'Chomeini schuld van alles'
hollandse garnalen
Excuses Pakistan aan YS
Top Tunis ging gewoon door
Geen hulp voor Zambia
Moskee in Mekka
nog steeds bezet
Persoonlijke aanval VS op ajatollah
Premier Begin zet Goesj
Emoniem voor dilemma
DONDERDAG 22 NOVEMBER 1979
BUITENLAND
Een Pakistaanse legerhelikopter stijgt op van het terrein van de Amerikaanse ambassade in Islamabad.
Honderd werknemers van de ambassade hadden zich in een kluis verschanst uit angst voor de woedende menigte,
die de ambassade in brand stak. Het ambassadepersoneel werd door de helikopters weggehaald.
WASHINGTON, ISLAMABAD
(AFP/DPA/Reqter) - President
Zia-ul-Haq van Pakistan heeft
zich gisteren pei- telefoon bij de
Amerikaanse president veront
schuldigd voor de bestorming
van de ambassade van de Ver
enigde Staten in Islamabad,
waarbij een Amerikaanse mari
nier om het leven kwam.
Na enkele uren haalden Pakistaan
se militairen de ongeveer hon
derd diplomaten, die op de derde
etage van het gebouw opgesloten
zaten, uit hun benarde toestand.
Onder de bezetters en hun sym
pathisanten buiten het gebouw
vielen twee doden. De Amerika
nen vonden een goed heenkomen
in de naburige Britse ambassade.
Functionarissen op het Ameri
kaanse ministerie van buiten
landse zaken wezen er op, dat het
excuus van de Pakistaanse pre
sident bepaald afwijkt van de
houding van de Iraanse autoritei
ten tegenover de bezetting van de
Amerikaanse ambassade in Te
heran, die al ruim twee weken
aan de gang is.
Over de aanleiding tot de bestor
ming van de ambassade van de
Verenigde Staten in Islamabad
(het gebouw werd volledig ver
nield) lopen de meningen uiteen:
Er lijkt verband te bestaan met
geruchten in de Pakistaanse pers
dat de Amerikanen betrokken
waren bij de bezetting van het
heiligdom van de Islam, de grote
moskee van Mekka, gisteren.
Anderzijds is het mogelijk dat de
bestormers van de ambassade
hun ongenoegen wilden laten
blijken over het verholen drei
gement van president Carter aan
het adres van de Iraanse autori
teiten dat de ambassade in Tehe
ran desnoods met militair geweld
ontruimd zou kunnen worden.
Niet alleen tegen de Amerikaanse
ambassade richtte zich de (waar
schijnlijk spontane) volkswoede,
in Rawalpindi brandde het Ame
rikaanse cultuurcentrum af, in
Karachi moest het Amerikaanse
consulaat het ontgelden terwijl
ook een aanval werd gedaan op
een Amerikaans kantoor in La
hore.
De regering van de Verenigde Sta
ten droeg alle diplomatieke mis
sies in het Midden-Oosten naar
aanleiding van de recente ge
beurtenissen op, bij de landen
waar zij geaccrediteerd zijn op
extra-bescherming aan te drin
gen voor Amerikaanse instellin
gen.
De Amerikaanse regering heeft gis
teravond het vertrek uit Pakistan
gelast van gezinnen van diploma
ten en van diplomatiek personeel
dat gemist kan worden.
Het ministerie van buitenlandss
zaken deelde mee dat het besluit
geen invloed zou hebben op de
diplomatieke betrekkingen tus
sen de Verenigde Staten en Pa
kistan.
Het ministerie deelde mee dat de
ambassade haar taak zou uitvoe
ren vanuit een tijdelijk onderko
men.
Ook Amerikaanse consulaten en
culturele centra in andere Pakis
taanse steden werden aangeval
len en enkele brandden in de loop
van de dag uit.
Het besluit tot evacuatie van di
plomatengezinnen en personeel
dat niet strikt noodzakelijk is. is
ingegeven door het ontbreken
van veiligheid en andere proble
men veroorzaakt door gebrek aan
werk en woonruimte voor Ame
rikanen, aldus het ministerie.
