Vloot van VS in
Perzische Golf:
spanning stijgt
EenSpaarpandbrief van nominaal
f1000,groeit naar f1700,-.
Frankrijk zoekt alternatief voor zoutverdrag
Schmidt begin
volgend jaar
naar de DDR
Carter wil Mondale als
vice-president houden
Westland Utrecht Hypotheekbank
WOENSDAG 5 DECEMBER 1979
BUITENLAND
PAGINA 13
(Van c
correspondent)
PARIJS, BONN - De Franse regering is van
plan op 13 december in Brussel een ver
vangende oplossing ter tafel te brengen
voor de bestrijding van de overlast die ons
land ondervindt door de zoutlozingen bij
de kunstmestfabriek in het Franse Mul
house. Maandag had premier Barre de
Nederlandse ambassadeur in Panjs laten
weten dat de Franse regering zijn ver
plichtingen, die voortvloeiden uit het in
ternationale Rijn-akkoord, niet zou kun
nen nakomen.
Als reden daarvoor had premier Barre de
ambassadeur verteld dat een meerderheid
voor de ratificering van het akkoord in de
Franse Assemblée zou ontbreken. Gister
avond heeft een woordvoerder van het
ministerie van buitenlandse zaken de
Franse parlementariërs meegedeeld hoe
zeer deze gang van zaken de regering
spijt.
Het besluit van de Nederlandse regering om
de ambassadeur in Parijs voor overleg te
rug te roepen, heeft in Frankrijk het nodi
ge opzien gebaard. Het was kennelijk de
enige methode om de Fransen van de
ernst van de zaak te overtuigen. Noch
binnen de Europese Gemeenschap, noch
in de relatie tussen Frankrijk en Neder
land is sinds mensenheugenis van een
dergelijke vergaande diplomatieke stap
sprake geweest.
Landelijke Franse dagbladen als „Le Mon
de" Jbrachten het nieuws van de afgang
van de regering op de voorpagina. „Span
ning tussen Parijs en Den Haag" luidde de
kop van het artikel, waarin uitvoerig
plaats werd ingeruimd voor het Neder
landse standpunt en de verklaringen van
het ministerie van buitenlandse zaken in
Den Haag. Radio en televisie besteedden
aandacht aan het probleem en legden uit
waar de schoen wringt.
Gisteravond was over de zenders van Fran
ce-Inter, die zowat over de hele wereld te
beluisteren vallen, de stem te horen van
oud-staatssecretaris Brinkhorst, die nu
als eenvoudig parlementariër tn zijn beste
Frans aan zijn woede lucht gaf. Het is een
grote schok voor de Nederlandse parle
mentariërs, aldus oud-staatssecretaris
Brinkhorst, dat de Fransen de belangen
van een partner niet in het oog willen
houden. Brinkhorst dreigde daarop met
„ernstige consequenties op het politieke
vlak tussen beide landen". Later in zijn
betoog werden de dreigementen van de
oud-staatssecretaris duidelijker „Als
president Giscard zegt dat Straatsburg de
hoofdstad van Europa moet worden, dan
is het een schandaal wanneer acties als de
onderhavige worden geaccepteerd door
de anderen, als Frankrijk geen begrip
toont voor de vitale belangen van een lid
staat".
In feite was gisteren in Parijs een dag van
windstilte na de storm. Deze stilte wordt
voornamelijk veroorzaakt doordat nie
mand een zinnig alternatief te berde kan
brengen in de plaats van het door de
Rijnstaten - behalve Frankrijk - geaccep
teerde plan van de iqjecties van het over
tollige zout in de Elzasser bodem. Van
Nederlandse zijde gaan de gedachten
wellicht in de richting van een verminde
ring van de produktie van de kunstmest
fabriek in Mulhouse, met het gevolg dat
het volume aan overtollig, in de Rijn ge
loosd zout zou verminderen.
