Aspiranten Danstheater
op
een
redelij 1
t niveau
LIEVE CHOCO
Rigoletto
zonder
decors
Poppentheater uit
Bratislava: perfect
\NDAG 26 NOVEMBER 1979
Een jaar geleden lokte Karei
van het Reve door een lezing
tegen de literatuurweten
schap een lange reeks nijdige
artikelen en zelfs een boek uit
van literatuurwetenschap
pers die zich aangevallen wis
ten. En nu heeft Jeroen Brou
wers hetzelfde gepresteerd
door in 90 pagina's „Tirade"
een bommentapijt te leggen
over Guus Luyters, die. zoals
algemeen bekend is, als lite
rair criticus van Het Parool
beschouwd mocht woeden als
de grote man bij wie alle dra
den van de Nederlandse lite
ratuur in de jaren zeventig
samenkwamen en in de knoop
raakten.
Omdat Jeroen Brouwers in één
moeite door meteen de vloer
aanveegt met alle vrindjes en
geestverwanten van Godfa
ther Luyters ik zal ze niet al
lemaal opsommen, maar
Henk Spaan en Vic van de
Reijt zijn er bij), is het niet
verwonderlijk dat van die
kant enig afweergeschut in
II stelling werd gebracht, en het
merkwaardige is nu dat drie
columns van Henk Spaan in
Het Parool, een halve column
van Stoker in De Volkskrant,
een stuk van Vic van de Reijt
in Popria Cures en een recen
sie in NRC-Handelsblad van
Reinjan Mulder in staat zijn
g gebleken dat hele pamflet van
90 pagina's van Jeroen
Brouwers afdoende te neu
traliseren. Het is alsof je de
Vesuvius, tijdens zijn hevigste
uitbarsting, ziet doven door
middel van drie emmertjes
water en twee en een half em-
i mertje zand. Rara, hoe kan
dat?
Schuimbekkend.
Om te beginnen heeft Jeroen
Brouwers het verkeerde
slachtoffer gekozen. Gerrit
Komrij koos de eerste bladzij
den van boeken van Jan Wol
kers, Anton Koolhaas, Harry
Mulisch erHugo Claus om
aan te tonen dat zij wartaal
schreven, maar Jeroen Brou
wers koos Guus Luyters, tegen
beter weten in ponerend dat
deze het gezicht van de Ne
derlandse literatuur in de af
gelopen tien jaar heeft be
paald. „Guus Luyters IS de
jaren zeventig", schrijft
Brouwers, en om dat waar te
maken werkt hij Luyters op
tot „literair criticus" van Het
Parool, terwijl hij alleen
maar eens per week een door
gaans enthousiaste en meesta l
literair getinte column schreef
over de woonhuizen van Na
bokov en F. Scott Fitzgerald,
of over de fanclub die hij had
opgericht voor Jane Austen.
Jeroen Brouwers stoot Guus
Luyters van een voetstuk af
waar deze niet op stond,
hooguit naar stond te kijken.
Luyters is een spelevaarder in
de literatuur, en daar maakt
Jeroen Brouwers zich zo
schuimbekkend boos over, dat
hij de wat trieste aanblik
biedt van een jager op groot
wild met Tiroler hoedje op die
met een stengun in een kip
penren jacht maakt op een kip
die allang van de leg af is.
Want Guus Luyters is al vier
maanden geen „literair criti
cus" meer van Het Parool en
schrijft nu reportages voor
Panorama, zoals hij vroeger
met Henk Spaan jongens-
voetbalboeken schreef, en
filmscenariootjes, en wat hem
zo nog meer voor de pen
kwam.
Neurotische
De tweede fout die Jeroen
Brouwers gemaakt heeft is,
dat hij in zijn schoonmaak
woede („ik bepleit het nieuwe
ventschap"orakelt hij, en:
„vormen wij een nieuwe, een
andere mafia"en: „kome er
opnieuw: SCHOONHEID.
Kome er opnieuw: PROPER
HEID. Maken wij van die tot
een jongetjes- en meisjeslite
ratuur verworden stinklite-
ratuur van ons opnieuw een
volwassen meneren- en me-
vrouwenliteratuur") te veel
wegmietert, waardoor twijfel
rijst over zijn vermogen tot
properoordelen.
