GOC
9(4%
Vooreen tas vol liefde koopje nog geen broodje
Verzet tegen inenten niet bijbels
Het NMB spaarpapier
aan toonder.
f
91/4%
Lezers schrijven
Koster Van Diggelen over de inzet van de kostersvrouw
DINSDAG 27 NOVEMBER 1979
PAGINA 11
Als de Leidse koster P. van Diggelen, hoofdbestuurs
lid van de kostersbond in Nederland, advertenties
in dag- en weekbladen leest waarin een "kosters-
echtpaar" wordt gevraagd of een "Koster wiens
vrouw bereid is de helpende hand te bieden", dan
denkt hij: vast weer een kerkbestuur dat erop uit is
twéé mensen te strikken voor één salaris. Zulke ad
vertenties komen hem regelmatig onder ogen.
Nu kan die gedachte op voor
oordeel berusten, want het is
niet uitgesloten dat, wanneer
een kerkbestuur een koster
sechtpaar vraagt, ook werke
lijk twee mensen nodig zijn,
gezien de grootte van het ta
kenpakket. Maar het is
meermalen voorgekomen -
en het komt nóg voor - dat een
kerkbestuur kosteloos wil
profiteren van de inzet van de
kostersvrouw en dat dus al
leen de man salaris krijgt.
"Onnodig te zeggen dat een
dergelijke handelwijze nu
niet bepaald getuigt van een
sterk sociaal bewustzijn", zo
schrijft Van Diggelen in het
blad van de kostersbond.
A-sociaal
"De kerk als werkgeefster heeft
toch wel een grote verant
woordelijkheid. Maar laten
we wel wezen: ook de sollici
tant, in dit geval de adspirant-
koster, handelt zeer onver
standig, om niet te zeggen a-
sociaal, als hij akkoord gaat
met een arbeidsovereen
komst waarbij de inzet van
zijn vrouw verplicht wordt
gesteld zonder dat een gelde
lijke beloning hiertegenover
staat".
Nu kan het best zijn - Van Dig
gelen sluit dit helemaal niet
uit - dat een echtpaar uit
ideële motieven een kosters-
baan ambieert en bereid is
alleen voor het salaris van de
man alle werkzaamheden te
verrichten. "Deze mensen la
ten zich vaak leiden door een
overdreven gevoel van liefde
voor de kerk. Ja, ze zien in het
kosterschap zelfs een bepaal
de roeping. Het is hun goed
recht er zo over te denken.
Geen mens heeft daarmee iets
te maken. Als een vrouw
vrijwillig haar man gaat hel
pen omdat zij het werk zo
leuk vindt is dat een zaak die
hen alleen aangaat".
Alleen - en daar zou Van Dig
gelen voor willen waarschu
wen - het is mogelijk dat men
na verloop van tijd wordt ge
confronteerd met bepaalde
teleurstellingen.
ïvien Kan zich op een gegeven
moment onheus bejegend
voelen. Of men kan een dui
delijk tekort aan waardering
constateren. Wijzigingen in
de samenstelling van het
kerkbestuur, waardoor men
met andere mensen te maken
krijgt, kunnen er de oorzaak
van zijn dat een heel ander
beleid wordt uitgestippeld.
En als dat niet erg strookt met
de opvattingen van de koster,
wel, dan ontstaat er een rijke
voedingsbodem voor allerlei
conflictsituaties. Een en an
der kan tot gevolg hebben dat
het aanvankelijke enthou
siasme beduidend gaat ver
bleken. Plotseling realiseert
men zich dat men eigenlijk
voor een veel te laag salaris
arbeid levert. En dan moet de
bond al spoedig opdraven om
Zakelijk
Van Diggelen vindt dat iemand
die solliciteert nuchter en za
kelijk te werk moet gaan.
"Men doet er verstandig aan,
zich niet al te veel te laten lei
den door bepaalde gevoelens
van liefde voor de kerk waar
door men wellicht ontvanke
lijk wordt om genoegen te
nemen met een veel te lage
beloning. Bedenk wel dat je
met een tas vol liefde geen
enkel broodje bij de bakker
kunt kopen. Vroeg of laat
kunnen er spijtgevoelens
ontstaan over de onzorgvul
dige handelwijze bij het aan
vaarden van de functie".