De ambassadebrand in Islamabad
vernielde woonruimte van bijna
de helft van de 110 ambassade
medewerkers.
Ambassadeur Arthur Hummel zal
besluiten hoeveel diplomatiek
personeel naar Amerika zal te
rugkeren. Ongeveer 300 gezins
leden gaan huiswaarts.
RIAD, BAHREIN (Reuter/UPI)
- In de grote moskee in Mek
ka houden gewapende man
nen nog steeds een aantal gij
zelaars vast, zo heeft de Saoe-
dische minister van binnen
landse zaken, Najef abdel
Aziz, gezegd. In een verkla
ring voor de Saoedische radio
zei de minister dat de Saoedi
sche troepen de moskee niet
bestormen om het leven van
de gegijzelden niet in gevaar
te brengen. De troepen heb
ben de situatie onder contro
le, aldus de minister. Eerder
was van verschillende kanten
bericht dat de troepen de
moskee hadden bestormd en
de bezetters hadden overwel
digd.
Het persbureau Mena meldde
dat, volgens een hoge Saoedi
sche functionaris, veilig
heidstroepen er gisteren in
zijn geslaagd de zijdeuren van
de moskee te openen, waar
door een groot aantal gelovi
gen de moskee kon verlaten.
Dertig mensen zouden, aldus
deze functionaris, nog in de
moskee worden vastgehou
den.
Volgens niet bevestigde berich
ten zouden er bij de bezet
tingsactie veel doden en ge
wonden zijn gevallen. De zie
kenhuizen in Mekka zouden
vol gewonden liggen en, bij
gebrek aan plaats, zou een
groot aantal mensen dat bij de
actie werd gewond, zijn over
gebracht naar ziekenhuizen
in Jeddah.
Volgens evenmin bevestigde
berichten zou er een schiet
partij zijn geweest tussen de
bezetters en Saoedisch troe
pen.
De daders zouden afvallige sji
ieten zijn, die tot een sekte
behoren die zich geruime tijd
geleden heeft afgescheiden
van de sjiieten. Zij zouden
hun gijzelaars hebben ge
dwongen een van hen als de
verlosser te eren.
De bezetting van de grote mos
kee heeft in de hele islamiti
sche wereld grote beroering
gewekt. De rector van de in
vloedrijke Al-Azhar-universi-
teit in Cairo riep de bijna 600
miljoen moslems op de hele
wereld op de heiligdommen
in Mekka te verdedigen tegen
"de zondige agressie van af
valligen". Koning Hoessein
van Jordanië verklaarde in
een communiqué "met af
schuw het nieuws te hebben
vernomen. De regering van
Jordanië keurt deze afgrijse
lijke agressie tegen de heilig
ste plaats op aarde af. De Jor
daanse regering steunt de Sa
oedische maatregelen ter be
scherming van de heiligheid
van het islamitische symbool
ADVERTENTIE
van geloof', aldus de koning.
Ook Iran veroordeelde de aan
val op de moskee. "Het is niet
ver gezocht te veronderstel
len dat criminelen proberen
de moslems onderling te ver
delen", zo werd uit Iran ge
meld. Iran schoof de schuld
van de daad op het Ameri
kaanse imperialisme en het
internationale zionisme af.
Het gezin van Jamani, de Saoe
dische minister voor olieza
ken, zou onder de gijzelaars
zijn die worden vastgehou
den in de grote moskee in
Mekka, zo hebben reizigers
die uit Mekka naar Bahrein
kwamen, gisteren verklaard.
Volgens hen was dit een van
de redenen dat de regering
van Saoedi-Arabië voorals
nog heeft besloten de moskee
niet te laten bestormen.
Naast het gezin van de oliemi
nister zouden ook familiele
den van andere Saoedische
functionarissen worden vast
gehouden.
