Akkoord over
wapenstilstand
voor Rhodesië
LaVincaise
Russische troepen trekken
zich terus: uit de DDR
Iran steeds meer verstrikt in problemen
Zeker weten!
SPD
voor
nieuwe
raketten
DONDERDAG 6 DECEMBER 1979
BUITENLAND
PACINA 9
Schermutselingen in Qom en aan de grens
(Van onze redactie buitenland
TEHERAN, WASHING
TON - Iran raakt in toe
nemende mate verstrikt in
binnen- en buitenlandse
moeilijkheden. In het
toevluchtsoord van aja-
tollah Chomeini, de heili
ge stad Qom, is gisteren
een lid van de revolutio
naire garde die de „dissi
dente" geestelijke ajatol-
lah Shariat-Madari moest
bewaken, doodgeschoten.
Madari verzet zich sterk
tegen de nieuwe grond
wet, die Chomeini vrijwel
onbeperkte en dictatoriale
bevoegdheden geeft.
Aanhangers van Madari, vooral ar
beiders uit de industriegebieden,
hebben al tegendemonstraties
aangekondigd. Shariat-Madari
zelf heeft praktisch huisarrest;
zijn woning is omsingeld door
gardes van Chomeini, zo ver
klaarde een medewerker van
Madari. Een woordvoerder van
Chomeini ontkende later dat er
een dode was gevallen, maar gaf
toe dat aanhangers van Chomeini
en Madari slaags waren ge
raakt
Naast de troebelen in Qom, heeft de
Iraanse geestelijkheid het nog te
kwaad met de opstandige Koer
den, het buurland Irak (gisteren
werden grensconflicten gemeld)
en Saoedi-Arabië. De Saoedische
olieminister Jamani was dinsdag
uit een OPEC-vergadering gelo
pen waar Libië en Syrië een re
solutie tot steun aan Iran presen
teerden. De Iraanse minister van
olie, Mali Okbar Moinfar, uitte
gisteren scherpe kritiek op het
optreden van Jamani en zei dat
politiek en economie niet van el
kaar te scheiden zijn. „Het is de
moshmplicht van Saoedi-Arabië
onze heilige oorlog tegen het im
perialisme te steunen", aldus
Moinfar.
De Iraanse Revolutionaire Raad
beraadt zich over de unanieme
uitspraak van de Veiligheidsraad
de gijzelaars in Teheran vrij te la
ten. VN-secretaris-generaal Kurt
Waldheim liet gisteren na een te
lefoongesprek met Irans minister
van buitenlandse zaken Ghotb-
zadeh weten dat hij binnen twee
dagen een antwoord uit Teheran
verwacht. Waldheim zou werken
aan een regeling waarbij de vrijla
ting van de gijzelaars wordt ge
koppeld aan een onderzoek naar
de wandaden van het sjah-be
wind.
Radio Teheran reageerde met een
verklaring dat de resolutie Iran
niet veroordeelt, en de VS een
vreedzame oplossing van de ge
schillen voorschrijft. „Dat laat de
weg voor onderhandelingen
open", aldus de verklaring,
waarin verder met geen woord
werd gerept over de eis tot vrijla
ting van de gegijzelden. De stu
denten in de Amerikaanse am
bassade hebben al gesteld geen
gehoor te zullen geven aan de
VN-oproep, maar waarnemers in
de Iraanse hoofdstad wijzen erop
dat het uiteindelijk Chomeini zelf
is aan wie de bezetters zullen ge
hoorzamen. De ajatollah heeft tot
nu toe weinig meer gezegd dan
dat de Veiligheidsraad een in
strument van de VS is en dat hij
er niet aan denkt resoluties en
aanbevelingen van de VN op te
volgen.
