Ipmerkelijke expositie Corneille
LIEVE CHOCO
r^Y
'SDAG 27 NOVEMBER 1979
'Jit mijn Trijfel van gisteren
over het 90 pagina's tellende
pamflet ,JDe Nieuwe Revisor"
van Jeroen Brouwers (een
Nederlander en geen Belg, zo
als sommigen van zijn tegen-
standers willen doen geloven),
hebt u wel begrepen dat ik de
ze aanval op Guus Luyters en
zijn vrindjes veel lawaai om
niets vind. Het doet me den
ken aan de manier waarop de
Amerikanen (Michael Herr
beschrijft het in Despatches")
die ene lastige Vietcong in
zijn schuttersputje, enige
honderden meters van hun
stellingen vandaanprobeer
den weg te krijgen.
Eerst gewoon geweervuur,
daarna mortiergranaten,
vervolgens een aanval met
helikopters en napalm, maar
elke keer opnieuw kroop de
Vietnamees omhoog en loste
een schot uit zijn geweer. Toen
hij ook de laatste napalm-
aanval op zijn schuttersputje
bleek te hebben overleefd, be
gonnen de Amerikanen te jui
chen, omdat ze hem langza
merhand als „hun" Vietcong
waren gaan beschou
wen...
Fietsen
Door zijn bommentapijt op
Luyters heeft Jeroen Brou
wers hem ongewild tot een
soort Vietcong strijder gepro
moveerd, en dat had voor mij
nu ook weer niet gehoeven. Je
roen Brouwers taxeert niet
alleen het belang van Luyters
voor de Nederlandse litera
tuur verkeerd, hij had ook
dienen te beseffen dat juist de
pretentieloosheid die hem zo
in Guus Luyters' stukken er
gert, aan Luyters een immu
niteit verschaft, die hem in
feite onkwetsbaar maakt voor
zelfs de gloeiendste vuurpij
len.
Ikzelf word ook twee keer door
Jeroen Brouwers genoemd, ik
begrijp eruit dat hij geen hoge
hoed op heeft van mijn jour
nalistieke werkzaamheden,
maar veel lering kan ik er niet
uit trekken. Hij vermeldt dat
Cruijff een af scheidssonnet
van mij heeft gekregen, en
voegt daar aan toe: Jauteur
van een spelletjesboek: Het
Jonge Vadersboek, Rap,
19 77)", en als voorbeeld van
de infantilisering van de Ne
derlandseliteratuur vermeldt
hij wie er allemaal over fiet
sen hebben geschreven: „Boe
kte van Tim Krabbé over fiet
sen" (intussen wel een van de
beste boekies die de laatste ja
ren, al dan niet over fietsen,
zijnuitgekomen:De Renner"
van Tim Krabbé) en ook:
,£tukkies van Nico Scheep
maker over fietsen"
Ja, mag ik asjeblieft, ik ben nu
23 jaar sportjournalist, met
een geschat gemiddelde van
drie sportcolumns per week.
Ik bedoel: zo'n constatering
van Jeroen Brouwers klinkt
reuze vernietigend, maar mij
heeft hij er niet mee, integen
deel, ik voel me kiplekker als
sportcolumnist!
Kroes Kof
lk vind dat pamflet van Jeroen
Brouwers tegen Guus Luyters
dus veel geblaat maar weinig
wol, maar ik hoop niet dat dit
u op het dwaalspoor brengt
dat ik Jeroen Brouwers een te
veronachtzamen auteur vind.
Integendeel. Ik grijp dank
baar deze aanleiding aan om
te melden dat ik een maand of
wat geleden, op vakantie in
Parijs, mij er overdag al op
verheugde dat ik 's avonds
voor het slapen gaan weer een
stuk in ,JKladboek" (Polemie
ken, Opstellen, Herinnerin
gen) van Jeroen Brouwers kon
lezen. Ook daarin een stuk te
gen Guus Luyters, maar geen
90 bladzijden maar 7, wat
veel beter is. Niet voor Guus,
maar voor Jeroen, en voor de
literatuur.
Er staan prachtige necrologieën
in, over Hélène Swarth, maar
toch vooral over Jan Emiel
Daele, Johan Daisne en Har
riet Freezer, een heel mooi
soort documentair verhaal,
,De Exelse testamenten"en
een aantal schotschriften te
gen Jan Cremer, Guus Luy
ters, Dirk Ayelt Kooiman,
Pierre Spaninks, De Revisor,
Doeschka Meysing en D. van
Tol.
