Conflict tnssen
Chomeini en
Shariat-Madari
SPD VÓÓR KERNENERGIE
VS willen sancties tegen Rhodesië opheffen
keukens, badkamers, zitkomfort
- onder één dak
Dreigement
van ETA
4000+2000m
LüIjJD
Bij treinbotsing in
Spanje: twintig doden
Iran aan rand crisis
Warschaupact wil hoe dan
ook met NAVO onderhandelen
VRIJDAG 7 DECEMBER 1979
BUITENLAND
PAGINA 9
Libië zal VS
schade aan
ambassade
vergoeden
WASHINGTON (Reuter) - De
regering van Libië heeft de
Verenigde Staten gisteren la
ten weten dat zij de schade zal
vergoeden die zondag is aan
gericht in de ambassade van
Amerika in Tripoli, toen zij
door pro-Iraanse betogers
werd bestormd.
Aanhangers van ajatollah Sha-
riat-Madari gingen gisteren mas
saal de straat op om te betogen te
gen Chomeini en de nieuwe grond
wet.
(Van onze correspondent)
MADRID - Javier Ruperez wordt
zonder twijfel terecht gesteld als
het kabinet-Suarez niet tot een
akkoord komt met de Baskische
pressiegroep ETA-politico-mili-
tar. Dit onthulde het Madrileense
avondblad Informaciones giste
ren in een uitvoerig interview
met een woordvoerder van de
Baskische pressiegroep.
Javier Ruperez, secretaris-generaal
buitenland en lid van het bestuur
van de regeringspartij UCD,
werd op 4 november in Madrid
door ETA-politico-militar ont
voerd. De Baskische pressie
groep heeft de vrijlating van zes
Baskische gevangenen en de in
stelling van een officiële onder
zoekscommissie naar het marte
len van gedetineerden in het
Baskenland onder rechtstreekse
verantwoordelijkheid van de al
gemene Baskische Raad, de
hoogste instantie in het nog semi-
autonome Baskenland.
De woordvoerder van ETA-politi
co-militar verklaarde dat de pres
siegroep de gewapende strijd
voor een arbeidersdemocratie
nooit zal opgeven en dat binnen
kort gewelddadige acties over
heel Spapje verwacht kunnen
worden. De zegsman ontkende
dat de regering rechtstreeks met
ETA -politico-militar over de
vrijlating van Javier Ruperez had
onderhandeld. Hij gaf toe dat
men Javier Ruperez onmiddel
lijk zal vrijlaten als het kabinet
serieus ingaat op de eisen van de
pressiegroep.
Volgens ETA-militar wordt Javier
Ruperez nog steeds ondervraagd
over de binnenlandse en buiten
landse politiek van de centrum
partij UCD. De Baskische pres
siegroep probeert uit te vissen of
er misschien geheime afspraken
bestaan tussen UCD en de NAVO
om Spanje zo spoedig mogelijk
toe te laten treden tot dit militaire
bondgenootschap.
"GETU KEERT
IN ETHIOPIË"
ROME (Reuter) - Eritrese guerrilla
strijders hebben gisteren gezegd
dat zij het getij van de oorlog te
gen Ethiopische regeringstroe
pen gekeerd hebben na een groot
gevecht in de Rode-Zeeprovincie
te hebben gewonnen. Een leider
van het Eritrese volksbevrij
dingsfront, EPLF, zei dat de op
standelingen dit weekeinde rege
ringsposities bij de plaats Nafka
in het noordoosten van Eritrea
hadden veroverd en dat de
Ethiopiërs zich naar de kust en
het zuiden terugtrokken.
Het was voor het eerst sedert vele
maanden dat het EPLF, een van
de drie guerrillagroeperingen die
strijden voor onafhankelijkheid
van Eritrea, succes meldden.
Ermias Debasai, lid van het cen
traal comité van het EPLF, sprak
van het belangrijkste gevecht se
dert het offensief dat Ethiopië
een jaar geleden met steun van de
Sowjet-Unie en Cuba voor het
heroveren van de controle in de
provincie begon. "Het machtse
venwicht is nu geheel in ons
voordeel veranderd", zei hij.
De Amerikaanse regering had
gisteren haar diplomatieke
bedrijvigheid in Tripoli opge
schort en gedreigd met ver
dere stappen, tenzij de Libi
sche regering de verantwoor
delijkheid voor de aanval zou
aanvaarden en garanties ver
strekken voor de toekomstige
veiligheid van het Ameri
kaanse ambassadepersoneel.
