98
De Groenen een nieuwe
partij in West-Duitsland
^kiu^oéaa^iinM
r'' cvtti
WOENSDAG 14 NOVEMBER 1979
VARIA
PAGINA 21
HILVERSUM (gpd) - Toen een jaar geleden de VA-
RA-televisie aan een reorganisatie toe bleek te zijn,
verschoot de radioafdeling van kleur. Het reorgani
satieplan van het dagelijks bestuur, voorzien van
een paraaf van de vakbonden, voorzag in minder
medezeggenschap dan de radiomedewerkers al be
zaten. De VARA-radio is dan ook geheel gedemo
cratiseerd.
De televisie inmiddels ook.
Sinds het reorganisatieplan,
en de daaraan verbonden af
vloeiing van de directeuren
Te Nuyl en Eikerboutwordt
de televisieafdeling geleid via
een systeem van arbeiders
zelfbestuur. Een democratisch
gekozen projectgroep zit op de
stoelen van de directeuren.
Ondanks al deze in Neder
land zeldzame verworvenhe
den, wil de VARA de voorzit
ter onder wiens bewind dat
allemaal tot stand kwam,
kwijt. Het ziet ernaar uit dat
deze week getracht zal wor
den Andrè Kloos het laatste
duwtje te geven.
Ogenschijnlijk alleen maar om
dat die voorkwam dat het ar
beiderszelfbestuur bij de
VARA-televisie vervangen
zou worden door het bewind-
Haasbroek. Haasbroek zou,
weliswaar democratisch ge
selecteerd, de programmadi
recteur met visie, tact, lei
dinggevende kwaliteiten en
vertrouwen onder zijn me
dewerkers worden. Daar had
het personeel van de televi-
siedienst tenslotte om ge
vraagd.
Schuld
Net als een jaar geleden kwam
wederom de radiodienst in
verzet. Haasbroek had moe
ten komen, vonden de radio
makers, en ze lieten een per
soneelsvergadering uit
schrijven, anderhalve week
geleden, waarin Kloos de
schuld van alle conflicten
kreeg die ooit binnen de VA
RA hebben gewoed. Het VA-
RA-personeel, verdiept in
medezeggenschap en gebukt
onder een gebrek aan visie,
knikte instemmend.
Deze week moeten de geplaag
de VARA-medewerkers weer
vergaderen, want het hoofd
bestuur van de VARA heeft
de schuld van het afwijzen
van Haasbroek op zich geno
men. Vrijdag vergadert de
VARA-verenigingsraad, en
dat biedt een unieke gelegen
heid om Kloos na jaren van
strijd eindelijk buiten de deur
te zetten.
Banvloek
Een jaar geleden deed zich
vrijwel hetzelfde voor. Toen
verzamelde het VARA-per-
soneel zich eveneens om de
banvloek over Kloos uit te
spreken. Het ging in dat geval
niet om Haasbroek, het ging
om Hans Jacobs. Die is net zo
lang eindredacteur van VA-
RA's actualiteitenrubriek als
Kloos voorzitter is, en hij is
net als Kloos het magiséh
centrum van een eindeloze
reeks ruzies en conflicten.
Een jaar geleden was de ver
enigingsraad nog te verstan
dig om zich de wet te laten
voorschrijven door het per
soneel of de ondernemings
raad: Nu heeft Kloos echter
de verdenking op zich gela
den de kostbare, voor links-
Nederland tenslotte richting
gevende VARA-democratie
vermoord te hebben.
