-Gsmnsm
Een zeeman is niet zo hokjesgebonden
Velen op bres voor Schillebeeckx
Als u nu naar de bank gaat,
kunt u uw sinterklaas-surprises al betalen
met Eurocheques.
Honger Oost-Timor nog erger dan in Cambodja
Pater Witkamp neemt afscheid van'Gezinscontact Zeevarenden'
Schrijver wil onderzoek
naar verleden van prins
Eurocheque:
het handige en veilige betaalmiddel.
DINSDAG 30 OKTOBER 1979
rijft.
der gf
(Van een medewerker)
di,ROTTERDAM - ,jZeeman-het vervelende van dit beroep is
ad eci ^et sociaal onzichtbaar is, en daarom gaan de mensen
zijn. i fantaseren. Liefst in negatieve zin. Dronkelappen en in
er vaj elke havenstad achter de vrouwen aan. Pure onzin. Elke
V001 dag komen er in de Rotterdamse haven zo'n vierduizend
binnen. Als die allemaal naar Katendrecht moesten was
daar plaats te kort. 't Gaat slechts om enkelen. Het is dan
ook hoog tijd om af te rekenen met de volkomen misplaat-
ste beeldvorming over de mannen die de zeeën bevaren.
vloed Voor het overgrote deel zijn het keihard werkende huisva
ders".
ig een
is pater J. B. Witkamp (62) - oprichter
ere en directeur van de op algemene
aan- leest geschoeide stichting Ge
zinscontact Zeevarenden - is on
gekend heftig wanneer hij dit
naar voren brengt. Niet zo
we vreemd, want hij heeft in zijn
we functie al heel wat te doen gehad
i zyn met het jeed van veel zeemans-
üken vrouwen en kinderen, voortko-
aari mend uit de kennelijk ongebrei
delde verbeeldingskracht van de
mensen over handel en wandel
maai van zeelieden. Het zijn altijd de
lof 5 gezinnen van deze mannen die er
'houl in hun woonomgeving direct of
indirect mee te maken krij-
gen.
De buitenwacht heeft gauw een
verklaring voor het gedrag van
vrouwen of kinderen van zeelie-
den. „Als Jantje bijvoorbeeld een
ruit heeft ingegooid komt dat al
tijd volgens de buren omdat zijn
i vader „nooit thuis isen
moeder kan haar gezin niet aan.
Zo zijn er nog vele andere voor
beelden te geven van de haast wel
vijandige reacties van mensen in
de woonomgeving van een zee
mansgezin. Het is terug te bren
gen tot onbegrip over de zeeman
en zijn vrouw en kinderen. Triest
gevolg hiervan is de extra
problematiek waarmee de zee
mansvrouw kampt", aldus pater
Witkamp.
Goed apparaat
Op 2 november neemt hij om ge
zondheidsredenen afscheid als
directeur van de stichting. Hij
blijft hoofdaalmoezenier van de
haven van Rotterdam. Het is niet
met weemoed dat hij zijn functie
overdraagt aan een ander.
„Ik heb het gevoel dat er in de af
gelopen jaren een goed apparaat
is opgebouwd om de specifieke
problemen van zeemansgezin
nen voor zover mogelijk op te los
sen. In het hele land zijn er groe-
pen-afdelingen waar zeemans
vrouwen terecht kunnen. Er kan
nu doelmatig worden gewerkt;
dat is voor mij een plezierig mo
ment om ermee op te houden. Als
havenaalmoezenier blijf ik overi
gens nauw betrokken bij het wel
zijnswerk voor zeevarenden en
hun gezinnen en dat hoop ik nog
lang te mogen doen', aldus Wit
kamp.
In 1953 werd pater Witkamp aange
steld als havenaalmoezenier in
Rotterdam belast met de zorg
voor buitenlandse zeelieden. Na
een paar jaar kreeg hij de op
dracht om Nederlandse zeelieden
die met hun schip in de Rotter
damse haven lagen te bezoe
ken.