Omdat Simon Carmiggelt, Theo
Thijssen, Nescio en Remco
Campert door de bewonde
ring die Luyters c.s. voor hen
koesteren in de opvatting van
Jeroen Brouwers „bedui
meld" zijn, kan hij ze niet of
nauwelijks meer lezen, 'tlsme
toch wat! Je moet wel buiten
gewoon neurotisch zijn, wil je
je plezier in het lezen van een
uitnemend schrijver laten
vergallen door iemand van
wie je in 90 bladzijden denkt
aan te tonen dat hij een
aardwormis!
Foutief
Dankzij de 153 voetnoten met
voornamelijk verwijzingen
naar de bronnen maakt ,JJe
Nieuwe Revisor" een zeer de
gelijke indruk, maar onder
tussen voert Brouwer Henk
Spaan wel op als ,Jiterair cri
ticus" in plaats van als de
columnist die hij is, en somt
hij allerlei jongetjes in de Ne
derlandse literatuur op die
een standbeeld(je) kregen,
maar voegt eraan toe dat zo n
jongetje dan niet Woutertje
Pieterse moet heten. Toch
staat er op de Noordermarkt,
een paar honderd meter van
het standbeeld van Theo
Thijssen met Kees de jongen
(Brouwers: Jk ben het met
dat Standbeeld NIET eens")
een standbeeldje van Wouter
tje Pieterse en Femke.
Hij wrijft Berend Boudewijn,
„een voormalige kwiskwast"
bij de uitreiking aan Harry
Mulisch van de PC Hooftprijs
in de Stadsschouwburg, ,^ijn
beschamende wanorganisa-
tie en wezenloze gekeutel en
geginnegap" aan, terwijl de
organisatie in handen was
van BZZTOH, en Berend
Boudewijn voornamelijk
even insprong en een pijnlijk
moment redde toen de ge
luidsinstallatie van BZZTOH
niet werkte. Ik denk dan toch:
veel voetnoten, veel citaten,
maar toch net iets te veel fou
ten en foutieve taxaties om als
zoete koek te worden opge
smuld.
LEIDEN - Het moet voor een
amateurgezelschap een
schokkende ervaring zijn,
wanneer een houvast wegvalt
dat nog enig decorum had
kunnen geven aan een uitvoe
ring die wat erg hoog gegre
pen leek. De opera "Rigolet
to" van Verdi, die de. Stich
ting Haagse Volksopera za
terdagavond in de Leidse
Schouwburg ten tonele voer
de, leek aanvankelijk tot
mislukken gedoemd, ware
het niet dat de hoofdrollen
werden vertolkt door Ita
liaanse beroepszangers, van
wie Marco Stecchi een waar
lijk grootse Rigoletto neerzet
te.
Voor de aanvang van de voor
stelling deelde de directeur
van de Leidse Schouwburg,
Hans van Dam, mede dat tot
zijn ontzetting alle decors tij
dens vervoer waren vernie
tigd. Hiermee verviel dus elke
situering en de regie stond
vrijwel machteloos, omdat
men van amateurs niet kan
verwachten dat zij tegen der
gelijke gebeurtenissen zijn
opgewassen. De kostuums
droegen vooral in de eerste
acte ook niet bij tot enig deco
rum en wat er aan toneelma
tigs op de planken te beleven
viel, was meer matig dan to
neel.
Maar het dramatisch gebeuren
concentreerde zich op de ver
tolkers van de hoofdfiguren,
van wie dus vooral de reeds
genoemde Marco Stecchi de
man was die het gehele toneel
beheerste, en die geen decor
nodig had voor zijn zeer dra
matische uitbeelding. Bo
vendien was hij de enige grote
opera-stem van het gehele
gezelschap. Daarnaast groe
peerden zich nog wat opval
lende zangprestaties van Ju-
ditch Lynn (als Gilda, de
dochter van Rigoletto) en
Cees Berger als de sluip
moordenaar, een van de beste
bijrollen. Orkestleider Coen
Ruivenkamp was vervangen
door Wolfgang Seegers, een
jonge dirigent uit Salzburg,
die in elk geval alles goed in
de hand hield, ofschoon ook
het orkest niet uitblonk en
nauwelijks opgewassen was
tegen deze begeleidende taak.
BEP RIJNDERS
LEIDEN - 'De Springplank' presenteerde zich
zaterdagavond in een stampvol LAK-theater.
Pas afgestudeerde dansers en danseressen, die
onder de vleugels van het Nederlands Dans
theater de kans krijgen om zo veel mogelijk po
diumervaring op te doen, voerden een pro
gramma van pure balletkunst uit.