Onbegrip in Bonn
In Bonn heeft de Franse weigering het zout-
akkoord in het parlement te brengen, on
begrip gewekt. Een woordvoerder van het
ministerie van binnenlandse zaken in
Bonn zei dat de regering in Bonn de Fran
se houding ten zeerste betreurt. „Een
spoedige ratificatie van het zoutverdrag
door Frankrijk is volgens de Duitsers niet
alleen in het belang van Nederland, dat
door deze gang van zaken het meest wordt
getroffen, maar ook van de overige Rijns
taten, die al jaren voor een schone rivier
vechten", aldus de Duitse regerings
woordvoerder.
De Bondsrepubliek zal zelf, zoals ook dit
jaar, volgend jaar voor waterzuivering en
het schoonhouden van de rivieren rond
850 miljoen mark uitgeven. Een groot deel
van dit bedrag wordt aan zuiveringsin
stallaties langs de Rijn besteed.
Helmut Schmidt tijden het uitspreken va
gres.
(Van onze correspondenten)
TEHERAN/«WAS-
HINGTON - De
spanning in het
conflict tussen de VS
en Iran is dinsdag op
nieuw gestegen. Een
Amerikaanse vloot-
eenheid, waaronder
het vliegdekschip Kit
ty Hawk, arriveerde in
de Perzische Golf en
voegde zich daar bij
een smaldeel met als
vlaggeschip de Mid
way. Kitty Hawk en
Midway vervoeren
een „luchtmacht" van
135 gevechtsvliegtui
gen.
De VS vergrootte daarmee zijn mi
litaire inspanning in de regio op
het moment dat de Iraanse televi
sie minister van buitenlandse za
ken Ghotbzadeh liet verklaren
dat de Amerikaanse gijzelaars in
de ambassade „zeker worden be
recht", en een zegsman van het
Witte Huis, die anoniem wilde
blijven, had verklaard dat de stu
denten de Amerikanen in de am
bassade met executie hadden
bedreigd. President Carter heeft
de Iraanse leiders herhaaldelijk
gewaarschuwd voor de ernstige
consequenties wanneer de gijze
laars ook maar één haar wordt
gekrenkt.
Veiligheidsraad
De Veiligheidsraad van de Ver
enigde Naties heeft unaniem een
beroep gedaan op Iran om de ge
gijzelden in de Amerikaanse am
bassade onmiddellijk en onder
vrijgeleide in vrijheid te stellen,
meldt onze correspondent in
Washington, Henk Kolb. Ameri-
ka's VN-ambassadeur McHenry
sprak de hoop uit dat Iran „bin
nen een bestek van uren" deze
uitspraak zou honoreren, maar
dat is een ontwikkeling waarmee
geen der vele VN-diplomaten
rond de tafel of op de toehoor-
dersstoelen rekening hield. De
resolutie vraagt uiterste terug
houding van de VS en van Iran en
geeft secretaris-generaal Kurt
Waldheim ruimte voor het ge
bruiken van zijn goede dien
sten.
De resolutie, het resultaat van tien
dagen intensief overleg over een
crisis die de vrede bedreigt, is in
zekere zin een triomf voor de VS,
vanwege de unanimiteit en het
weglaten van een eis Iran een fo
rum te verschaffen voor het aan
klagen van de misdaden van de
sjah. Doch geen zinnig mens te
Washington of te New York koes
tert de illusie dat de onbereken
bare coalitie tussen Chomeini als
absolute machthebber en een
groep zogenaamde studenten die
de gijzeling leidt, zich er iets van
zal aantrekken.
Dreigement
Inmiddels stelt de FBI een onder
zoek in naar de in anonieme tele
foongesprekken met het ministe
rie van buitenlandse zaken aan
gekondigde plannen van een niet
nader genoemde groepering om
vijftig Iraanse studenten te ont
voeren en terecht te stellen als er
met de gegijzelden in Teheran
iets zou gebeuren. De groepering
claimt al dertig studenten te heb
ben gekidnapt.
