Manifestaties
tegen apartheid
Gastkolom
Zuiver water met weinig energie
barst uit z'n voegen
Meerburg in witboek:
clubhuis Klein Matilo
Warmte
verlies
in beeld
gebracht
PAGINA 4
LEIDEN
V]
VRIJDAG 30 NOVEMBER li
Door
W. Bleijie,
lid CDA-fractie
pjs. p&c
Onlangs las ik in de kolommen
van dit blad, dat het groot
winkelbedrijf p&C plannen
heeft, dan wel ontwikkelt om
in het winkelcentrum van Al
phen aan de Rijn een vesti
ging te openen. Ik wil hier niet
deze vestiging ter discussie
stellen, maar in gaan op de
vraag of deze gevolgen zal
hebben voor het kernwinkel-
apparaat van de gemeente
Leiden.
Deze eerder genoemde vestiging
past in de structurele ontwik
keling van de gemeente Al
phen. Deze gemeente is on
langs de 50.000 inwoners-
grens gepasseerd en bij zo'n
getal behoort uiteraard een
bepaald voorzieningenni
veau. De tijd, dat de Alphe-
naar voor zijn duurzame con
sumptiegoederen op Leiden
was aangewezen ligt al ge
ruime tijd voorgoed achter
Naarmate het Alphense winkel
centrum meer soorten winkels
herbergt, zal het ongetwijfeld
steeds meer inwoners aan zich
binden. Niet alleen die uit Al
phen, maar uit de gehele
Rijnstreek. Soms heb ik de in
druk dat deze invloedsfeer de
Leidse gemeentegrens erg
dicht genaderd is.
Bereikbaarheid, parkeermoge-
lijkheid en kwaliteit van een
winkelcentrum zijn de be
langrijke factoren waardoor
de consument zich bij zijn
keuze laat leiden. Wat dat be
treft heeft het centrum van
Alphen een goede naam tot in
wijde omgeving. Vandaar
ook dat men de bovenge
noemde vestiging niet geïso
leerd moet bekijken, maar als
een zoveelste signaal dat het
Alphense winkelcentrum een
geduchte concurrent aan het
worden is van het Leidse
kernwinkelapparaat.
Is deze ontwikkeling dan zo
nieuw? Heeft niemand deze
ooit eerder onderkend? Na
tuurlijk wel! Vele onderzoe
ken hebben in hun conclusies
veelvuldig en in diverse toon
aarden op dit verschijnsel
gewezen. Ik geloof dat er
langzamerhand bij vele Leid
se gemeentebestuurders een
meter boekenplank is inge-
ruimd voor de rapporten over
de problematiek van de Leid
se binnenstad. Ik doe zomaar
een greep uit de diverse rap
porten.
In 1972 verscheen een Verslag
van het Binnenstadsonder-
zoek dl. 2 waarin reeds op de
toenemende aantrekkings
kracht van het Alphense win
kelcentrum werd gewezen. In
1977 wordt dit herhaald in de
rapporten van' de Stichting
Leidse B innenstad .En in 1978
wijst het struktuurplan voor
de Binnenstad op dezelfde
beweging. Terwijl eind 1978
het grondige Distributie Pla
nologisch Onderzoek (DJ3.0.)
de reeds eerder geuitte ten
densen bevestigt en het ook
cijfermatig toelicht door
middel van de berekening
van de verwachte omzetont
wikkeling.
Met name de twee laatst ge
noemde rapporten geven
nauwgezet aan waar de
zwakke plekken in het Leidse
kernwinkelapparaat zitten.
Het D.P.O. komt ook met een
aantal aanbevelingen. En
lijkt me goed om ze nog eens te
noemen.
a. niveauverhoging door struc
tuurverbetering
b. niveauverhoging van het
aanbod
c. fundamentele verbetering
van de verkeerssituatie hier
bij wordt dan gewezen op een
drietal aspekten:
1. parkeerproblematiek.
2. toegankelijkheid.
3. voetgangersgebieden.
Voor een uitvoeriger uiteenzet
ting verwijs ik naar de be
trokken rapporten. Nu kan de
gemeente bedrijven niet
dwingen om zich te vestigen.