Prachtig, gedreven proza, hoe
wel ons ook hier enkele woord
spelingen op namen niet be
spaard blijven: de Ayelheids-
factor bijvoorbeeld, terwijl
sommige fragmenten frap
pant veel lijken op wat hij
anderen in zijn 90-pagina-
pamflet verwijt. ,Jk begrijp
er geen zak van", zegt hij van
het beginselprogramma van
,De Revisor", terwijl hij Luy
ters cs. verwijt dat zij alleen
maar van proza houden dat
direct begrijpelijk is. Hij
verwijt Luyters en Sanders
hun „babbelinleidingen" zo
als: jk aai mijn twee poezen
en denk intussen koortsachtig
na" (Luyters), en ,Doesje
Niets ligt behaaglijk op mijn
schoot en spint dat het een
aard heeft en ik lees
(Sanders).
Dit zijn beginregels van literai
re besprekingen, maar wat
doet Jeroen Brouwers in zijn
stuk over „De Revisor"? „Wel
nu, ik kom daar heden bij
mijn dagbegin, nog niet ge
schoren en ongesoigneerd,
rechtop in mijn bed, met naast
mij een kroes kof en een toos-
tebroodje met chocoladen ha-
geltjes, de Daagse Post" van
10 september 1977 te lezen, op
de voorkant waarvan drie he
ren prijken, alsook een juf van
hoog niveau van denken".
Aan het slot blijkt: ,Jtof is koud,
toostebroodje is taai gewor
den, chocoladen hageltjes zijn
tot pasta verpapt. Dit is
anekdotisch maar waar".
En nu weet ik wel dat dit anek
dotische past bij het stuk dat
hij tegen De Revisor schrijft
die de anekdotiek afwijst,
maar dat anekdotische ge
babbel hoort ook bij Luyters,
dus waarom hij niet? Niette
min: prachtig boek, klad
boek" van Jeroen Brouwers,
en wat hij over ,JClonters"
schrijft bezorgde me bijna een
rooie kop van gêne ben ik wel
waakzaam genoeg om ze zo
veel mogelijk te vermij
den?
[DEN - De explosie van de COBRA-kunst, die zich
1 de jaren rond 1950 voordeed, is in deze tijd nog
;eeds merkbaar. De belangstelling en herwaarde-
ng voor het werk van de COBRA-kunstenaars uit
ie tijd is aanzienlijk groter dan de waardering uit de
jd waarin COBRA floreerde. Het COBRA-gebeu-
;n is echter allang afgesloten en ligt ver genoeg in
et verleden om het nu als een interessant verzamel-
bject te gaan zien.
BRA is geschiedenis en dat brengt geld op. Dat de
unstenaars uit deze COBRA-tijd zich verder heb-
en ontwikkeld, wordt wel eens vergeten. Voor
ömmigen waren de COBRA-jaren een voorberei-
ingstijd voor wat later tot een eigen stijl of werkwij-
5 zou uitgroeien.
COBRA-tijd betekende experimenten met allerlei
ïiddelen, met allerlei vormen en motieven. Dit geldt
Dker voor de kunstenaar Corneille, die zich na de
!OBRA-tijd heeft ontwikkeld tot een geheel zelf-
landig kunstenaar met een eigen taal, die verder
iets meer met COBRA te maken heeft. Hoe dit hui-
ige werk van Corneille, maar ook de ontwikkeling
an Je laatste tien jaar, eruit ziet, kan met tot en met
0 december gaan bekijken in galerie 'De Oude Rijn'
an de Stille Mare.
ifiek uit de jaren 1969 tot 1979, voornamelijk litho's
n etsen, vormt deze bijzondere expositie. En deze
Tafiek, het mag best eens worden gezegd, is voor een
ppel en een ei te koop.
•ugkerende elementen in dit figuratieve werk van
Corneille zijn de natuur, de vrouw en dieren (vooral
honden en vogels, in het meest recente werk ook
katten).
Op een vrij losse, ongedwongen wijze zijn dit soort
elementen, thema's weergegeven, maar toch zo dat
ze een zekere esthetische compositie vormen. In de
serie 'Journal de la Tour' uit 1975 heeft de expressie
ve, dynamische lijnvoering, als zwarte contour van
de vormen, de overhand boven het kleurgebruik.
Deze litho's bezitten veel witte vlakken die voor de
balans van de compositie zorg dragen.
In het meest recente werk in de kleur (veel groen en
rood) helemaal terug en volledig in de afbeelding
opgenomen. Enigszins apart staat de serie 'Femme et
faune" uit 1978, zwart/wit etsen waarbij het verhaal
in een grillige lijnvoering wordt verteld.
