Zware nederlaag regering
in debat over kernwapens
mzm
GEWELDIGE BOTSING IN CDA-FRACTIE
Haars krijgt ongelijk
de raad van State
van
fete Deulcêhhof
CD A-loyalisten helpen oppositie aan meerderheid
Vernieuwing
zuiveringsinstallatie
Leiden-Noord
Hoogheemraadschap
van Rijnland S
M
DINER DE NOEL
GASTRONOMIQUE
Amerika haalt
schouders op
over reis
van Van Agt
VRIJDAG 7 DECEMBER 1979
Overleg tussen twee ARP'ers die uiteindelijk voi
D'66 stemdeneen motie waarin modernisering
afgewezen. Links ARP-voorzitter Hans de Boer e
r de motie van PvdA en
jan kernwapens wordt
i rechts Jan Nico Schol-
DEN HAAG (ANP) - In de CDA-
fractie is het gisteravond erg hard
toegegaan. Volgens een "niet-
dissident" kamerlid van de frac
tie is het tot een geweldige bot
sing gekomen tussen fractie
voorzitter Lubbers en de "dissi
dent" Jan Nico Scholten. Lub
bers heeft zich daarbij "keihard"
opgesteld. "Ik heb nog nooit
zoiets meegemaakt", aldus het
kamerlid.
De dissidenten - op één na allen
ARP'ers - konden zich niet vin
den in de motie Frinking (wel
produktie, geen stationering).
Wat altijd verhuld is gebleven, is
dat dit CDA-vertrekpunt de AR
P'ers niet ver genoeg ging. Dat
kwam gisteravond tot een uitbar
sting, omdat er gestemd moest
worden.
Ook de wijze van indiening van de
motie-Frinking is een aantal le
den van de CD A-fractie in het
verkeerde keelgat geschoten.
Een zestal fractieleden zou de
motie hebben voorbereid en de
overige leden er op het laatste
ogenblik mee hebben geconfron
teerd. De christen-democraat
Mommersteeg, die aanvankelijk
de motie mede had ondertekend,
schrapte staande de vergadering
zijn naam door. Mommersteeg
stemde overigens tegen de motie-
Stemerdink, (die zich zonder
meer tegen modernisering uit
sprak), evenals fractievoorzitter
Lubbers, vice-fractievoorzitter
Van Leijenhorst en de anti-revo
lutionairen Veerman, Van Dam,
de Vries en Schakel. Van de
CHU-leden in de fractie gaf nie
mand zijn steun aan de motie-
Stemerdink.
Als de motie-Frinking in stemming
was gekomen was ook daarover
onenigheid ontstaan, nu voor
namelijk ter rechter zijde in de
fractie. Ongeveer acht leden von
den deze motie te beperkt. In de
CDA-fractie is het onduidelijk
wat de regering met de motie-
Stemerdink aan moet. Ook is niet
duidelijk wat de opstelling van de
fractie nu zal zijn.
Het afzonderlijke ARP-fractielei-
der Lubbers noemde het aanne
men van de motie Stemerdink
een belangrijk politiek feit. Hy
distancieerdé zich van de tien
voorstemmers uit zijn fractie. Hy
acht dit een ernstig politiek
probleem voor het kabinet. WD-
fractieleider Rietkerk stelde dat
de tien 'dissidenten' nu de ver
antwoording voor het voortbe
staan van het kabinet op zich
hebben genomen.
Oppositieleider Den Uyl consta
teerde dat de positie van het ka
binet nu ernstig is verzwakt. Hy
acht het denkbaar dat het kabinet
zich zodanig beschadigd voelt
dat het in deze zaak verder geen
beslissingen zal kunnen of willen
nemen. In Brussel kan het kabi
net bijzonder weinig met gezag
verrichten, aldus Den Uyl.
Uit de 'dood'
opgestaan
ARNHEM (GPD) - Een Am-
hemse vrouw is gistermorgen
letterlijk en figuurlijk uit de
dood opgestaan. Tot verbij
stering van Arnhemse poli
tiemensen, die niet beter wis
ten dan dat de vrouw dood
was, aangezien broeders van
de GG en GD dit kort daar
voor hadden geconstateerd.
De vermeende dode kwam
echter weer tot leven toen de
politiefotograaf het flitslicht
liet werken.
Een vrouw zou omstreeks half
tien gistermorgen in een wo
ning onwel zijn geworden,
kregen GG en GD en de poli
tie telefonisch te horen. De
broeders van de ambulance
dienst waren snel ter plekke,
onderzochten de vrouw en
constateerden vervolgens dat
de dood was ingetreden. Ze
vertrokken daarna omdat een
stoffelijk overschot niet in
een ambulance vervoerd mag
worden.