Met democratie heeft het jong
ste conflict met enige goede
wil zijdelings wel iets te ma
ken. De kwestie-Kloos is een
kwestie van macht. Kloos had
i Wijk, VAR A-secretaris
meer macht over het hoofd
bestuur van de VARA dan de
ondernemingsraad. Wie bij de
VARA zou zich in verbijste
ring hebben verheven, als
niet Kloos maar zijn mede-
dagelijksbestuurder Van
Wijk het pleit in het hoofdbe
stuur gewonnen zou hebben
en Kloos de a.s. verenigings
raadsvergadering als aftre
dend voorzitter zou hebben
moeten leiden. Dan zou het
personeel Kloos waarschijn
lijk postuum hebben gepre
zen om zijn rechte rug en zijn
democratische moed om aan
de komst van Haasbroek zijn
portefeuille te verbinden.
Macht
Evenmin als het een jaar gele
den om Jacobs ging, gaat het
dit keer om de democratie of
Haasbroek. Het gaat gewoon
ouderwets om de macht over
de socialistische omroep. Om
de strijd tussen Kloos en on
dernemingsraadsvoorzitter
Jan Nagel. De ondernemings
raad treedt binnenkort af en
er moet gekozen worden.
Maar ook verandert binnen
kort de structuur van de om
roepvereniging. en dat geeft
meer bevoegdheden aan het
bestuur en brengt een duide
lijke scheiding tussen vereni
ging en bedrijf. Minder in
vloed, met andere woorden,
van het bedrijf en onderne
mingsraad op de vereni
ging.
In dat perspectief verzette de
ondernemingsraad zich twee
maanden geleden nog te ver
geefs tegen de opheffing van
de gereserveerde zetels van
de Partij van de Arbeid. Wiar-
di-Beckman stichting en
NVV in het hoofdbestuur van
de VARA.
In de kwestie-Haasbroek waren
het behalve omroepsecretaris
Van Wijk - die Haasbroek had
voorgedragen - PvdA-verte-
genwoordigers Gerard Heyne
de Bak en Piet Stoffelen, die
Kloos wel wilden zien ver
trekken. Het was ook een on
gewoon schouwspel om het
wankelmoedig dagelijks be
stuur de portefeuilles op tafel
te zien leggen. Normaliter ge
beurt zoiets niet als het om de
benoeming van een met alle
inspraak en medezeggen
schap toch al uitgeholde
functie van televisiedirecteur
gaat.
Dat gebeurt wel als het om in
grijpende beleidsbeslissin
gen gaat, en daar ging het
kennelijk ook om. Om een
VARA a la Van Wijk (Haas
broek: „Een draaikont") of
een VARA a la Kloos. Op drie
André Kloos, VARA-voorzitter
dwarsliggers en twee blan
costemmers na koos het
hoofdbestuur voor het laat
ste. De VARA-van-de-conflic-
t^n met en onder het perso
neel. Wat het belangrijkste
voor een omroepvereniging
betreft, de leden, hebben die
conflicten tot nu toe bepaald
geen windeieren gelegd.
Deelgenoot
Na de moties van afkeuring die
het personeel donderdag te
berde zal brengen ten aanzien
van het democratisch gehalte
van het hoofdbestuur en het
dagelijks bestuur, is het voor
de ondernemingsraadsvoor
zitter een schitterende gele
genheid om de verenigings
raad vrijdag deelgenoot te
maken van allerlei zorgelijke
inzichten ten aanzien van de
toekomst van de VARA.
Het staat nu al vast dat een aan
tal verenigingsraadsleden
zijn zorgen deelt. Met name
de afdeling Noord-Brabant,
die deze week een motie van
wantrouwen indient die
eveneens gericht is tegen het
dagelijks bestuur en het be
leid van het dagelijks bestuur
sins 1975. Dat houdt de mo
gelijkheid in zich dat de afge
dwongen overwinning van
Kloos in het hoofdbestuur
omslaat in een nederlaag in de
verenigingsraad, en de VARA
bijgevolg achterblijft zonder
leiding.
