Britten leggen de
duimschroeven aan
VAN DEB WIEL
Weer nederlaag voor rechtervleugel Laboor
zonder goede bril
was zij nu al gezakt
PLO zou regering
in ballingschap
gaan oprichten
PROCES
Paus in
Madison
Square
Gardens
Rhodesië-conferentie
een goede bril maant a|le verschil!
Problemen rond Franse kerncentrales
STRAUSS
VERLIEST
BUITENLAND
correspondent)
BONN - De lijsttrekker van de
christelijke partijen CDU en
CSU, Franz Josef Strauss, mag
niet meer beweren dat de SPD
achter de rellen tijdens zijn ver
kiezingsoptreden in Noordrijn-
Westfalen heeft gestaan. Dit werd
Strauss gisteren bevolen door de
rechtbank in Bochum, waar
SPD-secretaris-generaal Egon
Bahr een proces tegen Strauss
had aangespannen.
Strauss had deze SPD-politicus
persoonlijk voor de ongeregeld
heden verantwoordelijk gesteld
en hem de opstoker en initiatief
nemer van de ongeregeldheden
in Essen en Keulen genoemd. In
deze steden werd Strauss het
spreken onmogelijk gemaakt. Hij
werd bovendien met eieren en
tomaten bekogeld.
Hoewel de rechtbank de Beierse
minister-president had gevraagd
persoonlijk te verschijnen, liet
Strauss zich door de secretaris
generaal van de CSU, Edmund
Stoiber, vertegenwoordigen. Van
tevoren had de president van de
rechtbank tevergeefs geprobeerd
de tegenstanders tot een verge
lijk te bewegen. Mocht Strauss
met zijn aantijgingen tegen de
SPD en Egon Bahr doorgaan, dan
wacht hem voor elke overtreding
een boete van 50.000 mark.
Strauss werd bovendien veroor
deeld tot betaling van de kosten
van de procedure. De rechter zag
in de bewering van Strauss te
genover de SPD en Egon Bahr
„een belediging die niet door de
grondwettelijke garantie van
vrije meningsuiting wordt ge
dekt",
In de argumentatie van het vonnis
sloot de rechtbank het gevaar van
herhaling van dergelijke denigre
rende uitlatingen door Strauss
niet uit, vooral omdat er in de
Bondsrepubliek tot de algemene
verkiezingen in de herfst van
1980 een situatie van permanente
verkiezingsstrijd zal heersen. De
bewering van Strauss dat hij van
SPD-kant geheime informaties
had ontvangen dat Bahr achter
de ongeregeldheden zat, kon
door niets worden bewezen.
Het is niet uitgesloten dat Strauss
tegen het vonnis in beroep gaat,
want het zit hem beslist niet lek
ker dat hij tegen Bahr het onder
spit heeft moeten delven en an
dere beweringen van de kandi
daat-kanselier eveneens als wei
nig serieus kunnen worden ge
brandmerkt.
Castro toch
naar VN?
NEW YORK (Reuter) - De Cubaan
se president, Fidel Castro, moet
nog beslissen of hij de bijeen
komst van de VN-assemblée zal
bijwonen, zo heeft een VN-
woordvoerder gisteren meege
deeld. Eerder had hij aangekon
digd dat Castro niet naar de VN
zou komen. Die aankondiging
was echter gebaseerd op een
„onofficiële" informatie die ken
nelijk niet juist was.
"De Cubaanse delegatie heeft nog
geen officiële mededeling over
deze zaak gedaan", aldus de
woordvoerder later.
NEW YORK (GPD) - Paus Jo
hannes Paulus II tilt een meis
je op bij zijn aankomst in de
Newyorkse Madison Square
Gardens. Een menigte van
bijna 20.000 jongeren juichte
de kerkvorst bij zijn binnen
komst toe. Ook bezocht de
paus de kathedraal van St
Patrick aan de Fifth Avenue
Een dichte menigte had toen
al uren gewacht om een glimp
van hem op te vangen.
Vlak voor zijn vertrek uit New
York bracht de paus een be
zoek aan de "Battery'1, in het
zicht van het beruchte Ellis
Eiland, waar in vroeger tij
den miljoenen emigranten uit
Ierland, Italië en uit Polen op
toegang tot het beloofde land
Amerika moesten wachten
"Mijn bezoek aan New York
zou niet compleet zijn", aldus
de paus, "zonder een bezoek
aan deze plek, waar het vrij
heidsbeeld voor miljoenen
emigranten het symbool was
van het land waarheen ze wa
ren gekomen". Ten slotte ver
trok de paus naar het het 150
kilometer ten zuiden van New
York gelegen Philadelphia
Daar begint hij de tweede
etappe van zijn Amerikaanse
reis die hij zondag in Was
hington zal eindigen.
