Eenwording een kwestie van tijd
mtimriiiiiEü
Themazondag over hulpverlening
KERKDIENSTEN
"Samen op weg", een proces dat niet meer te keren is
"Samen op weg", het gevleugelde motto waaronder gereformeerden en her
vormden in dit land bezig zijn hun scheidsmuren te slechten, is welbeschouwd
maar een klein probleem, gezien tegen de grote politieke en maatschappelijke
vragen van onze tijd. Dominee Barend Jan Aalbers (50) - een paar jaar geleden
vrijgesteld om hervormden en gereformeerden samen op weg te helpen.- vindt
dat deze kerken ook veel te dicht bij elkaar liggen om van "wezenlijke proble
men" in hun werken aan eenwording te kunnen spreken. "Wij hebben dezelfde
belijdenisgeschriften en dezelfde kerkstructuur. Eenwording is dan nog een
kwestie van tijd. Veel jongeren zijn niet bereid de erfenis van een verdeelde
kerk op zich te nemen"
Intussen kan het ideaal van
"Samen op weg" in plaatse
lijke samenlevingen nog wel
op hardnekkige weerstanden
stuiten. Zelfs waar men en
thousiast samen is begonnen,
kan er door allerlei oorzaken,
soms niet eens duidelijk aan
wijsbaar, zomaar de klad in
komen. Hier en daar doet zich
een stilstand voor. En som
migen lijken daarin nog te be
rusten ook. Vooral niet te
hard van stapel lopen. Waar
leidt het allemaal toe?
Ds. Aalbers, secretaris van de
"Raad van deputaten Samen
op weg" - "raad' is een ty
pisch hervormd, "deputaten"
een gereformeerd begrip -
reist in zijn functie stad en
land af. In kerkeraadsverga-
deringen en op gemeente
avonden geeft hij adviezen en
probeert hij er de vaart in te
houden, want een pas-op-de-
plaats mag dan soms gewenst
zijn, zijn beleid is erop gericht
de plaatselijke kerken vooruit
te helpen. Zo was hij dezer
dagen in het Friese stadje Slo
ten. Men had er behoefte aan
een injectie van buitenaf om
een impasse in de samenwer
king te doorbreken. Aalbers
zei daar "Het is een zonde
voor God als kerken verdeeld
blijven omdat het altijd zo is
geweest. Wij zullen eerlijk de
vraag moeten beantwoorden
of de nog bestaande ver
schillen tussen hervormd an
gereformeerd zo groot en diep
zijn dat ze een motief vormen
om gescheiden te blijven
doorleven"
Gevoeligheden
Aalbers, zelf gereformeerd, is
geen dromerige idealist, de
ogen sluitend voor de werke
lijkheid.
"Je kunt nog zo mooi praten'
over de principiële noodzaak
van eenwording, maar in een
samenleving waar de rollen
zijn verdeeld loopt het idea
lisme vaak stuk op de be
staande situatie. Helaas moe
ten we constateren dat allerlei
persoonlijke en sociale ge
voeligheden prevaleren bo
ven onze gemeenschappelij
ke band aan Christus. Mense
lijke overwegingen wegen
zwaarder dan de liefde tot
God".
"Samen op weg" blijkt dan ook
het best te wortelen op plaat
sen waar die oude gevoelig
heden geen kans hebben, zo
als in nieuwe wijken en in
pionierssituaties (de nieuwe
polders bijvoorbeeld), waar
iedereen met een schone lei
begint. Of waar door het op
heffen van predikantsplaat
sen en de ontvolking het ver
leden geen obstakel meer is.
Daar geldt nog slechts de
vraag naar de toekomst. Het
moet toch voor ieder duide
lijk zijn dat in die omstandig
heden alleen een eensgezinde
kerk nog iets voor haar omge
ving kan betekenen. De
"weelde" van de apartheid
kan zij zich steeds minder
veroorloven.
"Samen op weg" speelt nu al in
meer dan honderd plaatsen.
Gezien alle hindernissen die
de betrokken gemeenten
daarvoor hebben moeten
nemen - en dat nóg moeten
doen - is dit een heel belang
rijk gegeven in de kerkelijke
oecumene van Nederland.
Een analyse van al die vor
men van samenwerking en
van de redenen daarachter
zou leerzaam en interessant
zijn. De economie zal in dit
proces zeker een rol spelen,
maar ook groeit het besef dat
de generatie van nü - op weg
naar het jaar 2000 - verplicht
is de breuken uit de vorige
eeuw te helen, waar dat maar
mogelijk is. Ze is dat al ver
plicht aan zichzelf, maar nog
meer aan het komende ge
slacht.
Kleine kringen
Als "Samen op weg" plaatse
lijk geen vorderingen (meer)
maakt, hoeft dat nog geen
onwil en zelfgenoegzaam
heid te zijn. Soms is het ge
woon onduidelijk hoe men
verder zou kunnen.
Aalbers gaf in Sloten het advies,
een concreet plan op te stel
len. "Je kunt niet eeuwig met
elkaar blijven praten. Er moet
ook wat van komen. Er komt
een moment dat er spijkers
met koppen geslagen moeten
worden".
