LEIDSCH
DAGBLAD
Chomeini begint met mobilisatie
Rechts wint
in Portugal
„Doe snel onderzoek naar chips
Grimmige reactie Iran op verhuizing sjah naar Texas
DEZE KM?
vandaag
Loonoverleg
MAANDAG 3 DECEMBER 1979
OPGERICHT 1 MAART 1860
36029
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
(Van onze redactie buitenland)
NEW YORK-TEHERAN - De overbrenging van
ex-sjah Reza Pahlevi van het Newyorkse Cor-
nell-ziekenhuis naar een hospitaal van de Ame
rikaanse luchtmacht in Texas, gistermorgen
lijkt de toch al sombere situatie van de 50 gegij
zelden in de Amerikaanse ambassade in Tehe
ran andermaal te verslechteren. Vanochtend
reageerde de regerende Revolutionaire Raad
van Iran door in een radio-uitzending aan te
kondigen dat een „Nationaal Mobilisatiecen
trum" wordt opgezet.
Dit centrum moet vorm geven aan
de oproep van ^jatollah Chomei
ni van vorige week om de jeugd
van Iran massaal te bewapenen
en te trainen, zodat een leger van
20 miljoen zou ontstaan.
Het debat in de Veiligheidsraad
over het conflict tussen de VS en
Iran, dat zaterdagavond was be
gonnen, is gisteravond voortge
zet en vanochtend vroeg
weer heropend. Secretaris-gene
raal Kurt Waldheim van de Ver
enigde Naties verklaarde van
ochtend uit een telefoongesprek
met Ghotzbzadeh te hebben be
grepen dat Iran een vertegen
woordiger naar New York zou
sturen als leider van de Iraanse
delegatie bij de VN en niet zozeer
als woordvoerder bij de beraad
slagingen van de Veiligheids
raad. Tot dusver is niet bekend
wie de vertegenwoordiger zal
zijn, maar de Amerikaanse VN-
ambassadeur McHenry reageer
de „dat, als zy werkelijk iemand
met autoriteit sturen, dit belang-
ryk zal zijn."
Kritiek
Tijdens de tot dusver door Iran ge
boycotte, (spoed)zitting van de
Raad, hebben alle leden zich kri
tisch over de door de Iraanse re
gering gesteunde gijzelingsactie
uitgelaten. De Russische af
gevaardigde Troyanowski
noemde de bezetting een „daad
die indruist tegen het internatio
naal recht". Hij eiste echter niet
in concrete bewoordingen de
vrijlating van de gegijzelden,
maar wees op „het complex
moeilijkheden in Iran als erfenis
van het verdwenen regime".
Duidelijk doelend op de
de Iraanse leiders om de sjah te
berechten, zei hij: „De wens van
Iran om de door het oude bewind
geschonden rechtvaardigheid te
herstellen, dient in overweging te
worden genomen".
De Amerikaanse VN-ambassadeur
McHenry, de opvolger van An
drew Young, verklaarde dat de
VS bereid zijn met Iran te blijven
praten over een oplossing van de
geschillen tussen beide landen,
maar eerst dienen de gegijzelden
te worden vrijgelaten. „Daarover
kan niet worden onderhandeld,
Opdracht voor
tweede nieuwe
onderzeeboot
DEN HAAG (GPD) - De Koninklij
ke Marine zal voor het einde van
deze maand een tweede nieuwe
onderzeeboot bestellen. De on
derzeeboot, waarmee een bedrag
is gemoeid van 230 miljoen gul
den, zal worden gebouwd op de
werf van de Rotterdamse Droog
dok Maatschappij.
Samen met de al in aanbouw zijnde
„Walrus"-onderzeeboot, gaat het
nieuwe exemplaar de verouderde
„Dolfijn" en „Zeehond" vervan
gen. De bouw van de twee sche
pen zal de RDM-werf, onderdeel
van het Rijn-Schelde-Verolme-
concern, in de komende vijf jaar
3200 manjaren werk opleve
ren.
Staatssecretaris Van Eekelen van
defensie (materieel) heeft dit in
een brief aan de Tweede Kamer
medegedeeld. De Nederlandse
„Walrus"-klasse wordt de mo
dernste, niet-nucleair aangedre
ven serie onderzeeboten ter we
reld. Behalve RSV „verdienen"
ook andere Nederlandse bedrij
ven, zoals Van Rietschoten en
Houwers, Holec, Philips en Lips,
aan de order.
Aanhoudend zacht
Veel bewolking en mogelijk wat regen.
Temperaturen tussen acht en twaalf
graden. Krachtige tot harde zuidwes
tenwind.