De hoogte van de Libische ver
goeding zal in onderling
overleg worden vastgesteld,
aldus de officiële kringen in
Washington. Zij voegden er
aan toe dat het niettemin
waarschijnlijk was dat de di
plomatieke staf van de Ver
enigde Staten in Tripoli zou
worden teruggebracht van 12
naar 10 leden.
(Van onze redactie buitenland
TEHERAN - Iran lijkt
steeds dichter te ko
men bij een openlijk
conflict tussen aan
hangers van de op
permachtige ajatollah
Chomeini en aiatollah
Shariat-Madarl. Nadat
woensdag al twee mensen waren
gedood bij botsingen tussen vol
gelingen van de beide ajatollahs,
kwam het gisteren in de heilige
stad Qom, waar de beide geeste
lijken wonen, opnieuw tot felle
botsingen. Chomeini bracht
daarop een bezoek aan Shariat-
Madari, in een poging het conflict
te bezweren.
Eerder al had Shariat-Madari, die
wordt beschouwd als leider van
de Turks sprekende bevolkings
groep die zijn basis heeft in Azer
beidzjan, tegengesproken dat hij
zijn volgelingen had opgeroepen
kalm te blijven. De ajatollah zin
speelde op de mogelijkheid dat
hij zich wellicht bij zijn volgelin
gen in Azerbeidzjan zou voegen,
omdat hij in Qom niet meer veilig
zou zijn.
Met het conflict tussen Chomeini
en Shariat-Madari lijkt voor het
eerst openlijk de eenheid tussen
de geestelijke leiders in Iran ver
broken te zijn. Het was trouwens
al bekend dat zij er niet allen even
radicale denkbeelden op na hou
den als Chomeini. Shariat-Mada
ri staat bekend als een tegenstan
der van de nieuwe grondwet van
Iran, waarover zondag en maan
dag een referendum werd ge
houden en die Chomeini vrijwel
onbeperkte macht geeft.
(Van onze correspondent
Peter Hattink)
MADRID - Twintig doden en 47
gewonden, van wie enkelen zeer
zwaar, is de voorlopige balans
van een botsing tussen twee trei
nen bij Granollers, een dorp op 30
kilometer van Barcelona. Oor
zaak van het ongeluk is een on
bemande trein, die met een vaart
van meer dan 100 kilometer per
uur inreed op een forenzentrein.
Spoorwegpersoneel van een na
burig station probeerde nog met
risico voor eigen leven het onge
luk te voorkomen, door obstakels
op de rails te leggen, maar de on
bemande trein had zoveel vaart,
dat de hindernissen omver wer
den gereden.
Gisterochtend ontdekten de ma
chinist en de bijrijder van een
WASHINGTON (GPD/AFP) - De
Verenigde Staten zullen hun
sancties tegen Zimbabwe-Rho-
desië opheffen binnen een
maand nadat een Britse gouver
neur in Salisbury arriveert. De
Amerikaanse Senaat heeft daar
toe zonder tegenstemmen beslo
ten nadat de Amerikaanse rege
ring bij monde van minister van
buitenlandse zaken Cyrus Vance
de volksvertegenwoordigers had
verzekerd dat president Carter de
wet zou tekenen waarbij de sanc
ties worden opgeheven, die se
Crisis
Drie dagen na het „succesvolle" re
ferendum over de omstreden
nieuwe grondwet staat Iran aan
de rand van een crisis waarvan de
gevolgen niet zijn te overzien. Het
gezag van Chomeini zelf staat op
het spel, en dat is des te erger om
dat, hoe halsstarrig en wispeltu
rig „de wijze van Qom" ook mag
zijn, zonder hem Iran tot een cha
os dreigt te vervallen. In elk geval
is duidelijk dat de grote gok van
de imam, de gijzeling in de Ame
rikaanse ambassade te benutten
om de Iraniërs als één man achter
hem te krijgen, is mislukt en dat
de weerstand tegen zijn beleid
veel groter is dan hij heeft aange
nomen.
Het is onrustig in de zuidoostelijke
provincie Baluchistan, de Turk
menen in het noordoosten roeren
zich, de wapenstilstand met de
Koerden loopt overmorgen af, en
sinds twee dagen is Irans derde
stad, Tabriz, in feite in handen
van opstandelingen.
