Nederland staat
geïsoleerd in
nucleair overleg
weTzmln S Moskou nerveus o plannen van NAVO
LICHTPUNTJE IN GIJZELING
levert
niets op
EXPLOSIE
IN PARMA
Aanslag op ambassadeur Israël
WOENSDAG 14 NOVEMBER 1979
BUITENLAND
PAGINA 9
TEL AVIV (DPA) - Ondanks be
middelingspogingen van de Is
raëlische minister van defensie
Wiezman hebben gisteravond 17
burgemeesters op de bezette
westelijke Jordaanoever hun
ontslag aangeboden. Ze doen dit
uit protest tegen de arrestatie van
hun collega in Nabloes, Bassam
Shaka. Volgens een woordvoer
der van het Israëlische militaire
bestuur in dit gebied heeft de mi
litaire gouverneur echter nog
geen besluit genomen over de
ontslag-aanvragen. "Formeel
zijn deze burgemeester allen nog
volledig in functie", aldus de
woordvoerder.
Minister Weizman poogde gisteren
in een gesprek van een uur met
vier vooraanstaande burgemees
ters uit de bezette gebieden de
crisis, die na de arrestatie van
Shaka is ontstaan, te verzachten.
Shaka was in hechtenis genomen
wegens zijn uitlatingen over ter
reuraanslagen in Israël en wordt
vermoedelijk uitgewezen. De
burgemeester van Gaza, Rasjed
El-Shawa, vertelde na het ge
sprek met de bewindsman dat
Weizman heeft beloofd vandaag
op een besluit van premier Begin
te zullen aansturen over een
eventuele vrijlating van Shaka,
hangende een uitspraak over zijn
uitwijzing. "Mocht dat antwoord
negatief zijn dan treden ook wij
terug", zo zei El-Shawa.
Het Israëlische hooggerechtshof
beslist in de komende dagen of de
regering-Begin Shaka mag uit
wijzen.
Nabloes was ook gisteren, twee da
gen na de arrestatie van Shaka,
volledig verlamd door een alge
mene staking. Vijf Arabische
studenten werden opgepakt otn-
dat ze met stenen gooiden naar
Israëlische militaire voertuigen.
Geen concessies
LONDEN (Reuter) - De Britse mi
nister van buitenlandse zaken
Lord Carrington heeft gisteren de
leiders van het Patriottisch Front
onomwonden laten weten dat hij
hun op de conferentie over Rho-
desië geen concessies meer zal
doen. Het Patriottisch Front zal
nu moeten beslissen of het zijn
vredesplannen aanvaardt.
In een toespraak tot het Hogerhuis
in Londen zei Carrington dat na
meer dan negen weken van
wijdlopige discussies de vredes
besprekingen in Londen het punt
hebben bereikt waarop besluiten
moeten worden genomen.
postcodes van fa
milie, vrienden en
kennissen noteren
bij hun adressen.
Adreslijst op een
vast plekje opber
gen, nooit meer
hoeven zoeken.
Zo simpel is dat!
pttpost
(Van onze correspondent)
MOSKOU - „In Den Haag zijn deze
dagen de vijanden van de ont
spanning bijeen", aldus de Rus
sische staatspers over de verga
dering van de Nuclear Planning
Group (NPG) van de NAVO in de
Nederlandse residentie. De pro
pagandacampagne via de So wjet-
media loopt op volle toeren en in
tussen zwermen ook allerlei de
legaties uit om aan wie het maar
horen wil te verkondigen dat een
NAVO-besluit om middellange-
afstandsraketten te gaan produ
ceren positieve resultaten bij
toekomstige onderhandelingen
hierover in gevaar zou brengen.
Dat de installering van de Russi
sche SS-20-raket de aanleiding
vormt voor de huidige debatten
binnen de NAVO, wordt door
Moskou van de hand gewe-
In een propagandacampagne die
alle argumenten op z'n kop zet,
wordt de vervanging van de ver
ouderde SS-4 en SS-5 door de
sterkere en nauwkeuriger SS-20,
die bovendien is uitgerust met
drievoudige kernkoppen (MIRV)
voorgesteld als een alleszins be
grijpelijke en gerechtvaardigde
maatregel binnen het kader van
het Russische defensiesysteem.