„Interessant werk. Ik voer ook re
gelmatig een poosje mee op zee
schepen maar het werd me al
gauw duidelijk dat er toch niet
zoveel zinnig werk viel te verrich
ten. Als er een schip aankwam
verliet de bemanning dat zeer
snel en kwam er niet eerder dan
een paar uur voor het vertrek op
terug. Dit waren niet bepaald
gunstige tijdstippen om zeeva
renden te bezoeken. Ik vroeg me
dan ook steeds vaker af wat ik
eigenlijk op die schepen moest
doen, en de gedachte groeide -
mede door de verhalen van de
zeelieden over hun vrouw en
kinderen - om me meer te richten
op de aan de wal achterblijvende
gezinnen. In een gesprek met een
zeemansvrouw kreeg ik eens te
horen dat wij ons als aalmoeze
niers gek liepen achter zeevaren
den van vele nationaliteiten,
maar dat er zinniger werk was te
doen bij de Nederlandse zee
mansgezinnen. Problemen op
het gebied van opvoeding van de
kinderen en het huwelijk waren
er genoeg".
„Ik kreeg dat nog eens bevestigd
door gepensioneerde zeelieden
en door wijlen prof. Buitendijk
die veel heeft gepubliceerd over
vrouwenpsychologie. Kortom,
mijn gedachte om de aandacht
meer op de zeemansgezinnen te
richten dan op haastige contac
ten met zeelieden die de haven
waren binnengelopen rijpte
steeds meer. In het begin van de
jaren zestig ben ik toen begonnen
met het organiseren van ge-
spreksavonden voor zeemans
vrouwen; zowel de vrouw van de
kapitein als van de matroos.
Het succes van deze, zeg maar,
groepsavonden van en voor zee
mansvrouwen was groot. Einde
lijk konden zij hun problemen
kwijt aan mensen die in feite al
lemaal met dezelfde vragen te
maken hebben".
„Een voorbeeld: als de man thuis
komt na een zeereis is het feest en
is er geen tijd om problemen uit
te praten. De zeemansvrouw
blijft daarmee, na het vertrek van
pa, worstelen. Ze kan ze niet
voorleggen aan niet-zeemans-
vrouwen want in verreweg de
meeste gevallen snappen die
niets van de geheel eigen
problematiek van een vrouw wier
man lange tijd van huis is. In het
begin was een reis van tien
maanden of nog meer heel ge
woon, sinds kort zijn de meeste
zeelieden niet langer weg dan een
half jaar'.
Meer bekend
Toen Pater Witkamp met zijn werk
begon waren er ongeveer 40.000
Nederlandse zeelieden; dat is in
de afgelopen jaren gedaald tot
10.000. De conclusie dat er dan
voor de stichting Gezinscontact
Zeevarenden minder werk is ge
komen is echter onjuist. Pater
Witkamp neemt aan dat er in ons
land 3500 zeemansvrouwen zijn.
Het aantal dat regelmatig deel
neemt aan de in alle regio's
van ons land plaatshebbende
groepsavonden van de
stichting bedraagt niet
meer dan 1400. Alle reden, zegt
hij, om nu het apparaat goed
draait (33 groepen die worden
begeleid door vijf beroepskrach
ten en circa 120 vrijwilligsters) er
meer bekendheid aan te geven.
Aan het secretariaat van Gezins
contact Zeevarenden (tel.
010-137881) kunnen zeemans
vrouwen vragen waar en wan
neer in hun woonomgeving
groepsbijeenkomsten worden
gehouden.
Kort na de aanvang van het werk
van pater Witkamp nam deze
vorm van hulpverlening grote
omvang aan, zozeer zelfs dat een
andere organisatievorm gewenst
bleek. Dat kon in de vorm van een
stichting. Op algemene grond
slag, want anders wilde het mi
nisterie van CRM geen subsidie
verlenen. In 1967 was de stichting
Gezinscontact Zeevarenden een
feit. Tot op heden is er steeds
sprake geweest van een groei en
verdieping van de hulpverle
ning.
