"Kinder
adoptie
noodzakelijke
noodoplossing"
"Er ging jn
Korea nieuwe
wereld voor
mij open
Drs. Jan C. van Deth:
Marie-Anne Koning:
Door Sjak Jansen
Adoptie van buitenlandse kinderen staat in discussie. Aan de ene kant in gang
gebracht door publicaties in kranten (Telegraaf: 'Gewetenloze kinderhandel baart
zorgen'; Volkskrant: 'Adoptie: wie is in nood het kind of de ouders?'). Anderzijds
door de in aantocht zijnde adoptie-nota, die staatssecretaris van justitie mevrouw
Haars begin volgend jaar het daglicht hoopt te laten zien.
Daarnaast zijn er mensen, autoriteiten op het gebied van kinderbescherming die zich in alle kalmte
afvragen: Is adoptie eigenlijk wel nodig? Drs. Jan C. van Dethdirecteur van het Bureau voor Interlande
lijke Adoptie te Den Haag BIA), zegt interlandelijke adoptie een noodzakelijke noodoplossing te vinden
Geboortebeperking is natuurlijk veel wezenlijker dan adoptie. Ik vind wel datje heel goed moet nagaan
of een kind niet in die Derde Wereld zelf kan worden geholpen. Dus grondig bekijken in hoeverre je een
kind daar kunt opnemen. Het kind hoort daar immers."
,X>aarom zeg ik: Onderzoek eerst alle mogelijkheden tot hulp in het land zelf. En als blijkt dat het kind daar
tussen wal en schip dreigt te raken, ja haal het dan in vredesnaam hierheen. Maar mededogen van het
Nederlandse volk mag hierin geen overheersende rol spelen, vind ik. Buiten dat willen dergelijke gevoe
lens in die landen maar al te vaak in verkeerde aarde vallen."
Van Deth vertelt in dit verband van een donderspeechdie de Australische verpleegster Rosemary Taylor, in
1975 op een adoptie-congres in Saigon afstak en waarmee ze tot haar grote ontsteltenis de Vietnamese
toehoorders volkomen in het harnas joeg
De verpleegster, die in 1967 naar Vietnam kwam om hulp te bieden aan kinderen van vluchtelingen, hield
een warm pleidooi voor het zoveel mogelijk plaatsen van deze kinderen bij buitenlandse adoptie-ouders.
Althans voor zover gebleken was, dat er geen kansen waren deze kinderen een levenskans te geven in een
gezin in Vietnam zelf
Secuur
„Toch komen we er niet onder
uit", werpt Van Deth tegen.
„Wanneer het allemaal niet
uiterst secuur gebeurt, krijg
je later de grootste proble
men, als blijkt dat het kind en
de adoptie-ouders niet bij el
kaar passen. Zulks moet kos
te wat kost worden voorko-
n, waren we, althans ik best
•1 nerveus H. t Is me nocal
en brok verantwoording
e ie op Je schouders kr ygt
ZATERDAG 1 DECEMBER 1979
„Nationaliteit van een kind be
tekent niets voor een kind dat
dood is of abnormaal tenge
volge van de omstandigheden
waarin het in een tehuis moet
opgroeien", sprak ze. Waar
mee ze wellicht doelde op het
feit dat verreweg de meesten
die het weeshuis overleefden
in die crisistijd zwerver of
publieke vrouw werden.
Roof
Hoe goedbedoeld haar toe
spraak ook was, het schoot de
aanwezige Vietnamezen in
het verkeerde keelgat. Uit
protest verlieten ze stante pe-
de de zaal. Men beschuldigde
Rosemary er van Vietnam te
willen beroven van zyn toe
komstige burgers. En er de
den zelfs verhalen over kin
derhandel de ronde.
Rosemary Taylor werd hele
maal verkeerd begrepen
Desondanks bereikte zij er
mee dat in sommige weeshui
zen een einde kwam aan de
praktijk dat alle baby's direct
na binnenkomst gedoopt en
zo 'vanzelf katholiek werden,
waardoor de kans op adoptie
soms ineens verkeken was.
Jan van Deth heeft er enkele
lessen uit kunnen trekken:
„Teleurstellend is dat wij daar
met al onze goede bedoelin
gen amper enige hoop mogen
hebben op begrip voor inter
landelijke adoptie. Dat zullen
we hoe dan ook duidelijk
moeten maken. Temeer om
dat we te maken hebben met
excessen als kinderhandel en
kinderjacht. En die steken
hiertegen schril af."
Gezichtsverlies
„De noodtoestand waarin kin
deren verkeren bepaalt niet of
zij door buitenlandse gezin
nen geadopteerd worden. Dat
hangt helemaal af van de poli
tiek, de cultuur en de gods
dienst", zo beweert Van Deth
Volgens hem spelen natio
nale trots en angst voor inter
nationaal gezichtsverlies
daarin een rol. Het laten ver
trekken van kinderen naar
andere landen wordt immers
- zeker door politieke tegen
standers - gezien en propa
gandistisch gebruikt als blijk
van onvermogen om zelf voor
de eigen kindéren te zorgen.