De kerkeraden zetten de mars
route uit. Er komt echter al
leen een plan op tafel als de
beide kerkeraden voltallig
aanwezig zijn. Ook de tegen
standers en de twijfelaars
moeten erin betrokken wor
den. Ds. Aalbers deed de sug
gestie, het vooral in kleine
kringen te zoeken. "Geza
WOUTERS
....aanloop, sprong, aankomsi.i..
menlijke diensten zijn aardig,
maar veel belangrijker is het
dat gemeenteleden elkaar
ontmoeten: catechisanten,
bejaarden, deelnemers aan
gespreksgroepen en bijbel
kringen. Vooral in vorming
en toerusting zullen we moe
ten samenwerken". De mid-
dagdienst, voorzover in beide
kerken nog in tact, is bij uit
stek geschikt om de gemeen
te toe te rusten. 'Die zou je in
elk geval samen moeten hou
den"
Oude voorstelling
Op de kernvraag hoe zwaar ge
reformeerden in deze tijd nog
moeten tillen aan het aloude
verschil tussen de Hervorm
de Kerk als "volkskerk" -
waar iedereen kan binnen
komen - en hun eigen strak
kere structuur als belijdende
kerk, antwoordde ds. Aalbers
dat die voorstelling van zaken
na 1951 niet meer opgaat. In
dat jaar kreeg de Hervormde
Kerk een nieuwe kerkorde.
En die maakte juist een eind
aan de bestuurlijke organisa
tie die in de vorige eeuw mede
oorzaak van afscheidingen is
geweest. "De geweldige
vooruitgang in de toenade
ring tussen de beide kerken is
zonder de kerkorde van '51
ondenkbaar. Daarmee was de
belangrijkste voorwaarde
vervuld voor een gesprek tus
sen de twee kerken. De Her
vormde Kerk is een Christus-
belijdende kerk. Het is de
vraag of de gereformeerden
dit wel voldoende op zijn
waarde hebben geschat"
Hiermee wilde Aalbers ook
weer niet ontkennen dat er
vanuit de geschiedenis en de
traditie wel degelijk karak
terverschillen zijn. "Her
vormden trekken de grenzen
van de kerk liever niet al te
scherp, gereformeerden wel.
Hervormden denken meer in
de ruimte. Het zijn twee ac
centen die evenveel gel
dingskracht hebben en elkaar
uitstekend aanvullen. In het
evangelie kom je die accenten
ook tegen".
De "schuldvraag" maakte de
secretaris van "Samen op
weg" erg huiverig. "Als het
over schuld gaat, is het
christelijker bij jezelf te be
ginnen. Schuld is er bij alle
kerken, want een gedeelde
christenheid is principieel
volstrekt onmogelijk". Daar
om zette hij de solidariteit
voorop. "De generaties die na
ons komen zijn gebaat bij
christelijke eenheid"
Inspiratie-synode
Dominee D. N. Wouters (Am
sterdam, 49, gereformeerd) is
voorzitter van de raad van
deputaten "Samen op weg"
Hij typeert in het laatste
nummer van het blad Kerk
informatiede jaren 60 als de
aanlooptot deze ontwikke
ling en de jaren 70 als de
"sprong". "Komen wij, nu de
jaren 80 vlak vóór ons liggen,
in de fase van de aankomst?",
zo vraagt hij.
De onlangs in Lunteren gehou
den derde gecombineerde
vergadering van de hervorm
de en gereformeerde synode
noemt Wouters voor "Samen
op weg" de "inspiratie-syno
de 1979". "Er was een grote
mate van eensgezindheid en
verbondenheid, van herken
ning en inspiratie. Op geen
enkel moment werd iets
zichtbaar van een breuklijn.
Behalve aan het dubbele getal
van de aanwezigen was het
nauwelijks te merken dat hier
de afgevaardigden van twee
onderscheiden kerken aan
wezig waren. Er was het dui
delijke verlangen, als kerk zó
te spreken dat wij voor jonge
ren die van de gemeente drei-
LEIDERDORP - De hervormden en
gereformeerden in Leiderdorp
houden morgen een themazondag
over het onderwerp "hulpverle
ning". De morgendiensten in de
Dorpskerk (10 uur), de Hoofd-
straatkerk(lO) en de Scheppings-
kerk (9 en 1030) staan in het teken
daarvan.
Na de dienst van half 11 in de
Scheppingskerk zal op verschil
lende manieren op dit thema
worden ingegaan. Tussen half 12
en kwart over 12 kan men onder
het genot van koffie een "kreten-
bord" invullen over hulp vragen
en verlenen. Tot half 2 zijn er ac
tiviteiten zoals een lopend gan
zenbord een rollenspel, een mime-
gen te vervreemden ver
staanbaar zijn"
Alle kerkeraden van de beide
kerken zal worden gevraagd,
de nota's over "samen kerk
zijn in de nabije toekomst" in
gezamenlijke vergaderingen
te bespreken. Plaatselijk en
synodaal zijn er goede vorde
ringen. Ook de contacten tus
sen de hervormde organen
van bijstand en de gerefor
meerde deputaatschappen
worden hechter. Op zen-
dingsgebied werkt men tóe
naar geleidelijke integratie.