Vrouwenavond
Morgen organiseren de vrou
wengroepen van Troef een
open avond voor alle vrou
wen. Er wordt een film ver
toond, het vrouwenkoor "De
Sirenes" treedt op en er zijn
drankjes en hapjes. De film
die vertoond wordt is getiteld
"Hustruer" (Zweeds voor
vrouwen) en gaat over drie
vrouwen die elkaar na tien
jaar weer ontmoeten op een
schoolreünie. Ze besluiten
verder met elkaar op te trek
ken en beleven zowel vrolijke
als trieste ogenblikken. De
bijeenkomst, die wordt ge
houden in het vormingscen
trum aan het Noordeinde 2a.
begint om acht uur.
"De Zanger"
De Leidse vogelliefhebbersver
eniging "De Zanger" houdt
het komende weekeinde een
tentoonstelling in de boven
zaal van Elvé aan de Veste-
straat le in Leiden. Om acht
uur vanavond verricht de
voorzitter de officiële ope
ning. Daarna is de expositie
voor het publiek toegankelijk
tot 10 uur. Zaterdag is de ten
toonstelling geopend van 10
tot 22 uur en op zondag van 10
tot 15 uur
LEIDEN - De op te knappen waterzuiverings
installatie in Leiden-Noord (die uit 1939 da
teert) zal goeddeels door nieuwbouw worden
vervangen. Op hetzelfde, maar dan naar het
noorden toe vergrote terrein zal medio 1981
een hypermoderne installatie worden ge
bouwd.
De suggestie om de nieuwbouw in Katwijk te
plegen moest worden afgewezen. Het afval
water zou een te lange weg moeten afleggen.
Bovendien kan men in Noord gebruik maken
van de energie die bij de "buurman", de vuil
verbranding vrijkomt. De energiekosten
zullen ook worden gedrukt door gebruikma
king van het gistingsgas dat via het slib bin
nenkomt. Voor dat doel wordt een negen me
ter hoge toren neergezet
De kosten voor de nieuwbouw, die is bestemd
voor inwoners van Noord, de Meren wijk,
Warmond en Leiderdorp bedragen een slor
dige veertig miljoen gulden.
Het precieze bedrag is nog niet bekend. Een
ontwerp is namelijk nog niet gemaakt.
Momenteel regent het klachten over de stank
die de Slaaghsloot waarop het momenteel
slechts gedeeltelijk gezuiverde water wordt
geloosd verspreid. De bouw van een nieuwe
installatie zal ook wat overlast met zich mee
brengen. Om die zoveel mogelijk te beperken
zal Hoogheemraadschap Rijnland een aantal
(zowel tijdelijke als permantente) voorzie
ningen treffen. Zo wordt de kelder waar het
rioolwater binnenkomt afgedekt. Aan het
binnenkomend rioolwater zullen chemica
liën worden toegevoegd om de stankstoffen
te "binden.
De capaciteit van de nieuwe installatie zal ze
ventig procent groter zijn dan de huidige. Zij
zal in drie fasen worden gebouwd omdat het
normale reinigingsproces van het water ge
woon moet kunnen doorgaan. Het terrein dat
voor de uitbreiding van de inrichting nodig is
vormt een driehoek ten noorden van de hui
dige installatie tussen de spoorlijn Leiden-
Haarlem en een industrieterrein ten westen
van de Merenwijk. Om Rijnland in staat te
stellen deze grond aan te kopen moet het be
stemmingsplan worden gewijzigd.
Om de omwonenden van de plannen op de
hoogte te stellen wordt op 11 december een
voorlichtingsavond gehouden in het café, bij
de Groenoordhallen.
Overigens is de installatie in Noord de oudste
in de regio. De capaciteit ervan moet na de
(ver) nieuwbouw voldoende zijn voor de ko
mende vijftien a twintig jaar.
LEIDEN - „Leiden tegen apartheid". Een zin die de ko
mende maand vele malen te lezen en te horen zal zijn,
want onder dit motto organiseren de Boycot Outspan
Aktie (BOA), de Leidse Wereldwinkel en de Werkgroep
Zuidelijk Afrika van 1 tot en met 22 december een groot
aantal manifestaties.
