Eenzaam werk waar niemand waardering voor heeft
Klusjes in de
winterse tuin
Eerste rodelschool
Huisvrouwen over hun bezigheden:
Zeilen met
traditionele
schepen
DONDERDAG 6 DECEMBER 1979
EXTRA
PAGINA 21
(Door Leens Macaré)
,JHuisvrouwen werken even hard als mannen. Ik kan mannen niet uit
staan die thuis komen en dan zeggen: jij hebt de hele dag niets gedaan,
alleen maar een beetje hu ishouden en voor het kind zorgenMaar ik word
er doodmoe van. Het is even zwaar als een baan"
Huisvrouwen werken harder. Mijn man komt thuis met verhalen over
mensen met wie hij heeft zitten praten, of over figuren met wie ze zo
hebben gelachen. Dat doe ik niet, ik zit nooit". ,Met werk van een huis
vrouw is zwaarder. Als hij klaar is met zijn werk, dan is het af. Ik ga
altijd maar door. mijn werk verandert nooit". .Jiuisvrouwen hebben de
neiging altijd bezig te zijn. maar ze doen niet echt iets constructiefs. Er
komt nooit echt iets uit je handen en het is allemaal routine"
Huishoudelijk werk
het komt elke dag weer te
rug.
Huisvrouwen aan het woord over
hun dagelijks werk, in antwoord
op de vraag of ,,de huisvrouw"
even hard, minder hard of harder
werkt dan haar man die buitens
huis een betaalde baan heeft.
Hun uitspraken zijn te vinden in
het dezer dagen verschenen, uit
het Engels vertaalde boek „Het
werk van de huisvrouw" De
schrijfster is de Engelse sociolo
ge Ann Oakley die enkele jaren
geleden in Londen promoveerde
op een studie naar de houding
van vrouwen ten opzichte van
huishoudelijk werk.
Een belangrijk deel van haar mate
riaal verzamelde ze via een serie
uitgebreide vraaggesprekken
met een groep Engelse huis
vrouwen tussen twintig en dertig
jaar, getrouwd, en moeder van
tenminste één kind beneden de
vijfjaar. Beoordeeld naar het be
roep van de man wordt de helft
van de groep gerekend te beho
ren tot de „arbeidersklasse", de
andere helft tot de „middenklas-
Op de lange vragenlijst die bij het
onderzoek werd gehanteerd
staan vragen als: hoe is je werk
wijze in het huishouden, houd je
van huishoudelijk werk, wat zijn
de prettigste en wat de akeligste
aspecten, hoe organiseer je de
huishoudelijke bezigheden, wat
denk je van rolwisseling in het
huishouden, zou je (weer) bui
tenshuis willen gaan werken en
Hoewel haar onderzoek dus geba
seerd is op een in Engeland ge
houden steekproef, meent
Oakley dat de resultaten ook pas
sen in het patroon van andere
moderne industrielanden waar
de situatie van de huisvrouw niet
fundamenteel anders is. Ze heeft
haar boek geschreven voor twee
groepen: voor mensen die zonder
meer belangstelling hebben voor
de situatie van de huisvrouw en
de actuele discussie over dit on
derwerp. En voor haar collega's,
de sociologen (de sociologie is de
wetenschap die de menselijke
samenleving en haar verschijn
selen bestudeert). Want in de so
ciale wetenschappen is het werk
van de huisvrouw nog altijd „een
blinde vlek", en gaat men nog
vrijwel altijd uit van het beeld dat
de door huisvrouwen in hun huis
verrichte arbeid geen „werk" is,
maar als hun natuurlijke rol moet
worden beschouwd. Aldus Anne
Oakley, zelf gehuwd, en moeder
van een paar kinderen.
„Sfeermaker thuis"
In haar boek stelt ze dat in het al
gemene denken over huishoude
lijk werk steeds opnieuw twee
opvattingen komen bovendrij
ven die met elkaar in tegenspraak
zijn. Volgens de ene opvatting is
de huisvrouw „een onderdrukte
werkster", zwoegend op werk dat
vernederend en onprettig is en
waarin haar persoonlijkheid niet
meetelt. De andere opvatting
gaat uit van de veronderstelling
dat een vrouw, juist dank zij dat
huishoudelijk werk, volop gele
genheid er. tijd heeft om creatief
en ontspannend bezig te zijn (de
vrouw als „sfeermaker thuis, met
veel vrije tijd).
