Rein Brouwer is
weer geëxplodeerd
Genezing van Hagenaar unicum in duikwereld
Creatieve laatbloeiers
KEQQB
sneltreinvaart geschreven
Nieuwste streekroman in
Duikarts
Schrier:
"Je moet
weten wat
er met je
lichaam
gebeurt
onder water"
VRIJDAG 16 NOVEMBER 1979
PAGINA 27
door
Sjak
Jansen
Elke ochtend, steevast om tien uur, ga ik de stad en
regio in, op zoek naar mensen en dingen voor deze
rubriek. Tips en wensen voor "Publiek", kunt u tot klok
slag tien aan mij kwijt, tel. 071-144941, toestel 215.
Schriftelijke reacties zijn ook zeer welkom.
Stuk voor stuk zijn het laatbloeiers, die op don
derdag-en vrijdagochtend tussen tien en twaalf
uur in gebouw Staalwijk aan de Leidse Heren
straat creatief bezig zijn. Onder deskundige lei
ding van tekendocent Johan Timmers kan men
daar naar hartelust schilderen, tekenen en wat
dies meer zij. Ezel, kwast en verf staan er voor.
„Het is echt een gezelligheidsclubje", zegt één van
de trouwe bezoekers. Docent Johan Timmers:
„Het nuttige wordt hier met het aangename ver
enigd. Al koffieleutend, al babbelend met elkaar
komt er toch iets uit je handen. En het is prak
tisch kosteloos. Het gaat uit van de stichting
gecoördineerd bejaardenwerk."
De creatieve ochtendtjes zijn volgens Johan Tim
mers zelfs zo aangeslagen, dat er binnenkort in
Leiden Zuid-West ook mee van start wordt ge
gaan.
Rein Brouwer is opnieuw geëxplodeerd.
Nog geen zes weken geleden vond de 69-ja-
rige Oegstgeester het weer eens hoog tijd
geworden om achter z'n elektrische
schrijfmachine te kruipen. Hij nam er se
dertdien elke middag achter plaats en gis
teren kon hij, met een dikke stapel papier in
zijn handen, verklappen dat z'n nieuwste
pennevrucht over pakweg twee weekjes
gereed is om naar de uitgever te gaan. „Een
boerenroman over Drente. Naar nieuwe
tijden? denk ik, dat-ie gaat heten".
Over de titel mag Brouwer het
dan nog niet helemaal eens
zijn, over de dikte wel. Het
wordt, aan de omvang van z'n
manuscript te zien, net zo'n
gezellige pil als z'n Groningse
streekromans \y«
werken waarmee
wer bewees, dat e
onvervalst 'noordelijk' bloed
door z'n aderen stroomt.
„Ik heb er 41 jaar van m'n leven
gesleten. In die jaren heb ik zo
veel stof in me opgeslagen,
dat de woorden en zinnen er
bij mij gewoon uitrafelen als
ik op z'n tijd achter de type
machine ga zitten en me leeg
Boek-
Rein Brou-
nog altijd
Docent Johan Timmers (vooraan) geeft aanwijzingen.
de noordelijke dreven. „Gro
ningen en Drente zullen me
altijd na aan het hart blijven
liggen. Doch naar m'n ge
boortegrond teruggaan, doe
ik maar niet. Laatst ben ik er
na 40 jaar weer lange tijd ge
weest. Al die trieste verhalen
„Nee...", mompelt Rein, „na alle
ellende die ik toen op m'n nek
heb gekregen, heb ik maar
besloten hier in het westen te
blijven...."
laat lopen. Me dus echt weer
eens ga ontladen."
Siddeburen
„Als ik eenmaal weer vol in
drukken over vroeger zit,
over m'n jeugd in Siddeburen
en zo, en over Assen waar ik
ook vele jaren heb gewoond,
dan komt zo'n roman vanzelf
tot stand. Zoeken naar woor
den, dat hoef ik dan nauwe
lijks. Zoiets krijg je ook een
beetje van thuis mee, denk ik.
M'n broer heeft toevallig zo
juist zo'n turf over Overijssel
geschreven."
