Dwaling ontmaskeren
toerusten tegen racisme
Picasso-collectie: een
trekpleister in Parijs
891012131415
Verdeeldheid
belemmert
getuigenis
Gesprek tussen confessioneel-gereformeerden
en synodebestuur
invia/79
DINSDAG 6 NOVEMBER 1979
Er komt binnenkort een gesprek tussen het synodebe
stuur (moderamen) van de Gereformeerde Kerken in
Nederland en het bestuur van het Confessioneel Gere
formeerd Beraad (CGB). Dit beraad had het bestuur van
de synode om een samenspreking gevraagd, en wel naar
aanleiding van indringende vragen over allerlei kerke
lijke kwesties die het CGB van vele kanten bereikten.
Volgens het Confessioneel Gereformeerd Beraad blijkt
uit tal van reacties op kerkelijke ontwikkelingen en
toestanden dat vele gereformeerden zich in een "ernsti
ge crisissituatie" bevinden.
Het gesprek met het synodebe
stuur is bepaald op vrijdag 16 no
vember. Op een appeldag van het
beraad in Zwolle (2500 aanwezi
gen) zei de predikant R. van den
Berg uit Ermelo dat in vele gere
formeerde kerken een groeiende
bezorgdheid en geestelijke nood
is waar te nemen. Dr. B. van Oe-
veren uit Rijnsburg sprak van
een "diepe kloof tussen de nieu
we theologische ontwikkelingen
en de traditionele geloofsbele
ving van velen". "Die kloof is
overal zichtbaar".
In dit verband noemde Van Oeve-
ren de overweging in sommige
gereformeerde kerken om de
openbare geloofsbelijdenis af te
schaffen. "Als dat zou gebeuren,
zouden het beleid en het karakter
van de gereformeerde kerken
worden aangetast", zei Van Oe-
veren. De confessioneel-gere
formeerden hebben ook moeite
met de deelneming van kinderen
aan het avondmaal. Een ander
negatief symptoom zag de Rijns-
burgse predikant in de weigering
van sommige theologiestudenten
om de belijdenisgeschriften van
de kerk te ondertekenen.
Dr. van Oeveren
De Haarlemse dominee C.van de
Velde achtte leeruitspraken niet
voldoende. "Er moeten ook
tuchtmaatreglen komen, want de
dwaling moet worden ontmas
kerd. Wij willen geen modalitei-
tenkerk waar de ene predikant
zus en de andere zo spreekt".
Tijdens een forumdiscussie bleek
de rector van de theologische ho
geschool (Kampen), prof. dr. K.
Runia, het niet eens te zijn met de
gift van f. 25.000 uit de algemene
middelen van het gereformeerde
Werelddiakonaat aan het Patriot
tisch Front van Zimbabwe-Rho-
desië dat op het ogenblik deel
neemt aan de besprekingen in
Londen over de toekomst van dit
land. Dat bedrag had, volgens
Runia, uit het speciale fonds
moeten komen. Hij zou hetechter
onjuist vinden als kerkleden nu
hun bijdrage aan het Werelddia
konaat introkken. Overigens was
hij wel "blij" met de onderhan
delingen in Londen.
Een voor Runia "moeilijk en ge
voelig" punt was de vraag of een
plaatselijke kerk die een predi
kant wil beroepen naar de poli
tieke kleur van deze kandidaat
mag vragen. Hij meende dat men
niet alleen het recht maar ook de
plicht heeft dit met de beroeps
predikant te bespreken. Op wel
ke manier dat gebeurt moet dan
wel eerst worden doorgepraat.
De Indonesische domi
nee Lukito Handojo
heeft de indruk dat
men in de Nederlandse
kerken niet beseft dat
ook de Nederlandse
christen in een min
derheidspositie zit.
Op uitnodiging van de
Hervormde Kerk
werkt ds. Handojo in
ons land als missionair
predikant vanwege de
Indonesische kerken.
Een werkgroep onder
steunt hem hierbij.