De Verenigde Staten hebben giste
ren scherp geprotesteerd tegen
Russische beschuldigingen dat
Washington Iran onder zware
militaire en politieke druk heeft
gezet. Minister van buitenlandse
zaken Cyrus Vance, die vanwege
de Iran-crisis bezoeken aan
Roemenië en Joegoslavië heeft
afgezegd, overhandigde gisteren
persoonlijk aan de Russische
ambassadeur in Washington Do-
brinin een Amerikaanse reactie
waarin de Russische beschuldi
gingen „betreurenswaardig"
worden genoemd. De woord
voerder van het ministerie van
buitenlandse zaken laakte de
„twee-sporenpolitiek" van Mos
kou, dat zich in de Veiligheids
raad aan de kant van de VS
schaarde, maar in de Prawda felle
aanvallen op Washington lan
ceert.
De woordvoerder zei dat militair
ingrijpen van de VS niet mag
worden uitgesloten; maar hij be
nadrukte dat Washington zich de
komende dagen vooral concen
treert op vreedzame methoden
om de Veiligheidsraadresolutie
gehonoreerd te krijgen. Op het
Witte Huis ontving president
Carter gisteravond familieleden
van de gegijzelden. Het zou hier
gaan om een informatief gesprek
over de huidige situatie van de
gegijzelden.
Minister Vance zei gisteren na een
besloten bijeenkomst met alle le
den van de Senaat, dat hij geruch
ten of executies van gijzelaars
niet kon ontkennen of bevesti
gen. Hij eiste dat de Iraanse auto
riteiten neutrale waarnemers en
artsen tot de gegijzelden toelaten,
ook omdat zij „in onmenselijke
omstandigheden worden vastge
houden"
Vance meende ook dat een debat in
Amerika over de daden van het
sjah-bewind (zoals door presi
dentskandidaat senator Kennedy
was voorgesteld) niet zou bijdra
gen aan vrijlating van de gegij
zelden. Kennedy zelf verliet de
bijeenkomst zonder commentaar
te willen geven. Eerder op de
avond had hij verklaard geen
woord van zijn felle aanval op de
sjah terug te nemen. De uitlatin
gen van Kennedy hebben in de
Iraanse pers overigens grote
weerklank gevonden; ex-minis
ter van buitenlandse zaken Bani-
Sadr reageerde gisteren met een
verheugd „dit kan bijdragen tot
een compromisregeling". 06 Oegijzelden tn Teheran houden zich met oefeningen in conditie.
BERLIJN - De Westduitse sociaal
democratische regeringspartij
(SPD) heeft zich gisteren met
overweldigende meerderheid
uitgesproken voor de produktie
en het opstellen van nieuwe ra
ketten voor de middellange af
stand. De NAVO moet volgende
week over deze punten een be
sluit nemen. Of de produktie te
vens betekent dat er over een
aantal jaren ook werkelijk mid-
dellange-afstandraketten in
West-Europa worden gestatio
neerd, moet volgens de SPD af
hankelijk worden gesteld van
onderhandelingen met de Sow
jet-Unie.
Bondskanselier Helmut Schmidt
had voor de stemming een laatste
oproep aan de 436 gedelegeerden
gedaan om de „Bondsrepubliek
binnen de NAVO niet te isole
ren". Hij zei dat een geloofwaar
dige vredes- en ontspanningspo-
litiek alleen maar mogelijk is als
er een machtsevenwicht tussen
Oost en West bestaat. Dat even
wicht is volgens Schmidt nu ver
stoord ten gunste van de Sowjet-
Unie, en daarom moet de NAVO
daar met de produktie en statio
nering van nieuwe raketten iets
tegen doen.
De Westduitse regeringschef, die
zeer tevreden was over het door
zijn partij genomen besluit, ver
klaarde dat de in het verleden
succesvol gevoerde ontspan-
ningspolitiek alleen mogelijk
was geweest doordat iedereen er
destijds van uitging dat er een
machtsevenwicht bestond. Ver
der wees hij erop dat de SPD
geen veto tegen de nieuwe raket
ten kon uitspreken, omdat daar
door de geloofwaardigheid van
de Bondsrepubliek zou worden
aangetast.