„Maar wanneer ik schrijf, wil ik
iets te zeggen hebbep. M'n
nieuwe roman bijvoorbeeld
gaat over de doorbraak van
Drente van oud naar nieuw
Over het Drente van voor de
eerste wereldoorlog, toen hij,
geregeerd door de vrije boe
ren, het misdeelde kind was
in de rij der andere gewesten.
De hoofdpersoon in dit boek,
bovenmeester Crone, pro
beert de Drenten met dat
verleden te laten afrekenen."
Historie
Volgens Rein Brouwer, overi
gens ook auteur van be
schouwende boeken, is dat
een heel interessante tijd ge
weest. Hij kan het weten,
want in de jaren dat hij er
woonde heeft hij z'n neus in
menig gemeentelijk archief
gestoken. Is trouwens een
liefhebberij van hem. Ook
van de historie van Oegst-
geest en Leiden weet Rein
Brouwer het nodige
In de jaren vijftig schreef hij
voor deze krant historische es
says onder de titel 'Bewogen
Levens'. Heeft hij vijf jaar
volgehouden. Gebrek aan tijd
noopte hem er een punt achter
te zetten. Nadien zijn z'n 'Be
wogen Levens' wel in boek
vorm verschenen.
Rein Brouwer, lid van verdien
ste van zowel de Groninger
Beweging als het Drents Ge
nootschap, schrijft z'n stree
kromans in het Nederlands.
Wat niet wil zeggen dat het
dialect in zijn boeken een on
dergeschikte rol speelt. Be
paald niet. Brouwer: „Onbe
wust voeg ik het authentieke
dialect er tussen."
Niet terug
Om met het hedendaagse dia
lect op de hoogte te blijven,
vertoeft Brouwer geregeld in
DEN HELDER - „Die man kwam hier de trap van het
gebouw op met steun van anderen en liep na de behande
ling zo goed als fit weg". Bij het duiktechnisch- en me
disch centrum van de marine in Den Helder zien ze het zo
weer voor zich. Hoe de Haagse sportduiker Van Asten
onlangs kreupel binnenkwam en na hun uitgebreide zorg
weer helemaal cle oude werd.
Tijdens een vakantie, afgelopen zomer aan de Middelland
se Zee, ging er wat mis bij het duiken. Van Asten liep de
decompressieziekte op, werd daarna meteen in een zie
kenhuis behandeld en onderging ook medische verzor
ging bij terugkeer in ons land, maar de resultaten bleven
uit. Tot een neuroloog de Hagenaar „aanbood" bij de ma
rine, die er aanvankelijk sceptisch tegenover stond. Het
was namelijk nog nooit voorgekomen dat daar duikers
werden behandeld lange tijd nadat de decompressieziek
te toesloeg. Kort geleden werd de op Van Asten toegepas
te methode met succes afgesloten.
„Geen medisch wonder", noemt
duikarts L. A. Schrier het, „wel
een unicum in de duikwereld. Bij
een decompressieziekte'vertelt
de duikarts, „komt de door de
duik in het bloed opgeloste stik
stof vrij in de vorm van stikstof
bellen. In ernstige gevallen kun
nen overal in het lichaam weef
sels beschadigen en bloedvaten
afsluiten. In een decompressie-
tank worden de stikstofbellen
weer opgelost in het bloed door
toediening van zuurstof'.
Bij de marine zelf is het alweer ja
ren geleden dat zich een geval
van decompressieziekte voor
deed. Voor de honderden dui
kers, voor wie het centru m werkt,
gelden strenge voorschriften. De
marineduikers zelf zijn een selec
te groep, die constant wordt
doorgelicht, waardoor, zo vertelt
men, zich tot nu toe weinig
problemen voordeden.
In het team dat de Haagse sport
duiker zou behandelen, is eerst
dagen gepraat over de voor- en
nadelen. Duikarts Schrier: „We
hebben de risico's die eraan vast
zaten lang overwogen. De
conclusie was, dat het risico dat
hij bij de eerste behandeling liep,
niet zo groot zou zijn. Bovendien
had de verzekering zich voor zijn
persoon garant gesteld".
„De eerste dag is Van Asten zes uur
en vijftien minuten in de tank be
handeld, terwijl we hem ook me
dicamenten hadden toegediend.