(Opgemaakt om 11.15 uur)
4 DECEMBER
Zon op: 8.29 uur; onder: 16.31 uur. Maan
op: 17.40 uur; onder: 8.40 uur.
Hoogwater te Katwijk te 3.16 en 15.32
uur, laagwater te 11.30 en 23.52 uur.
de Iraanse regering is volledig
verantwoordelijk voor de veilig
heid van de gegijzelden", aldus
McHenry. Hij zei ook dat de Ame
rikanen „onder onmenselijke
omstandigheden worden vastge
houden, voortdurend worden
bedreigd, een spreekverbod
hebben, en dat wij zelfs niet we
ten waar ze zich precies bevin
den".
Ook de Nederlandse VN-ambassa
deur, Mr. H. Scheltema drong aan
op snelle vrijlating van de gegij
zelden, „als essentiële voorwaar
de voor een vreedzame regeling
van de geschillen tussen de VS en
Iran". De zitting is inmiddels
verdaagd tot vanavond.
(Zie ook pagina 9).
24 PAGINA'S
De dreun van Frankfurt
heeft niet nagewerkt bij
Feyenoord. De Rotterdam
mers wonnen gisteren moei
teloos met 5-1 van Willem II
dat zich overigens zeer mak
naar de slachtbank liet lei
den. Onder anderen door Jan
Peters die een loden last van
zich afschudde en voor het
eerst sinds twee maanden
weer eens scoorde. Twee
maal zelfs. De spits was er
zeer blij mee.
Ajax behoefde zich ook al niet
bijster in te spannen om FC
Den Haag met 3-0 van zich af
te schudden. De Amster
dammers - bij wie Leo Been
hakker het seizoen als hoofd
trainer mag afmaken - zagen
o.a. de veel verguisde Karei
Bonsink eenmaal scoren.
Bonsink was opgeroepen als
vervanger van de gebles
seerde Arnesen, omdat Ajax
niet rondkwam met de Deen
Scheidsrechter Keizer wordt fel belaagd door Twente-spelers, die
wijzen op de voor buitenspel vlaggende grensrechter. De arbiter
bleef echter bij zijn beslissing: doelpunt.
Brylle, een spits die tenslotte
toch Anderlecht verkoos.
AZ'67 bleef goed volgen. Maar
dan voornamelijk dankzij de
hulp van arbiter Jan Keizer
die in het Alkmaarse stadion
andermaal voor Sinterklaas
speelde. De arbiter verbrui
de het zodanig bij FC Twente
dat de ploeg zelfs van het
veld wilde stappen. AZ won
met 2-0.
PSV werd door Go Ahead
Eagles "verkleind" tot een
middenmoter. Go Ahead
won op eigen veld met 2-1.
Op regionaal voetbalniveau
deed Quick Boys van zich
spreken. De Katwijkse za
terdag-eersteklasser ver
sloeg de oude rivaal IJssel-
meervogels met 1-3. Rijns-
burgse Boys verloor het con
tact met de koplopers door
een 3-1 nederlaag bij Benne-
kom.
In de andere eerste klasse wek
te Noordwijk met een 4-1 ze
ge op Spakenburg verwach
tingen. Leider RCL speelde
gelijk (0-0) bij WHC en ont
vangt zaterdag Noordwijk.
Hoofdklasser UVS kwam een
schamele deling (0-0) over
een met Aalsmeer. Rooden-
burg klopte LFC in dc eerste
klas-derby.
De basketballers van P/Leiden
en goed duel
n Flamingo's:
90-92. Voor de strijd om de
Europa Cup voor bekerwin
naar^ lootten de Leidenaars
een poule die mogelijkheden
biedt.
PAGINA'S 13-21
Hans Vandenburg zette
popmusical op de plaat.
PAGINA 5
Kans op val kabinet ver
groot.
PAGINA 7
SPD-congres spektakel voor
de media.
PAGINA 9
NOORDW1JK-Onwennig,maarvolenthousiasmeiseengroepvan 13 Vietnamese kinderen vanmorgen begonnen
aan de eerste schooldag. De kinderen maken deel uit van de groep Vietnamese vluchtelingen die sinds zes weken
is ondergebracht in het Noordwijkse hotel De Zeeleeuw.
De kinderen krijgen les in een leegstaand leslokaal van de christelijke basisschool het Zeehonk te Noordwijk. Er is
voor de lessen een speciale onderwijzer aangetrokken, de Noordwijker Wim Schoneveld.
De dertien leerlingetjes zullen samen voorlopig één klas vormen. De gymnastieklessen en creatieve vakken volgen
zij tegelijk met de overige leerlingen van de school.