LEIDEN - De Stichting Meerburg,
beheerder van "Klein Matilo" aan
de Zaanstraat vindt dat de bouw
van een stenen clubhuis momen
teel een "dringende noodzaak" is.
In een gisteravond aan wethouder
Tesselaar aangeboden "witboek"
stelt de stichting dat het uit hout
opgetrokken "Klein Matilo" uit
z'n voegen barst. Bovendien
loopt de tijdelijke vergunning
voor het noodgebouw in februari
1980 af.
Het noodgebouw voldoet niet aan
de wensen en eisen van de (vol
gens de stichting) duizenden ge
bruikers. De ontevredenheid
over de noodaccommodatie
groeit bij diverse groepen. Zo bo
den de jongeren uit Meerburg
wethouder Tesselaar onlangs een
petitie met hun klachten aan.
Volgens de samenstellers van het
'witboek' (de bouwcommissiele
den) mag de eis van CRM en de
gemeente Leiden dat bij subsi
dieverlening binnen drie jaar de
eerste paal voor een definitief
pand de grond in moet best hard
worden gemaakt.
De stichting Meerburg vreest dat
door de toekomstige uitbreiding'
van de wijk en door het volbou
wen van het Waardeiland het aan
tal bezoekers van "Klein Matilo"
nog meer zal toenemen. Kortom:
"Het verzoek om subsidie voor
een normaal, functioneel en goed
pand is geen stokpaardje of over
dreven wens van de stichting
maar een dringende noodzaak
voor de wyk" aldus het witboek.
Het "Kleine Matilo" werd destijds
neergezet als noodpand en met
een tijdelijke vergunning van vijf
jaar. Al snel bleek het te klein en
moest (in 1977) een vleugel wor
den aangebouwd. Dankzij be
moeienissen van de Leidse Jeugd
Actie kon Meerburg daarvoor een
lening van 75.000 gulden krijgen.
In het 'witboek' wordt beschreven
hoe krap het in het noodgebouw
is, ook na de aanbouw van de
vleugel. Zo is er een peuterspeel
zaal, kinder-, tiener-, volwasse
nen- en bejaardenwerk in "Klein
Matilo" ondergebracht. Boven
dien is het programma zo overla
den dat een aantal activiteiten
buitenshuis moeten worden ge
houden.
De verschillende activiteiten trok
ken vorig jaar zo'n 25.000 bezoe
kers. De bouwcommissie gaat er
in het witboek tenslotte vanuit
dat de kosten van nieuwbouw
ongeveer 1.350.000.- bedragen.
De jaarlijkse exploitatie van het
stenen gebouw zou op 185.000
gulden komen.
Eigen risoco
De Leidse actiegroep Stop het
eigen risico" houdt morgen
een demonstratie op de
Haarlemmerstraat tegen het
eigen risico voor ziekenfonds
verzekerden. Iedereen wordt
in de gelegenheid om vragen
te stellen en protestbriefkaar
ten te versturen. Voor nadere
informatie: Evert Blankes-
teijn, Hooglandsekerkchoor-
steeg 8, tel. 071-120855
Sinterklaas
De speeltuinvereniging Prinses
Beatrix houdt morgen in het
speelhuis aan de Schubert-
laan het jaarlijkse sin
terklaasfeest Aanvang 2 uur
's middags.
Jazz on Sunday
Na het drukbezochte optreden -
afgelopen zondag van de
jazz-formatie van Hans van
Leeuwen treedt zondag het
kwartet van gitarist-fluitist
Han Ruigrok (uit Rotterdam)
op in de jazzclub "Jazz on
sunday". De groep bestaat
naast Han Ruigrok uit Rob
Schoenmakers (bas) Martin
Bonnet (drums) en Wolter
Koops (piano en fender). Het
kwartet beweegt zich ook op
het terrein van latin jazz en
blues en heeft een veelzijdig
repertoire met veel eigen ar
rangementen. Het concert in
het zwembadrestaurant aan
de Boshuizerlaan begint om
14.45 uur
Postduiven
Het komende weekeinde houdt
de fondclub "Leiden en omge
ving" de jaarlijkse tentoon
stelling in "De Eendenkooi"
aan de Nassaulaan in Zoe-
terwoude. De expositie wordt
zaterdagmiddag om 16 uur
officieel geopend. Om 19 uur
volgt een bonnenverkoop.