In technisch opzicht schoot de uit
voering van de drie op het pro
gramma geplaatste balletten
soms tekort, maar de intensiteit,
waarmee de drie sterk uiteenlo
pende chroreografien in bewe
gingstaal werden omgezet, maak
te wel wat goed.
Niet alles, omdat de (in)spanning
daarvoor nog te veel zichtbaar
was, te zeer de illusie van moei
teloos bewegen verstoorde.
Jammer ook dat in een zo zuiver
op de klassieke techniek geba
seerd ballet als Light Moods de
minst 'lichtvoetige' danseres ge
plaatst is, althans op deze avond,
naast drie opvallend frêle ge
bouwde aspirantjes.
Een geslaagd werkstuk overigens
dit uit drie delen bestaand ballet
voor vier dansers en evenzovele
danseressen van James Vincent,
op muziek van Vivaldi in hoofse
stijl gemaakt met een heel mooi,
lyrisch middendeel. Het laatste
deel verdiende trouwens wat uit
voering betreft een minder slor
dige afwerking.
Als contrast daarna gedeelten uit
'Blue Skin', waarmee Jiri Kylian
vijfjaar geleden al zijn vakman
schap als choreograaf bevestig
de. Nog steeds fascinerend om te
zien dit op oosterse bewegings
plastieken gebaseerde ballet,
waarvan de meditatieve sfeer ook
sterk door de daarbij gebruikte
(folkloristische) fluitmuziek
wordt bepaald.
Afgezien van de vraag of de drie
dansparen, die achtereenvolgens
in dit ballet duetteerden, vol
doende affiniteit hiermee heb
ben, intuitie genoeg hebben om
aan te voelen wat deze muziek
van hen verlangt, verdienen ze in
dit geval lof voor hun technische
vaardigheid.
'Harmonie Melodies van Nils
Christe waarmee de avond beslo
ten werd bleek een wat 'drome
rig' ballet vol speelse elementen
en met veel tempoversnellingen,
vooral naar het einde toe, op wei
nig gehoorde muziek voor
mondharmonica en strijkorkest.
Een choreografische grap eigen
lijk rond zeven fietsen, die best
nog speelser uitgevoerd had mo
gen worden.
PIETER C. ROSIER
CIZAAfc,WA'
^ECEEfZt>
WAT -HE-B JE PIT ZOTEfEKA/W
OMTREAIT /1EAJSEAJ 7
FRED BASSET
De avonturen van Jommeke
KAAS-KIPSALA
DE
200 g jong belegen
Edammer kaas. 20
blauwe druiven, 2
schijven ananas, 200
g gaar kippevlecs,
100 g doperwten, 1
bekertje sour cream.
2 eetlepels ananas
sap. 1 eetlepel kerrie,
zout, garnering: sla.
2 hard gekookte eie
ren.
Snijd de kaas in
dunne reepjes van 2
cm lengte. Halveer
de druiven, snijd de
ananas in kleine
stukjes, het kip-
pevlees in blokjes en
meng alles met de
uitgelekte doperw
ten dooreen. Maak
een sausje van de
sour cream, ananas
sap. kerrie en iets
zout. Salade snel
door het sausje en
garneer de kipsalade
met sla en partjes
hard gekookt ei.
Agenda
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
LEIDEN - Het zal niemand verbazen, dat het 'Puppentheater Bratislava'
(voluit: 'Staatliches Puppen-, Pantomimen- und Schwarzes Theater
Bratislava') gistermiddag en gisteravond in de Leidse Schouwburg wei
nig moeite had om de ideeën en gedachten van de auteur Antoine de
Saint-Exupéry aan het publiek door te geven.
'De Kleine Prins' staat dermate bol van symbolieken (de dronkaard die
drinkt om te vergeten dat hij drinkt), dat het zowel volwassenen als
kinderen bijzonder aanspreekt. De voorstelling van gistermiddag werd
in elk geval zeer goed bezocht.
Pdvel Uher, dramaturg en regisseur, Hana Ciganova, die de poppen en de
kostuums ontwierp en Edwin Zbonek, die verantwoordelijk is voor de
(Duitse) dialoogregie, leveren zonder enige twijfel een artistieke presta
tie van formaat. Dit wordt niet in de laatste plaats veroorzaakt door de
suggestie van de driedimensionale projectie, waardoor het sprookje van
'De Kleine Prins' veel aan zeggingskracht wint. De slang (Elena Slavi-
kova/Silvia Eisenbergen, de vos (Stefan Kulhanek/Emst Stankovsku)
en de zakenman (Pavol Dolinsky/Curt A. Tichy) zijn in het hele verhaal
wel uitermate herkenbaar.
