 poli
tieke gevangenen is er dan nog
geen enkele vrijgekomen.
Mcmc
Hoofdredacteur Hoogendijk haalt
van onder uit de zak: de Cham
bcrlains znn WW Ottda I HO IM
dan over de nee-zeggers tegen de
kernwapens Men krijgt een
beetje de indruk dat Hoogendyk
voor de onvermijdelijke Chur-
chillrol die daarop moet volgen
wel een kandidaat weet- de
Brugsma van Veronica.
EM bevat een goed sfeerverhaal
over de heilige stad Qom. Maar o,
O, wat is het in de Nederlandse
journalistiek altijd huilen met de
beeldspraak en de vergelijkin
gen. Een paar jaar geleden, was
elke gemeenteraad Peyton-place
Tegenwoordig is het ..^jatolla"
wat de klok slaat Ds. Snoei van
de bond tegen het vloeken heet
de ajatolla van Nederland, omdat
hij voor een theocratie is en blij
moedig „rododendron" zegt als
hij zich op zijn duim slaat En el
ders in het blad wordt over de
„antirevolutionaire ajatolla's"
gesproken, alsof die op het punt
stonden de Gulf-raffinaderij te
naasten. Kalmaan, Ferry, er is al
woordinfiatie genoeg.
H. MULDER