Zondag is de tentoonstelling
open van 11 tot 18 uur met een
bonnenverkoop om 17 uur.
Zij kunnen daarbij rekenen op de
medewerking van vele uiteenlo
pende organisaties en personen:
kerken. kunstenaars, cafés,
scholen, schrijvers, politieke par
tijen, een vakbond enz. Dat bleek
bij de presentatie van het pro
gramma door Esau du Plessis
(BOA), coördinator van de actie
.Leiden tegen apartheid"
De Leidse bevolking zal op geva
rieerde wijze uitgebreid kennis
kunnen nemen van de situatie in
Zuid-Afrika. Nog nimmer voerde
de BOA een plaatselijke actie
waarin de bevolking op zo'n grote
schaal werd gemobiliseerd als nu
het geval is, vertelde Du Plessis.
Die eer is Leiden te beurt geval
len doordat de gemeenteraad (in
meerderheid, 30-8) vorig jaar be
sloot een actie tegen de apartheid
in Zuid-Afrika te bevorderen
door daar 10.000 gulden voor be
schikbaar te stellen. „Een mooi
voorbeeld hoe een gemeente aan
buitenlandse politiek kan doen"
vindt Du Plessis.
Waaggebouw
De actie „Leiden tegen apartheid"
krijgt voor het eerst op 10 decem
ber en verder gedurende de pe
riode tot en met 22 december
vorm in een tentoonstelling in het
Waaggebouw. In dit sinds kort als
„kunsthuis" bekend staande on
derkomen laten kunstenaars uit
voornamelijk Leiden, maar ook
uit Noordwijk, Arnhem en Deur-
ne werk zien over Zuid-Afrika en
de apartheid. Dat gebeurt door
middel van zowel schilderijen,
etsen, zeefdrukken, beeldhouw
werk, een voorstelling als een dia
presentatie.
„Alleen al doordat de kunstenaars
zijn gevraagd om mee te doen,
zijn zij aangezet tot denken over
de situatie in Zuid-Afrika". zo
verkondigde de Leidse beeldend
kunstenaar Willem Breddels gis
teren het eerste positieve resul
taat.
Scholen
Een belangrijke rol bij de actie
„Leiden tegen apartheid" is weg
gelegd voor de scholen. Ver
schillende scholen zullen in de
cember aandacht besteden aan
Zuid-Afrika. Enkele leerkrach
ten hebben een speciaal les
boekje geschreven, dat gericht is
op de hogere klassen van het
voortgezet onderwijs. De BOA
heeft daarnaast een boekje uitge
geven voor de schooljeugd van 11
tot en met 14 jaar. Het blijft niet
bij het overbrengen van informa
tie: er wordt door de scholieren
actieve steun gegeven aan scho
lingsactiviteiten van leerlingen
die uit Zuid-Afrika zijn
gevlucht.
Een school in Morogoro (Tanzania)
wordt voorzien van allerhande
materiaal, variërend van gum
metjes tot voetbalschoenen. Een
lid van de leiding van deze Tan-
zaniaanse school - de Solomon
Mahlangu-school - brengt in de
cember een bezoek aan de Agnes
Scholengemeenschap. Op deze
scholengemeenschap werken de
HAVO-4-leerlingen aan een spe
ciaal project waarvan de resulta
ten op een Zuid-Afrikamarkt in
de school (20 en 21 december) te
zien zullen zijn.
Een werkgroep van de Leidse Stu
denten Ekldesia heeft belang
stelling van een aantal Leidse
kerken weten te wekken voor de
actie. Zij zullen in de meeste ge
vallen op 16 december aandacht
schenken aan de situatie in Zuid-
Afrika. Ook enkele andere ker
kelijke activiteiten staan op het
programma.