VAN DIGGELEN
- spijtgevoelens -
bond zijn als hij er niet op
bleef hameren dat een kerk
bestuur dat een koster in
dienst wenst tc nemen de
landelijke richtlijnen moet
volgen. De meeste kerkbestu
ren doen dat ook wel, "maar",
zo kan Van Diggelen zonder
overdrijving rapporteren,
"helaas zijn er nog te veel die
hiermee marchanderen".
Overigens vindt hij het wel
merkwaardig dat ten aanzien
van de predikantstraktemen
ten praktisch alle kerkbestu
ren de synodale richtlijnen
onverkort toepassen. "Je
vraagt je dan wel af waarom er
nog kerkbesturen zijn die
menen voor de kosters een
andere gedragslijn te kunnen
volgen". Hoewel de kosters
salarissen niet door een syno
de zijn vastgesteld, bestaan er
toch wel heel duidelijke af
spraken met de kerken.
Van Diggelen: "Adeldom ver
plicht".
Hoogleraren Douma en Velema:
Inenting tegen polio verraadt
geen gebrek aan vertrouwen op
Gods voorzienigheid. De bijbel
se gegevens die men tegen inen
ting aanvoert worden verkeerd
uitgelegd.
Dat schrijven de hoogleraren dr. J.
Douma (theologische hogeschool
van de Vrijgemaakte Gerefor
meerde Kerken in Kampen) en
dr. W. H. Velema (theologische
hogeschool van de Christelijke
Gereformeerde Kerken in Apel
doorn) in een advies aan de
staatssecretaris voor volksge
zondheid en milieuhygiëne, me
vrouw E. Veder-Smit.
De staatssecretaris had de hoogle
raren ten tijde van de polio-ex
plosie in 1978 gevraagd, haar ad
vies te geven inzake de theolo-
gisch-ethische benadering van
het inentingsvraagstuk. Vandaag
is hun publikatie, getiteld "Polio
- afwachten of afweren?", in de
serie "Ethisch commentaar" bij
de uitgeverij Ton Bolland (Am
sterdam) verschenen.
Geen dwang
Volgens de hoogleraren kan men
aan geen enkel bijbels gegeven
rechtstreeks ontlenen dat inen
ting niet mag. Meestal berust af
wijzing op de veronderstelling
dat men Gods bedoelingen niet
mag hinderen.
Inentingsdwang, waarop sommi
gen tijdens de explosie van vorig
jaar hebben aangedrongen, wij
zen Douma en Velema af.
"Bij deze poliogolf kon niet van een
situatie worden gesproken
waarin de gezondheid van de
maatschappij in gevaar werd ge
bracht. De schadelijke gevolgen
bleven van beperkte aard. Juist
dan moeten zaken als gewetens
vrijheid en de beperkte taak van
de overheid in de gezondheids
zorg zwaar wegen. De tijd moet
worden gebruikt om de bestrij
ders van inenting tot andere ge
dachten te brengen. Dat moet
echter met rustige voorlichting
en niet met het geweld van ver
plichte inenting gebeuren".
De auteurs willen met hun boek
een handreiking bieden aan
mensen die nog steeds princi
piële moeite met polio-inenting
hebben. Zij hebben dan ook con
tact gelegd met instanties en per
sonen binnen die groeperingen
die om godsdienstige redenen
inenting afwijzen. Via gesprek
ken en geschriften stelden de
schrijvers zich eerst grondig op
de hoogte van de bezwaren.
Alleen hier
Het verzet tegen inenting is begon
nen in het begin van de negen
tiende eeuw, toen voormannen
van het "Reveil" - een protes
tantse beweging die binnen het
calvinisme grote invloed heeft
gehad - met name Willem Bil-
derdijk en de arts Abraham Ca-
padose, op religieuze en medi
sche gronden de koepokken-
vaccinatie afwezen. Opvallend is
dat het verzet in verschillende
Professor VELEMA
- geen dwang, wel rustige voorlich
ting -
(oud-)gereformeerde kringen te
gen inenting uitsluitend in ons
land voorkomt.