De politieagenten begonnen
daarna met een onderzoek,
hetgeen normaliter een routi
nekwestie is, dit keer echter
met een even verbijsterende
als macabere wending. Op het
moment dat de politiefoto-
graaf met zijn werk begon,
bewogen de lippen van de
door iedereen dood gewaan
de vrouw. Kort daarna was ze
het springlevende bewijs van
de oryuiste diagnose. De am
bulance kon vervolgens te
rugkeren om de vrouw naar
het ziekenhuis te brengen.
Later op de dag is zij uit het
ziekenhuis ontslagen.
DEN HAAG (GPD) - De regering heeft gisteren in het debat
over de kernwapenmodernisering een zware nederlaag
geleden. Hoewel minister Scholten dat „met de meeste
klem" ontraadde, aanvaarde de Tweede Kamer een motie
van PvdA en D'66, waarin ondubbelzinnig „neen" wordt
gezegd tegen die modernisering.
Desondanks is minister-president bepalen voor het NAVO-overleg
Dankert (PvdA)
vice-voorzitter
Europarlement
DEN HAAG (ANP) - Het Tweede
Kamerlid, Piet Dankert (PvdA)
zal, als opvolger van de twee we
ken geleden overleden Anne
Vondeling, vice-voorzitter van
het Europees parlement worden.
Dankert is gisteren kandidaat ge
steld door de socialistische frac
tie. Zijn verkiezing, volgende
week tijdens de plenaire verga
dering in Straatsburg, is slechts
een formaliteit.
De oud-voorzitter van de PvdA,
mevrouw Ien van den Heuvel, zal
Vondeling opvolgen als leider
van de PvdA-delegatie in het Eu
ropees parlement. Zij blijft vice-
voorzitter van de socialistische
fractie.
Van Dijke benoemd
DEN HAAG (ANP) - Mr. P. van
Dijke is per 16 februari 1980 be
noemd tot commissaris van de
Koningin in de provincie
Utrecht, mr. van Dijke is 59 jaar
oud. Hij is momenteel secretaris
generaal van het ministerie van
binnenlandse zaken. Mr. van Dij
ke is gereformeerd en ARP-lid.
Hy volgt mr. P.J. Verdam op, die
met pensioen gaat.
Van Agt vanochtend samen met
minister Van der Klaauw (bui
tenlandse zaken) naar Washing
ton gevlogen om daar met presi
dent Carter over de kernwapen-
problemen te overleggen. Van
Agt zal de Amerikaanse presi
dent duidelijk maken dat Ne
derland niet zonder meer met
produktie en plaatsing van nieu
we kernwapens akkoord kan
gaan.
De oppositie kreeg gisteren steun
van de tien „loyalisten" uit de
CDA-fractie, waardoor haar mo
tie een vry krappe meerderheid
van 76 tegen 69 stemmen haalde.
De tien konden - ondanks zware
druk van fractieleider Ruud
Lubbers - niet instemmen met
het officiële, ook door de regering
ingenomen CDA-standpunt dat
een beperkte produktie van
nieuwe kernwapens mogelijk
maakt, maar nu nog geen plaat-
singsbesluit wil.
De motie van PvdA en D'66 werd na
enkele spannende uren, waarin
de crisis in de CDA-fractie lang
zaam duidelijk werd, aangeno
men. Om aan voldoende stem
men te komen, trommelde het
CDA zelfs de KVP'er Pam Cor-
nelissen uit Parijs op. Hij arri
veerde net op tijd om tegen de
PvdA-motie te kunnen stern-
Het mocht niet baten. De motie
kreeg de stemmen van PvdA,
D'66, PPR, PSP, CPN en de tien
CD A-loyalisten Beinema, Hans
de Boer, Borgman, Buikema,
Couprie, Faber, Van Houwelin-
gen, De Kwaadsteniet, Scholten
(allen ARP) en Dijkman (KVP).
De uitslag werd door de bomvolle
publieke tribune met gejuich en
luid applaus begroet.
Premier Van Agt wilde vannacht in
Londen, na afloop van zijn ge
sprek met premier Thatcher,
geen commentaar geven op de
kameruitspraak. Hij zei dat hij de
kameruitspraak vandaag aan
president Carter zal voorleggen.
„Maar ik geloof niet dat ik dat als
een missie beschouw".