Tijdens het proces werd alles
goed bewaakt. Toen hij uit de
tank kwam, waren er aanzienlijke
verbeteringen opgetreden. De
volgende dag gaven we hem een
zuurstofspoeling van twee uur en
vijftien minuten, evenals de der
de dag. De klachten kwamen niet
terug. We besloten daarop de be
handeling niet voort te zetten.
Van Asten is weer helemaal in
orde en werkt ook normaal. Wel
moet hij voor een driemaande
lijkse medische controle hier te
rugkomen".
Het uitzonderlijke bij de genezing
van de Haagse sportduiker is de
lange tijd die er tussen het onge
val en behandeling zit. Schrier:
„We helpen hier wel eens burger
duikers, maar dan is het direct
nadat het is misgegaan. We kun
nen nu eigenlijk niet helemaal
verklaren waarom we er toch in
slaagden om Van Asten met suc
ces te behandelen. Het plan is er
een wetenschappelijke publika-
tie van te maken. Collega's zullen
hier zeker op reageren. Met hen
zullen we ons ook over dit geval
moeten beraden. Volgend jaar
hopen we de congressen van de
European Underwater Biomedi
cal Society en van de Amerikaan
se Underwater Medical Society te
bezoeken en daar over de bevin
dingen van ons te praten. Ook
binnen de NAVO moet hierover
worden gesproken. Misschien
dat andere medici namelijk met
de oplossing komen van wat er
nu bij ons gebeurde".
Schrier vindt hel triest dat anderen
nu meteen op het geval Van As
ten reageren alsof het medisch
duikcentrum wonderen kan ver
richten. Hij wijst op een telefoon
Marinemensen van hetjiuiktechnisch- en medisch centrum in Den Helder bij de decompressietank.
tje dat binnenkwam van iemand
die vroeg of men een verlam-
mingsgeval wilde behandelen.
„We weten helemaal niet welke
mogelijkheden we hebben voor
de toekomst wat betreft de be
handelingen. Verder weet je na
tuurlijk ook niet of je iedereen
met de methode, die we op Van
Asten toepasten, kunt helpen",
zegt de duikarts van het duik
technisch en medisch centrum,
dat volgens hem het enige in Ne
derland is met „deze know
how".
Niet alleen marineduikers onder
gaan er hun keuringen, ook dui
kers van bedrijven als Weismul-
ler, Smit-Tak en buitenlandse
ondernemingen worden er na
gelopen. Om in het buitenland als
duiker te werken, moeten ze
veelal, niet in elk land, papieren
hebben voor de duikwetgeving.
Vooral de werkzaamheden in de
off-shore hebben volgens Schrier
een grote vlucht gegeven aan het
duikgebeuren. Onder water
wordt veel werk verricht. Zo is
het bijvoorbeeld veel duurder
een schip in het dok te halen dan
het door een duiker te laten be
kijken. Bij de marine zelf oper.-
ren duikteams, die 24 uur per dag
klaar staan voor calamiteiten.
Wanneer er ergens een ongeval
plaatsheeft, waarbij auto's te wa
ter raken en waarbij duikers
dringend gewenst zijn wordt de
marine ook nogal eens ingescha
keld. Hoewel dat volgens Schrier
veel minder is dan vroeger, toen
de service van de marine nog gra-
tis was. Tegenwoordig presen
teert defensie de rekening voor
duikkarweien.
De kennis van het centrum in Den
Helder wordt ook gebruikt bij het
samenstellen van een wet, die
moet zijn en die aangeeft dat je
het bezit bent van papieren.
Schrier: „Leden die aangesloten
zijn bij de NederlandseOnd< i w
tersportbond geven weinig
problemen. Vaak hebben deze
mensen goéd materiaal en bo
vendien is daar wel controle,
maar verder bestaat er niets. Een
man van 88 kan bijvoorbeeld bij
een zaak op de hoek een duiksetje
kopen en duiken. Kijk, duiken is
lichaam gebeurt onder water.
Wat doe je als je van een grote vis
schrikt, raak je in paniek of niet?
Vooral in het Veerse Meer gaat
het wel eens fout met sportdui-
kers en aan de Middellandse Zee
Mooi helder water daar natuur
lijk. Je hebt daar cursussen
waarbij je zogenaamd "i drie da
gen kunt duiken. Hier in ons land
mag je niet autorijden zonder rij
bewijs, maar duiken zonder pa-
CEES KRAMER