Met een krappe meerderheid be
sloot de synode van de Gerefor
meerde Kerken gisteren, aan het
begin van een nieuwe zittings-
week, nog niet toe te treden tot
de in voorbereiding zijnde stich
ting Oecumenisch centrum voor
Kerk en Samenleving.
Dit centrum zou dienstverlenend
voor de kerken moeten gaan
werken en tegelijk een platform
zijn voor christen-wetenschap
pers die in hun werk op belang
rijke maatschappij problemen
stuiten. De synode vond dat er
nog te veel onzekerheden over de
koers van dit centrum bestaan.
Zij zal dan ook een commissie
("deputaatschap") benoemen
voor nader onderzoek.
Geref. synode
over kerk en
samenleving
De toetreding tot het centrum
kwam ter sprake bij de behande
ling van enkele rapporten over
het "spreken van de kerk". Wan
neer kan men zeggen dat de kerk
officieel spreekt? Die vraag is ook
bij de gereformeerden, na allerlei
brieven en uitspraken over maat
schappelijke en politieke zaken,
steeds klemmender geworden.
Voornaamste besluit gisteren was
dat het officiële spreken is voor
behouden aan de synode. Laten
gevallen geen uitstel toe, dan kan
het synodebestuur die taak ver
vullen. Dat zal in de regel éérst de
desbetreffende commissie (de
putaatschap) raadplegen.
Uitspreken van de Raad van Ker
ken of de Wereldraad zijn alleen
óók gereformeerd als de synode
of een bevoegd orgaan daarmee
instemming heeft betuigd.
Om in de bemoeienis van kerkelij
ke organen met samenlevings-
vragen enige orde te brengen, be
sloot de synode tot instelling van
een contactraad voor kerk en sa
menleving. Die zal alleen aan be
leidsvoorbereiding doen.
Oost-Timor. Tienduizenden
mensen op Oost-Timor (de
voormalige Portugese kolonie in
de Indische archipel) worden met
de hongerdood bedreigd, terwijl
de hulp van het internationale
Rode Kruis tekort schiet. Om die
reden heeft de Raad van Kerken
in Nederland zich tot minister
Van der Klaauw (buitenlandse
zaken) en tot de Raad van Kerken
en de bisschoppenconferentie in
Indonesië gewend. De raad
spreekt zijn zorg uit over de situa
tie en vraagt dringend alles te
doen om tot een doeltreffender
hulpverlening te komen.
Volgens berichten die bij de Raad
van Kerken zijn binnengekomen
bereikt de hulpverlening alleen
de 60.000 mensen die in "herves
tigingskampen" zijn onderge
bracht. Dat voor velen de hulp te
laat komt, is mede te wijten aan
de hoge transportkosten, die wel
de helft van het hulpverlenings
bedrag uitmaken, en aan geld
verlies wegens corruptie.
Beroepingswerk. Hervormde
Kerk: aangenomen naar Alphen
aan den Rijn-Oudshoorn-Rid-
derveld (nieuwe predikants
plaats) L. Oosthoek Hardenberg,
naar Harkstede (Gr.) B. Ronner te
Leek, naar Goes C. van Ooijen
Breda-Terheijden; bedankt voor
Blauwkapel G. S. A. de Knegt
Barneveld.
Gereformeerde Kerken: beroepen
te Almelo (voor zendingsdienst in
Indonesië) P. ter Veen Beetster-
zwaag; aangenomen naar Meppel
J. G. Arensman Kamperland.
Gereformeerde Kerken Vrijge
maakt: aangenomen naar Bur-
lington-West (Ontario. Canada)
W. Pouwelse Bergentheim.
Christelijke Gereformeerde Ker
ken: beroepen te Utrecht-Noord
H. H. Klomp Zwaagwesteinde,
die bedankte voor Bussum.
Gereformeerde Gemeenten: be
dankt voor Scherpenzeel M.
Mondria Waardenburg. voor
Randburg (Zuid-Afrika) Chr. van
de Poel Yerseke.
Bezetting
Oecumene. Uit informatie die de
laatste dagen vanuit Polen bij de
Evangelische Pressedienst in het
Westduitse Frankfort is binnen
gekomen kan worden opgemaakt
dat het bezoek van de paus aan
Polen heeft geleid tot verslechte
ring van de betrekkingen tussen
rooms-katholieken en protestan
ten in dit land.