WASHINGTON (Reuter) - De Verenigde Staten
hebben gisteren in hun jongste stap om de 49
gegijzelden in de Amerikaanse ambassade in
Teheran vrij te krijgen, een persoonlijke aanval
gedaan op de ajatollah Chomeini.
Trudeau treedt af
OTTAWA (Reuter) - De Canadese
oud-premier Pierre Trudeau
heeft gisteren meegedeeld dat hij
zich als leider van de Liberale
Partij gaat terugtrekken. Hij ver
zocht het partijbestuur voor vol
gend jaar maart een speciale con
ventie te beleggen voor het kie
zen van zijn opvolger.
Trudeau was 11 jaar regeringslei
der, toen zijn partij op 22 mei jl.
bij de algemene verkiezingen
werd verslagen door de Progres
sieve Conservatieven van Joe
Clark. Sindsdien vormen de libe
ralen onder de nu 60-jarige Tru
deau de voornaamste oppositie
partij.
De woordvoerder van buitenlandse
zaken, Hodding Carter, gewaag
de van 'willens en wetens liegen
van de ajatollah' als oorzaak van
de anti-Amerikaanse rellen in
Pakistan die de Amerikaanse
ambassade in Islamabad in as
legden.
De zegsman van het Witte Huis, Jo-
dy Powell, zei dat Chomeini's
verklaring dat het Amerikaanse
imperialisme verantwoordelijk
was voor de aanval op de grote
moskee in Mekka, 'ten hemel
schreiend en volslagen
De woordenoorlog leverde in Was
hington gisteren de navolgende
verklaringen op:
de regering van Chomeini en
niet de bezetters van de Ameri
kaanse ambassade in Teheran is
verantwoordelijk voor het wel
zijn van de gegijzelden.,
die bezetters zijn gangsters die
hun gevangenen aan dezelfde
geestelijke pressie blootstellen
die in oorlogsdagen het hersen
spoelen van krijgsgevangenen
heette,
het is onzin dat de Verenigde
Staten en Israël medeplichtig
zijn aan de aanval op de grote
moskee in Mekka. Bedoeling
van deze aantijging was anti-
Amerikaanse rellen te veroor
zaken in Pakistan.
Diplomatie
Woordvoerder Hodding Carter zei
dat nog steeds langs diplomatie
ke weg geprobeerd werd de crisis
in Iran vreedzaam op te lossen,
niet alleen in Washington, maar
ook bij de Verenigde Naties in
New York en elders. Hij zei dat
deze inspanningen leidden tot
toenemende steun van de kant
van andere regeringen.
De vloot rond het vliegdekschip
"Kitty Hawk" met haar vijf deels
met geleide raketten bewapende
oorlogsschepen kan pas over een
dag of tien in het gebied van de
Perzische Golf arriveren. Evenals
het zich daar reeds bevindende
vliegdekschip "USS Midway" is
de "Kitty Hawk" bewapend met
aanvals- en verkenningsvliegtui
gen van diverse typen en ook he
likopters, maar geen van beide
schepen hebben eenheden mari
niers aan boord die landingen
kunnen uitvoeren, zo heeft het
Amerikaanse ministerie van de
fensie gisteren bekendgemaakt.
Van de vloot in de Atlantische
Oceaan werden helikopterver
sterkingen overgebracht naar die
in de Stille Oceaan, over even
tuele verdere maatregelen werd
niets meegedeeld.
De Amerikaanse strijdkrachten
zijn tot dusverre niet in staat van
paraatheid gebracht. Dit gold
volgens een woordvoerder van
het hoofdkwartier in Stuttgart
ook voor de troepen in Europa,
maar uit Brussel kwam een - door
dezelfde woordvoerder tegenge
sproken - bericht, dat in de nacht
maandag op dinsdag een eenheid
Amerikaanse parachutisten was
overgevlogen van een basis in
West-Duitsland naar Zuid-Italië.
WIESBADEN - De 13 Amerikanen die uit de ambassade in Teheran werden vrijgelaten .verschenen gisteren in
Wiesbaden voor de pers. Uit ondervragingen zou zijn gebleken dat de gegijzelden m Teheran aan hersenspoelin
gen worden onderworpen.