Eerder had ook SPD-voorzitter
Willy Brandt een pleidooi gehou
den voor de invoering van raket
ten voor middellange afstand
door de NAVO. Hij legde er de
nadruk op dat het aan de SPD
was te danken, dat het westerse
bondgenootschap tegelijkertijd
een concreet aanbod aan de
Sowjet-Unie zal doen om te on
derhandelen over een wapenbe
heersing, die in het ideale geval
zal leiden tot niet stationering
van de nieuwe wapens. Verder
zal de SPD een dringend beroep
doen op de Amerikaanse senaat
om SALT-2 te ratificeren. Ten
derde zouden de onderhandelin
gen tussen Oost en West al spoe
dig moeten beginnen, in elk geval
voor de verkiezingen in de
Bondsrepubliek en de Verenigde
Staten, aldus Brandt.
SPD-secretaris-generaal Egon
Bahr had de gedelegeerden uit
gelegd dat zy voor invoering van
de nieuwe raketten moesten
stemmen. Zo niet, dan zou de
Bondsregering gevaar lopen
geen besluiten meer te kunnen
nemen. Bovendien, aldus Bahr, is
Amerika niet bereidt met de Rus
sen te praten als die nieuwe ra
ketten er niet komen.
De tegenstanders van een NAVO-
besluit hebben op het congres
een pijnlijke nederlaag geleden.
Daarbij speelde een belangrijke
rol dat de SPD het zich ogen
schijnlijk niet kan permitteren
besluiten te nemen die door
Bondskanselier Schmidt worden
afgekeurd. De Westduitse rege
ringschef had in zyn rede voor
het congres duidelijk te kennen
gegeven dat hy geen besluiten
zou kunnen uitvoeren die niet
met zijn geweten in overeen
stemming zijn. Dit onverhulde
dreigement af te treden heeft on
getwijfeld de doorslag gege
ven.
Een Russische tank wordt op e
de plaatselijke bevolking.
n oplegger weggevoerd uit het Oostduitse plaatsje Wittenberg, toegejuicht door
LONDEN (Reuter) - In Londen hebben de drie
partijen die sinds drie maanden proberen een
oplossing te vinden voor de kwestie-Rhodesië
gisteren overeenstemming bereikt over een wa
penstilstand.
BERLIJN - De minister van
buitenlandse zaken van de
Sowjet-Unie, Andrej Gromy-
ko, heeft de NAVO nog eens
uitdrukkelijk gewaarschuwd
voor een besluit over de in
voering en stationering van
nieuwe middellange afstand
raketten.
Premier Lynch
van Ierland
zal aftreden
DUBLIN (Reuter)-De premier van
de Ierse Republiek, Jack Lynch,
treedt af. Hij heeft de fractie van
zijn partij, de Fianna Fail, ver
zocht een opvolger voor hem aan
te >vijzen.
Lynch, die ook in zijn eigen partij
werd gekritiseerd vanwege zijn
gematigd beleid inzake Noord-
Ierland, zal 'zo spoedig mogelijk'
volgende week zijn ontslag aan
bieden aan president Patric Hil-
lery.
Er deden al enige tijd geruchten de
ronde over hel ophanden zijnde
vertrek van de 62-jarige rege
ringsleider. In zijn bekendma
king zegt Lynch dat hij altijd al
voornemens is geweest vóór de
feitelijke afloop van zijn ambts
periode te vertrekken. Hij stond
al enige tijd onder druk om zijn
functie neer te leggen. Ooi-zaak
daarvan was de ernstige neder
laag die Fianna Fail leed bij de
Europese verkiezingen in juni en
bij twee recente tussentijdse
plaatselijke verkiezingen.
Zo wordt Lynch ervan beschuldigd
de traditionele eis van zijn partij
dat Engeland zich op den duur
geheel uit Noord-Ierland moet te
rugtrekken te laten verwateren.
In plaats daarvan legde hij meer
nadruk op een interne regeling.
Lynch heeft de Fianna Fail geleid
sinds 1966. Op vier jaar na is hy
sindsdien premier geweest.
Als vermoedelijke opvolger van
Lynch wordt genoemd vice-pre
mier George Colley, terwijl ook
minister van gezondheid Charles
Haughy in aanmerking komt.