In enkele plaatsen hebben rooms-
katholieken zelfs een protestant
se kerk overgenomen. Al op de
eerste dag van het pauselijke be
zoek werd in Baranowa (Mazurie)
een protestantse kerk bezet. On
middellijk brachten de bezetters
een Mariabeeld aan. Een tweede
bezetting was vorige maand in de
plaats Spychowo. Toen een lu
therse predikant met de kerk
gangers de kerk verliet, nam een
groep mensen, onder wie een
priester, de sleutel, drong de kerk
binnen, plaatste een altaar en
sloot het gebouw voor de ogen
der onthutste lutheranen. Sinds
dien wordt de kerk voor de ka
tholieke eredienst gebruikt.
De overheid, die anders de rechten
van de minderheidskerken wel
beschermt, heeft, volgens de in
Frankfort ontvangen informatie,
op de bezettingen niet gerea
geerd.
Vrouw. In haar eerste synode
vergadering te Brussel heeft de
Verenigde Protestantse Kerk van
België het predikantsambt open
gesteld voor de vrouw. De synode
laat de plaatselijke gemeenten
vry, een man of een vrouw te be
roepen. Een minderheid ter sy
node verklaarde zich pertinent
tegen de vrouw op de preekstoel.
Zij heeft een beroep op alle plaat
selijke gemeenten gedaan, de
vrouw in deze functie af te wijzen.
Echtscheiding. De Spaanse bis
schoppenconferentie is fel ge
kant tegen het plan van de rege
ring om echtscheiding te legali
seren. Zij heeft alle Spanjaarden,
in het bijzonder de parlementsle
den, opgeroepen om wijziging in
het onder Franco uitgevaardigde
verbod op echtscheiding te voor
komen.
Spanje is nog het enige land in
West-Europa waar echtscheiding
niet mogelijk is. Van de 65 bis
schoppen gaven er 59 hun goed
keuring aan het document tegen
echtscheiding. Vier stemden
blanco en twee tegen. De namen
van de blanco- en tegenstem
mers werden niet bekendge
maakt
ADVERTENTIE
Het plaatsen van brieven van
lezers betekent niet dat de
redactie de daarin weergece-
ven mening onderschrijft.
Brieven kunnen van redac-
tiewege worden ingekort.
Brecht I
Jaarne zou ik de rollen eens willen
omdraaien en kritisch willen in
gaan op een werkstuk van Bert
Koekebakker. Het gaat om het in
terview naar aanleiding van de
komende voorstellingen van Lit-
teris Sacrum van Brechts 'De
goede mens van Sezuan'. Het
moet me dan in de eerste plaats
van het hart, Bert, datje niet vol
daan hebt aan mijn uitdrukkelijk
verzoek er een stuk over de voor
stelling van te maken en niet over
mijn persoon,
wij elkaar al langer kennen
dan vandaag hebben wij wat zit
ten kouten over de achtergron
den van mijn bezigheden, waar
bij ik duidelijk gesteld heb, dat
dit niet voor het interview was
bestemd. Waarmee jij akkoord
ging.
e zult je waarschijnlijk wel kun
nen voorstellen, dat ik wat on
aangenaam getroffen was toen ik
kennis nam van het stuk en mijn
persoonlijke achtergronden daar
breed uitgemeten in voorkwa
men.
betreur ik het eveneens, datje in
een voorbespreking van een stuk
van Litteris een voorstelling van
Imperium in het geding brengt.
N.a.v. jouw recensie daarover
hebben we een paar opmerkin
gen gemaakt, kritische zowel als
waarderende. Des te meer be
treur ik het dan dat alleen de kri
tische opgenomen worden. Ik
stel er prijs op dit heel duidelijk te
stellen.
en slotte nog een paar feitelijke
onjuistheden. Brecht is na zijn
vertrek uit Amerika niet naar
Oostenrijk gegaan maar wel de
gelijk naar de D.D.R. Hij heeft
zich echter wel als Oostenrijker
laten nationaliseren! En dat
spreek nog meer voor wat
Brechts stellingname betreft,
oe de stichting van het Berliner
Ensemble een "incident" ge
weest zou zijn is mij niet duide
lijk. Een term niet door mij ge
bruikt. Ik weet ook niet in.welke
context ik dit moet plaatsen. Hij
is tot zijn dood leider van dit ge
zelschap geweest.