EVERT VAN TIJN
ADVERTENTIE
OFFENBACH - Het was in
elk geval een kleurrijk ge
heel. In de Stadthalle van
Offenbach, waar „groe
nen", „bonten" en „alter
natieven" bijeen waren
gekomen voor een zgn.
programma-congres, lie
pen jongeren met anti-
atoomspeldjes, bio-dyna-
mische boeren, homosek
suelen met de roze drie
hoek, feministen, leden
van de communistische
bond, anti-militaristen en
verontruste christenen
rond. Roken was verbo
den. Men kon milieu
vriendelijke wasmidde
len, oosterse balsem op na-
tuurbasis en aardstralen-
boeken kopen.
Toch dient men deze bijeenkomst
op de juiste wijze te waarderen.
Immers, op 13 januari wordt, zo is
besloten, een nieuwe partij der
„groenen" opgericht. Een partij
die in staat is om het bestaande
politieke landschap in de Bonds
republiek danig te verstoren.
De vroegere studentenleider Rudi
Dutschke had het over een de
monstratie „tegen de ijzeren
krachten in de bondsregering".
Het parlementslid Herbert
Gruhl. die in juli 1978 de CDU de
rug toekeerde en spottend „de
groene goeroe" wordt genoemd,
sprak over een beweging van
„duizend jaar".
Is het „groene" Duitsland inder
daad ontwaakt? Is in Offenbach
het definitieve alternatief voor de
„gevestigde partijen" geboren,
het alternatief voorde „waanzin
nige groei-lobby", waardoor de
„aarde ten onder gaat"?
Na de verkiezingssuccessen van
Bremen, waar de kiesdrempel
van vijf procent werd gehaald, en
die van verschillende districten
in Baden-Wurttemberg. leek de
tijd rijp voor de beslissende eco
logische uithaal. De indrukwek
kende anti-kernenergiedemon
stratie in Bonn, waar meer dan
100.000 mensen aan hadden mee
gedaan, leverde eveneens het
bewijs dat. de „groene" gedachte
een „groene" partij nodig, hier en
nu, of ten minste binnenkort.
Het verschil tussen Helmut
Schmidt en Franz Josef Strauss
is immers niet groter dan het ver
schil tussen Albert Speer en
Hermann Goering, zoals iemand
„fijnzinnig" opmerkte (Speer
werd in Neurenberg tot 20 jaar
veroordeeld, Goering kreeg de
doodstraf).
Er moest, zoals Werner Perger in
het Deutsche Allgemeine Sonn-
tagsblatt schrijft, iemand „von
drüben komen om dat aan het
congres te vertellen: Rudolf Bah-
ro, kort geleden door de DDR
vrijgelaten, waar hij tot acht jaar
gevangenisstraf was veroordeeld
wegens kritiek op het regime. De
schrijver van het boek „Die Al
ternatieve" ontpopte zich als de
enige utopische realist.
Hij herinnerde groenen, bonten en
alternatieven aan het machts
probleem in deze maatschappij,
dat in de eerste plaats moet wor
den opgelost als het erom gaat in
omvattende zin een ecologische
levensstijl te ontwikkelen. „Het
is ondanks alle inbedding van ac
tuele verschillen in de. regerings-
en administratieve praktijk niet
juist, dat alle twee de katten even
grijs zijn. Laten wij Weimar toch
niet vergeten. Wat is er toen ge
beurd, toen Duitse communisten
destijds vonden dat men het vuur
op de sociaal-democratie moest
richten, omdat die de voornaam
ste steunpunten van de bour
geoisie waren en daarom eigen-
t krachten in de Bondsre-
lijk nog erger als deze...?" aldus
Bahro.
Of deze waarschuwing ter harte
wordt genomen, moet worden
afgewacht. Waarschijnlijk is het
niet. „Het verschil tussen Strauss
en Schmidt is atoomoorlog of
atoomstaat", zei Haussleiter, die
op de nominatie staat voor het
voorzitterscollectief van de groe-
Wie zo redeneert, moet er ernstig
rekening mee houden dat Strauss
wel eens met behulp van de groe
nen bondskanselier zou kunnen
worden. Als de groenen immers
even onder de kiesdrempel van 5
procent blijven, gaan die stem
men verloren. Dat is gunstig voor
de grootste partij, en dat is nu nog
altijd de CDU-CSU, waarvan
Strauss de politieke leider is.