Hij heeft de werkgroep een
brief geschreven en deze
stuurde die door naar kerke
raden en zendingscommis-
sies met de bedoeling er
reacties op te krijgen. In de
brief zet ds. Handojo uiteen
dat zending, evangelisatie en
diakonaat (praktische
dienst) in wezen één zijn en
dat de hele christelijke ge
meente daarbij betrokken is.
Als christen in Indonesië is hij
wel gewend aan een minder
heidspositie. De Nederland
se christenen zijn zich nog
onvoldoende bewust van
hun eigen positie. Het is hard
nodig dat de kerken zich
vooral ten opzichte van el
kaar anders gaan opstellen.
"Laten we met de verschei
denheid die er is proberen
elkaar beter te leren kennen,
elkaar aan te vullen, te steu
nen, te bemoedigen. De kerk
Nationaal beraad in Hierden
Ds. van der Veen.
Hoe staat het met het racis
me in Nederland? Zijn de
kerken toegerust om het ef
fectief te bestrijden9
Deze vragen stonden ter discussie
op een besloten beraad dat de
Raad van Kerken in Nederland te
Hierden (bij Harderwijk) heeft
gehouden. De dertig aanwezigen
- van wie zes uit minderheids
groepen in ons land - kwamen tot
verscheidene aanbevelingen
voor de Raad van Kerken en voor
het Europese beraad in maart
volgend jaar te Stockholm over
dit onderwerp.
Begin dit jaar besloot het centrale
comité van de Wereldraad van
Kerken tot het houden van natio
nale. continentale en mondiale
raadplegingen over het antwoord
van de kerken op het racisme in
de jaren 80. Het beraad op we
reldniveau zal midden juni vol
gend jaar in ons land (Drieber
gen) plaats hebben. Dat moet op
zijn beurt voorstellen doen voor
de volgende vergadering van het
centrale comité van de Wereld
raad in augustus volgend jaar in
Genève.
Verstrooiden
Ds. R. J. van der Veen. algemeen
secretaris van de Nederlandse
Zendingsraad, die aan het over
leg in Hierden deelnam, beant
woordt zelf de vraag of de kerken
zijn toegerust om het racisme te
bestrijden met nee. Over de min
derheidsgroepen zei hij dat deze
onder ons als "verstrooiden" ie-
ven. "Zij moeten in staat worden
gesteld, hun eigen bijdrage aan
de Nederlandse samenleving te
geven"
Een van de aanbevebngen is dat de
kerken zich concreet in dienst
van de minderheidsgroepen
stellen. Dat wil zeggen: kerkge
bouwen beschikbaar stellen,
woordvoerder zijn van hen die de
ambtelijke weg niet kennen, erop
aandringen dat buitenlandse
werknemers die langdurig in ons
land verblijven politiek stem
recht krijgen, en medewerking
verlenen aan de oprichting van
een interreligieus beraad op na
tionaal niveau.
De Raad van Kerken moet voor
rang geven aan de plannen van
zijn sectie "Dienst" tot vorming
van een "multiraciale taak
groep", met een vrijgestelde
functionaris voor de minder
heidsproblemen. Zo mogelijk
vóór december volgend jaar zou
de raad. luisterend naar de min
derheidsgroepen, een eigen be
leidsvisie voor de lange termijn
moeten formuleren. De
probleembuurten in de grote ste
den mogen niet het slachtoffer
van de minderheidsgroepen
worden. Beide vraagstukken
moeten tegelijk worden aange
pakt. "Anders krijgen we eerder
rassenrellen dan een multiraciale
samenleving", aldus Van der
Veen.
Beter gesprek
Er zijn ook aanbevelingen gedaan
met betrekking tot het r
andere landen. Toegespitst op
Zuid-Afrika luidt een van de
voorstellen dat de kerken geen
delegaties naar dit land moeten
sturen zonder vertegenwoordi
gers uit de raciale gemeenschap
pen wier lot ter discussie staat.