(Van onze correspondent)
LONDEN - Ex-premier James
Callaghan en zijn gematigde aan
hangers binnen Labour hebben
op het partijcongres opnieuw een
nederlaag geleden. De lin
kervleugel kreeg met doorslag
gevende meerderheid (bijna een
miljoen stemmen) een tweede
motie aangenomen waardoor het
uiteindelijke verkiezingspro
gramma van Labour in de toe
komst niet langer wordt overge
laten aan de partijleider en zijn
schaduwkabinet, maar zal wor
den vastgesteld door de overwe
gend links-georiënteerde raad
van uitvoering (het bestuur) van
de partij.
Voordat het congres over de motie
stemde had Callaghan ervoor
gewaarschuwd dat een wijziging
in het systeem tot „partij-zelf
moord" in de verkiezingen zou
kunnen leiden. Maar het argu
ment van links was dat de veran
dering in de structuur van de par
tij „de strijd zou bevorderen om
een fundamentele verandering
aan te brengen in onze samenle
ving"
Anthony Wedgwood Benn, de lei
der van de linkse vleugel, zei in
een toespraak die meer bijval
oogstte dan die van Callaghan,
dat het er om ging de machtsver
houdingen in Engeland te wijzi
gen. Het is nog steeds zo, zei hij,
dat de Britse financiers binnen 24
uur in het geheim meer van een
Labourkabinet gedaan kunnen
krijgen dan de vakbonden na een
staking die weken heeft ge
duurd.
Benn richtte zich ook tegen de
macht van de multinationale be
dreven, de EG, het Internationaal
Monetair Fonds en de pers „die in
staat is ministers te terroriseren".
Hij kondigde ook aan dat wan
neer Labour opnieuw aan de
macht zou komen, het onverwijld
zou overgaan tot het opnieuw na
tionaliseren van de grote maat
schappijen die nu door de con
servatieven gedenationaliseerd
worden in de vorm van het be
schikbaar stellen van aandelen
aan burgers.
Het was aan de voormalige minister
van financiën Denis Healy, zelf
een kandidaat voor het leider
schap van Labour, om het voor
Callaghan en diens in de verkie
zingen verslagen regering op te
nemen. Healy zei, dat het huidige
partijcongres in het teken van
„kwaad bloed" stond over de uit
slag van de verkiezingen en dat
Labour pas volgend jaar kan be
ginnen aan werkelijke construc
tieve plannen voor de toe
komst
De door de linkervleugel gewon
nen moties zullen onderdeel uit
maken van een algemeen onder
zoek naar de structuur van de
Labourpartij. Het rapport daar
van zal op het volgende partij
congres worden voorgelegd,
maar weinigen voorspellen, dat
de overwinningen die nu door
links zijn behaald, er door onge
daan gemaakt zullen kunnen
worden.
BEIROET - PLO-leider bezoekt in het ziekenhuis van Beiroet de Amerikaanse negerleider Jesse Jackson, die
daar met maagklachten werd opgenomen. Jacksqn brengt op het ogenblik een bezoek aan het Midden-Oosten
correspondent)
Nieuwe Rijn 62, Leiden. Tel.: 071 - 124108
JERUZALEM - De Palestijnse Be
vrijdingsorganisatie (PLO) zal
nog deze maand een regering in
ballingschap oprichten, nog voor
de vergadering van de Socialisti
sche Internationale over twee
weken in Lissabon. Met die
boodschap is het Israëlische so
cialistische parlementslid Sha-
chal, fractievoorzitter van de Ar
beiderspartij, teruggekomen van
een parlementaire conferentie in
Venezuela. Hij baseert zijn uit
spraken op wat hij heeft gehoord
van de PLO-vertegenwoordiger
op die conferentie.