De Sowjet-Unie heeft gisteren de
VS gewaarschuwd de gijzelings
affaire niet te gebruiken als ex
cuus voor een militaire inval in
Iran. Het persbureau Tass noem
de de handelwijze van de studen
ten in de ambassade een schen
ding van het internationaal recht,
maar legde de nadruk op de vroe- OnluStGÜ
gere daden van de sjah en de
Amerikaanse steun voor zijn be
wind.
Het ligt voor de hand dat onder de
ze omstandigheden de aanstaan
de NAVO-vergadering in Brussel
niet alleen over modernisering
van kernwapens zal praten, maar
ook gewijd zal zijn aan Iran. En de
VS zullen onbekommerd vragen
om meer geprofileerde steun van
de NAVO-bondgenoten die naar
Amerikaanse smaak zijn te kort
geschoten.
De ex-sjah van Iran gaf vorige maand een interview aan de Ameri
kaanse verslaggeefster Barbara Walters. Tijdens dit gesprek maakte een
woordvoerder van de sjah deze foto, die gisteren werd vrijgegeven.
Onze speciale verslaggever in Te
heran, Harm Botje, meldt dat gis
teren opnieuw onlusten uitbra
ken in de industriestad Tabriz
tussen voor- en tegenstanders
van Chomeini. De in Tabriz zeer
populaire ajatollah Shariat-Ma-
dari heeft zijn aanhang in de stad
gevraagd de rust te bewaren en
verdere demonstraties achter
wege te laten. De officiële woord
voerder van Shariat-Madari in
Tabriz, ajatollah Hokmabadi,
Carter en Mondale: op
heeft zich via radio en televisie tot
de bevolking van Azarbeidjan ge
richt om het verzoek van Shariat-
Madari over te brengen.
Het is al geruime tijd onrustig in
Tabriz, maar de rellen laaiden gis
teren weer op na het onjuiste be
richt dat Shariat-Madari in Cho-
meini's hoofdstad Qom zou zijn
gearresteerd. Shariat-Madari
heeft zich de afgelopen weken
herhaaldelijk tegen Irans nieuwe
grondwet gekeerd, omdat daarin
te veel macht aan Chomeini
wordt toegekend. Naar verluidt
zou de meerderheid van de 13
miljoen Azarbeidjani's het dit
weekeinde gehouden referen
dum over de grondwet hebben
geboycot.
Het is nog steeds niet bekend of
Iran de zitting van het Interna
tionale Gerechtshof in Den Haag
over de gijzelingsactie in de Ame
rikaanse ambassade gaat bijwo
nen. De door de VS bij het hof
ingediende klacht is inmiddels
naar Teheran doorgestuurd en
minister van buitenlandse zaken
Sadegh Ghotbzadeh beraadt zich
over het antwoord. Een woord
voerder van het ministerie zei dat
de beslissing voor het eind van de
week wordt verwacht.
Binnen Irans revolutionaire raad is
een heftige discussie gaande over
de klacht Ghotbzadehs voor
ganger, Bani-Sadr, heeft laten
weten dat Iran de klacht moeilijk
naast zich neer kan leggen wil het
land niet volledig worden geïso
leerd. Hij staat een scherpe en
goed gedocumenteerde verdedi
ging voor. In Iran zelf zijn de au
toriteiten een nieuwe campagne
begonnen om de bevolking van
de ernst van de situatie te over
tuigen.
BERLIJN - Bondskanselier Hel
mut Schmidt heeft gisteren op
het congres van de sociaal-demo
cratische partij (SPD) in West-
Berlin benadrukt dat de NAVO
volgende week in Brussel moet
besluiten tot modernisering en
stationering van kernwapens in
West-Europa en onmiddellijk
met de Sowjet-Unie onderhan
delingen beginnen over de nieu
we raketten voor de middellange
afstand. Schmidt kondigde bo
vendien aan dat hij begin volgend
jaar naar de DDR zal reizen voor
een gesprek met partijleider
Erich Honecker. Na de histori
sche reis van oud-kanselier
Brandt in 1970 is dit de tweede
keer dat een Westduitse rege
ringsleider een bezoek aan de
DDR zal brengen.