De Industriebond FNV (rayon Den
Haag) zal onder zijn kaderleden
een extra nummer verspreiden
van het blad „Kort en Bondig"
Daarnaast wordt in alle Leidse
bedrijven een pamflet verspreid
(oplage 20.000). Bedrijven die be
horen tot een multinationale on
derneming krijgen een apart
pamflet met daarop informatie
over de activiteiten van het eigen
concern in Zuid-Afrika. Die
pamfletten worden verspreid bij
Heineken, de Philips-bedrijven,
de NKF, de NEM, de NCW, Sik-
kens en de Unilever-bedrijven
Emery in Gouda en Calve in
Delft.
LEIDEN - Het eerste deel van het pro
gramma van de actie „Leiden tegen
apartheid" ziet er als volgt uit.
DONDERDAG 6 DECEMBER: Discus
sie-avond in Minerva.
MAANDAG 10 DECEMBER: Opening
om 20.15 u. van de expositie van
beeldend kunstenaars in het Waag
gebouw door Frank Gribling. Albert
van der Weide verzorgt bij die gele
genheid een voorstelling De tentoon
stelling duurt tot en met 22 decem
ber. In het Prentenkabinet van de
Leidse universiteit (Kloksteeg 25)
wordt ongeveer tegelijkertijd werk
getoond van Zuidafrikaanse ballin
gen, onder wie Gerald Sekoto.
MAANDAG 10 DECEMBER: Discussie
avond in Catena.
DINSDAG 11 DECEMBER: Poézie
avond in het Waaggebouw, te presen
teren door de Leidse dichter Manuel
Kneepkens. Medewerkende dichters
zijn Mazisi Kuneme (een Zuidafri
kaan in ballingschap), Simon Vinke
noog, Vernie February, Huub Oos
terhuis, Frank Koenegracht, de poë-
ziegroep van het PEN-centrum en
Poëzie Hardop. Aanvang 20.15 u.
DINSDAG 11 DECEMBER: De film
„Stemmen uit het vagevuur. Dag
boek uit Zuid-Afrika" van Roeland
Kerbosch, die zelf als gastspreker zal
fungeren. Aanvang 20.00 u.
DINSDAG 11 DECEMBER: Discussie
avond SSR.
WOENSDAG 12 DECEMBER: Vrouwen
tegen apartheid. Bijeenkomst in het
Vrouwenhuis aan de Nieuwe Rijn
met een optreden van het Vrouwen
orkest. een inleiding door een
spreekster van de AABN, een dia-se
rie, een meisje uit Zuid-Afrika dat
over haar ervaringen vertelt en tot
slot discussie. Aanvang 20.00 u.
WOENSDAG 12 DECEMBER: Discus
sie-avond Augustinus.
DONDERDAG 13 DECEMBER: Pro-
test-meeting Industriebond FNV in
het St. Anthoniusclubhuis. 's Mid
dags een film en een inleiding van
een Zuidafrikaanse vakbondsverte
genwoordiger, discussie, 's Avonds
een openbare protestbijeenkomst
met FNV-voorzitter Wim Kok, Sietse
Bosgra van het Comité Zuidelijk
Afrika en de muziekgroep Jabu-
la.
DONDERDAG 13 DECEMBER: In het
LAK-theater het stuk 'Hello and
Good-Bye' van Athol Fugard, uitge
voerd door de Engelse toneelgroep
ESTA.
VRIJDAG 14 DECEMBER: Teach-inn
in het Sociologisch Instituut (Sta
tionsplein). Sprekers, flim, poëzie,
muziek en discussie, vanaf 10.15
VRIJDAG 14 DECEMBER: Manifesta
tie 'Pop tegen apartheid' in het Leid
se Vrijetijdscentrum met de Zuid
afrikaanse zanger Brian Isaacs, het
LVC Workshop Orkest, de Leidse po
litieke popgroep Grote Bluf en de
groep de R.K. Veulpoepers B.V. Ver
der de film 'Brief aan Vorstel** van
Roeland Kerbosch.
itIkMjstift.
tf; mndiU -
Een van de kunstwerken die op de tentoonstelling te zien zullen zijn.