Omgekeerd moeten de Neder
landse kerken, ter bespreking
van het rassenvraagstuk, geen
Zuidafrikaatise delegaties ont
vangen waarin de eigen verte
genwoordigers van andere ra
ciale groepen ontbreken. Ds. Van
der Veen: "Wij zien af van het
recht, over anderen te praten
zonder dat zij aanwezig zijn"
"Dan ontstaat er een beter ge
sprek".
De kerken zullen ook "tegen-in
formatie" moeten gaan geven ter
correctie van de "vertekende" in
formatie die kan rekenen op
steun van regeringen en anonie
me fondsen. De Wereldraad van
Kerken wordt aanbevolen, ge
meenschappen die deze "tegen-
informatie" verspreiden finan
cieel te helpen.
Indonesische predikant
over Nederland
moet haar geloof ten opzich
te van de wereld verweg en
dichtbij geloofwaardig ma
ken. Niet-christenen worden
afgeschrikt als blijkt dat bij
christenen de daden niet met
de woorden kloppen".
Handojo noemt de verdeeld
heid van de kerken een "be
lemmering om in onze sa-
menleving te kunnen getui
gen". "Wij leven in een over
gangstijd, waarin het erop
aan komt elkaar te vinden in
de formulering en beleving
van ons geloof". De Indone
sische predikant signaleert
in zijn brief aan de werk
groep ook een gebrek aan
onderlinge gemeenschap
onder Nederlandse christe
nen. "Christenen zijn in hun
omgeving niet herkenbaar.
Er is een gemis aan warmte
en gemeenschap in de kerk,
ook aan levend geloof'. "De
kerk kan alleen iets beteke
nen in het leven van elke dag
als zij weet wat er in de sa
menleving aan de hand is".
Olie-embargo. Een aantal theologen (onder wie de hoogleraren Rothui
zen, Kampen, en Schillebeeckx, Nijmegen, en oud-hoogleraar Verkuyl)
heeft de kamerleden van het CDA met klem gevraagd, bij de regering
aan te dringen op steun aan een internationaal olie-embargo tegen Zuid-
Afrika. Dat is, volgens hen. een van de laatste geweldloze middelen om
het apartheidssysteem te laten verdwijnen.
Beroepingswerk. Hervormde Kerk: beroepen te Moerkapelle J. den
Hoed Sliedrecht, te Papendrecht W. Verboom, Waddinxveen; aange
nomen naar Heukelum (ZH) kandidaat R. J. de Vries Driebergen (die
hiermee bedankte voor o.a. Leimuiden); bedankt voor VlaardingenC. D.
Kousemaker Zwijndrechl.
Gereformeerde Kerken: beroepen te Brussel (Verenigde Protestantse
Kerk) H. van Tilburg Zwartsluis.
Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt: aangenomen naar Assen R. Tim
merman Heemse, naar Bussum J. J. Burger Dokkum; bedankt voor
Vlaardingen H. Veldman Wetsinge-Sauerd, voor Kampen A. N. Hen
driks Amersfoort.
Gereformeerde Gemeenten: beroepen te Boskoop A. Vergunst Veen, te
Katwijk aan Zee C. Wisse Kootwijkerbroek.
Liedboek. De hervorifide kerkeraad in Rijnsaterwoude heeft, hoewel
niet met algemene stemmen, besloten in januari het nieuwe liedboek
voor de kerken officieel in de diensten te gaan gebruiken.
PARIJS (GPD) - Vijfduizend men
sen staan per dag op de stoep
van het Parijse Grand Palais om
Picasso te zien. Tot 7 januari is
een gedeelte geëxposeerd van de
collectie die de Franse staat
verwierf uit de nalatenschap
van de Catalaanse meester die
zijn leven in Frankrijk sleet. Het
gaat om de betaling van de suc
cessierechten in goederen tot
een waarde van ongeveer 290
miljoen francs. De door drie ex
perts voor de gemeenschap uit
gezochte collectie omvat 228
schilderijen, 149 beeldhouw
werken, 1495 tekeningen, 1622
gravures, 85 keramicken plus
nog eens 32 schetsboeken en een
grote verzameling privé-docu-
menten.