Het anecdotische, poëtische karakter van Corneilles
grafiek en diens zoeken naar het innerlijke leven van
de natuur, zijn aspecten waarmee je steeds wordt
geconfronteerd. De vogel komt als beeldelement te
rug. Het is de kunstenaar zelf die in een dromerige
vlucht de natuur beziet, waar geliefde vrouwen op
hem wachten.
In één litho heeft Corneille dit thema zeer sterk ver
werkt. In 'La Vague' is de vrouw het landschap, de
heuvels, en kijkt een vogel zowel naar de vrouw als
het verdere landschap, het strand, de zee. Met deze
grafiek, vooral ook het meest recente, verrast Cor
neille de toeschouser en zeker degenen die nog vast
zitten aan de COBRA-taal.
JURRIAAN VAN KRANENDONK
Litho van Corneille.
Schepen
S,
itarctic 25 120 zo Keywest nr Kobe,
Jollo 1 25 te Rotterdam.
ïlle Heloise 25 te Rotterdam.
rka 25 220 wnw Alexandrie nr Ras
lukheir,
"eehoek 24 rede Douala,
trebeka 9 25 dw Lissabon nr Leixoes,
imbi Trader 25 500 no Paramaribo nr
irt Louis.
irnelis Broere 24 vn Rotterdam nr
es,
iniel 25 20 w Quessant nr Safi,
itch Glory 25 vn Rotterdam nr Go-
enburg,
Jtch Sailor 25 120 o Newcastle nr Huil,
ectron 24 te Rotterdam,
isabeth Broere 24 vn Rotterdam nr Le
ïrda Maria 25 45 z Abidjan nr Lagos,
irma 26 te Rotterdam,
icqueline Broere 24 vn Rotterdam nr
Drdt,
Jan Willem 25 200 o Cuba,
Josephine 25 30 zo Kp. St. Vincent nr
Hamburg,
Leidsegracht 25 te Gandice,
Leo Polaris 25 100 zo Acrra nr Le Havre,
Makiri smits 25 70 no Villano nr Huil,
Mare Bonum 26 20 o Spurn nr Le Havre,
Mare Silentum 25 te Rotterdam,
Margaretha Smits 25 150 zzw Finisterre
nr Middlesborough,
Marie Christine 23 vn Amsterdam nr
Stockholm,
Marjan 24 150 no Villano nr La Coruna,
Marleen 24 100 wzw Port Elizabeth nr
Walvisbaai,
GROTE VAART
Alhena 26 te Rotterdam.
Alkmaar 24 v Laguira nr Port au Prin-
Alnati 24 40 zzw Fernando de Noronha
nr Rotterdam,
Aludra 24 te Rotterdam.
Amsteldicp 24 te Rotterdam,
Amstelmeer 26 1040 nnw Midway nr
VS..
Amstelpark 26 200 z Aleoeten nr Puget
Sound,
Amstelslot 25 te Cartagena.
Amstelsluis 25 v Anam nr Leelung,
Amstelstrand 24 400 nw Galapagos nr
Jakarta,
Atlantic Crown 25 v Halifax nr Antwer
pen,
Atlantic Sea 24 te Portsmouth.
Breda 25 v Rotterdam nr Hamburg,
Britsum 23 v Jeddah nr Goa,
Buena Vista 24 vTenerife nr Las Palmas,
Bussum 25 te Guayaquil,
Chevron Naples 24 t.w.v. Guayaquil nr
Balboa.
Chevron The Hague 26 v Kopenhagen nr
Antwerpen,
Daphne 24 210 o New York nr Portland-
maine,
Dosina 26 te Anacortes,
Duivendrecht 24 225 no Madeira nr
Kpeme,
Flevoland 24 v Rotterdam nr Hamburg,
Hollandia 26 te Willemstad.
Incotransspeed 25 v Oakland nr Van
couver,
Latirus 26 90 zzw Masira nr Landsend,
Meerdrecht 24 v Balboa nr China,
Nedlloyd Adelaide 25 te Singapore,
Nedlloyd Bahrain 25 v Kuwait nr Ham
burg.
Nedlloyd Hoorn 24 te Hamburg,
Nedlloyd Kingston 24 te Durban,
Nedlloyd Lek 24 te Kaapstad.
IJE t>pfr je AAiteee
0<JDee.<; 2oo< woe.
E.EPOEO- JE PA-r?