Alleen op regionaal en pro
vinciaal niveau is de samen
werking nog nauwelijks op
gang gekomen. De ongelijke
grenzen van de regio's zijn
hiervan een oorzaak.
Voor de nabije toekomst acht
Aalbers vier dingen van groot
belang: de kerkelijke gren
zen, met name regionaal
(classicaal), moeten meer ge
lijk worden; er wordt gewerkt
aan een "kerkmodel" voor
toekomstige eenwording; in
afwachting daarvan moet een
"tussen-kerkorde" worden
en praatgroep en een filmpro
gramma voor de kinderen in de
school De HoutkampNa een soep
en stokbroodmaaltijd om half 2 is
een gespreksronde geprogram
meerd met als afronding de
vraag wat dit alles nu oplevert
De avonddienst (630) in de Dorps
kerk begint met een vespervie
ring. Daarna zal een forum van
vier of vijf mensen het onderwerp
"hulp verlenen en vragen" vanuit
verschillende invalshoeken (ge
zondheidszorg, vrijwillige hulp
verlening, diaconie en kerkelijke
gemeente) toelichten. De bedoe
ling is met de kerkgangers daar
over te praten. De plaatselijke
predikant G. van Loenen heeft
voor dit gesprek,naar aanleiding
geformuleerd zodat plaatse
lijke federaties die nü ont
staan niet in een luchtledig te
recht komen; alle organen
van bijstand is gevraagd, uit
sluitsel te geven over de mo
gelijkheden om vóór 1981 tot
ingrijpende samenwerking te
komen. Over de harmonise
ring van de regionale grenzen
kan de in 1982 te houden ge
combineerde synode een
rapport tegemoet zien.
Teken van hoop
"Samen op weg" twijfelt niet
aan de zin van zijn opdracht,
hoe ingewikkeld en moei
zaam die ook is. De uitspraak
in de in oktober gehouden
gemeenschappelijke synode
dat een proces van eenwor
ding op gang is gekomen dat
"onomkeerbaar" is werd door
geen van de afgevaardigden
tegengesproken. Ook de her
vormde gereformeerde-bon-
ders zijn zich daarvan terdege
bewust. In het begin, toen de
invloed van "Samen op weg"
nog onduidelijk was, konden
zij het zich nog veroorloven
afzijdig te blijven. De voor
mannen zijn nu wel tot de
ontdekking gekomen dat
juist de bewaking van het ei
gen karakter van hun kerk
vraagt om serieuze doorden
king van de gedachten achter
"Samen op weg".
De hervormde rechtervleugel
heeft zo zijn eigen bedenkin
gen tegen een samengaan met
gereformeerden die steeds
minder waarde lijken te hech
ten aan de klassieke belijde
nis. Met moderne theologen
als Kuitert en Wiersinga in
huis kun je van deze broeder
lijke samenwoning niet ver
wachten dat ze de "Waarheid"
zal dienen. Zeker niet naar re
formatorische trant. En dié
wil de Gereformeerde Bond
uitdrukkelijk verdedigen en
verbreiden.
Het zou te gek zijn om los te lo
pen als in dit stadium "Samen
op weg" nog zou stranden. De
opmerkingen en voorstellen
ter synode bevestigden deze
opvatting. Ds. Wouters: "Die
concentratie op éénen de
zelfde weg is een teken van
hoop"
S. J. DE GROOT
van de preek in de morgendienst,
enkele gedachten op schrift ge
steld, zoals: "God leert mensen
kijken; leer zien met je hart", "Wie
verlost, bevrijd is, is niet met zich
zelf bezig; is beschikbaar voor
anderen" en "Hulp verlenen kan
pas als je hulpvrager bent ge
weest"
De werkgroep "Nieuwe levensstijl"
van de Leiderdorpse kerken heeft
deze themazondag mede voorbe
reid. Zij heeft onder meer tot taak.
van tijd tot tijd binnen de kerken
bepaalde thema's aan de orde te
stellen. Een van de predikanten
maakte in overleg met de groep
een preekschets die de andere
dienstdoende predikanten als
handvat voor hun eigen dienst
zullen gebruiken.
ZATERDAG 17 NOVEMBER 1979
Zangdiensten. Aan de zang-
dienst die morgenmiddag om 5
uur in de Bevrijdingskerk (Mont-
gomerystraat, Zuid-West) in Lei
den wordt gehouden werken mee
een zangkoor uit het Zeeuwse
Oosterland en de organist Flip
Poort. De vroegere hervormde
predikant van Zuid-West ds.
M.H. Boogert, nu te Apeldoorn, is
de voorganger.
Het Leger des Heils te Leiden heeft
morgenavond om half 8 een
zangdienst in de Vredeskerk
(Burggravenlaan). Het eigen mu
ziekkorps en de eigen zangbriga
de werken mee. Kapiteit R.B.