Volgens het Oostduitse persbureau
ATN verklaarde Gromyko op een
bijeenkomst van de ministers
van buitenlandse zaken van het
Warschaupact in Oost-Berlijn dat
de basis voor de ontwapenings
onderhandelingen dan verstoord
De lidstaten van het Warschaupact
herhaalden hun voorstel om een
Europese ontwapeningsconfe
rentie bijeen te roepen, waarop
men het eens zou moeten worden
over „vertrouwenwekkende
maatregelen". Het Westen heeft
hierop inmiddels positief gerea
geerd. Volgend jaar zou die con
ferentie moeten plaatsvin
den.
In een communiqué dat na twee
dagen vergaderen is uitgegeven,
staat dat verstoring van het
machtsevenwicht in Europa een
slechte zaak is. De zeven minis
ters van buitenlandse zaken van
de Warschaupact-staten ver
klaarden dat zij nog steeds bereid
zijn het Warschaupact op te hef
fen, als de NAVO dat ook
doet.
Op dezelfde dag, waarop het SPD-
congres in West-Berlijn met grote
meerderheid zijn fiat gaf voor de
invoering van deze nieuwe wa
pens, is de Sowjet-Unie begon
nen met het terugtrekken van
20.000 soldaten en 1000 tanks uit
de DDR. In Wittenberg aan de
Elbe hadden duizenden Oost
duitse burgers vrijaf gekregen
om afscheid te nemen van 1000
soldaten van de zesde Russische
pantserdivisie.
De Oostduitse partijleiding had
westelijke correspondenten uit
genodigd hierbij aanwezig te zijn.
De Internationale werd gespeeld
en een hoge DDR-officier be
dankte de Sowjet-soldaten voor
„de inzet waarmee zij de revolu
tionaire verworvenheden hebben
beschermd"
Dit hebben deelnemers aan het
overleg bekendgemaakt na af
loop van een plenaire zitting van
slechts één kwartier.
Aan deze bijeenkomst namen ver
tegenwoordigers van zowel het
zwarte meerderheidsbewind in
Salisbury als de guerrillabewe
ging het Patriottisch Front deel,
onder voorzitterschap van de
Britse minister van buitenlandse
zaken. Lord Carrington. Deze
had kort tevoren in het parlement
verklaard dat een akkoord op
handen was.
De doorbraak kwam eerder op de
dag, toen de leiders van het Pa
triottisch Front, Joshua Nkomo
en Robert Mugabe, nog eens met
Lord Carrington de diepgaande
meningsverschillen over de
voorwaarden voor een bestand
bespraken. "Het doet ons genoe
gen dat onze broeders in het Pa
triottisch Front nu akkoord zijn
gegaan", verklaarde David Zam-
chiya, een vooraanstaand lid van
de afvaardiging uit Salisbury
Doorbraak
De doorbraak kwam toen Mugabe,
die beschouwd wordt als de mili-
tantste guerrillaleider, op de ple
naire bijeenkomst verklaarde,
dat hij tevreden was over de Brit
se garanties inzake het bestand.
"Wij zijn nu van mening dat de
Britse voorstellen voor een be
stand een basis vormen voor een
akkoord", aldus Mugabe. Om tot
overeenstemming te komen
hadden de twee guerrillaleiders
en Lord Carrington besloten, de
meest omstreden eis van het Pa
triottisch Front-een nauwkeurig
tevoren vastleggen van de posi
ties van de twee legers na een be
stand - pas te behandelen wan
neer het gaat om de tenuitvoer
legging van het bestand.
Naar de drie partijen meedeelden,
moeten de laatste bijzonderhe
den in de komende paar dagen
worden geregeld. Daarna volgt
de officiële ondertekening van
het stuk in het Lancaster House,
het gebouw waar de conferentie
wordt gehouden.
Een andere belangrijke factor die
tot de overeenstemming bij
droeg, was een Britse verzeke
ring dat Zuid-Afrika na de aan
komst van de Britse gouverneur
geen troepen op het gebied van
Zimbabwe-Rhodesie zal niogen
houden. Het Patriottisch Front
had eerder gezegd dat Zuid-Afri
ka op grote schaal militairen naar
Rhodesië stuurt, die een tegen-
coup zouden moeten uitvoeren
als de verkiezingen ten gunste
van de guerrillabeweging zouden
aflopen.