Over de onderhandelingen met het
Warschau-pact (Schmidt kon
digde ook aan dat hij een uitnodi
ging van Brezjnjev om naar de
Sowjet-Unie te komen in maart of
april heeft aanvaard) zei de
bondskanselier dat het ideale re
sultaat ervan zou zijn dat die
nieuwe wapens niet in Europa
hoeven te worden gestationeerd.
Maar, aldus Schmidt, dan moet
de Sowjet-Unie niet alleen de
verdere invoering van SS-20-ra-
ketten stopzetten, maar ook de al
ingevoerde wapens van dit type
weer buiten gebruik stellen.
Volgens de Sowjet-Unie echter is er
op het ogenblik al een machtse
venwicht tussen Oost en West op
het terrein van de middellange-
afstandswapens. Het is boven
dien moeilijk voorstelbaar dat
een land eenmaal in gebruik zijn
de wapens eenvoudig op de
schroothoop zal gooien.
Helmut Schmidt zei dan ook dat
een minder vergaand resultaat
van de Oost-West-onderhande-
lingen al een belangrijke bijdrage
tot de stabilisering van het
machtsevenwicht kan zijn, waar
door de kansen voor de ontspan-
ningspolitiek worden vergroot.
H(j legde er de nadruk op dat de
NAVO tegelijk met een besluit
over modernisering een concreet
aanbod aan de Sowjet-Unie moet
doen om te komen tot beheersing
van de bewapening. Tijdens de
SALT-3-onderhandelingen moet
het op dit moment verstoorde
machtsevenwicht ook op het ge
bied van de middellange af
stand sraketten worden hersteld,
aldus Schmidt.
De Westduitse regering gaat ervan
uit dat de Sowjet-Unie zich op
den duur niet kan onttrekken aan
onderhandelingen over de be
grenzing van wapens. „Ik zeg dit,
hoewel ik daardoor al vandaag en
morgen door het Oosten zal wor
den weersproken", aldus de kan
selier. Op zijn inmiddels be
roemd geworden persconferentie
in Bonn had de minister van bui
tenlandse zaken van de Sowjet-
Unie Andrej Gromyko verklaard
dat de Russen niet bereid waren
te onderhandelen als de NAVO
zou besluiten tot producering en
stationering van nieuwe raketten
voor de middellange afstand.
Dodental van
Mekka bekend
DJEDDA (AFP) - Bij de gevechten
in en de ontruiming van de grote
moskee in Mekka zijn in totaal
135 mensen om het leven geko
men, zo heeft de Saoedische mi
nister van binnenlandse zaken
gisteren meegedeeld.
Op een persconferentie, die op de
televisie te zien was, maakte men
verder bekend dat van de bezet
ters het merendeel uit het bui
tenland kwam.
Aan het eind van de persconferen
tie vertoonde de Saoedische tele
visie twee films van het gebeur
de. De ene toonde een van de lei
ders van de bezetters. Jehaymane
ibn Seif al-Oteiba, van wie men
aanneemt dat hij voortvluchtig is
Film nummer twee toonde een
overzicht van ongeveer 50 gevan
genen, die in een grote ruimte za
ten met de handen gebonden en
kale hoofden hadden.
De commentaarstem verwenste
hen "naar de vlammen van de
hel" en "naar de eeuwige ver
doemenis".
ADVERTENTIE
WASHINGTON (AFP) - Jimmy
Carter heeft zich gisteravond of
ficieel kandidaat gesteld vooreen
tweede ambtstermijn in het Witte
Huis. Carter zei de huidige vice-
president Walter Mondale te zul
len voordragen als zijn tweede
De president die zijn kandidatuur
stelde onder het teken van de
"waarheid", verklaarde: "Ik
spreek tot u op een somber tijd
stip. De crisis die over ons geko
men is door de onwettige daad
zonder precedent heeft vanaf het
moment dat zij is begonnen, mijn
grootste aandacht gehad. De ver
kiezing van een Democratische
regering vormt echter de kern
van onze vrijheden en zij moet
worden gehandhaafd".