Poppema verzorgt de prediking.
Van kwart over 7 af is er inleiden
de muziek.
Jongerenkoor. Vanavond (zater
dag) om 7 uur verleent het jonge
renkoor van De Menswording
(Leiderdorp) in de rooms-katho-
lieke kerk "Maria Presentatie" te
Roelofarendsveen medewerking
aan een viering onder het thema:
"Wanordeen dan?"
Jongerensynode. De jongeren-
synode binnen de Gereformeer
de Kerken, die het programma
van de algemene (generale) sy
node op de voet volgt, wordt
voortgezet. Daartoe werd in
Amersfoort besloten, ondanks de
weinig optimistische toon in het
eindverslag van de eerste jonge
rensynode.
Beroepingswerk. Hervormde
Kerk: Beroepen te Nieuw-Loos-
drecht A. Schipper Willemstad:
aangenomen naar Veenendaal
(deelgemeente, derde predi
kantsplaats) P. Warners Zeist;
bedankt voor Leeuwarden L.
Gulmans Buitenpost.
Gereformeerde Kerken: aange
nomen naar Akkrum kandidaat
F. Weeda Winterswijk, naar Fra-
neker (voor zendingsdienst in
Chili) kandidaat J.H. de Wit
Oegstgeest.
Baptistengemeenten: bedankt
voor Heerenveen J.H.Hofman
Stadskanaal.
Kernenergie. De synode van de
Evangelisch-Lutherse Kerk in
Mecklenburg (Oost-Duitsland)
heeft opgeroepen tot een openlij
ke discussie over de gevaren van
kernenergie. Dit is de eerste keer
dat dit onderwerp in dit (com
munistische) land in de open
baarheid wordt gebracht. Ge
woonlijk wordt daar over het ge
bruik van kernenergie gezwegen.
De synode pleit voor beperking van
dit gebruik en voor besteding van
vrijkomende gelden aan milieu
bescherming en gezondheids
zorg. Tussen politici, weten
schappers en theologen moet
hierover een gesprek komen, zo
vindt zij.
Een hoofdlijn in deze schets is dat
hulpverlening van "leken" naast
de beroepshulp zeker niet overbo
dig is. Methodiek is belangrijk,
maar ook menselijke intuïtie,
warmte en gezond verstand.
Kernpunt in dé hulpverlening is
de verandering van de gezind
heid: leren luisteren, niet komen
met pasklare antwoorden, ver
driet soms de vrije loop laten, de
ander in ootmoedigheid beter
achten dan zichzelf. Hulpverlener
en hulpvrager hebben elkaar no
dig.
Op dit alles kunnen belangstellen
den morgen in Leiderdorp meer
zicht krijgen.
LEIDEN-Herv. gem.: Hooglandse Kerk
10 ds. Langenbach, 11.45 oecumenische
dienst; Marekerk 10 dr. Meijers, 5 ds.
Talsma Den Haag; Maranathakerk (L.
Morsweg) 10 ds. Koolstra; Regenboog
(Merenwijk) 9.30 ds. Hortensius, 11.15
ds. Hortensius en pastor Van Well;
Bethlehemkerk (Driftstr.) 10 ds. Panne-
koek; Bevrijdingskerk (ZW) 10.30 ds.
Eekhof, 5 ds. Boogert, zangdienst; Vre
deskerk 10 mevr. ds. De Mey; Waalse
kerk 10.30 ds. Ribs; Acad. Ziekenhuis
10.15 ds. Bakker; Diac. huis 10.30 ds. Van
't Hof; Endegeest 9.30; Petrakerk
(Noord) 10.30 hr. Terpstra. dovendienst;
jeugdkapel Vredeskerk 10 hr. Lagerwerf
Leiderdorp; jeugdkapel Bevrijdings
kerk ZW 10.30 hr. Laman jr.. Geref.
Kerk: Zuiderkerk 10 ds. v.d. Zwaan; Pe
trakerk 10 ds. Gesink; Oude Vest 10 ds.
Bouma Noordwijk, 7 ds. Koolstra;
Maranathakerk zie herv.; Bevrijdings
kerk 9 dr. Vlijm, 5 ds. Boogert, zang
dienst; Groenhoven 10 mevr. Van Keu
len. Dolerende Noodgemeente Groot
Leiden (Pieterskerkstraat 1): 9 en 5 hr.
Veth. Geref. Kerk Vrijg. (Herengracht
70): 10 ds. Gootjes, 5 leesdienst Chr. Ge
ref. Kerk (Steenschuur 9): 10 en 5 ds.
Moerdijk Rozenburg, avondmaal. Geref.
Gem. (N. Rijn): 10 en 4.30 ds. Boogaard.