Kabinetsberaad
Minister Van der Klaauw kon gis
teravond nog niet zeggen of en
hoe de regering de motie zal uit
voeren. In politiek Den Haag
wordt daar echter nauwelijks op
gerekend. „De kameruitspraak
zal worden betrokken in het ka
binetsberaad dat dit weekeinde
plaats vindt", zei hij. Het kabinet
zal dan een definitief standpunt
volgende week.
Eerder in het debat had minister
Scholten (defensie) gezegd zich
nog steeds met kracht voor het
CDA-vertrekpunt (wel produk
tie, nog geen plaatsing van nieu
we kernwapens) in te zetten. Dat
standpunt was ook verwoord in
een vrij scherpe CD A-motie,
waaruit ook sprak dat het CDA
het NAVO-plan om 572 nieuwe
kernwapens te maken te ver
vindt gaan.
Die inzet van het kabinet is nu ove
rigens niet van de baan. Ver
wacht wordt dat de regering zich
binnen de NAVO vooralsnog aan
dit standpunt zal houden.
lOok als het kabinet er in Brussel in
slaagt de CDA-standpunten aan
vaard te krijgen, zijn de proble
men nog niet verdwenen, omdat
de WD vannacht liet blijken een
uitstel, als door het CDA bepleit,
niet te zullen accepteren. Zowel
woordvoerder Ploeg als fractie
leider Rietkerk spraken voor het
eerst openlijk over een crisis.
Overigens had de CDA-motie ook
niet de onverdeelde steun van de
rechtervleugel van de fractie.
Buitenland-woordvoerder
Mommersteeg schrapte op het
allerlaatste moment zijn naam
onder het voorstel, omdat hij het
niet eens was met de inhoud. Bo
vendien zou een groot deel van de
fractie niet vooraf in de tekst ge
kend zijn.
Ontraden
(rechts). VVD'e
voor minister Scholten reden om
de PvdA-motie te ontraden. Nu
de regering zich binnen de NAVO
zo sterk heeft gemaakt voor de
CDA-visie, „en wij doen dat nog
steeds onverminderd", mag niet
van haar gevraagd worden nu in
eens een ander standpunt in te
De PvdA-motie dringt ons in een
onmogelijke situatie, zei Schol
ten. „Het zal het gezag waarmee
wij, en zeker de minister-presi
dent, nu op het allerhoogste ni
veau spreken, geen goed doen".
zei hij met een verwijzing naar de
reizen van Van Agt. De Neder
landse positie in het NAVO-
overleg wordt aangetast, want de
partners zullen niet tot conces
sies bereid zyn als ons standpunt
al voor 100 procent vast staat. „De
Kamer mag dat de regering niet
aandoen".
Minister Van der Klaauw zei eerder
in het debat dat aan modernise
ring niet valt te ontkomen. „On
derhandelen met lege handen,
zonder enig moderniseringsbe-
sluit, doet een onmogelijke situa-
i Van der Klaauw
tie ontstaan". Hij wees erop dat
de feitelyke plaatsing van de
nieuwe wapens pas in 1983 aan de
orde is, zodat er nog alle tijd is
voor ontwapeningsoverleg.
Nederland moet volgens Van der
Klaauw alles doen om zich niet in
de NAVO te isoleren. „We heb
ben tot nog toe ons stempel op de
discussie kunnen drukken. We
moeten voorkomen dat die posi
tie niet minder wordt". Scholten
waarschuwde ervoor niet de weg
op te gaan van een nieuw soort
neutraliteitspolitiek.
Regularisatie-slachtoffers mogen misschien toeh blijven
ADVERTENTIE
Over de voorgenomen vernieuwing van de zuiverings
installatie voor afvalwater in Leiden-Noord zullen enkele
bestuursleden en medewerkers van Rijnland aan het publiek
informatie verstrekken op
Dit voor de milieuverbetering in de Leidse regio belangrijke
project is in Rijnlands huidig Bestrijdingsplan Verontreiniging
Oppervlaktewateren onder de urgente werken gerangschikt
J. van Knobelsdorff,
dijkgraaf
DEN HAAG-AMSTERDAM (GPD)
- Buitenlanders die slachtoffer
van de zogenaamde regularisa-
tiemaatregel zijn geworden, krij
gen alsnog de kans om in Neder
land te blijven. De Raad van State
besliste gisteren dat drie Turkse
illegalen alsnog in aanmerking
komen voor herziening van de
afwijzing van hun verblijfsver
gunning. Dit blijkt uit een uit
spraak van de Raad van State in
de beroepen die drie Turken, die
niet konden bewijzen dat ze al
voor 1 november 1974 in ons land
werkten, hadden aangespannen
tegen staatssecretaris Haars (jus
titie). De Raad van State, die gis
termorgen uitspraak deed, heeft
staatssecretaris Haars gevoelig
op de vingers getikt met de uit
spraak in de drie zaken.