De Franse staat is niet al te vlug
over de brug gekomen in zijn be
wondering voor Picasso. Pas in
1950 kocht men een eerste doek
aan. Toch trok de overzichtsten
toonstelling ter gelegenheid van
de 85e verjaardag van de meester
in 1966 ruim 800.000 bezoekers
n collectie zal een
permanente bestemming vinden
in het 17e eeuwse 'Hotel Salé' in
de Parijse buurt 'Marais'. De res
tauratiewerkzaamheden en de
inrichting moeten in '81 tot de
opening van het Picasso-mu-
seum leiden. Het zal de grootste
Picasso-verzameling van de we
reld zijn. Toch kan het Hotel Salé
niet meer dan 1500 bezoekers per
dag verwerken. Gigantische op
stoppingen laten zich dan ook al
gemakkelijk voorspellen.
Het was tijdens de overzichtsten
toonstelling van '66 dat Picasso
zo woedend wen, op de toenma
lige minister van cultuur André
Malraux dat hij niet alleen het
Legioen van Eer van de hand
wees maar ook zijn plannen wij-
ADVERTENTIE
Gratis boekenkrant
met verrassende aanbiedingen.
De gratis boekenkrant van De Slegtc is weer uit
Vol nieuwe boeken voor verrassend lage prijzen
Even wat voorbeelden noemen..? ABC voor de
Ski-sport. Van 19.90 voor 9.95. Het Grote Basis
Kookhoek. Van 29.50 voor 16.90. Gloednieuwe
Science Fiction romans. Van 17.90 voor 6.95.
Dc Slcgte is een goeie voor voordelige boeken.
Snel halen dus die krant bij BoekhandelJ.de Slegte b.v.
Breestraat 73,2311 CJ Leiden. Tel.071-122007.
zigde om zijn
ling aan de Franse staat na te la
ten. De woede van Picasso was
gewekt toen Malraux niets on
dernam om zijn geliefde atelier in
de rue des Grands-Augustins van
slopershanden te redden.
De mogelijkheid om successie
rechten niet in geld maar in goe
deren te betalen was een idee van
de toenmalige minister van fi
nanciën Valéry Giscard d'Es-
taing. die nu als president van de
republiek heeft verklaard dat de
verwerving van de Picassover-
zameling door de staat de belang
rijkste verrijking van Franse mu
sea betekent sinds de 18e eeuw
Men mag daaruit concluderen
dat de president duidde op de
Franse revolutie waarin kunst in
privé-bezit onteigend werd om
later in het Louvre te worden op
gehangen en in de provincie te
worden verspreid.
Jacqueline Picasso werd van Pi
casso's vele vrouwen tenslotte
zijn weduwe en zij schonk na de
dood van de meester op 8 april
1973 de privé-collectie van niet-
Picasso's van Picasso aan de
staat. Vorig jaar was deze boeien
de verzameling te zien in het
Louvre. Er zijn doeken bij de Ce
zanne, Matisse en de douanier
Rousseau, die vanaf'81 ook in het
Hotel Salé te zien zullen zijn.
Deze schenking ontsloeg de erfge
namen echter niet van de plicht
ook nog successierechten te be
talen. Ingevolge de Wet-Giscard
mocht de,4taat een derde uitkie
zen uit ie gigantische verzame
ling van 1885 schilderijen, 7089
tekeningen, alle 1228 beelhouw-
werken, de 3333 stuks aardewerk,
de 30.000 prenten, de geïllu
streerde boeken en een honderd
tal schetsboeken. Picasso be
waarde alles. Wanneer een atelier
vol was en hij er zelf niet meer bij
kon, zocht hij een nieuw atelier
en deed hij de deur van het vorige
achter zich op slot. De waarde
van wat Picasso naliet wordt op
één miljard 154 miljoen francs
geschat.