Geref. Gem. in Ned. (Bethl. kerk Drift-
straat): 11.30 dr. Locher. Re-
monstr.-Doopsgez. Gem. (Pieterskerk-
straat 1): 10.30 ds. Kuipers, gezinsdienst,
medewerking van het koor. Baptisten
gemeente (O. Rijn 3): 10 ds. Bosveld, met
koor. Evang. Christengemeenschap
Middelstegracht 3): 10 hr Dikkes. Zen
dingswerk Middemachtsroep (Zoe-
terw.singel 21): 5 nam. hr. Hoogerwaard.
Evengeliecentrum Zijlsingel 2: zond. 10
en dinsd, 8 hr. Zijlstra, vrijdag 23 nov. 8
jeugdbijeenkomst. Pinkergemeente (O.
Rijn 3): 3 evang. v.d. Bergh. Leger des
Heils (Hooigracht): 10 en 7.30. Nieuw-
Apost. Kerk (H. Rijndijk 24): 9.30 en 4.
woe. 8. Christian Science (Steenschuur
6y. 10.30. Kerk van J. Chr. v.d Heiligen
der L. Dagen (Steenschuur 6): 10.15. Ze
vendedagadventisten (Lokhorstkerk):
elke zat. 9.45 bijbelstudie, 11 prediking.
Oud Kath. Kerk (Zoeterw. singel): 10 h
mis. Vrij. Kath. Kerk (Vreewijkstraat):
geen dienst Rooms-Kath. kerken:
Haagweg zat. 7, zond. 9 en 10.45; Heren
singel zat. 7, zond. 8.30 en 11; Rijndijk
zat. 7, zond. 9.30 en 11.30; Steenschuur
zat. 10 en 7, zond. 8.30, 10, 11.30, 6 en 7
Boshuizerlaan zat. 7, zond. 9.30 en 11,
Lammenschansweg zat. 7, zond. 9, 10.30
en 12; Haarlemmerstraat zat. 7, zond.
9.30, 10.45 en 12.15.
ABBENES - Herv. Gem.: 9.30 ds. Den
AARLANDERVEEN - Herv. Gem.. 10
mevr. ds. Westra, 7 ds. Oostenburg Rid
derkerk. Geref. Kerk: 10 ds. Vree, 6.30
ds. Stolk. Chr. Geref. Kerk: 9.30 dienst,
5.30 ds. Den Hartog. R.K. Kerk: zat. 7
zond. 7.30 en 10.30.
ALPHEN AAN DEN RIJN - Herv. Gem.
Adventskerk 10 ds. Heijmans Boskoop,
5 ds. Zoutendijk Noorden; Kruiskerk 10
hr. Tazelaar; Opstand, kerk 10 ds. v.d.
Heiden,'6.30 ds. Bogers; Nabij 10 jeugd
kapel; G. Herderkerk 9 ds. Moll, 6.30 ds.
Hoogendijk; De Bron 10.30 ds. Moll, 6.30
ds. Verheul; Ashram 9.30 ds. Verheul;
Onderweg 10 ds. Oort; Sionskerk 9.30 en
6.30 ds. Ouwendijk. Geref. Kerk: Mar.
kerk 10 ds. Tenijnenhuis, 6.30 ds. v. Wijk
A.dam; Salv. kerk 10 ds. v. Wijk, 6.30 ds.
Tenijenhuis; G. Herderkerk 10.30 ds. v.d.
Ree; De Bron 9 ds. v.d. Ree, 10 ds. Koers.
Zie ook herv. gemeente. Geref. Kerk
Vrijgemaakt- 8.45 leesdienst. 6.30 ds.
Borgdorff. Ned. Geref. Kerk: 9.30 ds.
Waagmeester, 4.30 ds. Roukema (Wil-
lemstraat 47). Chr. Geref. Kerk: 9.30 en
4.30 ds. Hamstra. Oud Geref. Gemeente:
9.30 en 4. Baptistengemeente: 10 evang.
Verkerk, 6.30 ds. Koekkoek; Baptisten
gemeente: Noord (Sportlaan) 10 hr. Vis
ser. Volle Evang. Gem. (school Prelude-
weg): 10 hr. De Jong. Leger des Heils: 10
en 6.30, Corn, de Vlamingstr.: Pinkster
gemeente Bethel (R.-Kruisgebouw): 6
nam. Pinkstergemeente Alphen
(R.-Kruisgebouw): 10 voorm. R.K. Ker
ken: Bon. kerk zat. 7, zond. 9.45 en 11.30;
Piuskerk zat. 7, zond. 10.30 en 11.45, De
Bron zat. 7, zond. y en 11.30.
BENTHUIZEN - Herv. Gem.: 9.30 en 6
ds. Exalto. Geref. Gem.: 9.30 leesdienst.
3.30 ds. Driessen, woe. 21 nov. 9.30,3 en 7
ds. Driessen dankdag.
BODEGRAVEN - Hen- Gem.: Dorps
kerk 10 ds. Droogers, 6.30 ds. Richter
Salv. kerk 10 ds. De Vreugd. 6.30 ds.
Droogers; Bethl. kerk 10 ds. Richter, 6.30
ds. De Vreugd. Geref. Kerk: 10 ds.