Dat 'Brecht en enige Franse filoso
fen de kerk als instituut afwezen'
is niet hun privilege. Er zijn er
meer. Ik heb echter een opmer
king in die zin gemaakt betref
fende Marx en zijn beïnvloeding
door Franse filosofen uit het Ra
tionalisme. Wat minder vrijblij
vend dus.
Behoudens enkele formuleringen
moet ik zeggen, datje in grote lij
nen mijn opvatting over Brecht
juist hebt weergegeven. Jammer
datje mijn opmerking, dat ik dit
stel op basis van de bestudering
van 'De Goede Mens' en enkele
voorstellingen van andere stuk
ken er niet bij hebt vermeld. Ik
wil beslist niet naar voeren wor
den gehaald als Brecht-kenner!
Jan Chr. Bartelsman
Schubertlaan 19
Leiden
Brecht II
Jan Bartelsman heeft gemeend mij
op een persoonlijke manier aan te
moeten vallen in verband met
een in deze krant geplaatst inter
view. Vandaar een persoonlijk
antwoord op deze aantijgingen.
Je persoonlijke betrokkenheid,
beste Jan, heb ik in het bedoelde
interview bewust uitgemeten,
omdat ik getroffen was door de
betrokkenheid, waarmee je over
Brecht sprak. Je weet er zoveel
van, dat ik daar gewoon niet om
heen kon. Voorts heb ik dat ge
daan, omdat ik het gesprek met
jou voerde en niet met Litteris,
hetgeen een ander verhaal zou
hebben betekend.
Over de voorstelling schrijven en
jou daarin vrijwel buiten be
schouwing laten vond en vind ik
t.o.v. jou verregaand onredelijk.
Ik meen dan ook, dat in je reactie
een element van bescheidenheid
zit, die ik wel zeer waardeer, maar
weinig functioneel acht. Het ar
gument, dat ik bij de Imperium
passage gebruik, nl. dat van de
'drie goden' was wel degelijk een
opmerking van jouw kant. In
mijn recensie van destijds komt
dit aspect, voor zover ik mij her
inner, niet ter sprake.
Het aspect van het "Berliner En
semble' is, binnen de kwalificatie
'een incident' volledig voor mijn
verantwoording. Ik heb voor die
zinsconstructie gekozen in een
streven je stelling, nl. dat Brecht
geen bindingen met de D.D.R.
zou hebben gehad, te verdedigen.
Die heeft hij wel degelijk gehad,
en het doet mij plezier, dat we het
wat dit betreft, eens zijn. Jouw
'nationaliseren tot Oostenrijker'
en het bestaan van het voor hem
zeer belangrijke 'Berliner En
semble', zoals je ook in je reactie
toegeeft, kon ik slechts via de
zinsconstructie van 'een incident'
aannemelijk maken, wilde ik je
stelling, nl., dat hij zich geduren
de zijn leven verre had gehouden
van het communisme, overeind
houden. Dit alles volledig en te
goeder trouw.
Je opmerking over Marx en zijn
beïnvloeding door Franse filoso
fen uit het Rationalisme is volle
dig correct. Die formulering was
door mij inderdaad 'te vrijblij
vend' gekozen.
Ik meen overigens nog niet, gezien
het feit, dat het een verhaal met
jou en niet met Bertolt Brecht
(was dat maar mogelijk) of met
Litteris, dat ik een evenwichtige
verdeling heb gemaakt tussen de
auteur Brecht, de regisseur Jan
Bartelsman en de toneelvereni
ging 'Litteris'. In het artikel als
Brecht-kenner 'ontmaskerd' te
worden pleit slechts voor je en
voor je gedrevenheid als regis
seur. Met die intentie is het arti
kel geschreven.
Bert Koekebakker
Milanenhorst 103
Leiden
Ashram
Omdat we nogal wat negatieve ge
luiden horen over het feit dat wij
als oud-leerlingen gereageerd
hebben op het conflict binnen het
Ashram-college, willen we mid
dels deze brief nogmaals duide
lijk maken waarom we onze stem
hebben laten horen.