Hersenspoeling
De Amerikaanse gijzelaars die in de
Amerikaanse ambassade in Te
heran in gijzeling worden gehou
den, worden op zeer systemati
sche en geperfectioneerde wijze
aan hersenspoeling onderwor
pen. Dit is gisteren van de zijde
van het Witte Huis meegedeeld.
Een en ander is volgens het Witte
Huis gebleken uit ondervraging
en observatie van de 13 vrijgela
ten gijzelaars - 5 vrouwen en 8
zwarten - in de Westduitse stad
Wiesbaden.
Zo heeft men de gijzelaars valse do
cumenten en inlichtingen ver
strekt die de indruk moesten
wekken dat de Amerikaanse re
gering en publieke opinie niet in
hun lot zyn geïnteresseerd. Bo
vendien worden de gijzelaars van
elkaar afgezonderd en zijn hun
handen, behalve tijdens de maal
tijden, voortdurend gebonden.
De 13 gijzelaars, die deze week op
bevel van Chomeini werden vrij
gelaten zouden vandaag in Was
hington aankomen. Zij worden
verwelkomd door de Amerikaan-
De studenten die de Amerikaanse
ambassade in Teheran bezet
houden, hebben gisteren ge
dreigd alle 49 Amerikaanse gij
zelaars te doden en de ambassade
op te blazen als Amerika een mili
taire bevrijdingsactie zou onder
nemen. Zij maakten dit bekend
in een communiqué, dat door de
staatsradio is uitgezonden en
voegden eraan toe. dat iedere
amerikaan in Iran in dat geval
zijn leven niet zeker zou zijn.
ADVERTENTIE
EQiNU volop n
voor heerlijke gerechten gezellige snacks.
Tomaten gevuld met garnalen en mayonaise
Garnalencroquetten Garnalencocktail
Garnalensla Garnalensaus bij visgerechten
Broodjes gevuld met garnalen
Doe meer met vis, omdat 't zo lekker is.
Produktschap voor Vis en Visprodukten, 's-Gravenhage
„Kosigin had
hartaanval
LONDEN (AFP) - Volgens de cor
respondent van de Financial Ti
mes in Moskou heeft premier
Alexei Kosigin van de Sowjet-
Unie enkele weken geleden een
hartaanval gehad en kan hij de
komende maanden niet werken.
Volgens de correspondent wordt
het congres van de Russische
Communistische Partij dat in de
herfst van 1980 zou worden ge
houden, een half jaar vervroegd
om de 75-jarige Kosigin in staat
te stellen zijn vertrek uit de poli
tiek bekend te maken en het pre
sident Brezjnjev mogelijk te ma
ken een deel van zijn verant
woordelijkheden over te dragen.
(Van onze correspondenten)
TUNIS (GPD/UPI) - De dramati
sche ontwikkelingen in Mekka,
Iran en Islamabad hebben de
Arabische topconferentie in Tu
nis niet overhaast kunnen doen
beëindigen. De „puur Arabische"
zaken en tegenstellingen zijn be
langrijker gebleken dan de „reli
gieuze fanatici" in Mekka en de
studentenrellen in Pakistan.
Aanvankelijk dacht men gisteren
in Tunis, waar de ministers van
buitenlandse zaken bijeen zijn,
dat de bezetters in Mekka Cho-
meini-aanhangers zouden zijn.
Later op de dag nam de verwar
ring over de religieuze richting en
nationaliteit van de bezetters toe.
Aan de andere kant heeft men bij
verschillende Arabische delega
ties in Tunis z'n twijfels over de
officiële Saoedische theorie dat
het bij de bezetting in Mekka om
„religieuze fanatici" zou
gaan.
De Saoedische delegatieleider in
Tunis, prins Fadh Bin Abdel
Aziz, toonde zich onberoerd over
de gebeurtenissen in zijn land.