Bloemkolk Hilversum, 6.30 ds. Wieringa
Z. meer. Avondmaal. Ned. Geref. Kerk:
9.30 en 4 ds. Borgdorff.
BOSKOOP - Herv. Gem.: 9.30 dienst,
6.30 ds. Stelwagen; De Stek 9.30 dr
Haitsma. Avondmaal.
Geref. Kerk: 9.30 en 5 ds. Omta. Chr. Ge
ref. Kerk: 9.30 en 5 ds. v, Langevelde.
Geref. Gem.: 9.30 en 6. Opwekkingsge
meente (Concordia): 9.30. Verg. v.'Gelo
vigen (Nieuwstraat): 9.30 en 5. R.K. ker
ken: zat. 5.30 en 7, zond. 9.30 en 11.
HAZERSWOUDE - Herv. Gem.: 9.30 ds.
v.d. Bosch Gorinchem, 6.30 ds. Harte-
veld R.dam. Geref. Kerk: 10 en 5 ds. v.d.
Hout. R.K. kerk: dorp zat. 7, zond. 8 en
10; Rijndijk zond. 10; Anker zat. 7, zond.
9.30 en 11.15.
HILLEGOM - Herv. Gem.: '0 ds. Rotu-
fusz, 5 ds. Baas, Sassenheim, in geref.
kerk. Geref. kerk: 10 ds. v.d. Wal. 5 ds.
Baas. Chr. Geref. Kerk: 10 en 5 ds. Bies-
ma. R.K. kerk: Mart.kerk zat. 7, zond.
8.30, 10, 11.30 en 12.45; Jozefkerk zat. 7
zond. 8.30, 10 en 11.30.
HOOGMADE - Herv. Gem.: 10 dr. v.
Vliet. R.K, Kerk: zat. 7, zond. 10.
DE KAAG - Herv. Gem.: 10 ds. Kolk
man, avondmaal. R.K. Kerk: zat. 7, zond.
8 en 10.
KATWIJK AAN DEN RIJN - Herv.
Gem.: Dorpskerk 10 ds. Aartens, 6 ds.
Gebraad; Ontmoetingskerk 10 ds. Ge
braad. 6.30 ds. Aarents. Geref. kerk: 9.30
ds. Vrolijk, 5 ds. Kersten. R.K. Kerk: zat.
7. zond. 9.30 en 11.15.
KATWIJK AAN ZEE - Herv. Gem.: N
kerk 10 ds. Schuurman. 6 ds. Vroegin-
dewey; Oude Kerk 10 ds. Arkeraats, 5.45
zang. 6 ds. Teygeler. jeugddienst; Ich-
thuskerk 10 hr. De Vos Barneveld, 5 ds.
Van Roon; Pniëlkerk 9.30 ds. Vink, 6 ds.
Arkeraats; Gr. v. Pr.sch. 10 ds. Visser;
Overduin 2 ds. Baas. Geref. Kerk:
Triumfatorkerk 9 en 10.30 ds. Kersten. 5
ds. Vrolijk. Geref. Kerk Vrijg.: 11 en 3 ds.
Breen. Ned. Geref. Kerk: 8.45 en 7 ds.
Roukema. Chr. Geref. Kerk: 10 en 5 ds.
v.d. Meij, 3 ds. v.d. Meij, aangepaste
dienst voor gehandicapten. Geref. Gem..
10 en 5. Volle Evang. Gem. (Voorstraat
100): 9.45.
KOUDEKERK AAN DEN RIJN - Herv
Gem.: 10 ds. v.d. Linden, 5 ds. Bogers,
Alphen. opendeurdienst, in geref. kerk.
Geref. Kerk: 10 mevr. Jacobi L. dorp, 5
ds. Bogers, Alphen, opendeurdienst.
LEIDERDORP - Herv Gem. en Geref.
Kerk: Dorpskerk 10 ds. Knorth, 6.30 ds.
Geursen; Hoofdstraatkerk 10 ds. Geur-
sen; Scheppingskerk 9 en 10.30 ds. Van
Loenen. Themazondag over hulpverle
ning. Leythenrode 10 ds. Lutmers, met
koor. Elis. ziekenhuis 11 ds. Mak. Baptis
tengemeente (wijkgebouw Zijlkwar-
tier): 10 br. Schouten, avondmaal. R.K.
Kerk: zat. 7, zond. 9, 10.30 en 12.
LEIMUIDEN - Herv. Gem.; 9.30 ds. De
Kruijf. Geref. kerk: 9.30 en 7 ds. Los,
avondmaal, zat. 3 nam. avondmaal voor
hen die zondag niet kunnen. R.K. Kerk:
zat. 7, zond. 7.30, 9.30 en 11.15.
LISSE - Herv. Gem.: Grote Kerk 10 ds.