Over het algemene karakter van
zijn werk merkt pater Witkamp
nadrukkelijk op: „In mijn werk
voor zeevarenden en hun gezin
nen heb ik nooit naar geloofs
overtuigingen gevraagd. Een
zeeman is wat dat betreft niet zo
hokjesgebonden
Prof. Geense. De Groningse ker
kelijke hoogleraar prof. dr. A.
Geense, voorheen hervormd
predikant te Leiderdorp, is geko
zen in het bestuur van de Confe
rentie van Europese Kerken
(CEK), die vorige week haar al
gemene vergadering op Kreta
heeft gehouden. Dr. J. van Klin
ken, directeur van het Algemeen
Diakonaal Bureau van de Gere
formeerde Kerken in Nederland,
kwam in het adviescomité. Het
bestuur van de CEK bestaat uit
zeven leden.
Beroepingswerk. Hervormde
Kerk: beroepen te Leimuiden en
te Zuidland kandidaat R. J. de
Vries Driebergen, te Werkendam
P. J. Droogers Bodegraven, te
Akker- en Murmerwoude J. van 't
Ende Groningen, te Baarn A. W.
van der Plas Rijssen, te Enkhui
zen J. H. Hoekert Oudenhoorn;
bedankt voor Tzum (Fr.) R. C.
Cuperus te Bennekom.
Gereformeerde Kerken: aange
nomen de benoeming tot pasto
raal medewerker te Ten Post (Gr.)
M. A. Lodder Rotterdam-Zuid-
wijk.
Christelijke Gereformeerde Ker
ken: bedankt voor Enschede H.
van der Schaaf Dordrecht.
Nederlands Gereformeerde Ker
ken: beroepen te Kampen J. C.
Schaeffer Emmeloord.
Gereformeerde Gemeenten: be
dankt voor Apeldoorn C. van de
Poel Yerseke, voor Scherpenisse
J. M. Kleppe Woerden.
Interview Schillebeeckx. Een
werkgroep van de Leidse Stu-
dentenekklesia vertoont volgen
de week maandag, 5 november,
om 8 uur 's avonds in het Tref
punt Rapenburg 100-102 een uit
gebreid tv-interview dat de Belgi
sche verslaggever Joos Florquin
indertijd, in de serie "Ten huize
van had met prof. Schille
beeckx en dat de NOS-televisie
reeds uitzond. In dit gesprek gaat
het over God, de theologie, het
ambt in de kerk en het christen-
zijn in deze tijd, de relatie tussen
christendom en politiek en de
vernieuwingen in de kerk ten ge
volge van het tweede Vaticaanse
concilie.
Jubileum. Ds D. Biesma,
christelijk gereformeerd predi
kant te Hillegom is 40 jaar predi
kant. Hij diende zijn kerk in
Broek op Langcdijk, Nieuwe Pe-
kela, Amsterdam-Oost, Utrecht-
Centrum, Aalsmeer en Veenen-
daal. In augustus dit jaar deed ds.
Biesma (63) intrede te Hillegom.
Op 5 november wordt hem in
Treslong (Hillegom) een receptie
aangeboden.
Waarden. De Evangelische en de
Rooms-Katholieke Kerk in
West-Duitsland hebben onder de
titel "Fundamentele waarden en
Gods gebod" stelling genomen in
een discussie over de diepste
waarden van het leven. De poli
tieke partijen laten in deze dis
cussie een serie vragen onbeant
woord, aldus een verklaring die
vandaag tegelijkertijd in Han
nover en Bonn is gepubliceerd.
De kerken zeggen daarin dat de tien
geboden "normen voor een
menswaardige maatschappij"
zijn. De door de politieke partijen
gehanteerde principes - vrijheid,
solidariteit, gerechtigheid - zijn
niet voldoende. Iedere maat
schappij heeft behoefte aan be
paalde r
De kerken vragen bescherming van
het geboren en het ongeboren le
ven. Dat houdt ook een inzet voor
de vrede in en het afwijzen van
militair geweld. Zij verzetten zich
tegen een levenshouding die
slechts op eigen voordeel uit is.