„Voor wat de cultuur aangaat
speelt het ons parten, dat men
in de landen van de Derde
Zo gebeurde het dat Marie-An
ne Koning begin september
van dit jaar in gezelschap van
verpleegster Trees Adam
voor een week naar Zuid-Ko-
rea vertrok. Marie-Anne was
nog nooit voor het BIA op
stap geweest, voor Trees was
het daarentegen haar achtste
escorte.
„Voor ik vertrok", zegt Marie-
Anne, „ben ik vrij uitvoerig
geïnstrueerd. Goed opletten
dat de kinderen de bandjes,
waarop hun namen staan, niet
verwisselen. Ervoor zorgen
dat ze geen zoetigheid van
mede-reizigers aannemen.
Wat Koreaanse woorden le
ren, zoals drinken en plassen.
Hoe je die kinderen neerlegt,
met de dekens en zo. Kortom
al dat soort praktische din
gen
Inentingen
„En natuurlijk moest ik tevoren
ik weet niet hoeveel prikken
halen. Toen heb ik wel ge
Wereld onze vorm van adop
tie argwanend bekijkt. Men
kan zich daar niet voorstellen
dat wij hier een kind willen
adopteren, van wie wij de
achtergrond niet helemaal
weten."
Van Deth merkt op dat ook de
godsdienst dikwijls een blok
aan het adoptie-been is
„Sterker nog dan in Zuid-
Vietnam, waar de invloed van
vooral het katholicisme en
het boeddhisme erg groot
was, speelt dit in islamitische
landen, die meestal geen
adoptie erkennen. In staten
als Pakistan en de meeste
dacht waaraan ik was begon
nen. Ik kon m'n armen bekant
niet bewegen verdorie, zo dik
Toch ging het Leidse PvdA-
raadslid. Met een dikke koffer
volgestopt met medicijn
doosjes, kinderkleren en
pakjes voor het Koreaanse
kindertehuis stapte ze in het
vliegtuig en heel wat uurtjes
later „ging er een nieuwe we
reld voor mij open. Wat
schoon allemaal en wat mooi.
Maar ik voelde me wel als een
olifant in een porseleinkast.
Zo klein is daar alles. Het toi
let en de wasbak bijvoor
beeld. Maar vreselijk schoon.
Dat wel."
De volgende dag werd in gezel
schap van de 'Korean Social
Service' het kindertehuis be
zocht. „Toevallig waren toen
twee artsen bezig de adoptie
kinderen te onderzoeken. We
werden meteen aan de kinde
ren voorgesteld. Maar het was
bepaald niet armoedig in dat
landen in het Midden -Oosten
is de invloed van de gods
dienst zo groot dat adopties in
christelijke gezinnen niet
worden geaccepteerd."
Selectie
„Wat wij bij adoptie van bui
tenlandse kinderen terdege
moeten beseffen", zegt Van
Deth met nadruk, „is dat er
door deze persoonlijke hulp
verlening geen structurele
problemen worden opgelost.
En we moeten er voor waken
tehuis", meent Marie-Anne.
„Trouwens in heel Seoel
niet!"
Trots
„Buitenlandse adoptie is men
daar nu aan het afbouwen. Uit
die oplossingen niet in de weg
te gaan staan."
..Daarom zullen wij het aan het
land zelf moeten overlaten of
kinderen al dan niet voor bui
tenlandse adoptie worden
aangeboden. Vaak meer dan
ons lief is. Bij de opbouw van
vertrouwensrelaties met de
buitenlandse partnerorgani
saties zullen wij het dan ook
vooral moeten hebben van
een zorgvuldige selectie van
adoptie-gezinnen."
.Evenals een goede voorberei
ding en nazorg trouwens
Want wat het ons soms niet
een moeite kost om de gren-
gesprekken heb ik gemerkt
dat men daar nu al verschrik
kelijk trots is dat straks alle
kinderen er in hun eigen cul
tuur kunnen opgroeien."
Die gesprekken heelt Marie-
Anne gevoerd in de drie a vier
zen met een land open te krij
gen", verzucht Van Deth. „We
zouden best wat meer mede
werking kunnen gebruiken."
Heet hangijzer
Waarmee we zijn aanbeland op
een nogal heet hangijzer de
selectieprocedure. De aan
melding bij het BIA, het ge
zinsonderzoek van de Raad
voor de Kinderbescherming,
de rapportage daarvan aan
het ministerie van justitie, de
beginselverklaring van dat
ministerie, kortom de proce
dure geldt als nogal omslach
tig-
Slechts enkele mensen weten
hoe de vork precies in de steel
zit. Echtparen die een kind
willen adopteren gaan vaak
onder een soort eenzaamheid
gebukt en begrijpen geen
snars van de enorme papier
molen die zij moeten doorlo
pen, alvorens toestemming te
krijgen een kind in huis te
halen. Door sommigen is de
procedure zelfs als dermate
mysterieus ervaren, dat het
hen heeft afgeschrikt een bui
tenlands kind aan te nemen.