Wel kan de gemeente door be
leidsmaatregelen het vesti
gingsklimaat beïnvloeden.
Vooral de punten a en c zijn
door de gemeente beheers
baar.
Toch is het merkwaardig stil
geworden na het verschijnen
van de laatste rapporten over
de problematiek van het
kernwinkelapparaat.
De oplossing van het vraagstuk,
dan wel de aanzetten tot een
beleid zullen hopelijk in het
nog uit te brengen economisch
beleidsplan naar voren ko
men. Maar over de definitieve
verschijningsdatum daarvan
is men erg vaag. De informa
tieve nota spreekt over eind
1979.
De dagelijkse gang van zaken
laat zien dat de situatie alleen
maar verergerd wordt. De
onderhoudswerkzaamheden
aan riolering en wallekanten,
hoe noodzakelijk ook, ver
slechteren de bereikbaarheid.
Volgens Wethouder Waal zal
die er in de komende jaren
niet beter op worden. Door de
onduidelijkheid rondom het
Sanderscomplex (wel of niet
een parkeergarage) is de op
lossing van de parkeer
problematiek zeker niet nabij
Waarom om zo nadrukkelijk
pleiten voor versterking van
het Leidse kernwinkelappa
raat? Omdat mijn inziens
aan het verzwakken twee na
delige kanten zitten. Ten eer
ste voor de Leidse consument.
Wanneer de ontspecialisering
zich blijft doorzetten zal ook
de Leidenaar zich naar elders
moeten begeven. Dit betekent
niet alleen wegtrekken van
koopkracht maar ook een
aantasting van de ontmoe
tingsfunctie van de binnen
stad (zie Integraal Plan voor
de Binnenstad) Het zijn niet
alleen de binnenstadbewo
ners en toeristen, die het
"zitje" op het Stadhuisplein
bevolken. Tweede nadeel
geldt voor de werkgelegen
heid. Volgens schattingen van
de Stichting Leidse Binnen
stad zijn plm. 4000 mensen
werkzaam in de winkelfunc
tie. Vermindering van de be
tekenis van het kernwinkel
apparaat zal ook voor hen ge
volgen hebben.
Resumerend wil ik stellen, dat
consumentenbelang, werk
gelegenheid maar de sociaal-
culturele aspekten, voor mij
belangrijke faktoren zijn, die
me doen pleiten voor een ge
meentelijk beleid, dat gericht
is op versteviging van de, po
sitie van het Leidse kernwin
kelapparaat.
Ideeën? Wat komt er in de vrij
komende panden van C&A.
Een nieuwe "publiekstrek
ker" die een kwalitatieve ver
betering is zou bijzonder wel
kom zijn. En wat te denken
van de gedachte van de Stich
ting Leidse Binnenstad om
onder het Galgewater een
parkeergarage aan te leggen?
Winkelen in een historische bin
nenstad met haar vele so
ciaal-culturele voorzieningen
(musea, wandelroutes, biblio
theek, monumenten e.d.) kan
zo nyeer worden dan het in
huis halen van boodschappen.
Het wordt een stukje recrea
tie. Op deze wijze gezien is
Leiden winkelstad een goede
aanvulling op Leiden mu-
seumstad.
Vandaar dit ps.
LEIDEN - „Thermografieën: zo he
ten de infraroodopnamen die
woensdagavond boven Leiden
zijn gemaakt om te zien waar het
warmteverlies het grootst is. Op
de foto hiernaast is een gedeelte
van zo'n opname afgebeeld. De
plekken waar het wit het felst is is
het verlies aan warmte het om
vangrijkst.
De opnamen werden gemaakt door
het Engelse bedrijf Fairey Sur
veys en zijn met name bedoeld
om het energieverlies van uni
versitaire gebouwen vast te leg
gen. Op de foto linksonder een
gedeelte van het AZL-complex.
De witte vlek in het midden is de
garage waar de bussen van de
NZH staan achter het station.