Zowel het privé eigendom als de
natuur moet worden beschermd.
Protest. De internationale
rooms-katholieke vredesbewe
ging Pax Christi protesteert in
een telegram aan de president
van Tsjechoslowakije, Husak, te
gen het recente proces tegen zes
Tsjechische ijveraars voor de
rechten van de mens. Het tele
gram herinnert aan het akkoord
van Helsinki en vraagt de zes ver
oordeelden in vrijheid te stellen.
De betuigingen van steun aan de
Nijmeegse hoogleraar Schille
beeckx - tegen wie in Rome een
proces loopt in verband met zijn
boek "Jezus, het verhaal van een
levende" - nemen in tal en
kracht met de dag toe.
Op een congres van het 75- jarige
Thijm-genootschap - een uit de
rooms-katholieke emancipatie
beweging voortgekomen vereni
ging van academici met een
christelijke levensovertuiging -
zette het overgrote deel van de
360 aanwezigen zijn handteke
ning onder een protest tegen de
manier waarop het onderzoek
naar Schillebeeckx' opvattingen
in Rome wordt gevoerd. Zij vin
den, met vele anderen in kerke
lijk Nederland, dat een dergelijke
Zijn werk belangrijk voor oecumenische toenadering
procedure in strijd is niet alleen
met de rechten van de mens, die
een openbare en controleerbare
behandeling en een vrije keuze
van de verdediger vereisen, maar
ook met de aard en de functie van
de theologie als wetenschap. Bij
meningsverschillen vraagt de
theologie om een openbare en
wetenschappelijke discussie.
Ook de Sint Willibrordvereniging,
een advies- en service-orgaan
voor de oecumene, stelt zich ach
ter Schillebeeckx op. Zij is niet
alleen ontevreden, maar ook on
gerust. Volgens de vereniging is
het theologische werk van
Schillebeeckx van dien aard dat
ook reformatorische christenen
er zich in kunnen herkennen. De
vereniging zal een motie naar de
Nederlandse bisschoppen sturen
om op het belang van Schille
beeckx voor de oecumenische
toenadering te wijzen. Een af
schrift van deze motie gaat naar
de pauselijke nuntius (vertegen
woordiger van het Vatikaan) in
Den Haag.
Menswaardig
De dekenale raad in Den Haag,
waarin alle dertig rooms-katho
lieke parochies van deze stad zijn
vertegenwoordigd, vraagt kardi
naal Willebrands in een brief zijn
invloed in Nederland en in Rome
aan te wenden voor een mens
waardige behandeling van de
Nijmeegse theoloog. De raad
vindt dat mensen naar wie een
onderzoek wordt ingesteld tijdig,
open en eerlijk moeten worden
tegemoet getreden. „Een derge
lijke openheid is nodig voor allen
die theologisch werkzaam zijn
De acht protestantse hoogleraren
in de dogmatiek aan de univer
siteiten van Leiden, Groningen
en Utrecht, de Universiteit van
Amsterdam, de Vrije Universi
teit in Amsterdam en de theolo
gische hogeschool van de Gere
formeerde Kerken in Nederland
te Kampen verzoeken de Con
gregatie voor de Geloofsleer in
Rome dringend, de procedure
tegen Schillebeeckx stop te zet
ten.
Zij vrezen dat dit onderzoek ern
stige gevolgen zal hebben voor
de beoefening van de dogmatiek
in ons land en voor de verhou
ding tussen de rooms-katholieke
en reformatorische beoefenaars
van dit vak. De protestantse
theologen zijn het weliswaar
niet in alles met Schillebeeckx
eens, maar zij hebben grote
waardering voor hem als theo
logisch deskundige en voor zijn
openheid tot een eerlijk gesprek.
DEN HAAG (GPD) - De schrijver
journalist Wim Klinkenberg wil
dat een parlementaire enquête
commissie een onderzoek gaat
instellen naar de handel en wan
del van prins Bernhard. Dit is de
conclusie aan het slot van een
zeer lijvig boek dat door de uitge
verij „Onze Tijd" gisteren in Den
Haag is gepresenteerd.