"Broeders"
"Dit is een doorbraak waarvoor wij
allen hebben gewerkt", verklaar
de Lord Carrington tegenover de
pers. Een officiële woordvoerder
berichtte dat voor het eerst sinds
de conferent
begon, afgev
bury hun tegenstanders van het
Patriottisch Front als 'broeders'
hadden aangesproken.
Het bereikte akkoord moet een
ADVERTENTIE
Als goede wijn altijd duur was,
zouden de Fransen nu straatarm zijn.
De Transen hebben een aangeboren gevoel voor wijn.
Dus hebben ze makkelijk praten. Feilloos kiezen ze 'n goede wijn voor
'n betaalbare prijs. Omdat ze élke dag wijn drinken. Wjj Nederlanders 1 laVülCaiSC
hebben die feeling nu eenmaal niet. Ofschoon we zo langzamerhand
leren een goede wijn te waarderen. Daarbij zoeken we zekerheid
'Apellation Controlcézeggen we geleerd.
Maar ook daarin kunnen we makkelijk verdwalen.
La Vingaisc lost dat op door uit het W
beste w ijnaanbod 'n keuze te maken, de
apellation te laten konlroleren en de prijs Irans l
te houden. La Vingaisc is dus van de kwaliteit
die de Fransen graag drinken
eind maken aan de reeds zeven
jaar durende guerrilla die aan
meer dan 20 000 mensen het le
ven heeft gekost Tevens bete
kent het een regeling van het
conflict dat in 1965 tussen Lon
den en Salisbury ontstond, toen
de toenmalige blanke premier
Ian Smith eenzijdig de onafhan
kelijkheid uitriep, omdat hij met
zijn volgelingen niet voelde voor
een zwart meerderheidsbewind.
In Londen verwacht men dat er
zeer spoedig een Britse gouver
neur wordt benoemd, die Zim
babwe-Rhodesie in afwachting
van de uitslag van de komende
verkiezingen moet leiden. Die
overgangsperiode kan wel vier
maanden duren. De gouverneur
militairen uit landen van het Ge
menebest, om de twee groepen
strijdenden uit elkaar tc houden.
Naar schatting beschikt het Pa
triottisch Front over 16.000 mili
tairen in het oerwoud, terwijl het
onder blanke leiding staande
Rhodesische leger 45.000 man
telt.
Voor de post van gouverneur wordt
het meest de naam genoemd van
Lord Soames. een schoonzoon
van wijlen Sir Winston Churchill
die al vele jaren als conservatief
politicus en diplomaat werkzaam
Opnieuw top
Sadat-Begin op
nieuwjaarsdag
JERUZALEM (AFP;DPA Reuter)
- Op 1 januari gaat premier Begin
van Israël naar Egypte waar hy in
Assoean een ontmoeting zal heb
ben met president Sudat Dit
heeft de Israëlische eerste-minis
ter gisteren in Jeruzalem be
kendgemaakt tydens een ont
vangst van Westeuropese diplo
maten.
Verder deelde hy mee dat de naam
van de eerste ambassadeur van
de joodse staat m Egypte bekend
is. Op deze post, waar oud-minis-
ter van buitenlandse zaken Abba
Eban - lid van de oppositionele
sociaal-democratische Arbei-
dersparty - ook voor in de markt
heette te zyn. is benoemd de hui
dige directeur-generaal op het
bureau van de minister-presi
dent. Zyn benoeming gaat in per
eind januari, wanneer Egypte en
Israel beginnen met een nieuwe
fase in de normalisering van de
onderlinge betrekkingen Jeru
zalem'* eerste ambassadeur in
Cairo wordt Ben-Elissar. die in
1932 in Polen is geboren. Ben
Elissar is lid van de Chcroet-par-
ty. Hy maakte steeds deel uit van
de Israëlische delegaties die met
Egypte onderhandelden over het
vredesverdrag.
Onbekend is vooralsnog wie de
eerste Egyptische ambassadeur
in Israel zal zyn.