In een reactie op de uitspraak liet
mevrouw Haars gisteravond we-
Hulp voor Zambia
DEN HAAG (ANP) - Nederland zal
Zambia 5 miljoen gulden schen
ken als bijdrage in het herstel van
de acht bruggen die door het
Rhodesische leger zyn verwoest.
Dit heeft de minister voor ont
wikkelingssamenwerking, De
Koning, meegedeeld.
Als Zambia dit zou vragen, is Ne
derland bereid behulpzaam te
zijn by het opstellen van plannen
om de schade, die op 35 miljoen
gulden wordt geraamd, te her
stellen.
ten dat het hier een speciaal geval
betreft. De staatssecretaris zei dat
de uitspraak van de Raad van
State niet van invloed zal zijn op
haar verdere beleid ten aanzien
van de regularisatieslachtoffers
In oktober vorig jaar gaf me
vrouw Haars - na aanvankelijke
weigering - een verblijfsvergun
ning aan 182 zogenaamde Kerk-
Marokkanen, die vanuit de Am
sterdamse kerk De Duif actie
hadden gevoerd tegen hun drei
gende uitzetting. Volgens de
Raad van State heeft de staatsse
cretaris toen terecht betoogd dat
het om een uitzonderingsgeval
ging. Ze heeft dat echter, aldus de
Raad van State, in een persbe
richt zodanig omschreven, dat
hierdoor by andere regularisatie-
slachtoffe rs de gerechtvaardigde
verwachting is gewekt dat ook
hen een verblijfsvergunning zou
worden verleend.
Vermoedelijk verblijven er mo
menteel nog zo'n 400 tot 500 bui
tenlanders die zeggen voor no
vember '74 hier gewerkt te heb
ben, maar dat niet kunnen bewij
zen. Exacte cyfers zijn echter niet
bekend. Volgens het ministerie
van justitie kan dit getal nog wel
veel hoger blijken te liggen.
De Raad van State wijst de staats
secretaris erop dat zy zichzelf
herhaaldelijk op het standpunt
heeft gesteld dat geen onder
scheid gemaakt mag worden tus
sen de Kerk-Marokkanen en an
dere regularisatieslachtoffers In
de uitspraak wordt een brief van
mevrouw Haars aan de Tweede
Kamer aangehaald, waarin ze
schrijft „het buitengewoon on
billijk" te vinden Kerk-Marok
kanen alsnog een verblijfsver
gunning te geven. Dit zou onaan
vaardbare consequenties hebben
voor de vele overeenkomstige
gevallen waarin tot in hoogste in
stantie afwijzend was geoor
deeld. De Raad van State ziet niet
in dat deze overeenkomstige po
sitie nu niet meer bestaat.
Het verweer van de staatssecretaris
dat de Kerk-Marokkanen in een
uitzonderingspositie werden ge
plaatst omdat ze door actiegroe
pen en politici tot „object van ac
tie" waren gemaakt en bij hen
daardoor verwachtingen waren
gewekt, wees de Raad van State
af. „Voor alle regularisatieslacht
offers worden sinds enkele jaren
acties gevoerd", aldus de uit
spraak.
„Mevrouw Haars moet de conse
quenties van deze uitspraak dra
gen en alle regularisatieslachtof
fers een verblijfsvergunning ge
ven. De kortgedingen moeten
niet meer doorgaan en het uitzet
ten moet worden stopgezetal
dus dc Amsterdamse mr. Fnts
Koers, één van de advocaten die
zich de afgelopen jaren voor re
gularisatieslachtoffers heeft in-
fnat
De advocaten vinden dat als me
vrouw Haars niet doet wat zij
moet doen de politieke partijen in
het geweer moeten komen. Gis
teren is wat dat betreft al contact
opgenomen met de verschillende
fracties in de Tweede Kamer.
Voor zowel het CDA als de PvdA
is het oordeel van de Raad van
State in het verleden een belang
rijk element geweest in de stand
puntbepaling.
Mr. Frits Koers: „De beslissing van
de Raad van State betekent dat er
nu een precedent is voor alle
mensen die een mislukt beroep
hebben gedaan op de regularisa-
tieregeling. Er zyn al dertien
mensen het land uitgezet waarbij
dat niet had mogen gebeuren
ADVERTENTIE
OegMxeesI
25 26 december 1979
lafelreservenng 071-15 3188
WASHINGTON - Een schou
derophalen i s vooralsnog het bes
te dat Amerikaanse woordv
ders over hebben voor de ge
zwinde reis van premier Van Agt
en minister Van der Klaauw. In
de Amerikaanse hoofdstad ne
men geoefende politieke
nemers aan dat Van Agt
melyk op weg is gegaan, langs
Europese hoofdsteden en Was
hington, ter wille van zyn eigen
politieke overleven. En d
men een overweging
toch al druk bezette leiding
de VS, gegeven alle andere
problemen zoals die in Iran, geen
tijd heeft.