Wim Klinkenberg een overtuigde
communist en republikein zal dit
boek aan de voorzitter van de
Tweede Kamer aanbieden en
daarbij formeel aandacht vragen
voor zijn omstandige „pleidooi
voor het eindelijk deskundig op
ruimen van deze blindganger uit
de Nederlandse NAVO-
tuin".
In politiek Den Haag ondervindt
Klinkenberg weinig steun bij zijn
pogingen om het verleden van de
prins nogmaals te gaan onder
zoeken. Alleen de eenmansfrac
tie van de PSP ziet er wel iets in;
alle andere fracties verwerpen
het verzoek. Een voorste) tot het
Jongens verdacht
van doden man
AMSTERDAM (ANP) - De 15-jan-
ge R.G. en de 17-jarige M.Z. uit
Amsterdam zijn aangehouden
omdat ze ervan worden verdacht
in de nacht van 12 op 13 oktober
de 26-jarige C.A. Jansen uit Am
sterdam om het leven te hebben
gebracht. Volgens hun verkla
ring hadden de twee jongens ru
zie gekregen met de hun onbe
kende man, omdat deze hen zou
hebben uitgenodigd homosek
suele handelingen met hem te
verrichten. De twee hadden de
man achtervolgd en met stenen
I bekogeld. Diezelfde nacht werd
het slachtoffer door de politie
zwaar gewond aangetroffen in
een portiek niet ver van de plaats
waar de ruzie had plaatsgevon
den. Later bezweek hij aan zijn
verwondingen. Overigens gelooft
de politie het verhaal van de jon
gens niet omdat in de omgeving
waar de gedode man werd ge
vonden veelvuldig berovingen of
pogingen daartoe plaatsgrijpen.
instellen van een parlementair
onderzoek kan door een of meer
kamerleden worden gedaan.
PSP'er Van der Spek wil probe
ren steun voor een dergelijk
voorstel bij andere fracties te
vinden, maar noemt elke poging
daartoe reeds bij voorbaat een
kansloze zaak.
De schrijver noemt het uitgeven
van dit boek „geen simpele
zaak". Hij hoopt op een directe
confrontatie met Soestdijk en
steekt dit niet onder stoelen of
banken. Op goede gronden mag
echter worden aangenomen dat
een reactie van de zijde van de
prins zal uitblijven
Klinkenberg heeft het leven van
prins Bernhard in vijf delen ge-
splistst; de tijd voor zijn huwe
lijk, de oorlogsjaren, de periode
tot 1965, de Lockheed-affaire en
de periode daarna tot heden. Vol
gens Klinkenberg moet daaruit
onomstotelijk blijken dat de
prins achtereenvolgens een vazal
is van het nationaal-socialisme,
van oorlogsimperialisten en van
het Amerikaanse grootkapitaal.
Het merendeel van de gegevens
die in dit boek zijn verzameld, is
door Klinkenberg eerder ge
publiceerd in o.a. het weekblad
Nieuwe Revue.
Bent u al een van de bezitters van het
handige en veilige betaalmiddel? Zo niet,
dan verdient 't echt aanbeveling om bij uw
bank Eurocheques aan te vragen.
Want daarmee kunt u op vertoon van uw
pasje overal in Nederland tot f 300,- per
cheque betalen. In winkels, restaurants,
benzinestations of waar dan ook. En datzelfde
is ook mogelijk in bijvoorbeeld Duitsland,
België en Zwitserland. Bovendien kunt u er bij
banken in geheel Europa en nog een paar
andere landen geld mee opnemen.
En... een extra-voordeel is: Eurocheques
zijn verzekerd tegen verlies en diefstal.
De Gezamenlijke Banken en Spaarbanken.
Dus: op naar uw bank voor Eurocheques!
En vergeet u dan niet om het boekje met tips
mee te nemen, waarin u alles vindt over
het hoe en waar uw cheques te gebruiken.