Teleurstelling was er bij drie Vietnamese kindertjes die weer terug moesten naar het opvangcentrum in De
Zeeleeuw. Zij stonden niet op de lijst van leerlingen, hoewel zij de leerplichtige leeftijd wel hebben bereikt. Zij
zullen voorlopig worden beziggehouden in de kleuterschool die in De Zeeleeuw is ingericht.
Ook voor de oudere jeugd en de volwassenen was het vandaag de eerste schooldag. Verdeeld over zes groepen
krijgen zij vier uur per dag les in de Nederlandse taal. De lessen worden gegeven door drie onderwijzers die in
dienst zijn van de Vereniging Vluchtelingenhulp Nederland en die ieder beschikken over een flinke dosis
ervaring in het lesgeven aan buitenlanders.
Verwacht wordt dat het lesprogramma eind mei zal zijn afgewerkt. De ouderen zullen zich dan redelijk verstaan
baar kunnen maken in de Nederlandse taal. Maatschappelijk werkster Peggy Gritter hoopt dat een aantal
jongens en mannen daarna een vakopleiding kunnen gaan volgen.
LISSABON - De centrum
rechtse Democratische
Alliantie heeft de Portuge
se tussentijdse parle
mentsverkiezingen ge
wonnen. Dit samenwer
kingsverband van sociaal
democraten, christen-de
mocraten en monarchis
ten sleepte 125 van de 250
zetels in de wacht.
In de loop van de week zullen ech
ter ook nog de stemmen van Por
tugese emigranten worden ge
teld. Deze kunnen nog vier zetels
opleveren, waardoor de Alliantie
dus zeker is van een absolute
meerderheid in het parlement.
Na de revolutie van 1974, die een
einde maakte aan een halve eeuw
van dictatuur onder Salazar, be
tekent deze overwinning van
centrum-rechts een nieuwe poli
tieke omwenteling.
De socialisten krijgen 73 zetels plus
eventueel één van de vier zetels
van de emigranten. De commu
nisten hebben 47 zetels, terwijl de
linksradicale UDP (Volksdemo-
cratische Unie) net als in het vo
rige parlement met één zetel ge
noegen moet nemen. De partijen
die zich nu in de Democratische
Alliantie hebben verenigd, telden
in het vorige parlement (dat 263
plaatsen telde) 115 zetels. Presi
dent Eanes had op 11 september
het parlement ontbonden en
nieuwe verkiezingen uitgeschre
ven nadat de regeringscoalitie,
waaronder de socialisten, haar
breuken niet had kunnen lij
men.
„Stimulans
Op een moment dat zes van de ze
ven miljoen stemmen waren ge
teld. heeft de Portugese socialis
tenleider Mario Soares toegege
ven dat de Democratische Allian
tie de verkiezingen heeft gewon
nen. Soares zei de nederlaag op
democratische wijze te zullen
aanvaarden. „Het is een gezonde
stimulans voor onze partij", zei
hij voor de televisie. „In een de
mocratie is een machtswisseling
een normale zaak. Wij worden nu
een oppositiepartij, die de grote
verworvenheden van de revolu
tie van april 1974 zal verdedigen",
aldus Soares.
Politieke waarnemers verwachten
een moeilijke en instabiele pe
riode voor de Portugese politiek.
De regering van de Democrati
sche Alliantie mag dan beschik
ken over een absolute meerder
heid in het parlement, zij zal wel
moeten opboksen tegen presi
dent Eanes, van wie bekend is dat
hij weinig op heeft met conserva
tief radicalisme. Ook de vakbon
den, die voor het overgrote deel
door de communisten worden
beheerst, zullen het de regering
niet makkelijk maken. De toe
komstige premier Sa Carneiro zei
echter te verwachten dat ook in
de vakbeweging een verschui
ving naar rechts zal optreden.
Werkgevers en werknemers, liever
gezegd de FNV. zijn het niet eens
kunnen worden over een centraal
akkoord. Het loonaanbod van de
werkgevers (al een half procent
meer dan de regering wil) was
voor de FNV onaanvaardbaar De
grootste vakcentrale gokt er nu op
dat er tijdens de onderhandelin
gen per bedrijfstak meer wordt
uitgehaald.
Het is de vraag of het de FNV lukt
Het werknemerskamp is al ver
deeld, omdat voor het CNV het
werkgeversaanbod wél accepta
bel was.
Voor de FNV is de zaak wat moeilij
ker komen te liggen sinds de
Rotterdamse havenstaking Door
die staking werd de FNV min of
meer gedwongen af te stappen
van het tot nu toe gevoerde ge
coördineerde arbeidsvoorwaar
denbeleid Een loonsverhoging
van één procent voor iedereen, en
nog eens maximaal één procent
voor degenen die onaangename
arbeid verrichten, is moeilijk te
verkopen aan een deel van de
achterban.