Op de conferentie van de Socialisti
sche Internationale zal voorzitter
Willy Brandt verslag uitbrengen
over het gesprek dat hij onlangs
samen met de Oostenrijkse
bondskanselier Bruno Kreisky
heeft gevoerd met PLO-leider
Jasser Arafat. Dat rapport zal van
grote invloed zijn op de toekom
stige betrekkingen tussen Euro
pese landen en de PLO. Als de
PLO inderdaad een regering in
ballingschap gaat oprichten, dan
zal dat zowel Israël als Egypte
voor grote problemen stellen. Is
raël zal dan met het feit worden
geconfronteerd dat een PLO-re-
gering door zeker 100 landen in
de wereld direct wordt erkend.
President Sadat van Egypte is in
het verleden - voor zijn vredesini
tiatief - steeds de man geweest
die de PLO heeft aangeraden om
een regering in ballingschap op te
richten. Maar de Palestijnse au
tonomie, zoals Sadat zich die
voorstelt, gaat buiten de PLO om.
Sinds Sadats bezoek aan Jeruza
lem zijn de betrekkingen tussen
Egypte en de PLO verbroken,
zonder dat Egypte officieel op
zijn erkenning van de PLO als
wettige vertegenwoordiger van
het Palestijnse volk is terugge
komen. Maar als er een Palestijn
se regering in ballingschap komt
dan moet Egypte formeel kie-
Er zijn in het verleden tal van be
richten geweest over een op han
den zijnde geboorte van een rege
ring in ballingschap. In het verle
den is die uitgebleven vanwege
interne tegenstellingen binnen
de PLO. De komende weken
zullen uitwijzen of daar nu ver
andering in is gekomen.
PARIJS (AFP) - De Franse rege
ring houdt vast aan het besluit, de
kerncentrales te Tricastin en
Gravelines op te laden, ondanks
het verzet van de vakbonden na
het ontdekken van scheurtjes in
bepaalde centrales.
Te Gravelines in het noorden van
Frankrijk heeft de directie van de
centrale gezegd dat nog geen be
sluit is genomen. De vakbonden
CGT en CFDT hebben besloten
tot het plaatsen van een alarm
systeem in de centrale om te
voorkomen dat die in de nachte
lijke uren wordt opgeladen.
Te Tricastin in het zuidoosten van
het land hebben de vakbonden
gisteren besloten een staking uit
te roepen om het opladen van de
reactor te verhinderen „zolang de
scheurtjes niet zijn hersteld" en
tegen het handhaven van het be
vel tot opladen.
De officiële lezing zegt dat de
scheurtjes niet gevaarlijk zijn en
dat de centrales moeten worden
opgeladen om deze winter nog
stroom te kunnen leveren. Het
duurt drie maanden voordat de
centrale op het net kan worden
aangesloten.
De vakbonden zeggen dat het elek
triciteitstekort niet kan worden
opgeheven door installaties
waarvan niet bewezen is dat zij
geen gevaar opleveren voor de
bevolking.
De voorlichtingsraad voor elektri
citeit uit atoomkracht, die in 1977
door de Franse regering was in
gesteld. heeft in een communi ué
de regering van onvolledige
voorlichting beticht en geeist dat
"zo snel mogelijk het volk wordt
voorgelicht".
Palestijn
praat met
Kamerleden
DEN HAAG (GPD) - Een hoge
functionaris van de Palestijn
se Bevrijdingsorganisatie
PLO komt vandaag naar Ne
derland om gesprekken te
voeren met de vaste Tweede-
Kamercommissie van bui
tenlandse zaken. Het is dr. Is-
sam Sartawi, de man die bin
nen de PLO de taak heeft de
contacten met Europese lan
den aan te halen. Het bezoek
van Sartawi vindt plaats op
persoonlijKe uitnodiging van
PvdA-kamerlid Relus ter
Beek.
Sartawi is een van de vertrou
welingen van PLO-leider Jas
ser Arafat, en heeft de laatste
tijd bekendheid gekregen
door zijn succesvolle activi
teiten in Europa. Zo heeft hij
de ontmoeting van Arafat met
Kreisky en Brandt gearran
geerd. Verder heeft hij bij de
doorbraak die de PLO naar
Spanje toe heeft gemaakt een
belangrijke rol gespeeld,
evenals bij de verbetering van
de contacten met Italië. Het
ligt voor de hand dat hij ook in
geval van Nederland een der
gelijke doorbraak tot stand
wil brengen.