Vandaar dat de „kandidaat-kan
selier" niet onwelwillend staat
tegenover de groene beweging,
zij het uit heel andere motieven
dan de groenen zelf hebben. De
SPD is, en dat is welhaast een
publiek geheim, om deze reden
behoorlijk bang voor de „bonte
hoop".
Maar ziedaar, de eerste stap op weg
van de „beweging" naar een vaste
organisatie en partij, verzandde
in een oeverloos dispuut. Van al
les werd een levensgroot punt
gemaakt. De salarissen van de
mensen op het bondsbureau, het
feit dat Herbert Gruhl te vaak het
woord nam, hoe lang er precies
door wie gesproken mocht wor
den, enzovoort. Er wetd lang en
heftig gepraat over het „afgren
zingsprobleem". Of, met andere
woorden, leden van de zgn. K
groepen („Mao-communisten"
zich bij de groene partij kunnen
aansluiten. Dutschke en Gruh
waren tegen.
De „vader" van Duitslands splin
tergroeperingen, de vroegere
CSU'er August Haussleiter, was
voor, evenals de Hessische eco-
socialist Schubart, zelf lid van het
„onafhankelijke" socialistisch
bureau in Frankfurt. Het
probleem is nog niet opgelost
vooralsnog hebben Dutschke en
de zijnen echter een nederlaag
geleden.
én ding waren alle deelne
mers aan het Offenbach-congres
het min of meer eens: dat een par
tij eert programma nodig heeft en
niet uitsluitend van het protest
kan leven. En daar ontstonden de
moeilijkheden. De gedachte van
de andere „manier van leven."
van het terugkeren naar „mense
lijke deugden" en „humane pro-
duktie- en verdelingssystemen."
is aantrekkelijk en verdient een
grote inzet. Als Gruhl en Co. op
een persconferentie echter bewe
ren dat het „voldoende is een
busonderneming te charteren,
zodat iedereen met bussen naar
de investeringsruinen van de
Bondsrepubliek kan worden ge
reden, en dat het dan vast staat
dat het land groen wordt", zijn
daarmee de verkiezingen nog
niet gewonnen.
De groene moeten duidelijk maken
wat hun alternatief is Er moet
worden aangegeven wat er pre
cies aan de structuur, die al tien
tallen jaren door de „gevestigde
partijen" wordt „beheerst", dient
te veranderen en vooral hoe. De
vier peilers van de nieuwe bewe
ging: ecologisch (natuurbehoud
e.d), geweldloos, democratie aan
de basis en sociaal, zouden in elk
partijprogramma of elke resolu
tie van de Verenigde Naties kun
nen staan. Ook Gruhls uitspraak
dat de groenen „niet rechts en
niet links" staan maar „ver voor
op", is een luchtballon.
HANS AMESZ
H/l ote, Vianet/
Dit jaar is de Beaujolais Primeur van uitstekende
kwaliteit, maar let opZorg ervoor dat u er
absoluut zeker van bent dat uw Beaujolais
Primeur in Frankrijk in het produktiegebied is
gebotteld. Als dit halsetiket (zie afbeelding) op
de fles zit, heeft u die zekerheid.
1979 leverde een oogst van uitstekende kwaliteit.
Een fruitige, makkelijke drinkbare Primeur met
alle karakteristieken van een echte Beaujolais.
LET DAAROM OP HET HALSETIKET
qeen5JS'Maar
V.A. DONDERDAG
15 NOVEMBER
VERKRUGBAAR
in alle slijterijen van:
DIRCKm en DIGROS
en in alle supermarkten van:
DIRK VAN DEN BROEK
BAS VAN DER HE'JDEN
DIGROSen DIRKSON