Maar hoe zien huisvrouwen zelf die
situatie? Uit de antwoorden
blijkt dat die betrekkelijke zelf
standigheid wel als positief on
derdeel van de rol van huisvrouw
wordt gezien: „Tot op zekere
hoogte ben je je eigen baas. Je
kunt beslissen wat je wilt doen,
en wanneer. Je hoeft 's morgens
niet vroeg je bed uit om naar je
werk te gaan. Je hebt als huis
vrouw de tijd aan jezelf, er staat
niemand achter je met een pons
kaart"
Het „eigen baas zijn" staat dan ook
bovenaan de lijst van prettige as
pecten van het huisvrouw zijn.
Het bij je hebben van de kinderen
komt voor veel vrouwen op de
tweede plaats, het kunnen be
schikken over vrije tijd op de
derde. Huishoudelijk werk en de
daarmee samenhangende eento
nigheid, eindeloze herhaling en
verveling wordt door meer dan
de helft van de vrouwen als het
akeligste aspect van het huis
vrouw-zijn beschreven, gevolgd
door de voortdurende verant
woordelijkheid voor de huishou
delijke gang van zaken, plus de
isolatie en eenzaamheid die er
mee kunnen samenhangen.
„Beetje huishouden"
Huishoudelijk werk is arbeid, daar
zijn alle vrouwen het over eens
Ze hebben een lange werkweek
(Oakley kwam in haar onderzoek
tot een gemiddelde lengte van 77
uur, wat dus neerkomt op een elf-
urige werkdag, ook in de week
einden). Met name de vrouwen
die voor hun huwelijk een afwis
selende baan hebben gehad, er
varen het huishoudelijk werk als
„vervelend, eenzaam werk waar
niemand waardering voor
heeft"
Voor veel vrouwen blijkt het een
erg gevoelig punt te zijn dat hun
mannen het huishoudelijk werk,
in vergelijking met hun eigen
werkzaamheden buitenshuis,
beschrijven als „niets doen, al
leen maar een beetje huishouden
en met het kind spelen" Meer
dan de helft van de bij het onder
zoek betrokken huisvrouwen
houdt vol, dat zij in het huishou
den harder werken dan hun
mannen in hun banen. Een vroe
gere verpleegster zegt dat huis
houdelijk werk, in tegenstelling
tot het kantoorwerk van haar
man, „echt werk" is, namelijk
handarbeid.
Veel vrouwen worden gehinderd
door het feit dat het beroep van
huisvrouw in de huidige maat
schappij zo laag wordt gewaar
deerd. Ann Oakley merkt hierbij
op dat „het beschimpen en klei
neren van het huishoudelijk
werk een overal doorgedrongen
cultureel thema is geworden", en
dat die boodschap waarschijnlijk
wel in een of andere vorm is
doorgedrongen tot de huisvrouw
die zich vervolgens hiervan los
wil maken.
Meer dan de helft van de onder
vraagde huisvrouwen blijkt het
vervelend te vinden om op een
formulier als beroep „huis
vrouw" te moeten invullen
„Soms zou ik wel graag iets be
langwekkends willen invullen. Ik
vind het een slaafs soort beroep",
zegt een vrouw, maar ze voegt
daaraan toe: „De mensen be
schouwen het zo".
Een andere vrouw zegt: „Ik vind
het vervelend op een formulier
huisvrouw te zetten. Het klinkt
stompzinnig: je hebt niets anders
te doen dan schoonmaken en af
stoffen en koken" Een vrouw die
een part-time baan als inpakster
in een fabriek heeft, zegt: „De
mensen zien tegenwoordig neer
op huisvrouwen. Ik zie mezelf
niet graag alleen maar als huis
vrouw. Gewoonlijk zeg ik: ik ben
vrouw en moeder en ik heb een
part-time baan"
Anderen zeggen het woord huis
vrouw te haten omdat „het moei
lijkste werk van de wereld", het
opvoeden van een kind, door de
ze maatschappij altijd weer in de
categorie „gewoon huisvrouw"
wordt gestopt. Waarmee niet al
leen het huishoudelijk werk,
maar ook de status van vrouw en
moeder (die door de vrouwen zelf
als hoger wordt gewaardeerd)
wordt gekleineerd, en in de grote
vergaarbak wordt gedeponeerd
van „huishoudelijk werk" dat in
de praktijk een stelsel van ver
schillende, zeer uiteenlopende
vaardigheden is.
Tussen strijken en ko
ken
Strijken is, volgens 75 procent van
de ondervraagde huisvrouwen,
het vervelendste huishoudelijke
karwei dat ze kennen, gevolgd
door afwassen, schoonmaken,
wassen, boodschappen doen.