Deze uitbreiding van de defen
siecapaciteit wordt in de propa
ganda als noodzakelijk voorge
steld in verband met de zogehe
ten „oorlogsvoorbereidingen"
van het Westen. De installering
van nieuwe raketten is hiervan
In een open brief aan de secretaris
generaal van de Verenigde Na
ties, Kurt Waldheim, heeft de
Iraanse minister van buitenland
se zaken, Bani Sadr, bovendien
gevraagd om een bijzondere zit
ting van de Veiligheidsraad. Ook
uit deze brief valt op te maken dat
van een verzachting van de
Iraanse voorwaarden sprake is.
De minister van buitenlandse za
ken wijst op de „oorlogssfeer" die
in Amerika aan het ontstaan is en
PARMA (Reuter) - In de ruïne
van het ziekenhuis in Parma,
waar zich gisteren een zware
explosie heeft voorgedaan,
zitten nog overlevenden.
Men heeft kreten om hulp
gehoord. Volgens de politie
zijn er zeker zeven doden.
weer een „voorbeeld", waarbij de
„westerse propaganda" de SS-20
slechts als „voorwendsel" ge
bruikt.
Ziedaar de structuur van een pro
pagandacampagne vanuit Mos
kou, waarin overigens een enkele
maal elementen te ontdekken
zijn die duiden op tekenen van
verontrusting. Deze verontrus
ting wordt niet veroorzaakt door
de huidige westerse bewapening
of door de beraadslagingen over
de plannen voor installering van
nieuwe raketten. Ofschoon de
staatspers de slecht voorgelichte
Russische burger namelijk dage
lijks de boze bedoelingen van het
Westen voorhoudt, weten de
machthebbers in het Kremlin
niettemin dat geen van de lidsta
ten van de NAVO plannen koes
tert voor een of andere vorm van
een invasie of een overval op de
Sowjet-Unie of op een van haar
bondgenoten.
De bezorgdheid richt zich op een
conflict-situatie waarin het wa
pengeweld juist losbarst. Een
NAVO-beslissing tot produktie
en installering van nieuwe mid-
dellange-afstandsraketten zou in
Europa wapens introduceren
„waarvan het begin van het ge
bruik moeilijk te ontdekken zou
zijn" (Prawda 3 november). Vol
gens politieke waarnemers in de
Sowjet-hoofdstad slaat deze op
merking op de kruis-raket (Crui
se-missile), waartegen het lucht
verdedigingssysteem van het
Warschau Pact nog geen afdoen
de verdediging heeft weten te
vinden. Wel hebben de Sowjets
JERUZALEM, LISSABON (AFP
DPA/Reuter) - Zowel Israël als
Portugal hebben gisteren een
aanslag op de Israëlische ambas
sadeur in Lissabon scherp ver
oordeeld.
Het aantal vermisten, onder
wie patiënten, verplegend
personeel en bezoekers, be
draagt eenentwintig. De ex
plosie is volgens de brand
weer veroorzaakt door een
lekkende gasleiding of door
zuurstofcilinders.
De reddingswerkzaamheden
worden belemmerd door
enorme blokken beton. Het
leger probeert deze met
hijswerktuigen weg te halen.
hun research-programma sterk
uitgebreid om zo snel mogelijk
een afdoende afweer te kunnen
ontwikkelen.
Er is nog een ander aspect dat mis
schien een deel van de Russische
nervositeit kan verklaren. Dat is
het feit dat de nieuwe middellan-
ge-afstandsraketten vanuit West-
Europa Russisch grondgebied
kunnen bestrijken. Dat betekent,
dat NAVO-eenheden in Europa
bij het uitbreken van een militair
conflict van beperkte omvang
(waarbij dus nog niet de Ameri
kaanse „strategische" intercon
tinentale wapens op de Sowjet-
Unie worden afgevuurd) hun
wapens niet alleen kunnen rich
ten op de aanstormende vijand,
maar ook op concentraties van
troepen en bevoorradingen in het
Russische achterland.