Bank
DILI, INDONESIË (Reuter) - Van
uit Dili, de hoofdstad van de
vroegere Portugese kolonie Oost-
Timor, is een dringende actie op
grote schaal aan de gang om hon
derdduizenden mensen voor de
hongerdood te behoeden.-
De hongersnood wordt grotendeels
toegeschreven aan de burger
oorlog van 1975-1976, toen de
landbouwproduktie ernstig werd
ontwricht door de vlucht van
tienduizenden Oost-Timorezen
naar de bergen.
Een vertegenwoordiger van het in
ternationaal comité van het Rode
Kruis heeft gezegd dat de situatie
in Oost-Timor erger is dan in
Biafra in de Nigeriaanse burger
oorlog van tien jaar geleden en
gevaarlijker dan in Cambodja,
dat ook door oorlog braak ligt.
Het Indonesische Rode Kruis
(PMI) en andere organisaties
brengen in schepen die door het
Indonesische leger zijn verstrekt
honderden tonnen voedsel en
medicijnen naar Dili.
Het rampgebied strekt zich uit over
10 van de 13 bestuursdistricten
buiten de grotere steden van Lo-
ro Sae, dat een totale bevolking
van 600.000 mensen heeft.
Het Rode Kruis schat dat het al de
helft van de bevolking, 300.000
mensen, met voedsel bereikt. De
actie richt zich tot 60.000 mensen
in de meest afgelegen, onher
bergzame streken.
Het Rode Kruis denkt dat ongeveer
eenderde van het volk onder zijn
toezicht onmiddellijke medische
zorg nodig heeft. Maar velen zul
len er geen baat meer bij hebben,
voegt het eraan toe.
Drie helikopters vormen een
luchtbrug boven het binnenland
van het wilde, ruwe Oost-Timor.
Gevlogen kan er alleen worden
tot ongeveer het middaguur van
elke dag. Daarna verdwijnen de
geïsoleerde vluchtelingendorpen
in dichte nevel en wolken. Zij zijn
in de barre bergen niet per auto
bereikbaar.
In Dili worden kleine landingsvaar
tuigen door vrijwilligers met
voedsel geladen. Dit wordt op de
noordkust afgezet. Vanaf de
stranden wordt het zover als mo
gelijk is vervoerd door vrachtau
to's en jeeps.
De situatie werd verergerd doordat
de vijandelijkheden op kleine
schaal voortduurden tot onge
veer voor een jaar. Pas onlangs
zijn hongerige dorpelingen in
grote aantallen uit de bergen te
voorschijn gekomen.
Daarbij komen de chronische
problemen van een uitermate be
rooid gebied met veel droogtepe
rioden en mislukte oogsten.
De burgeroorlog heeft het bestuur
zo ontwricht dat er geen statistiek
is over het aantal doden tot op
heden, maar, geteld bij de oor
logsdoden, moeten het er tien
duizenden zijn. De situatie van
nog eens duizenden in de bergen
is niet bekend.
De bevolking in het rampgebied
lijdt aan de gevolgen van zowel
langdurige ondervoeding als
ziekte. Een arts van het interna
tionaal comité van het Rode
Kruis die met een Indonesisch
team werkt in een bergdorp op 90
kilometer ten zuidwesten van
Dili, rapporteerde dat uit een on
derzoek dat in juli werd uitge
voerd, blijkt dat ongeveer 80 pro
cent van de bergbevolking mala
ria heeft.
Op uitgebreide schaal komen ern
stige huidziekten en tbc voor.
Organisaties als het Rode Kruis
verdelen graanzaden zodat de
hongerige dorpelingen, die hun
eigen voorraad al lang geleden
opaten en zo dit jaar niet konden
planten, na het ophouden van de
regen in april, hun eigen dage
lijkse voedsel kunnen verbou-
Mcn heeft in Dili het vermoeden,
dat Ved Oost-Timorezen die zich
in veiligheid stelden in de bergen
om er de honger te ontmoeten,
wellicht niet weten dat de bur
geroorlog voorbij is en in de
jungle beneden voedsel opgesla
gen ligt