Boodschappen doen betekent,
als het om het inslaan van grote
voorraden gaat, voor veel vrou
wen niet alleen een lichamelijke
belasting, maar ook een geeste
lijke krachttoer als ze de kleine
kinderen bij zich hebben en zich
daardoor niet op het winkelen
kunnen concentreren. Koken is,
volgens meer dan de helft van de
vrouwen, in principe de plezie
rigste bezigheid onder de huis
houdelijke plichten, zeker als er
tijd (en geldis om in de keuken te
experimenteren. Maar als die
twee factoren wegvallen blijkt
het plezier in deze bezigheid vaak
terug te lopen.
De algemene klacht over huishou
delijk werk: het is van nature een
tonig, herhaalt zich steeds, de di
verse taken moeten steeds op
nieuw worden verricht, het be
reikte doel is niet blijvend (de
schone vloer van vandaag is de
vuile van morgen).
„Huishoudelijk werk is een worm
die je ideeen wegvreet. Als een
koortsdroom gaat het steeds
maar door", zegt een vrouw. De
eentonigheid van het huishou
den maakt er een taak van waar
bij je je verstand niet kunt ge
bruiken: steeds vraagt een ander
klein onderdeel je aandacht zodat
je je niet kunt concentreren.
Daardoor wordt er maar zelden
gedacht aan het werk dat men op
een bepaald moment onderhan
den heeft; er wordt „vooruit" ge
dacht aan wat nog moet worden
gedaan, de aandacht vloeit weg
naar de karweitjes die nog liggen
te wachten.
Maar bovenaan de lijst van het
soort gedachten die huisvrouwen
tijdens het werk bezighouden,
staat „dagdromerij". Die dag
dromen gaan bij voorkeur over
vakanties, of over een nieuw huis
met het daarbij opgeroepen beeld
van een andere werkomgeving
(sommige vrouwen geloven dat
ze hun huishoudelijk werk met
meer plezier zouden doen als ze
een eigen huis zouden heb
ben).
Voor sommige vrouwen is het
huishoudelijk werk verbonden
met schuldgevoelens, zorgen en
angst omdat ze aan buitensporig
hoge maatstaven willen voldoen:
„Als ik het zou laten liggen, zou
het op mijn geweten drukken. Ik
wou dat ik de moed had om het
erbij neer te gooien, maar ik kan
het niet. Elke dag in mijn leven
hangt er wel was aan de lijn. Ik
kan altijd wel iets te doen vinden
en ik ga maar zelden zitten", zegt
een moeder van twee kleine kin
deren, bewoonster van een twee
kamerflatje.
Moeders voorbeeld
Het huishoudelijk werk wordt door
sommige vrouwen gedaan via
een streng routinesysteem dat
dag-in dag-uit wordt gehand
haafd. Anderen volgen een wat
rekbaarder werkmethode, weer
anderen vinden bijvoorbeeld het
schoon zijn van het huis minder
belangrijk dan de regel dat alles
op een vaste plaats te vinden
moet zijn. Maar die huishoudelij
ke normen en werkwijzen, zo
concludeert Ann Oakley, zijn niet
zonder meer het logisch ant
woord op een werksituatie.
In de praktijk blyken ze te wortelen
in de lessen uit de jeugd: het
bei-ld van de huisvrouw is vrou
welijkheid plus huiselykhead. In
de interviews zeggen verschil
lende vrouwen over hun huis
houdelijke werkmethoden dat ze
dezelfde maatstaven aanleggen
als hun moeder, en alles precies
zo proberen te doen als zy het
deed. Vaak wordt het eigen ge
drag in het huishouden omschre
ven met verwijzing naar dat van
de moeders. Uit de antwoorden
Van veel vrouwen werd duidelijk
dat ze vastzaten aan maatstaven
en werkwijzen van vroeger, en
daardoor niet in staat waren om
hun huishoudelijke taak op de
meest efficiënte manier en in zo
kort mogelijke tijd te doen.
In een afzonderlijk hoofdstuk gaat
de schrijfster in op de mogelijk
heid van werkverdeling tussen
man en vrouw in het huwelijk. Ze
concludeert, aan de hand van de
resultaten van haar onderzoek,
dat de door haar ondervraagde
vrouwen, ook als ze wrokken
over het feit dat een man in huis
geen hand uitsteekt, het toch al
lemaal vanzelfsprekend vinden
dat verzorging van huis en kinde
ren in de eerste plaats vrouwen
werk zijn
Dit weerspiegelt zich in hun taal
gebruik: ..mijn werk, mijn slaap
kamer. mijn badkamer, myn
ameublement". De mogelijkheid
van een huwelijk met rolwisse
ling wordt door driekwart van de
vrouwen verworpen: „Belache
lijk. Het is de taak van de vrouw
om voor de kinderen te zorgen en
het huishouden te doen. Een man
moet erop uit om te werken".