Moskou wordt hierdoor voor het
eerst geconfronteerd met de mo
gelijkheid dat ook een conflict
van beperkte omvang directe
militaire gevolgen kan hebben
voor het Sowjet-territorium. Het
Europese „slagveld" dat geloka
liseerd was rondom het IJzeren
Gordijn met de beide Duitse sta
ten als concentratiegebied blijkt
nu uitgebreid te kunnen worden
tot de Sowjet-Unie en tegen deze
mogelijkheid biedt het cordon
van Oosteuropese satellietstaten
niet meer voldoende bescher
ming. Dat is een nieuw perspec
tief dat volgens politieke waar
nemers voor sommigen onder de
(oude) Sowjet-leiders - gezien
hun persoonlijke oorlogserva-
De ambassadeur zelf raakte licht
gewond.
De Israëlische regering zegt in haar
communiqué voorts te hopen dat
de Portugese regering alles in het
werk zal stellen om de daders te
vinden en aan de justitie over te
leveren.
De1 aanslag vond gisterochtend
voor de Israëlische ambassade
plaats toen de auto van de ambas
sadeur voorreed. Vanuit een wit
te auto werd het vuur geopend en
werden handgranaten gegooid.
De politieman, die als lijfwacht
fungeerde, was vrijwel op slag
dood en vier mensen, onder wie
de ambassadeur, werden ge
wond. Een van de gewonden was
een toevallig passerende vrouw.
De andere twee gewonden waren
een voor het gebouw op wacht
ringen - een traumatisch denk
beeld kan zijn.
Hieruit zou voor een deel de drei
gende toon van partijleider
Breznjnev te verklaren zijn ge
weest, toen hij tijdens zijn Oost-
berlijnse rede waarschuwde voor
de „gevolgen" van het in gebruik
nemen van nieuwe westerse wa
pens voor die staten waar die wa
pens zouden worden geïnstal
leerd (in geval van oorlog -
red.).
Een ongebruikelijke bedreiging
van Sowjet-kant waar men ge
woonlijk goochelt met tactische
en strategische argumenten die
op basis van gunstige voorstel
lingen en omkeringen natuurlijk
altijd de „goede bedoelingen'
van het Kremlin in schrille tegen
stelling doen staan tot de plannen
van de westerse „oorlogshitsers"
Zou Moskou dit territoriale as
pect over het hoofd gezien heb
ben, toen werd besloten tot in
stallering van de nieuwe SS-
20?
Dat is nauwelijks aan te nemen. Het
is wel mogelijk, dat het Moskouse
propaganda-apparaat zijn capaci
teiten voor het beïnvloeden van
de westerse besluitvorming heeft
overschat na de succesvolle anti-
neutronenbomcampagne van vo
rig jaar. Nu de politieke druk op
regeringen en parlementen on
voldoende effect sorteert - de af
loop van het debat in de Tweede
Kamer was een teleurstelling
voor Moskou - richt men zijn
aandacht op het „verontruste
publiek" in het Westen, dat bij
voorbeeld in Amerika al „dui
zenden" brieven aan president
(Van onze correspondent)
DEN HAAG - Minister
Scholten (defensie) heeft
gisteren in het overleg met
zijn NAVO-collega's in
Den Haag de mogelijkheid
opengehouden, dat Ne
derland in december toch
akkoord zal gaan met een
principe-besluit van de
NAVO over de statione
ring van nieuwe kernwa
pens in Europa.
staande politieman en de chauf
feur van de ambassadeur.
De officiële vertegenwoordiging
van de Palestijnse bevrijdingsor
ganisatie (PLO) in Madrid heeft
zich officieel 'krachtig gedistan-
cieerd' van de aanslag.
Een onbekende heeft de Portugese-
radio telefonisch meegedeeld dat
de aanslag het werk is van de af
deling (tot nog toe onbekend)
Lissabon van de "militanten in
ternationalistische arbeiders4'
Volgens de mededeling ging het
om de eerste actie van omvang
tegen "de vertegenwoordigers
van het imperialisme die zich
verzetten tegen de opbouw van
een waardige maatschappij
waarin geen plaats meer zal zijn
voor uitbuiting van de mens dooi
de mens"
Carter zou hebben gestuurd met
het verzoek om af te zien van zijn
plannen om in West-Europa
nieuwe middellange afstandsra
ketten te installeren.
Hier manifesteert zich een ander
aspect dat naar voren komt m de
Russische propagandacampag
ne. Men wekt de indruk alsof
Washington heeft besloten om
nieuwe wapens te installeren in
West-Europa. De Westeuropese
regeringen worden door de Ame
rikanen nu onder „zware druk"
gezet om aan dit spelletje mee te
doen. Aldus de Sowjet-propa-
ganda.