FRED BASSET lk heb weer Qcbter de bcst-^
bode aangezeten... lk neb een
- bot te pakken gekregen van
de tekkel van Janssen...'n -
Dan V) wandeling aemoakt in
De avonturen van Jommeke
-fA Gij!--
gij!-
L
-V
fjmgfj U
SALADE
TROPICAL
1 blikje mandarijn
tjes, 1 banaan. 1 ap
pel, sap van halve ci
troen. 3 augurkjes.
200 g belegen Goud
se kaas, 2 eetlepels
Bulgaarse yoghurt,
zout, peper, kerne.
Laat de mandarijn
tjes goed uitlekken.
Pel de banaan en
schil de appel en
snijd deze in kleine
stukjes. Voeg het ci
troensap hieraan
toe. Snijd de kaas en
de augurkjes in
dunne smalle reep
jes. Roer door de
yoghurt zout. peper
en kerrie en voeg alle
ingrediënten hier
aan toe. Doe de sala
de op de coupegla-
Agenda
Leidse bioscopen
CAMERA: "Gejaagd door de wind", da.
7.45 uur, 12 jr.
Kindermatinee: "Kuifje en het geheim
van het gulden vlies", za. en woe. 2.30
uur, zo. 2.00 uur.
Nachtfilm: "Cousin cousine", vr. en za.
12 00 uur, 16 jr.
LUXOR: "Gestolen goed gedijt niet", sa.
2.30,7.00 en 9.15 uur. zo. 2.15.4.30.7.00 en
9 15 uur, al.
LIDO 1: "Hair", da. 2.30,7.00 en 9.15 uur,
zo. ook 4.45 uur, al.
LIDO 2: "Alien", da. 2.30, 7.00 en 9.15
uur, zo. ook 4.45 uur, 16 jr.
LIDO 3: "Die Ehe der Maria Braun". da.
7.00 en 9.15 uur, do., vr., ma. en di. ook
2.30 uur, 16 jr.
Kindermatinee: "Woody Woodpecker",
za. en woe. 2.30 uur. zo. ook 4.45 uur.
STUDIO: "Take the money and run", da.
7.00 en 9.15 uur, do., vr., ma. en di. ook
2.30 uur, 12 jr.
Middagvoorstelling: "Kiss in attack of
the phantoms", za. en woe. 2.30 uur, zo.
ook 4.45 uur.
TRIANON: "Kort Amerikaans", da. 2.30,
7.00 en 9.15 uur. zo. ook 4.45 uur, 16 jr.
REX: "Hete liefde in Zweden", da. 2.30,
7.00 en 9.15 uur, zo. ook 4.45 uur, 16 jr.
Nachtvoorstelling: "Gulzige liefde", vr,
en za. 11.30 uur, 16 jr.
Biosconen Alphen
EURO 1: Gejaagd door de wind", da. 1.30
en 8.00 uur, 12 jr.
EURO 2: "Alien", da. 1.45. 6.30 en 9.00
uur, zo ook 4 00 uur, 16 jr.
Nachtvoorstelling Euro 1 en 2: "Met de
vlam in de pijp", za. 12 15 uur, 16 jr.
EURO 3: "I never promised you a rose-
garden", da.6.45 en 9.30 uur, do., vr.. ma.
en di. ook 2.00 uur, zo. ook 4.15 uur, 16 jr
Kindermatinee: "Bungs Bunny zet de
boel op stelten", woe., za. en zo. 2.00 uur
Nachtvoorsteliing: "Bilitis", za. 12.15
uur, 16 jr.
EURO 4: "De wraak van de Hells An
gels", da. 2.15, 7.00 en 9.30 uur, zo. ook
4.30 uur. 16 jr.
Nachtvoorstelling: Pornografie ehez
Madame Claude", za. 12.15 uur. 16 jr.
Bioscoop Voorschoten
GREENWAY: "The China Svndrome",
do. 8.00, vr. en za. 9.15, zo. 6 15 en woe.
8.00 uur. al.
'They called him bulldozer", vr. 7.00, za.
4.00 en 7..00 uur. zo. 4.00 uur. al.
"The go between", zo. en ma. 8.45, di.
8 15 uur. 16 jr.
Kindermatir.ee: "Mickey Mouse 50 jaar
jong", za. 2.15, zo. 2.00 uur en oe. 2.00 en
4.00 uur.
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
ungevallendlenst elke dag Academisch
Ziekenhuis behalve van dinsdag 13.00
uur tot woensdag 13.00 uur. (Diaeones-
senhui^ en van vrijdag 13.00 uur tot za
terdag 13.00 uur Elisabeth-ziekenhuisj
Bezoekuren
ziekenhuizen
Diaconessenhuis:
Middagbezoekuur 13.45-14.30 uur.