Symbool
Inmiddels is gebleken dat de Ira
niërs Chomeini wellicht wel een
symbool van de wankele een
heid, maar niet als feitelijke re
geerder wensen, en dat een isla
mitische republiek op zich mis
schien, maar een islamitische re
publiek a a Chomeini zeker niet
door de Perzen wordt gewild.
De zo zeker ogende imam heeft, zo
lijkt het, dezelfde fout begaan als
de sjah, door zich te omringen
met adviseurs die van het dage
lijkse Iraanse bestaan totaal zijn
afgesloten. De imam is in elk ge
val vergeten dat, sinds zijn ver
banning in 1963, Iran een storm-
trein, die op weg was naar Las
Franquesas, dat de remmen niet
goed werkten. Volgens voor
schrift werden de passagiers in
een andere trein gezet en reden
de machinist en de bijrijder de
defecte trein naar het station van
Figueroa om het daar op een
dood spoor te zetten.
De trein werd op de handrem gezet
en de twee mannen begaven zich
naar de stationschef om het
probleem voor te leggen. Bij hun
terugkomst bleek de trein met
toenemende snelheid de helling
af te rijden op de spoorlijn naar
Granollers. Direct daarna werd
door het spoorwegpersoneel de
stroom uitgeschakeld, waardoor
de andere trein, die juist de hel
ling naar Figueroa opklom, op
het moment van de botsing maar
een vaart had van 30 kilometer
per uur.
dert 1968 hebben bestaan. Alleen
voor de import van chroom uit
Rhodesië hebben de Amerikanen
vijf jaar lang een uitzondering
gemaakt.
Carter wilde de sancties handhaven
zolang de uitslag van de onder
handelingen in Londen tussen de
regering van bisschop Muzorewa
en de verzetsbewegingen alsme
de de Britse regering niet waren
voltooid. Het congres had reeds
eerder gezegd, dat de tgd rijp was
om de sancties naar het verleden
te verwijzen, en de senaatscom
achtige ontwikkeling heeft door
gemaakt, die niet met een penne-
streek of het veijagen van de sjah
is uit te wissen. Het is de 80-jarige
wellicht te vergeven, ware het
niet dat hij zich heeft omringd
met een schare adviseurs die Iran
in feite slechts kennen uit wes
terse kranten, gesprekken met
gevluchten en theoretische ver
handelingen in hun ballingsoor
den in New Orleans, Birmingham
en München.
Dames
Niets is treffender voor het Iran van
ayatollah ajatollah dan het
groepje islamitische dames dat
gisteren in het luxueuze Inter
continental Hotel aan de buiten
landse pers het wezen van Irans
revolte kwam uitleggen. Vijf van
de dames hadden jaren aan uni
versiteiten in de VS doorge
bracht en een zesde was ge
trouwd met de huidige Iraanse
minister van arbeid. Er ontspon
zich een levendige discussie tus
sen de voorzitster van het islami-
(Van onze correspondent
Hans Amesz)
BERLIJN - Het partijcongres van
de SPD heeft gisteravond laat be
sloten dat de mogelijkheid niet
mag worden uitgesloten dat er in
de toekomst nieuwe kerncentra
les in de Bondsrepubliek worden
gebouwd. De meerderheid van
de gedelegeerden was het eens
met de opvatting van bondskan
selier Schmidt, dat de energiesi
tuatie in de wereld tegenwoordig
zo precair is, dat de keuze kern
energie moet worden openge
houden.
Een niet onaanzienlijke minder
heid had gepleit voor een gelei
delijke terugdringing van de
atoomenergie. De belangrijkste
woordvoerder van deze groep, de
SPD-voorzitter uit Baden-Wurt-
temberg, Erhard Eppler, had ge
zegd dat het via besparingen en
het inzetten van kolen en andere
niet-nucleaire energiebronnen,
mogelijk moet zijn het gebruik
van meer kernenergie te voor
komen.
De voorstanders van kernenergie
hebben er de nadruk opgelegd,
dat het voorstel van het partijbe
stuur niet inhoudt dat er nu on
gebreideld kerncentrales kunnen
worden gebouwd. De SPD blijft
de voorrang geven aan energie uit
kolen. Bovendien is vastgesteld
dat er pas dan nieuwe atöomcen-
trales mogen komen als de vei
ligheid is gewaarborgd. In dit
verband betekent dat dat er of
met de bouw van een uiteindelijk
opslagdepot voor nucleair afval
moet zijn begonnen, of dat er een
missie voor buitenlandse betrek
kingen heeft ten slotte een com
promis moeten bedenken om een
conflict met het Witte Huis uit de
weg te gaan. Het Huis van Af
gevaardigden moet de nieuwe
wet nog goedkeuren.