Dit streven om een wig te drijven
tussen Washington en de Westeu
ropese bondgenoten, wordt ver
sterkt door de dreigementen met
de gevolgen van het eventuele
gebruik van de nieuw te installe
ren wapens waarbij Amerika on
gedeerd zou blijven. Washington
zou de nieuwe wapens in West-
Europa willen installeren om on
der de beperkingen uit te komen
die worden opgelegd door het
Amerikaans-Russische (strategi
sche) Salt-2-verdrag.
Deze mening wordt tenminste ver
kondigd door Prawda-commen-
tator Joeri Zjoekov (Prawda
30.10). Dat er over Salt-2 juist
twijfels in West-Europa bestaan,
wordt uiteraard niet vermeld in
de vele Sowjet-verhalen en
commentaren. Wanneer namelijk
na Salt-2 de „kernparaplu" van
Amerika boven West-Europa
verder wordt ingekrompen, dan
wordt de bedreiging van West-
Europa door de mogelijke inzet
van de SS-20 en ook door de
tot plaatsing akkoord zal gaan,
weigerde Scholten gisteren ten
enenmale in te gaan. „Ik heb al
leen het standpunt uitgedragen
dat vorige week in de Tweede
Kamer is ingenomen. Ik heb ge
daan wat ik de Tweede Kamer
heb toegezegd", was alles wat
Scholten kwijt wilde.
Geïsoleerd
In de Tweede Kamer vindt men
(CDA) dat ook een principebe
sluit in december uitgesloten
moet zijn. Maar Scholten bleek
gisteren in de NPG met zijn hui
dige standpunt zo geïsoleerd te
staan, dat een openlijke uitspraak
tegen zelfs een principe-besluit
hem nu al in grote problemen zou
hebben gebracht.
De gekozen formulering komt aar
dig overeen met wat de NAVO al
tijd al heeft gezegd, namelijk dat
het aantal nieuwe NAVO-raket-
ten kan worden verminderd als
de ontwapeningsgesprekken met
de Russen succes hebben.
Door het innemen van juist dit -
beperkte - standpunt ontloopt
Scholten vandaag in de NPG een
openlijke afkeuring van de ande
re partners, die al hebben laten
blijken niets te voelen voor een
gescheiden beslissing over pro
duktie en plaatsing. Die confron
tatie komt nu pas op 11 en 12 de
cember in Brussel, wanneer de
NAVO-landen definitief over de
introduktie van nieuwe kernwa
pens moeten beslissen.
Onuitvoerbaar
De Amerikanen waren gisteren het
stelligst in hun afwijzing van de
Nederlandse ideeën. „Zo'n
scheiding is niet uitvoerbaar",
aldus Amerikaanse functionaris
sen. „Het Amerikaanse Congres
zal geen geld ter beschikking
stellen voor de produktie van
wapens die bedoeld zijn voor on
ze gemeenschappelijke veilig
heid, als de Europese landen niet
bereid zijn deze wapens ook op
hun grondgebied te plaatsen"
aldus een woordvoerder.
Ook de Britse minister van defen
sie, Sir Francis Pym, liet gisteren
ondubbelzinnig weten niets te
voelen voor de Nederlandse
ideeën. Pym ondersteunde de
NAVO-plannen voor modernise
ring van de tactische kernwapens
in Europa krachtig, zo verklaarde
zijn woordvoerder.
De Duitse minister van defensie.
Hans Apel, noemde Scholtens
standpunt „niet realistisch".
Apel benadrukte, evenals de an
dere ministers, het belang van
een gemeenschappelijke beslis
sing.
Ook Noorwegen en Denemarken,
die beide in vredestijd geen
kernwapens op hun grondgebied
toelaten, onthielden zich van eni
gerlei steunbetuiging aan minis
ter Scholten.
De Deense regering gaat bij voor
baat akkoord met de beslissing
nieuwe Russische Backfire-
bommenwerper alleen maar gro
ter. Ook deze omkering van alle
redeneringen en van oorzaak en
gevolg is een van de opvallende
kenmerken van de huidige Rus
sische propaganda-campagne.