In tegenwoordigheid van zijn
vrouw Rosalynn en het echtpaar
Mondale merkte Carter verder
op: "Wij hebben ons land op een
stevige en constructieve weg ge
bracht. Het is weliswöar een
moeilijke weg, maar het is de
goede en wij moeten niet van
koers veranderen. Ik ben van
plan als kandidaat van de Demo
cratische Partij op te treden en
het is mijn bedoeling de Demo
cratische partijconventie voor te
stellen de doeltreffendste vice-
president uit de Amerikaanse ge
schiedenis, Walter Mondale, op
nieuw als kandidaat aan te wij
zen. Wij willen de Democratische
Partij naar de overwinning leiden
en het land voorgaan bij de voort
zetting van het goede werk dat
v/ij gezamenlijk zijn begonnen.
De weg die een grote mogend
heid volgt, kan niet in één nacht
worden gewijzigd. De problemen
waarvoor wij ons zien gesteld,
zijn moeilijk. Er is geen gemak
kelijke oplossing en die beloof ik
ook niet, maar er zijn wel oplos
singen".
In een vastgelegde radioboodschap
na zijn bekendmaking zei presi
dent Carter gisteravond dat er
wel eens geen gemakkelijke of
snelle oplossing zou kunnen
worden gevonden voor de guze-
lingsafTaire in Teheran.
"Ik ben trots op maar niet verrast
over de kalme eensgezindheid
die het Amerikaanse volk de laat
ste vier weken heeft ten toon ge
spreid bij het samen onder ogen
zien van deze ten hemel
schreiende situatie", aldus Car
ter.
"Het is mogelijk dat ons geduld en
ons gevoel van saamhorigheid in
de dagen die komen wankelen bij
het toenemen van het gevoel van
onmacht onder ons. Maar ik ben
vastbesloten alles te doen wat in
mijn macht ligt om de gegijzel
den zo snel als mogelyk is te ont
zetten".
Beleggen in Spaarpandbneven van de Westland/Utrecht Hypotheekbank
is een veilige manier om uw geld aanzienlijk te laten groeien.
Vooreen Spaarpandbnefvan nominaal f 1000,-ontvangt u op 13-2-'85 f1700,-.
De opbrengst van uw belegde geld is zo hoog, omdat de rente niet jaarlijks wordt
uitgekeerd, maar steeds wordt herbclegd.
Ij trekt zo ca. 5 jaar de-ren te-van-de-ren te-etc. Het rentepercentage staat de
hele looptijd vast.W ilt u eerder over uw belegde geld beschikken? Spaarpandbneven
hebben een notering op de clifcktenbeurs.
U kunt ze praktisch probleemloos verhandelen via uw bank of commissionair
in effekten. Iedereen kan n.l. zien hoeveel uw Spaarpandbneven aan het einde van de looptijd opk-vcren Het bedrag
waarvoor u uwSpaarpandbricven kunt verhandelen is afhankelijk van de dan geldende koers, waarin de opgelopen rente-
is verwerkt; het kan dus voor iets minder ot meer zijn dan het nominale bedrag plus opgelopen rente.
De huidigeafgiftekoersvan Spaarpandbneven is 1(X) d.w.z. u betaalt nu t uxxi,- (plus ek* opgelopen rente
vanaf 23-7-'79); effectief rendement 10%. Spaarpandbneven zijn aan toonder.
L'kunt dus zonder formaliteiten uwgeld beleggen en verhandek-nMeer informaticoverek-ze veilige, profijtelijke
belegging kunt u inwinnen bij het kantoor van de Westland/Utrecht Hypotheekbank of bn uw bank of uw commis
sionair in effekten.
Leiden, Botermarkt 28/hoek 't Gangetje, 071-13 26 45