Carter moet volgens de wet niet la
ter dan 31 januari het handels
embargo opheffen, tenzij hij de
volksvertegenwoordiging laat
weten dat zo'n maatregel strijdig
zou zijn met het Amerikaanse na
tionale belang, en dan heeft het
congres dertig dagen de tijd om
tische damesgroepje, een kunst
historica, en een van de weinigen
uit de tijd van de sjah overgeble
ven vrouwelijke corresponden
ten in Teheran. „Salon-islamie
ten" was de meest vriendelijke
term, en daarmee is een groot
deel van Chomeini's adviseurs
doeltreffend beschreven.
Het ontegenzeglijke élan van de is
lamitische revolutie dreigt ermee
dood te lopen. Dat is niet alleen
jammer voor het boeiende Iraan
se experiment, maar ook voor de
islam in het algemeen, die een
contract over een dergelijk depot
moet zyn. Daarnaast is de moge
lijkheid opengehouden, dat tij
delijke opslagcentra vooralsnog
de eventuele bouw van nieuwe
kerncentrales kunnen
rechtvaardigen.
Regeringschef Schmidt heeft de
gedelegeerden erop gewezen dat
het eigenlijk heel raar zou zijn als
de Duitse sociaal-democraten
verstandiger zouden zijn dan alle
andere verantwoordelijke politi
ci in Oosten West. Zowel Canada
als Engeland, die beide beschik
ken over eigen energiebronnen,
hebben duidelijk ja tegen kern
energie gezegd, aldus Schmidt.
En, zo zei hij verder, in het
oostblok is dat niet anders.
SPD-fractievoorzitter Herbert
Wehner had het congres gewaar
schuwd geen nee tegen kern
energie te zeggen. In dat geval
zou de mogelijkheid bestaan dat
de regering niet meer in staat zou
OOST-BERLIJN (Reutcr/DPA/
UPI) - De ministers van buiten
landse zaken van de landen van
het Warschaupact hebben giste
ren hun tweedaagse besprekin
gen in Oost-Berlijn afgerond. De
ministers deden een beroep op de
NAVO af te zien van de moderni
seringsplannen. In een commu
niqué dat vlak voor het einde van
de conferentie werd uitgegeven
verzachtten de ministers de eer
dere Sowjetrussische waarschu
wing aan het adres van de NAVO.
Als deze zou besluiten tot pro-
duktie en stationering van nieu
we Amerikaanse kernraketten
voor de middellange afstand in
Europa, zou er volgens deze
waarschuwing geen basis meer
zijn voor ontwapeningsbespre
kingen.
In het communiqué werd voorts
opgeroepen zo spoedig mogelijk
besprekingen te beginnen over
de beperking van strategische
wapens en er werd bij alle Euro
pese staten op aangedrongen zich
voor te bereiden op een grote
conferentie over ontwapening in
hem alsnog de opheffing van het
embargo op te dragen. Naar ver
wachting zal een Britse gouver
neur nog dit weekeinde naar Sa
lisbury reizen.
De Verenigde Staten en Groot-Brit-
tannie hebben een luchtbrug in
gesteld om militairen en mate
rieel naar Zimbabwe-Rhodesië
over te brengen. Het op de Rho-
desiè-conferentie in Londen be
reikte akkoord voorziet namelijk
in een toezicht op het overeenge
komen bestand, dat zal worden
uitgeoefend door een vredes-
werkelijk vernieuwende reli
gieuze beweging zoals in Iran on
danks alles op gang is gekomen,
dringend nodig heeft om aan de
al eeuwen durende wurgende
verstarring te ontkomen.
De machinaties van Chomeini en
de zijnen om koste wat het kost
de macht in Iran aan zich te trek
ken, zonder rekening te houden
met het gezag en de aanhang van
geestelijk leider Shariat Madari;
de verlangens naar een federale
staat van de Koerden en Azer-
beidjani, en de huiver van burge
zijn om te handelen. „En nie
mand weet wat er gebeurt als wjj
in de oppositie komen", aldus
Wehner.