Anderen vinden het niet erg als
mannen af en toe wat helpen,
maar het moet vooral niet teveel
worden en een man moet zeker
niet met een schort lopen: „Het is
fijn als het zo nu en dan gebeurt"
Oakley voorspelt dan ook dat er
nog een lange weg te gaan is
voordat de gelijkheid met volle
dig gedeelde verantwoordelijk
heid zelfs maar aan de horizon
opduikt.
De Engelse sociologe heeft in haar
boek veel cijfermateriaal en ver
wijzingen naar andere studies en
literatuur verwerkt. Dat maakt
haar boek, ondanks de heldere
vertaling door Maiunnr van Up-
huyscn, niet altijd even gemak
kelijk leesbaar voor mensen bui
ten haar vakterrein. Die kunnen,
zoals ze zelf in haar voorwaard
adviseert, in ieder geval de beide
eerste puur-vaktechnische
hoofdstukken beter over
slaan.
„Het werk van de huisvrouw"
(ondertitel: Een blinke vlek van
de sociologie) wordt als paper
back uitgegeven door Van Gen
nep.
Een van de karweitjes die u-e tot diep in de hert
houdenis het gras van het gazon wegharken
planten tegen uitdrogen en be
vriezen. Als er een dik pak
sneeuw op de coniferen ligt, moe
ten we deze zware last van de
takken schudden. Doen we dit
niet dan kunnen de takken onder
de zware last zover doorbuigen
dat ze afbreken en dat is niet de
bedoeling.
Bomen
Zo lang het niet vriest kunnen we
bladverliezende bomen planten.
Bij jonge bomen moet aan de
windkant ook altijd een boom-
paal geplaatst worden, die met
speciaal boomband vastgezet
wordt aan de boom. Dit boom
band moet gedurende de winter
regelmatig gecontroleerd wor
den of het niet te strak zit. Tijdens
een flinke najaarswind, kan het
wel eens gebeuren dat de takken
van bomen en heesters afbreken.
Deze takken moeten dan verwij
derd worden en beschadigingen
aan de boom bijgewerkt. Zorg er
voor dat de wond mooi glad en
gaaf is en dicht deze af met een
wondafdichtingsmiddel zoals
Lac-Balsam.
Gereedschap
Als alle tuinwerk gedaan is, komt
het gereedschap aan de beurt.
Alles wordt goed schoonge
maakt, ingevet en droog opge
borgen. Indien nodig kunt u nu
de grasmauimat hine door een
pi bH t na latanktfkeni ni irtn
tueel laten slijpen.
De vijver
Als het lang vnest moet er een gat in
de ijslaag op uw vyver gehakt
worden om giftige gassen te laten
ontsnappen en zuurstof voor de
vissen toe te laten. Om te voor
komen dat dit gat snel weer dicht
vriest, wordt er eerst een laagje
water onder het ij> weg geschept
waarna er een bos stro of lakken
i atv idtOokkunnmvti
een rietmat overheen leggen.
De winter betekent rust
voor de tuin en een beetje
rust voor de tuinman of
-vrouw. Hoewel de natuur
haar winterslaap houdt,
zijn er toch nog wel enkele
klusjes die nu opgeknapt
moeten worden.
Winterbescherming
Veel planten in onze tuin komen
oorspronkelijk uit oorden met
een aanmerkelijk zachtere winter
dan wij in ons land kennen. Deze
soorten zullen we een handje
moeten helpen om onze winter
heelhuids door te komen. Het
pampasgras is zo'n plant die we
tegenwoordig erg veel zien en die
's winters een extra jas nodig
heeft. In de meeste winters kunt
u volstaan met het bij elkaar bin
den van de bladeren en daarom
heen wat sparretakken te steken.
Gaat het er wat al te winters aan
toe dan kunt u er ook nog een
rietmat omheen plaatsen.
Bij de vaste planten kunt u al heel
gemakkelijk beginnen door de
plant te laten zoals hij is. In de
eerste plaats vormt het afgestor
ven loof en bloei stengels een na
tuurlijke (en decoratieve) be
scherming voor de plant. Zeker
als er sneeuw ligt is zo'n 'slordige'
tuin meer dan het aanzien waard.