N iet inde laatste plaats omdat
het BIA wachtlijsten kent van
drie tot vier jaar. (Deson
danks bemiddelde het BIA in
700 van de 1200 vorig jaar in
Nederland toegestane inter
landelijke adopties.)
dagen, die gemoeid warer
met het in orde brengen var
de adoptiepapieren. „Terwij
dat gebeurde, hebben
n mi Ie stad bezichtigd Maar
op het moment dat we weer
teruggingen, dat de kinderen
aan ons werden ovecgedra-
„De oudste was zeven. De jong
ste nog geen jaar. M«iur huilen
deden ze niet. toen het mo-
PAGINA 27
Toch wordt het BIA verweten
door de langdurige selectie
procedure bestaansrecht te
geven aan particuliere adop
tiebureaus. die nogal eens in
een kwaad daglicht staan ge
steld. Sommige zouden voor
veel geld inspelen op de ver
langens van pleegouders en
zich schuldig maken aan kin
derhandel.
Van Deth: „Het BIA streeft
geen monopolie-positie na.
Wel willen wy er alles aan
doen om uitwassen te voor
komen. Maar dat dit by adop
tie van kinderen buiten het
BIA om altyd het geval zou
zijn, doet onrecht aan de vele
zonder meer bonafide zelf
doeners."
Wildgroei
„Helaas is het in Nederland wel
zo dat, terwijl het ene ministe
rie zich uitslooft om een ont
wikkelingsland op te bou
wen, het andere ministerie
nog geen concrete stappen
onderneemt tegen de daar
heersende wildgroei en
beunhazerij."
„Dit alles werkt die onduide
lijkheid omtrent adoptie in de
hand. Maar ik blijf er bij", be
klemtoont Van Deth, „dat je
een kind pas hierheen moet
halen in de uiterste noodzaak.
Eerst kyken of het niet in zijn
eigen land, zijn eigen cultuur
kan opgroeien."
„Financiële adoptie is. wat u
zegt, een goede mogelijkheid.
Maar binnenlandse adoptie
zeker ook En dat laatste doet
zich steeds vaker voor Kyk
maar naar een land als Korea.
De welvaart, voor zover je
daarvan in dit prille stadium
dan mag spreken, gaat daar
de goede kant op."
Discriminatie
„Vandaar dat Korea steeds
minder kinderen ter adoptie
aanbiedt. En dat is maar goed
ook. Het is natuurlyk bijzon
der schattig zo'n klein Kore
aanse. Maar als het kind
straks groot is, zit een keihar
de confrontatie met verve
lende zaken als discriminatie
er dik jn. En dat kan in een
land als het onze vaak heel
moeilijk en soms pijnlijk zyn
voor zo'n kind Ik blyf er bij
dat een kind altyd in de aller
eerste plaats recht heeft op
zijn eigen gezin!"
ment was aangebroken. Zo'n
vliegreis is voor die kinderen
heel indrukwekkend natuur
lijk. Ja het ging allemaal heel
fijn."
Emotioneels
Ook tijdens de tien uur durende
tussenlanding in Tokio kwa
men Marie-Anne en Trees
problemen te staan. „Daar
ontfermden acht kinderver
zorgsters zich over de kroost
en konden wy in een hotel ons
mooi even opfrissen."
Het laatste stuk van Tokio naar
Amsterdam ging volgens Ma
rie-Anne al evenzeer van een
leien dakje Op Schiphol
werden de kinderen overge
dragen aan de kersverse
adoptie-ouders en was voor
Marie-Anne en Trees de kous
af.
„Ik voelde me in die aankoms
thal helern.i.il VlriOfP De
wat grotere kinderen liepen
ders af Dat w as zoiets emo
tioneels". aldus Mnrio-Anno.
„Ze kenden die ouders im
mers al geruime tyd van foto s
en brieven En dan merk je
dat zo'n adoptie, de voorbe
reiding en zo. wel die dne a
men!"
Zonder nou wat je noemt te wikken en te wegen,
schoof ze haar Leidse gemeenteraadswerk voor een
dikke week radicaal opzij. Ex-verpleegster Marie-
Anne Koning gaf eigenlijk maar al te graag gehoor
aan het verzoek van het Bureau Interlandelijke
Adoptie om belangeloos ruim tien Koreaanse adop-
tie-kindertjes te escorteren van de hoofdstad Seoel
naar Schiphol. Het bloed kruipt immers waar het
niet gaan kan en een reisje naar het voor haar onbe
kende Korea is toch mooi meegenomen, nietwaar9