Wat kunnen de bedoelingen van
het Kremlin zijn met de eenzijdi
ge uitbreiding van het middel-
lange-afstandsrakettenarsenaal
dat West-Europa bedreigt?
Die bedoelingen kunnen parallel
lopen met de bedoelingen van de
NAVO om sterke troefkaarten te
hebben voor toekomstige onder
handelingen. Maar dat was zon
der installering van de SS-20 he
lemaal niet nodig geweest. In elk
geval wijst de huidige campagne
van opgeblazen „vredesvoor
stellen" en dreigementen erop,
dat Moskou meer vertrouwen
heeft in een politiek van druk dan
van redelijk overleg. Eenzijdige
ontwapeningsvoorstellen zullen
dientengevolge door het Kremlin
in dank worden aanvaard, waar
na men zal proberen om elkaar
daarna „halverwege" tegemoet te
komen.
Westerse politici die menen dat
men met dit soort van vriendelij
ke voorschotten het onderhan
delingsklimaat gunstig kan beïn
vloeden blijken weinig kaas ge
geten te hebben van de Russische
manier van onderhandelen die
traditioneel uit is op een oneven
wichtige verdeling van de
buit.
KOEN CORVER
die in december genomen zal
worden, aldus Deense waarne
mers. De Noorse defensieminis
ter zei in Den Haag dat ook zijn
land nog geen formeel standpunt
heeft ingenomen. Datzelfde geldt
voor België.
Aantallen
Minister Scholten heeft gisteren als
een van de weinige ministers
vraagtekens gezet bij het door de
NAVO gewenste aantal nieuwe
raketten. De NAVO wil dat in Eu
ropa 572 nieuwe Pershing II- en
kruisraketten komen (waarvan
48 in Nederland), als reactie op de
Russische SS 20.
,Wij moeten een maximale inspan
ning doen om door wapenbe-
heersmgsgesprekken te komen
tot een zo beperkt mogelijke in
voering van nieuwe wapens'
hield Scholten zijn collega's voor
„We moeten proberen bij de wa
penbeheersing zover te gaan als
maar mogelijk is. Het uiteindelij
ke doel moet zijn dat de NAVO
deze wapens geheel achterwege
kan laten"
De invoering van nieuwe wapens
mag volgens Scholten ook niet
leiden tot vergroting van de rol
van de kernwapens of tot uitbrei
ding van het aantal kernkoppen
van de NAVO. Hij herhaalde nog
eens dat een Nederlands ,ja" te
gen modernisering gepaard moet
gaan met vermindering van het
aantal (nu vijf) Nederlandse
atoomtaken.
Scholten benadrukte in het NPG-
beraad voorts dat Nederland
„niet onvoorwaardelijk" met een
moderniseringsbesluit akkoord
zal gaan, zolang het SALT 2-ak-
koord over de beperking van
zware massavernietigingswa
pens niet door de Amerikaanse
Senaat is goedgekeurd.
ADVERTENTIE
I raanse soldaten marcheren met gebalde vuisten langs het gebouw van de Amerikaanse ambassade in Teheran
om zo hun steun te betuigen aan de studenten die daar de gijzelingsactie uitvoeren.
YS moeten aan drie voorwaarden voldoen
TEHERAN-WASHINGTON
(GPD) - Tussen de vierhonderd
revolutionaire gardisten die in de
Iraanse hoofdstad Teheran ruim
zestig functionarissen van de
Amerikaanse ambassade gijzelen
en leden van de Revolutionaire
Raad van ajatollah Chomeini,
dreigt onenigheid. De studenten
in het ambassadegebouw houden
onverkort vast aan hun eis dat
ADVERTENTIE
Postcodeboek uit
de kast en voor
eens en altijd de
pas kan worden gesproken over
bevrijding van de gegijzelden als
de Verenigde Staten de sjah - die
momenteel in een ziekenhuis in
New York wordt behandeld voor
kanker - onverwijld uitleveren.
Maar woordvoerders van de Re
volutionaire Raad - die sinds vo
rige week de regering-Bazargan
aftrad de macht in handen heeft -
lijken af te willen zien van uitle
vering van de verdreven mo
narch.