Iedereen was het er over eens dat
zulke bedragen relatieve begrip
pen zijn. Het mag waar zijn dat
een stilleven van Picasso afgelo
pen juli bij Sotheby's in Londen
ruim twee miljoen gulden op
bracht. Een verkoop op grote
schaal zou de waarde echter on
vermijdelijk doen dalen eenvou
dig omdat niemand een hogere
prijs zou kunnen betalen. Door
de nu gevonden oplossing is het
waardepeil gered. De aan de staat
vervallen kunstwerken komen
nooit meer op de markt. Zowel de
gemeenschap als de familie kun
nen tevreden zijn. Picasso staat
weer in het middelpunt van de
belangstelling, nadat er enige
twijfels waren ontstaan na de
laatste wat rommelige en te over
dadige overzichtstentoonstelling
in Avignon in '73. Men kreeg toen
toch wel sterk de indruk dat de
schilder er de latere jaren maar
wat zorgeloos op los had gepro
duceerd.
Erfgenamen
De onderlinge strijd tussen de erf
genamen van Picasso vormde
lange jaren een dankbaar thema
voor de roddelrubrieken. Aan
vankelijk zag de zaak er nog sim
pel uit na Picasso's dood waren
(Door
Rudolph
Bakker)
alleen Jacqueline en de zoon Pa
olo uit het huwelijk met Olga
Khoklova officieel erfgenaam. In
'75 beroofde Paolo zich van het
leven en liet op zijn beurt twee
erfgenamen na: zijn kinderen
Marina en Bernard. En dan was er
de lange reeks processen van de
kinderen die Picasso verwekt
had bij geliefden met wie hij niet
voor het altaar verschenen was
Onder hen waren Claude en Pa
loma uit Picasso's relatie met
Frangoise Gilot, die over haar
samenleven met de meester een
boek schreef dat een wereldsuc
ces werd. Toen de Franse rechter
al deze kinderen ook tot de nala
tenschap had toegelaten, stegen
de successierechten aanzienlijk
omdat het nu niet meer om twee
maar om zes erfgenamen ging.
Een staatscommissie legde geduld
en diplomatie aan de dag en met
veel schriften en schipperen kon
de lieve vrede worden bewaard.
Er blijft trouwens nog zoveel
voor de familie Picasso over dat
ze niet van de honger zal omko-
Een verklaring voor de ook nu weer
fenomenale toeloop van het
publiek in het Parijse Grand Pa
lais is nog niet gegeven. Als be
zoeker tussen de bezoekers stelt
men vast dat de aandacht toch
allereerst blijft uitgaan naar het
werk dat steunpunten biedt met
de herkenbare omgeving. En er is
de irritatie als Picasso het be
grijpbare moois moedwillig be
gint te vernielen. „Bij mij" - zo
sprak de meester eens - „is een
Een olieverfschilderij dat Picasso in 1924 maakte t
ge zoon Paolo in harlekijnspak.
schilderij een som van vernielin
gen". En daarin volgt het Franse
publiek de maker maar aarze
lend, hoort men nog steeds kre
ten van protest of afgrijzen. Het
publiek is tegelijkertijd niet he
lemaal in staat de momenten van
werkelijke spanning in het leven
van de kunstenaar te doorzien,
zoals in zijn eerste kubistische
periode van 1906 tot 1914, welke
periode wellicht van doorslagge
vende betekenis is geweest in de
ontwikkeling van de moderne
kunst.
Een zekere massahysterie is aan de
happening in het Grand Palais
niet vreemd meer. Naarmate
kunst onbetaalbaarder en daar
door onbereikbaarder wordt,
stijgt de geheimzinnigheids-
waarde, en neemt het aantal
wachtenden voor u in de massa
musea met de dag toe.
ADVERTENTIE
OONDcRDAu VRIJDAG ZATERDAG MAANDAG DINSDAG WOENSDAG DONDERDAG