Toch moet die achterban ook niet
worden overschat. De actiebe
reidheid bleek het afgelopen jaar
erg klein, zoals de FNV pijnlijk
moest ondervinden tijdens de ac
ties bij Shell. Daarom had de FNV
misschien toch beter het aanbod
van de werkgevers kunnen ac
cepteren. Het afgelopen jaar zijn
wel grotere nederlagen verkocht
aan de leden
De vraag is nu of het overleg tussen
werkgevers en werknemersi
werkelijk als mislukt moet worden
beschouwd. De partijen hebben in
totaal drie gesprekken gevoerd,
en waren dicht bij een akkoord.
De bereidheid om tot gezamenlij
ke afspraken te komen is dus
aanwezig.
Er is nog een derde partij en dat is
de regenng. Ook het kabinet is
gebaat bij rust aan het loonfront.
Hopelijk heeft minister Albeda de
signalen begrepen en kan hij nog
wat doen om de partijen tot elkaar
te brengen Een poging daartoe is
in elk geval het minste dat de re
gering kan doen.
Personeel
in actie bij
afvalbedrijf
ROTTERDAM (ANP) - Het perso
neel van de Afvalverwerking
Rijnmond (AVR) voor huisvuil
en chemisch afval heeft om 12.00
uur vanmiddag de AVR-poorten
gesloten uit onvrede over het
dreigend faillisement van het be
drijf. De actie duurt voort tot
22.30 uur vandaag, zo hebben de
ambtenarenbonden ABVA en
KABO meegedeeld. De AVR
verwerkt ook het huisvuil van
Alphen en omliggende gemeen
ten.
De bonden hebben alle begrip voor
de actie, omdat ook zij de be
zorgdheid van het personeel voor
de werkgelegenheid delen. AB
VA- en KABO-Ieden zullen tij
dens de actie het AVR-porsoneel
informeren over het hoe en waar
om van de tijdelijke sluiting.
Zie ook pag. 22.
Leidsch Dagblad
Q**n krant b*iocy<f7 M d«
Maartdag t/m vrijdag van
1800-1930 uur
Zaterdags van 16 00-18 00 uur.
Uitsluitend tel 071-211515
of 210221
ADVIESRAPPORT OVER MICRO-ELEKTRON IC A
DEN HAAG (ANP) - Op korte ter
mijn moet een breed opgezet on
derzoek op gang komen naar de
gevolgen van de zich snel ont
wikkelende micro-elektronica
(de zogenaamde chips) voor .de
Nederlandse economie, werkge
legenheid en sociaal en cultureel
bestel.
Dit is de conclusie van de advies
groep maatschappelijke gevol
gen van de micro-elektronica, die
eind november vorig jaar door de
minister van wetenschapsbeleid
werd ingesteld. Het rapport van
deze commissie onder voorzitter
schap van prof. dr. G.W. Rathe-
nau, oud-directeur van het na
tuurkundig laboratorium van
Philips, is vandaag door minister
Van Trier aan de Tweede Kamer
aangeboden.
Het onderzoek naar de aspecten
van het oprukken van dc micro-
elektronica moet volgens de ad
viesgroep gedaan worden door
groepen van onderzoekers uit
verschillende vakgebieden,
voornamelijk afkomstig uit de
universiteiten en hogescholen.
De wetenschappelijke raad voor
het regeringsbeleid moet hierbij
als opdrachtgever en coordinator
optreden.
Er moet snel een micro-eiektroni-
cacentrum worden opgericht, be
mand met twintig academici. Het
centrum krijgt twee taken: fun
geren als kennisbank voor en
over micro-elektronica en funge
ren als adviespunt voor het mid
den- en kleinbedrijf. De overheid
moet de Opzet van het centrum
organiseren en financieren, maar
het centrum moet snel geheel
zelfstandig worden en zichzelf
kunnen bedruipen.
De overheid moet specialisatie in
soft ware (programmamateriaal
voor computers) in Nederland
steunen, onder meer wegens het
arbeidsintensieve karakter daar
van. Deze steun moet volgens de
adviesgroep op korte termijn be
staan uit financiële maatregelen
en op langere termijn uit het uit
bouwen van het onderwijs, voor
al op het gebied van informatica.
Voor behoud en eventueel vergro
ten van de werkgelegenheid
moet dc overheid een bewust
vernieuwingsbeleid voeren. De
adviesgroep heeft voorzichtig be
rekend dat de werkloosheid in de
jaren tachtig minstens tot 300 000
mensen ad uitgroeien, eenjjfei
dat ook het Centraal Planbureau
voorspelt.