Amerika laat zich niet gaarne
het politieke karretje van ande
ren spannen, wanneer dit niet
met meetbare politieke winst
voor dc VS zelf gaat gepaard. De
verdenking ryst dat Nederland,
met de behendigheid die de he
ren Van Agt en Van der Klaauw
gedurig op het terrein van de we
reldpolitiek demonstreren, poogt
gebruik te maken van de om
standigheid dat een beslissing
over SALT-2 vooralsnog niet in
de Amerikaanse senaat zal wor
den genomen. Immers de ge
beurtenissen in Iran. gevoegd by
de gebleken Russische bereid
heid om ook van deze situatie
dubbelhartig profyt te trekken
(maar dat mag in de politiek na
tuurlijk). heeft in de senaat de
stemming voor SALT niet gun
stig beïnvloed.
Want de op politiek terrein nauwe
lijks doorknede en in doorsnee
uiterst eenvoudig denkende
Amerikaanse kiezer, die de hui
dige bewindvoerders volgend
jaar opnieuw tot presidentiele en
andere heerlijkheid moet verhef
fen, zal het geen volksvertegen
woordiger thans in dank afne
men als hy een verdrag goed
keurt dat naar veler oordeel Ame-
nka's macht verzwakt
De volkswoede van het moment
de VS (vanwege Iran en de o
mogelykheid daar met militair
ingrijpen iets te bereiken) noopt
tot uitstel van de beslissing over
SALT-2
Kortzichtige redeneringen leiden
dan al ras tot de conclusie onder
toch al aarzelende NAVO-part-
ners dat dit uitstel van de SALT-
ondertekening ook uitstel kan
meebrengen van het besluit over
de nieuwe kernwapens voor het
Europese theater, omdat die twee
gegevens in het denken van
sommigen verbonden zyn ge-
raakt
De VS hebben voortdurend be
toogd (en vinden een meerder
heid in de NAVO aan hun kant)
dat met de Russen pas over ont
wapening kan worden gesproken
wanneer de Pershing-2 en Cruise-
raketten in produktie worden
genomen, gekoppeld aan de be
slissing die wapens ook in stel
ling te brengen. De VS geven ook
te verstaan dat, met of zonder in
stemming van de dne landen, die
plannen voortgang zullen vin
den. Noorwegen en Denemarken
hebben nimmer kernwapens op
hun grondgebied willen toelaten.
De Nederlandse regering, die
voorstander is van de aanschaf en
opstelling van de wapens, ope
reert thans onder de druk van
parlementaire oppositie, ook uit
eigen regeringskring, vooral met
het oog op de eigen politieke
overlevingskansen.
In mei 1977 schoof minister-presi
dent Van Agt haastig en opzichtig
op de eerste ry onder de NAVO-
regenngsleiders die in Washing
ton tijdens een topconferentie
beloofden hun reele dofensie-
uitRaven volgens Amerikaanse
richtlijnen jaarlijks met 3 procent
te verhogen Hy verdedigde dit
destyds met de opmerking dat
Nederland anders alleen zou
hebben gestaan, hoewel al tydens
de vergadering duidclyk werd
dat andere landen geenszins de
haast betoonden waarmee Van
Agt te werk ging.
De VS i
king
en dat de Europese be-
velhcht I un medewer-
de Amerikaanse plan
nen om via een internationale
eongerzindheid Iran onder zware
economische en politieke druk te
zetten, afhankelyk zullen maken
van Amerikaanse medewerking
bij het voorlopig uitstellen van de
NAVO-beshssing Het is echter
zonneklaar dat de Amerikanen
daartoe met bereid zyn en hun e
gen geloofwaardigheid niet in de
waagschaal zullen stellen ter
wille van het politieke voortbe
staan van ene Van Agt te Der
Haag.
k» reis naar de VS lykt de Ameri
kanen dan ook vo.rlopig ener
gieverspilling. zelfs al toont het
gebeuren een ding aan waarvoor
Van Agt niet komt de gebeurte
nissen in Iran betekenen niet dat
het politieke leven buiten de VS
lol tand komt aii
dat binnen de grenzen van ,,'s we
relds machtigste vrye natie" het
geval is.