Dat wij als oud-leerlingen dit ge
daan hebben, kan toch alleen po
sitief worden opgevat, want hier
uit blijkt dat we ons nog steeds
zeer betrokken voelen bij het
Ashram.
Onze Ashram-periode sloot niet af
toen we van school gingen: dat
gene dat we geleerd hebben op
het Ashram-college komt tot ui
ting in onze vervolgopleidingen
en onze persoonlijke ontwikke
ling. Wij zouden het zeer spijtig
vinden als dingen als projecton
derwijs, het zelfstandig leren
denken en persoonlijke me
ningsvorming, maatschappelijke
bewustwording (en dus het ont
dekken van onze eigen plaats
binnen het maatschappelijk be
stel), stopgezet zouden worden.
Wij zouden graag zien dat de te
genwoordige leerlingen van het
Ashram ook de kans krijgen met
deze punten in aanraking te ko
men.
Wij zijn bang dat door de huidige
ontwikkelingen op het Ashram-
college het hele middenschool
experiment gevaar loopt een
middenschool die probeert ie
dereen gelijke kansen in het on
derwijs te geven, wat dus inhoudt
dat iedereen na zijn/haar school
tijd meer mogelijkheden heeft
om zijn/haar plaats in de maat
schappij te vinden.
Wij vonden dat deze punten aanlei
ding genoeg waren om onze ver
ontrusting kenbaar te maken zo
als we dat gedaan hebben. Na
mens een groep oud-leerlingen:
Carolien van Dalsum
Annelies Grimbergen
Loes Kramer
Bernadette van Leeuwen
p/a Schuberthof 57
Alphen
Spaarwinstbiljet
met vaste looptijd.
Rente tot
Het Spaarwinstbiljet is een spaarvorm,
speciaal voor hen die van tevoren weten hoe
lang ze hun geld kunnen vastzetten. Dat kan
kort zijn, dat kan lang zijn.
Twee jaar vast met een rente van 7Vi% of
zes jaar vast met een rente van 9' i%.
Berekend op basis van rente op rente.
De vier mogelijkheden in de tabel laten u
precies zien wat u betaalt en hoevee! u straks
ontvangt.
U bepaalt uw eigen winst.
u stort
spaartermijn
rente
u ontvangt
f 861,32
2 jaar
7M/o
f 1 000,-
f4.306,60
2 jaar
7 >4%
f5.000,-
f 588,13
6 jaar
9U%
f 1 000,-
f 1940,64
6 jaar
9M%
f5.000,-
Premiespaarbiljet
met variabele
looptijd. Rente tot
De flexibele tussenvorm. Vindt u een vaste
looptijd van 2 jaar wat tc kort en 6 jaar te lang,
dan is het Premiespaarbiljet een winstgevend
alternatief. Premicspaarbiljetten kunnen na
melijk na 2, 3,4 of 5 jaar worden uitbetaald.
U ontvangt dan bij uitbetaling boven de jaar-
lilkse basisrente van 5% rente op rente een
progressief oplopende premie.
De tabel geeft de mogelijkheden op een
rijtje.
U stort nu f 1.000,- en wij betalen u terug:
spaar-
hoofdsom
«aardo«>r
totale*
termijn
basisrente
premie
u ontvangt
rente
2 jaar
f 1.102,50
f 60,-
f 1.162,50
7Mu
3 jaar
f 1 157,63
f 105,-
f 1162.63
8 \0
4 jaar
f 1.215,51
f 175,-
f 1 390.51
8'2%
5 jaar
f 1.276.28
f280,-
f 1 55618
914%
llYlI
NEDERLANOSCHE
MIDOENSTANOSBANK
De NMB denkt met u mee.
uc percentages vermeid onder „totale rente zijn afge
rond en berekend op basis van samengestelde interest.
Er zijn ook Premicspaarbiljetten van f5.000,-.
Behalve 5% basisrente krijgt u een premie tot
maximaal f1400,- na 5 jaar.
Het NMB Spaarpapier aan toonder is ook
voor nict-kliëntcn onmiddellijk aan de balie
verkrijgbaar.
Vraag folder en inlichtingen.
Ri nlavijctgwgm voorbehoud, n