Hetzelfde kan gezegd worden van Alzbeta Milkova, Emilia Tomanova/Su-
sanne Legerer, die de uitbeelding van de prins voor hun rekening ne
men. Gistermiddag moest met enige verbijstering geconstateerd wor
den. dat dit poppentheater wat artistiek niveau betrelt lichtjaren verwij
derd lijkt van het beste kindertheater, dat Nederland te bieden heeft. Het
perfectionisme straalt er van alle kanten vanaf. Vergissingen, overlap
pingen en doublures zijn deze kunstuiting volstrekt vreemd.
De gekozen muziekstukken vormen steeds weer de bevestiging van de
broze sfeer, die door het spel wordt opgeroepen. Het spel, dat belichting
en rekwisieten in volstrekte harmonie voor de ogen van de toeschou
wers met elkaar spelen, refereert aan een wereld, die nimmer werkelijk
heid zal kunnen worden.
BERT KOEKEBAKKER
Leidse bioscopen
CAMERA "Gejaagd door de wind", da.
7.45 uur, 12 jr.
Kindermatinee: "Kuifje en het geheim
van het gulden vlies", za. en woe. 2.30
uur, zo. 2.00 uur.
Nachtfilm: "Cousin cousine", vr. en za.
12.00 uur. 16 jr.
LUXOR- "Gestolen goed gedijt niet", sa.
2.30,7.00 en 9.15 uur, zo. 2.15,4.30,7.00 en
LIDO 1: '"Hair", da. 2.30,7.00 en 9.15 uur,
LIDO 2: "Alien", da. 2.30, 7.00 en 9.15
uur. zo. ook 4.45 uur, 16 jr.
LIDO 3: "Die Ehe der Maria Braun", da.
7.00 en 9.15 uur, do., vr., ma. en di. ook
2.30 uur, 16 jr.
Kindermatinee: "Woody Woodpecker",
za. en woe. 2.30 uur, zo. ook 4.45 uur
STUDIO: "Take the money and run", da.
7.00 en 9.15 uur, do., vr., ma. en di. ook
2.30 uur. 12 jr.
Middagvoorstelling: "Kiss in attack of
the phantoms", za. en woe. 2.30 uur, zo.
ook 4.45 uur.
TRIANON: "KortAmerikaans", da. 2.30,
7.00 en 9.15 uur, zo. ook 4.45 uur. 16 jr
REX: "Hete liefde in Zweden", da. 2.30,
7.00 en 9.15 uur. zo. ook 4.45 uur, 16 jr.
Nachtvoorstelling: "Gulzige liefde", vr.
en za. 11.30 uur, 16 jr.
Bioscopen Alphen
EURO 1: Gejaagd door de wind", da. 1.30
en 8.00 uur. 12 jr.
EURO 2: "Alien", da. 1.45. 6 30 en 9 00
uur, zo. ook 4 00 uur. 16 jr.
Nachtvoorstelling Euro 1 en 2: "Met de
vlam in de pup", za. 12.15 uur, 16 jr.
EURO 3: "I never promised you a rose-
garden", da.6.45 en 9.30 uur, do vi (ha
en diook 2.00 uur, zo. ook 4.15 uur, 16 jr
Kindermatinee: "Bungs Bunny zet de
boel op stelten", woe., za. en zo. 2.00 uur.
Nachtvoorstelling: "Bihtis", za. 12.15
uur, 16 jr.
EURO 4: "De wraak van de Hells An
gels", da. 2.15, 7.00 en 9.30 uur, zo. ook
ungevallendienst elke dag Academisch
Ziekenhuis behalve van dinsdag 13.00
uur tot woensdag 13.00 uur. (Diacones-
senhuid en van vrijdag 13.00 uur tot za
terdag 13.00 uur Elisabeth-ziekenhuis)
Bezoekuren
ziekenhuizen
üiaconessennuis:
Middagbezoekuur. 13.45-14.30 uur.
Avondbezoekuur 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling: vaders extra van
18.00-18.30 uur. Kinderafdeling dage
lijks van 14.00-19.00 uur. (Niet meer dan
2 bezoekers per patient).
int Elisabeth-ziekenhuis:
Volwassenen, dagelijks van 14.00-14.45
uur en van 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling: dag. van 11.15-12.OOuur
(alleen voor echtgenooO van 15.00-16.00
uur en van 18.30-19.30 uur. Babyshow
laatste kwartier van avondbezoek
Kinderafdeling: dag.