Avondbezoekuur 18,30-19.30 uur.
Kraamafdeling: vaders extra van
18.00-18.30 uur. Kinderafdeling dage
lijks van 14.00-19.00 uur. (Niet meer dan
2 bezoekers per patiënt)-
'.int Elisabeth-ziekenhuis:
Volwassenen, dagelijks van 14.00-14.45
uur en van 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling: dag. van 11.15-12.00 uur
(alleen voor echtgenoot» van 15.00-16.00
uur en van 18.30-19.30 uur. Babyshow
laatste kwartier van avondbezoek.
Kinderafdeling: dag.
Academisch Ziekenhuis
Voor alle patiënten (behalve kinderen)
zijn de bezoekuren als volgt:
Elke dag:
14 15-15.00 uur
18.30-19.30 uur
Voor de prematurenafdcling gelden de
volgende bezoekuren (alleen voor ou-
Muandag tlm vrijdag
1830-18.45 uur
Zaterdag en zondag:
14.45-15.00 uur.
Bezoek aan ernstige partenten, wanneer
voor ernstige patiënten doorlopend be
zoek wordt toegestaan kan de hoofdver
pleegkundige hiervoor speciale kaarten
verstrekken.
Bezoektijden Kinderklmiek:
Dagelijks:
15 00-15.45 uur
18.30-19.00 uur
Bezoektijden kinderafdeling
Elke dag:
14.15-15.00 uur
18.30-19.00 uur
Alphen aan den Rijn
Rijnoord: le en 2e klas 11-11.30;
13.30-14.15 en 18.30-19.30 uur 3e klas
13.30-14.15 en 18 30-19.30 uur Kraamaf
deling 13.30-14.45 alleen voor echtgeno
ten 19-20 uur. Kinderafdeling voor ou
ders 18.-18.30 uur,
Geluidshinder
Schiphol
Klachten over geluidshinder van vlieg
verkeer van en naar Schiphol kunnen
dag en nacht worden gemeld bij het in
formatiecentrum Geluidshinder Schip
hol (020-175000
C(l}udcl Lieuius.
27 november 1979
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
- Te Groningen hebben ingeze
tenen in den laatsten tijd klach
ten geuit, omdat zij zich bedro
gen vonden in de op de markt
gekochte boter. Het bleek hun nl.
dat in plaats van boter zooge
naamde kunstboter was ver
kocht. Ten einde de ingezetenen
hiervoor te vrijwaren, heeft de
politie besloten den verkoopers
van kunstboter (margarine,
Red.) op de weekmarkt voor
taan eene afzonderlijke stand
plaats aan te wijzen.
- In de couranten van Bristol,
Engeland, wordt gewag ge
maakt van een kleine uitvin
ding op het gebied der straat
verlichting, hierin bestaande,
dat de pitten der gaslantaarns,
in plaats van uit eén brande.r
uit twee kleinere branders be
staan, ivelke le zamen niet meer
gas verbruiken dan de oor
spronkelijke brander alleen.
Tusschen beide brandertjes
wordt een kleine glazen convexe
lens geplaatstdie als reflecteur
dienst doet. De proeven hebben
een goeden uitslag gehad en
gebleken is, dat de verlichting
nu ongewoon veel sterker is -
met een zelfde hoeveelheid gas -
dan met één brander.
Vijftig jaar geleden:
- Niet alleen Chineesche bench-
ten maken melding van het bin-
nenrukken van Russische troe
pen in Chineesch gebied, ook uit
Moskou wordt daarover bericht.
"Afdeelingen van liet buiten
gewone leger voor het Verre Oos
ten". aldus een telegram uit
Chabarowsk, "hebben op 17 de
zer een voorhoede van de Chi
neesche troepen verslagen. Zij
vervolgden haar op Chineesch
gebied en drongen haar verder
van de grens af- Meer dan acht
duizend Chineesche soldaten en
300 officieren zijn ontwapend.
Tienduizend geweren, talrijke
stukken veldgeschut, munitieen
ander krijg smaterieel zijn
buitgemaakt".
- Boven de Marokkaansche
stad Rabat heejl zich een
sprinkhanenztoerm met een to
tale lengte van 38 kilometer
neergelaten. In een uur tijds
waren de geheele stad en haar
omgeving met een dikke laag
sprinkhanen bedekt, die alles
wat er aan groen te vinden was
nebben kaalgevreten.