Sadegh Ghobdzadeh, hoofd van de
Iraanse televisie en invloedrijk
lid van de Revolutionaire Raad,
formuleerde gisteren drie voor
waarden, waaraan de VS moeten
voldoen, wil men dat vrijlating
van de gegijzelden wordt „over
wogen". De VS moeten toegeven
dat de sjah een misdadiger is, ak
koord gaan met een internatio
naal onderzoek naar de misdaden
van de sjah en hem uitleveren als
hij door een internationale com
missie schuldig wordt bevonden.
Daarenboven wil men dat alle be
zittingen van de sjah in de VS -
die een waarde van ruim acht
miljard dollar vertegenwoordi
gen - aan Iran worden overge
dragen.
waarover de Revolutionaire Raad
zich grote zorgen maakt.
Westerse diplomaten in Teheran en
kringen rond het Witte Huis ho
pen dat de nieuwe eisen van de
Iraniërs een doorbraak opleveren
in de gijzelingszaak, die gisteren
zijn tiende dag in ging.
Import-stop
Voorlopig is het evenwel de vraag
of de Amerikaanse president Car
ter zal zwichten voor het nieuwe
Iraanse eisenpakket. Carters be
slissing van maandag om de olie
import uit Iran te stoppen is hem
in binnen- en buitenland in dank
afgenomen. Woordvoerders van
zowel de Europese Commissie in
Brussel als de Britse regering
spraken van een moedige stap,
maar het vermaarde Londense
Instituut voor Strategische Stu
dies merkte wel op dat de import
stop van Washington alleen zin
heeft wanneer die door een groot
aantal andere landen wordt ge
volgd. En zelfs dan is het nog de
vraag of Iran niet voldoende
nieuwe klanten voor zijn olie
vindt.
In een vraaggesprek met het Franse
dagblad Le Monde waarschuwde
Bani Sadr tegen een massaal im
port-embargo tegen Iran. "Dat
zou een internationale chaos op
leveren", zei hij, "waardoor Iran
gedwongen wordt de OPEC-lan-
den te vragen een algemeen olie
embargo af te kondigen". Ook
dreigde hij de Iraanse tegoeden
op Amerikaanse banken te ge
bruiken om de westelijke geld
markten te frustreren; "We kun
nen het makkelijk een jaar uit
houden zonder inkomsten uit
olie. Bovendien heeft Iran meer
dan 12 miljard dollar op Ameri
kaanse banken staan"
De studenten in de Amerikaanse
ambassade piekeren er voorlopig
niet over met minder akkoord te
gaan dan uitlevering van de sjah.
Nadat het voorstel van Ghobd
Zadeh gisteren door radio Tehe
ran was bekendgemaakt riepen
de studenten een aantal buiten
landse verslaggevers binnen de
hekken van de ambassade en
verklaarden: "Wij zeggen wat de
Imam (Chomeini) zegt. Er zullen
geen onderhandelingen zijn tot
de sjah is teruggekeerd". Zij
worden gesterkt in hun stand
punt door het met de dag
groeiende aantal Perzen - inclu
sief de strijdkrachten - die dage
lijks hun steun betuigen.
Scholten heeft wel met nadruk ge
vraagd om in december niet ver
der te gaan dan een produktiebe-
sluit en de plaatsing afhankelijk
te maken van ontwapeningsbe
sprekingen met de Russen. Maar
tot een verdergaand standpunt
was hij duidelijk niet bereid.
Dat had ook weinig zin, want in de
vergadering van de Nuclear
Planning Group (NPG) bleek dat
Nederland met dit standpunt
binnen de NAVO volstrekt geï
soleerd staat. Alle andere defen
sieministers wezen gisteren een
scheiding tussen produktie en
plaatsing zonder meer van de
hand. Vooral Amerika, Engeland
en Duitsland lieten een krachtig
„neen" horen.
Na afloop van het overleg verklaar
de Scholten met klem het vorige
week in de Tweede Kamer door
het CDA verwoorde standpunt te
hebben uitgedragen. „Ik heb een
dringend beroep gedaan op de
bondgenoten om zich positief op
te stellen tegenover de gedachte
dat wij de besluitvorming in de
cember beperken tot de ontwik
keling en produktie en de feite
lijke stationering afhankelijk
maken van het overleg over wa
penbeheersing".
Maar op de vraag of dit betekent dat
Nederland in december wellicht
toch wel met een principebesluit
In Lissabon