De Gelder, 7 ds. 't Hooft, zangdienst;
Pauluskerk 10 ds. 't Hooft. Geref. Kerk:
10 mevr. Leitner, 7 dienst. Geref. Kerk
Vrijg.: 10 en 2.45 stud. Kuiper. Ned. Ge
ref. Kerk: 9 ds. Schuurman. 5 ds. Waag
meester (in Salvatori). Chr. Geref. Kerk:
10 en 4.30 ds. v Dijken. Geref Gem.: 10
en 4 ds. Hakkenberg. Oud Geref. Gem
9.30 en 3. R.K. Kerken: Agathakerk zat
7, zond. 10 en 11.30; Poelpolder zat. 1.
zond. 9 en 11.30; Mariakerk zat. 7, zond.
8.30,10 en 11.45; Engelbewaarders zat. 7
zond. 8, 9.30 en 5.45.
NIEUWKOOP - Herv. Gem.: 9.30 hr
Stam, 6.30 dr. Haitsma, Boskoop. Geref
Kerk: 9.30 en 6.30 ds. Nooteboom. Chr
Geref. Kerk: 9.30 dienst, 2.15 ds. Ham
stra. R.K. Kerk: zat. 7, zond. 7.30, 9 en
10.45.
NIEUWVEEN - Herv. Gem.: 9.30 ds Le-
feber. Alphen, 6.30 ds De Jong, Leiden.
Geref. Kerk: 9.30 kand. Van Wallinga, 7
ds Griffioen, Woerden. R.K. kerk: zat. 7.
zond. 9 en 11.
NIEUW-VENNEP - Herv. Gem.: 9.30 ds
Goverts, 7 ds Den Harder. Geref. Kerk:
9.30 ds Wijngaarden, 4.30 ds Rang. Chr
Geref. Kerk: 9.30 en 3 ds Visser. R.K.
Kerk: zat. 7, zond. 9.30 en 11.
NOORDEN - Herv. Gem.: 9.30 en 7 ds
Zoutendijk, avondmaal. Geref. Kerk
(Woerdense Verlaat): 10 hr Koenes, 7 ds
Schaafsma, Utrecht. R.K. Kerk: zat 7
zond. 9 en 10.30.
NOORDWIJK - Herv. Gem Voorstr. 10
dr Jansen; Vinkenlaan 5 dr Jansen; Sole
Mio 9 dr Jansen; Hoofdstr. 10 ds Keu-
ning; geref. kerk Hoofdstr. 5 ds Warnink;
De Rank 10 prof. dr Graafland, 3.30 hr
Visser, Gouda. Geref. Kerk: Hoofdstr. 10
ds Elgersma; Vinkenlaan 9.30 ds War
nink; v.d Bergh-stichting 11 ds De Wit
Lisse. Zie ook herv. gemeente. Ned.
Pi ot. Bond: 10.30 ds Bruinsma Den Haag
(aula Oude Zeeweg). R.K. Kerken: Zee
9.30 en 11; Binnen 8, 10 en 11.30.
NOORDWIJKERHOUT - Herv. Gem.
10 ds Krel te S.heim. R.K. Kerk: Jozef
kerk zat. 7, zond. 10 en 11.30; Viktorkerk
zat. 7, zond. 9.30 en 11.
OEGSTGEEST - Herv. Gem.: Groene
Kerk geen dienst; Pauluskerk 10 ds Sas-
se; Gem. centrum 10.30 prof dr Sperna
Weiland. 7 prof dr Berkhof; Gem. cen
trum 10.30 ds Ter Linden, jeugdkerk;
Enc|egeest 9.30 pastoor Boshouwers:
Van WvckerslooUi 4.30 ds Uegrin.j Ge
rei Kak ld ds Vegter Gerei K.-,k
Vrijg.: 9.30 leesdienst, 4.30 kand. Kuiper.
Ned. Geref. Kerk (Gem. centrum) 8.45 en
4 kand. Biewenga. R.K. Kerk: Will, kerk
zat. 7, zond. 9,10.30 en 12; Bon. kapel zat.
6.30, zond. 9 en 11. Volle-Evangeliegem.
(gem. centr.): 4 hr v.d. Brugge.
OUD-ADE - R.K. Kerk: zat. 7, zond. 8.30
en 10.30.
OUDE EN NIEUWE WETERING -
Herv. Gem.: 9.30 ds Lalleman. Geref.
Kerk: 9.30 kand. Jaspers Focks, 5 ds
Mondeel, Reeuwijk. R.K. Kerk: zat. 7,
zond. 9.30 en 11.30. Remonstr. Gemeen
te: 10 mevr. ds Vos.
ROELOFARENDSVEEN - R.K. Ker
ken: Maria Pres. zat. 7, zond. 8.9.30 en 11
P. Banden zat 7, zond. 8, 9.30 en 11.30.
RIJNSATERWOUDE-Herv. Gem.: 9.30
ds Van Hoegee, 7 ds De Kruijf. Chr. Ge
ref. Kerk: 9.30 dienst, 2.15 ds Bouw.