Woensdag was er sprake van dat
hij hals over kop naar huis zou
terugkeren, maar Fahd is in Tu
nis gebleven en heeft daar van
daan de tegenacties van de Saoe
dische autoriteiten bij de bezet
ting in Mekka geleid.
Zonder de verantwoordelijkheid in
Chomeini's slippers te willen
schuiven, sluiten de Arabische
delegaties in Tunis niet uit dat de
bezetting van de Amerikaanse
ambassade in Teheran als voor
beeld gediend heeft voor de be
zetters in Mekka. Chomeini zelf
wijst elke verantwoordelijkheid
voor Mekka van de hand.
De leider van de PLO schreeuwde
naar de president van Libanon,
drie Iraniërs verschenen zonder
te zijn uitgenodigd aan de poort
en de hoop van de Arabische Liga
dat de top-conferentie van Tunis
een 'top van de solidariteit' zou
zijn, vloog het raam uit.
Het gevolg was een avond extra
werk voor de Arabische top - zoe
ken naar een compromis inzake
het kruitvat dat Libanons zuiden
is en het leggen van diplomatiek
contact met de Iraniërs, die zelfs
geen lid van de Arabische Liga
zijn.
Elke hoop dat de top op vreedzame
manier zou aflopen en waarnaar
de meeste deelnemers zichtbaar
streefden, vervloog toen presi
dent Elias Sarkis van Libanon
deed wat men had voorspeld: het
afwijzen van wat voor compro
mis over het zuiden van zijn land
ook.
Sarkis zei dat Libanons standpunt
onwrikbaar was - dat het nog
steeds eist dat de Palestijnse
guerrillastrijders ophouden met
het gebruiken van Libanees
grondgebied als lanceerbasis
voor aanvallen op Israël en dat zij
een punt zetten achter guerrilla-
acties vanuit de hoofdstad Bei
roet.
Arafat had het niet meer. "Dit had
den we niet uit uw mond mogen
horen. Dit is taal van Israël", riep
hü.
Het was de eerste openlijke uitbar
sting op een conferentie waarop
de spanning geleidelijk hoger
werd door crisis na crisis.
Britten weigeren schadevergoeding
LUSAKA (UPI) - De Britse rege
ring heeft gisteren Zambia laten
weten dat zij geen schadevergoe
ding zal betalen voor de vernie
lingen die Rhodesische troepen
begin deze week in dit land heb
ben aangericht. De Zambiaanse
president Kaunda had dit in een
televisierede van de Britten
geëist omdat zijns inziens Rho-
desië onder de Britse verant
woordelijkheid valt.
Bij de Rhodesische militaire acties
in Zambia werden belangrijke
weg- en spoorverbindingen ver
nield, waardoor dit land nu nog
slechts overéén spoorverbinding
- via Zimbabwe-Rhodesie - met
zee beschikt.
De Britse hoge commissaris in de
Zambiaanse hoofdstad Lusaka,
Sir Leonard Allison, verklaarde
dat zijn regering met de Zambia-
nen sympathiseert, maar dat zij
desondanks geen enkele schade
vergoeding zal betalen.
De 'Times of Zambia' beschuldigde
Londen ervan dat het de Rhode
sische troepen heeft gesteund.
Volgens de krant worden de
Brits-Zambiaanse betrekkingen
gekenmerkt door een voortdu
rende instabiliteit, doordat de
opeenvolgende Britse regeringen
Rhodesie steeds "als een familie
lid" hebben behandeld.
Volgens inlichtingen uit Lusaka
zou als gevolg van de door Kaun
da afgekondigde mobilisatie de
sterkte van het Zambiaanse leger
- dat normaal 12.000 militairen
telt - met 8.000 manschappen zyn
toegenomen.
Chinese ingenieurs bouwen een
tijdelijke spoorlijn om het door
land ingesloten Zambia weereen
verbinding met de Indische Oce
aan te geven.
De nieuwe lyn die naar wordt ver
wacht binnen twee weken klaar
zal zijn, zou een vitale brug van de
Tazara-spoorlijn omzeilen, die
eerder al is opgeblazen door
Rhodesische troepen.