Voorzitter Willy Brandt is voor
twee jaar herkozen. Hij kreeg 360
van de 400 uitgebrachte stem
men. Kanselier Schmidt werd
eveneens herkozen als vice-voor-
zitter. Tweede plaatsvervangend
voorzitter werd Hans-Jurgen
Wischnewski. Hij kwam in de
plaats van de op eigen verzoek te
ruggetreden burgemeester van
Bremen, Hans Koschnick.
Bij de verkiezingen voor het nieu
we, uit 41 mensen bestaande par
tijbestuur, kreeg Herbert Wehner
de meeste stemmen: 407 van 421.
De vroegere partijbestuurders
Roth en Arndt werden niet her
kozen, wat is uitgelegd als een
soort nederlaag voor links. De
kandidaat van de linkervleugel,
Hennig Scherf, haalde ook niet
voldoende stemmen.
het algemeen. De ministers van
buitenlandse zaken van het War
schaupact maakten duidelijk dat
hoe het besluit dat de NAVO vol
gende week moet nemen over het
muderniseringsvoorstel obk uit
valt, ze besprekingen willen voe
ren over wapenbeheersing.
Bondskanselier Helmut Schmidt
van West-Duitsland verklaarde
deze weck dat het NAVO-besluit
tot produktie van de nieuwe ra
ketten zou worden gekoppeld
aan een aanbod onmiddellijk be
sprekingen te voeren over het
Hotelbrand
in Mexico
CHIHUAHUA. MEXICO (UPI) -
By een brand in een klein hotel in
de Mexicaanse bergstad San
Juanito zijn gisteren minstens
negen mensen om het leven ge
komen.
De politie had aanvankelijk mee
gedeeld dat alle 24 ingeschreven
macht waarvoor bijdragen wor
den geleverd door de landen »ir
het Britse Gemenebest
3e Verenigde Staten zijn geen
partner bij het akkoord. Zij ver
lenen uitsluitend assistentie bij
het transport De Amerikanen
hebben ongeveer tien trans
portvliegtuigen beschikbaar ge
steld. die hen en terug zullen
vliegen tussen Engeland en Zim-
babwe-Rhodesié. Egypte heeft
toestemming gegeven hiervoor
van zijn luchtruim gebruik te
maken.
rij en intellectuelen de dictatuur
van de sjah vervangen te zien
door een dictatuur van Chomei-
ni-aanhangers, zijn, hoe door
zichtig en soms vermakelijk ook,
bepaald geen aanbeveling voor
de islamitische republiek.
De rellen in Tabritz zijn een aanwij
zing dat Chomeini de grenzen
van zijn leidend vermogen heeft
bereikt. De komende dagen zul
len leren of de „wijze van Qom"
daar nuttige consequenties aan
verbindt. De hoop daarop is niet
erg groot
Brandt twijfelt
SPD-voorzitter Willy Brandt
heeft in een gesprek met bui
tenlandse correspondenten
gezegd dat hij niet zeker weet
of er door een NAVO-besluit
over de invoering van nieuwe
middellange afstandsraket
ten geen nieuwe belastingen
in de Oost-West-verhouding
en kunnen komen. De vroe
gere Bondskanselier en win
naar van de Nobelprijs, die op
het congres van zijn partij
vóór een dergelijk besluit had
gestemd, merkte op dat hij
hiervoor in elk geval geen
tweede Nobelprijs zou krij
gen. Maar, aldus de partij
voorzitter, het was onvermij
delijk.
beperken van het aantal raketten
voor de middellange afstand aan
beide kanten. Het communiqué
dat gisteren in Oost-Bcrlgn is uit
gegeven duidt er op dat het War
schaupact bereid zou zijn hierop
in te gaan omdat er wordt gestald
dat verwezenlijking van het
voorstel de basis aan de onder
handelingen zou ontnemen. Met
de produktie van de nieuwe ra
ketten is een aantal jaren ge
moeid en met de stationering kan
op z'n vroegst in 1983 worden be
gonnen.
gasten om het leven waren ge
komen. maar de overheid van de
staat Chihuahua herzag dit aantal
ater tot negen, eèn gewonde en
zes vermisten.
De brand ontstond in de met hout
gestookte verwarming van het
hotel in de Sierra Madrv op 1.400
kilometer ten noordwesten van
Mexico-stad.
Aangezien zich de telefooncentrale
van San Juanito in het hotel be
vond en zg is vernield, is geen
communicatie meer mogelgk.
ADVERTENTIE
ven en wonrn Ambachtsweg ^Zlf"
Tel 01718 21977
Een Iraans jongetje oefent met een geweer op portretten van de sjah en president Carter.