Academisch Ziekenhuis
Voor alle patiënten (behalve kinderen)
zijn de bezoekuren als volgt:
Elke dag:
14.15-15.00 uur
18.30-19.30 uur
Voor de prematurenafdeling gelden de
volgende bezoekuren (alleen voor ou-
Maandag tlm vrijdag
18.30-18.45 uur
Zaterdag en zondag:
14.45-15.00 uur.
Bezoek aan ernstige patiénten. wanneei
voor ernstige patiënten doorlopend be
zoek wordt toegestaan kan de hoofdver
pleegkundige hiervoor speciale kaarten
verstrekken.
Bezoektijden Kinderklimek:
Dagelijks
15 00-15.45 uur
18.30-19.00 uur
Bezoektijden kinderafdeling
Elke dag
14.15-15 00 uur
18.30-19.00 uur
Alphen aan den Rijn
Rijnoord: le en 2e klas 11-1130;
13.30-14.15 en 18 30-19 30 uur 3e kla.»
13.30-14.15 en 18 30-19.30 uur Kraamaf
deling 13 30-14 45 alleen voor echtgeno
ten 19-20 uur. Kinderafdeling voor ou
ders 18.-18.30 uur
Geluidshinder
Schiphol
Klachten OW geluidshinder van vlieg
verkeer van en naar Schiphol kunnen
dag en nacht worden gemeld bij het in
formatiecentrum Geluidshinder Schip
hol (020-175000.
4.30 i
16 jr.
Bioscoop Voorschoten
GREENWAY: 'The China Syndrome",
do. 8.00, vr. en za. 9.15, zo. 6.15 en woe.
8.00 uur, al.
"Thev called him bulldozer", vr. 7 00, za.
4 00 en 7 .00 uur. zo. 4 00 uur. al
'The go between", zo. en ma. 8.45, di
8.15 uur, 16 jr.
Kindermatinee: "Mickey Mouse 50 jaar
jong", za. 2.15, zo. 2.00 uur en oe. 2.00 en
4.00 uur.
26 november 1979
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
- Het was twee uur in de nacht
en bitter koud, toen politieman
nen dezer dagen op den boule
vard Rochechouart te Parijs
twee meisjes van negen en zes
jaar weenend zagen ronddolen.
Na veel moeite kwam men haar
woonplaats te weten en tevens,
dat haar vader, dronken thuis
gekomen, haar zonder eten de
deur had uitgezet. Nadat de
kinderen van voedsel waren
voorzien, begaf men zich naar
de aangeduide woning en vond
daar den dronkaard te bed lig
gen. Van zijn wederhelft was
aanvankelijk geen spoor te ont
dekken, maar op zeker oog-
enblik kwam zij van onder ae
bedstede te voorschijn, waar
heen zij gevlucht was uit vrees
dat haar man gevolg zou geven
aan zijn bedreiging haar te
zullen vermoorden. Voor alle
veiligheid maakten de politiea
genten zich van den dronkaard
meester en gelukkig, want bij
een geneeskundig onderzoek
bleek, dat de man ten gevolge
van aanhoudend misbruik van
sterkedrank krankzinnig was
geworden
- (Adv.) Door A.W. Sijthoff te
Leiden wordt uitgegeven een
practisch boek ikxtr Jongelui
van 12-16 jaar: Handboek voor
den Verzamelaar, bewerkt door
Dr. T.C. Winkler. bevatiewi,
Het verzamelen van kevers,
vlinders en rupsen; het verza
melen van planten en bladeren;
het verzamelen van mineralen;
het verzamelen van schelpen en
weekdieren; het verzamelen van
schedels; het verzamelen van
eieren; Aquarium, terrarium,
insectarium; Zegels, munten,
handschriften. Het werk zal tn
13 ajlevermgen compleet zijn en
ivordt met tal van afbeeldingen
voorzien. Elke a/1, kost 30 cents
Men teekent in voor hel geheele
werk.
Vijftig jaar geleden.
- De vermaarde Fransche
staatsman Georges Clemenceau
is Zondagochtend op 88-jarigen
leeftijd overleden. Hij was de
man. die Frankrijk op het ge
vaarlijkste oogenbhk van den
ucrcldknjg (1914-18. Red i
wist te redden door het voort
woekerende defaitisme tot
slaan te brengen en om fe zetten
tn nieuw enthousiasme. Zijn
bijtende spot en vlijmscherp
sarcasme bezorgden hem den
bijnaam van den Tijger Hij
loas premier van 1917 tot 1920.