De CD A-kamerleden Scholten en
Gualtene van Wezel willen dat
minister Van der Klaauw in EG-
verband een actieplan tot hulp
aan Zambia gaat bepleiten
JERUZALEM - Premier Begin
dreigt af te treden als de fanatieke
religieuze organisatie Goesj
Emoniem niet vrijwillig de ne
derzetting Elon Moreh verlaat en
het op een krachtmeting met het
leger laat aankomen. Begin heeft
dat aan Goesj Emoniem meege
deeld. De leiders van Goesj Emo
niem vergaderen al twee dagen
en nachten om een besluit te ne
men, of zij zich bij het regerings
besluit neer moeten leggen dat zij
goedschiks of kwaadschiks Elon
Moreh binnen zes weken moeten
verlaten. Naar verluidt is een
meerderheid tegen ontrui
ming.
Begin plaatst echter Goesh Emo
niem voor een ernstig dilemma.
Het aftreden van het kabinet be
tekent vrijwel zeker vervroegde
verkiezingen en daarmee een te
rugkeer van de Arbeiderspartij in
de regering. Van de kant van een
regering van Shimon Peres kan
Goesj Emoniem op veel minder
medewerking rekenen dan van
Menachem Begin.
Aan de andere kant zijn realistische
politieke overwegingen nooit van
doorslaggevende aard geweest
voor Goesj Emoniem. Zij blijven
van de regering eisen dat Judea
en Samana niet langer als bezet
Sneeuwstormen
WASHINGTON (AFP) - In drie sta
ten in het westen van Amerika,
Colorado, Wyoming en Nebras-
ka, woedt al sinds vierentwintig
uur een sneeuwstorm die tot
dusver aan zeven mensen het le
ven heeft gekost.
In de drie staten zijn de meeste au
towegen en scholen gesloten. De
sneeuw ligt hier en daar 60 cm
hoog.
In Cheyenne in Wyoming heeft de
nationale garde een zeventigtal
ingesneeuwde automobilisten
moeten uitgraven die de hele
nacht in hun wagens hadden ge
zeten.
gebied worden beschouwd, doch
als een integraal deel van het land
Israël. Begin kan aan die eis niet
voldoen, hoe graag hij ook zou
willen, omdat hij door de ak
koorden van Camp David is ge
bonden.
Gisteren werden 12,5 hectare aan
de Arabische landeigenaren van
het dorp Rujeifc teruggegeven,
zoals het hooggerechtshof heeft
bevolen. Volgens een regerings
besluit zullen de overgebleven 50
hectaren waarop de huizen van
de nederzetting zich bevinden,
ook ontruimd worden binnen
vier of zes weken. Pas als Goesj
Emoniem toezegt vrywillig Elon
Moreh te ontruimen, zullen de
werkzaamheden beginnen om
een andere plaats in de buurt in te
richten voor de nederzetting Elon
Moreh. De regering heeft Goesj
Emoniem een ultimatum van tien
dagen gesteld.
Italië: twee
agenten gedood
GENUA (AFP) - Twee Italiaanse
politieagenten zijn gisterochtend
doodgeschoten in Sampierdare-
na, in de buurt van Genua, door
vier mannen die het vuur op hen
openden in een bar.
De twee slachtoffers werden ver
rast toen zy in een café een kopje
koffie dronken.
De politie heeft onmiddellijk weg
versperringen opgeworpen in de
gehele omgeving. In een anoniem
telefoontje met het plaatselyke
blad Corrière Mercantie hebben
de Rode Brigades zich verant
woordelijk gesteld voor de aan
slag op de twee agenten.
In het anonieme telefoontje werd
gezegd dat mi n m. t dtMO lil dl
arbeider Francesco Berardi wilde
wreken. Berardi was vorig jaar
gevangen genomen toen hij in
Genua pamfletten van de "Rode
Brigades" uitdeelde. Vorige
maand heeft hij in de gevangenis
zelfmoord gepleegd.