RIJNSBURG - Herv. Gem.: Grote Kerk
9.30 ds v. Niel, 5 ds v.d. Oever Dordrecht;
Bethelkerk 9.30 hr Goedhart, Nieuw
koop, 5 ds Van Niel. Geref. Kerk: Petra-
kerk 9.30 ds Vrolijk, 5 ds Baayen; Imm.
kerk 9 en 10.30 ds Damsma, 5 dr Van
Oeveren; Mar. kerk 9.30 dr Van Oeveren,
5 ds Damsma. Geref. Kerk Vrijg.: 10 en
5.15. Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 5 ds De
Joodc. Evang. Christengemeente (aula
mavo): 10 dienst. R.K. Gemeenschap
(aula tuinb. school): zat. 7, zond. 10.30.
RIJPWETERING - R.K. Kerk: zat 7
zond. 7.30, 9 en 10.30.
SASSENHEIM - Herv. Gem.: 9 en 10.30
ds v.d. Meer, 7 ds Wuister, Schevenin-
gen, jeugddienst. Geref. Kerk: 10 ds
Baas, 5 dienst. Chr. Geref. Kerk: 10 en 5
prof. Versteeg. Ned. Prot. Bond: 10.30hr
Klijnsma. R.K. Kerk: zat. 7, zond. 9en 11
TER AAR - Herv, Gem.: 10 ds Hane-
maaijer, 6.30 ds Klein Kranenburg. Ge
ref. Kerk: 10 ds Bezemer, 6.30 kand. Van
Wallinga. R.K. Kerk: Aardam zond. 9 en
12; Langeraar zat. 7, zond. 8.30, 10 en
11.30.
VALKENBURG - Herv Gem 10 ds
Jongeboer Hcusden, 6.30 ds De Raadt
Geref. Kerk: 9.30 ds De Raadt. 6.30 ds
v.d. Linden, Koudekerk. Geref. Kerk
Vrijg. 9.30 en 5 leesdienst.
VOORHOUT Herv. Gem 10 ds Bro
kerhof. R.K. Kerk: zal. 7, zond. 9,10.30 en
11.45.
VOORSCHOTEN - Herv. Gem.: Dorps
kerk 10 ds Dol Terheijde, 7 ds Van der
Schoot; aula NH 9.30 ds v.d. Schoot;
Hulp en Heil 10 ds Lentz. Geref. Kerk: 10
en 5 ds De Zwart Geref. Kerk Vrijg.: 10
en 5 ds Blokland. R.K. Kerken: Laur.
kerk zat. 7, zond. 10 en 11.30; Moeder
Godskerk zat. 7, zond. 8.30 en 10.30; aula
NH 11.
WADDINXVEEN - Herv. Gem: Be
thelkerk 10.30 en 6.30 ds Verwelius, 8.45
en 5 ds Verboom; Hoeksteen 9.30 en 6.30
ds Roetman; Imm. kerk 10 en 5 ds Hulst.
Geref. Kerk Kruiskerk 10 ds Modde
raar, 5 ds v.d Berg; Ontm. kerk 10 ds v.d.
Berg, 5 ds Modderaar. Oud Geref. Gem.:
10 en 6.30. Chr. Afgesch. Gem.: 9.30 en 5.
Volle Evang. Gem. (Lindengaarde 17a):
9.30. Remonstr. Gem.: 10 ds Wery
R.dam; R.K. Kerk: Viktorkerk 10; Ontm.
kerk 8.30 en 11.45.
WARMOND - Herv. Gem.: 10 ds Den
Tonkelaar. R.K. Kerk: zat. 7, zond. 8.30,
10 en 11.30.
WASSENAAR-Herv. Gem.: Dorpskerk
10 kand. Smeets Oegstgeest, 4.30 ds Kok
Zoetermeer, 7 ds Steenstra; Kievietkerk
10 ds v.d. Waal Den Haag; Messiaskerk
10 ds v. Zanten; Dorpscentrum 9.30
kand. Stelwagen, Veenendaal. Geref.
Kerk 10 en 5 ds v.d. Meulen; Zuid 10 ds
v.d. Kamp. Ned. Prot Bond: 10.30 ds
Pols Den Haag.
WOUBRUGGE - Herv. Gem.: 9.30 kand.
Riemersma, Utrecht, 6.30 hr Christ, Lei
den. Geref. Kerk: 9.30 kand. Koetsier,
6.30 ds Hemmes, Leiden. R.K. Kerk: zat.
7, zond. 10.
ZEVENHOVEN - Herv. Gem.: 9.30 ds
Van Doorn te Alphen. Geref. Kerk: 9.30
hr v. Leeuwen, 7 dr van Oeveren, Rijns-
burg. R.K. Kerk: zat. 7. zond. 9 en 10.45,
ZOETERWOUDE - Herv. Gem.: 10 ds
Wolthaus. R.K Kerken: Janskerk 10.30;
Chr. Dienaarkerk zat. 7, zond. 9.15;
Mëerburgkerk (Hoge Rijndijk) zat. 7,
zond. 10 hoogmis. 11.30 met orgel en
volkszang.
ZWAMMERDAM Herv. Gem. 10 hr
Drijver. Voorschoten, 6.30 ds Boer. Kat
wijk. Gerei. Kerk: 10 ds Hartkamp, AJ-
phen, 6.30 ds Bezemer.