Als u de planten in het voorjaar
insnoeit is het nog vroeg ge
noeg!
Verder kunnen de planten be
schermd worden door er een laag
blad, turfmolm of sparretakken
omheen te leggen. Het blad kan
met fijnmazig gaas op zijn plaats
gehouden worden.
Planten die zo'n bescherming no
dig hebben zijn o m. yucca, ere-
murus, montbretia, agapanthus,
alstroemeria, heuchera, lavatera,
coreopsis en kniphofia. Heesters
zoals hypericum, buddleia, pe-
rowskia, fuchsia kunnen we be
schermen door aan de windzijde
een rietmat o.i.d. te plaatsen en de
voet in te pakken met blad of
turfmolm.
Gazon
In de border vormt het afgevallen
blad een fijne en natuurlijke be
schermlaag. die langzaam in fijne
humus verandert, maar op ons
gazon is blad een minder welko
me gast. Het moet dan ook zeer
regelmatig verwijderd worden.
Het gras moet voor de winter niet
te kort gemaaid worden, dan kan
het er beter tegen. Als er eenmaal
sneeuw op het gras ligt, doet men
er verstandig aan er niet meer
overheen te lopen. Dit levert be
schadigingen op die tot ver in het
voorjaar zichtbaar blijven en
moeilijk te verwijderen zijn.
Sneeuw
Als we de sneeuw in onze tuin on
gemoeid laten, vormt het een
mooie beschermlaag voor de
Met huifkar de
kerstnacht in
De kerkstnacht heeft naast een re
ligieuze - voor velen een roman
tische betekenis. Een stemmige
kerstviering wordt door velen
op prijs gesteld. Een combinatie
van deze wensen wordt moge
lijk door de kerstnacht in te
gaan per huifkar waarna een
kerstviering plaats zal hebben
in de kapel van de Zusters op
Nieuwkerk. Voor de deelnemers
aan deze kerstnachtviering
worden zitplaatsen vrijgehou
den in de kapel. Na de eucharis
tieviering worden de deelne
mers weer naar het vertrekpunt
gereden, waar een kerstkoffie
maaltijd geserveerd zal worden.
Dit speciale arrangement wordt
aangeboden voor 33,50 per
persoon.
Voor deze speciale kerstnachtvie
ring kunt u tot 20 december re
serveren bij de WV Oisterwijk,
de Lind 57, 5061 HT Oisterwijk
of telefonisch 04242-2345/4973.
Onder de titel "Zeilen met traditio
nele schepen" heeft Zeilvaart
Enkhuizen, een samenwerkings
verband van eigenaren en schip
pers van historische zeilschepen,
een nieuwe folder uitgebracht.
In de periode, vallend tussen de
tweede helft van juni en de eerste
helft van september, kan men
zowel individueel als ingroeps-
verband één week of veertien da
gen zeilend doorbrengen aan
boord van één van de 27 zeilsche
pen van Zeilvaart Enkhuizen. De
schepen kunnen echter ook wor-
den gehuurd voor het maken van
zelf georganiseerde zeiltochten.
Vanuit de thuishaven Enkhuizen of
vanuit Denemarken of Oost- en
West-Engeland kan onder bege
leiding van een ervaren beman
ning kennis worden gemaakt met
alle elementen van een zeilvakan
tie, zoals het zeilen hijsen, scho
ten stellen, sturen, zonnen,
zwemmen, vissen en ook het be
zoeken van gezellige haven
plaatsjes.
Voor gedetailleerde informatie be
treffende individuele, dan wel
groepsgewijze deelname aan de
door Zeilvaart Enkhuizen geor
ganiseerde zeiltochten en voor
reserveringen van schepen voor
zelf georganiseerde zeiltochten,
kan men zowel mondeling als
schriftelijk terecht bij Zeilvaart
Enkhuizen, Zuiderhavendijk
101. 1601 JB enkhuizen, tel.
02280-4594.
Europa's eerste rodelschool staat in het Tiroolse stadje Imst. De cursussen
(minimaal twee deelnemers) worden gegeven op natuurlijk rodelbanen
ter lengte van vier tot zes km. Rodels kunnen ook worden gehuurd
Volwassenen betalen voor een cursus van een halve dag Ös 120 (J 19.-).
kinderen de helft.
Nadere inlichtingen: Fremdenverkehrsverband Imst. 6460 Imst, Oosten-
ryk, tel. 0943-5412-2419.