Doordat Sartawi persoonlijk
door Ter Beek is uitgenodigd,
roept dezp de leden van de
vaste Tweede-Kamercom
missie van buitenlandse za
ken bijeen, die in de regel een
dergelijke bijeenkomst bij
wonen. Zo n procedure wordt
gevolgd wanneer de kamer
commissie geen officiële sta
tus aan het gesprek wil hech
ten.
Relus ter Beek: „De uitnodi
ging moet worden gezien als
blijk van belangstelling voor
de opvattingen binnen de
PLO over de vraag of deze or
ganisatie al dan niet bereid is
Israel te erkennen". „Overi
gens zal de heer Sartawi echt
niet alleen met mij praten.
Ook andere leden van de vas
te Kamercommissie hebben
inmiddels blijk gegeven van
hun belangstelling voor het
gesprek/ aldus Ter Beek.
(Van onze correspondent)
LONDEN - Op de Rhodesië-
conferentie heeft de Britse
minister van buitenlandse
zaken, Lord Carrington,
de duimschroeven aange
draaid en de delegaties
van het Patriottisch Front
en van Salisbury een uit
gewerkte versie voorge
legd van de „onafhanke
lijkheids-grondwet".
Hij zei dat vooruitgang in de onder
handelingen moet uitwijzen of
beide delegaties het document
aanvaarden als „een basis voor
onafhankelijkheid"
Minister van buitenlandse zaken
Carrington maakte verder dui
delijk dat het uiteindelijk de Brit
se regering was die moest uitma
ken wat „billijk en redelijk" was
en dat het in eerste instantie het
Britse Lagerhuis was dat zijn
goedkeuring aan de grondwet
diende te hechten. In zijn toe
spraak tot de delegaties zei hij:
-,Wij dragen een zware verant
woordelijkheid en ik geloof niet
dat het volk van Rhodesië, of dat
van de aangrenzende landen,
welke partij dan ook snel iets zou
vergeven die het onmogelijk
maakt om van deze gelegenheid
gebruik te maken een overeen
stemming bereiken over een
grondwet en om de toekomst op
een vreedzame manier te rege
len".
De belangrijkste punten van het
nieuwe document zijn dat er nu
getallen worden genoemd voor
het totale aantal zetels van een
nieuw Rhodesisch parlement
(100, van wie 20 gereserveerd
voor blanken), een Senaat (40. te
kiezen of te benoemen), dat de
basisrechten voor de blanken ge
durende zeven jaar gewaarborgd
worden, en dat diezelfde rechten
voor alle ingezetenen gedurende
tien jaar alleen gewijzigd kunnen
worden door een amendement op
de grondwet met een unanieme
stem van het parlement.
Een belangrijk verschil met het
eerste Britse voorstel is dat de
blanken zich nu alleen op een
kiezersrol voor blanken kunnen
laten registreren en niet ook nog
eens op een gemengde rol. Dat
was duidelijk een ingebouwde
concessie die Londen bereid was
te doen in ruil voor concessies
van de beide andere delega
ties.
Onder blanken worden overigens
ook begrepen ingezetenen van
Aziatische en gemengde af
komst, wat de vraag opwerpt
waarom Londen de term „blanke
kiezersrol" blijft handhaven en
niet „kiezersrol van de minder
heidsgroepen", wat accurater zou
zijn.
De nieuwe grondwetsversie blijft
voorzien in een door het parle
ment voor zes jaar gekozen presi
dent die voornamelijk een cere
moniële functie zou hebben. Hij
is het echter wel die aan de hand
van verkiezingsuitslagen een
eerste minister zal benoemen en
hij is tevens het hoofd van alle
strijdkrachten. Londen is daarin
niet aan het verlangen van het Pa
triottisch Front tegemoet geko
men om de functie te creëren van
een „regerende president" in
Amerikaanse stijl. „Maar", zei
Lord Carrington, „dat wil niet
zeggen dat deze bestuursvorm
niet gewijzigd kan worden door
een amendement op de grondwet
wanneer het Rhodesische volk
dat wenst"
Zambia
Zambia heeft Engeland gevraagd
er tijdens de vredesbesprekingen
bij de Zimbabwe-Rhodesisehe
leiders op aan te dringen de aan
vallen op buitenlands grondge
bied te staken. Zambia ziet de
laatste aanval door Rhodesische
troepen op Mozambique als een
bedreiging van de stabiliteit van
het hele Zuidafnkaanse ge
bied
Nadat de Zimbabwe-Rhodesisehe
eerste minister Abel Muzorewa
van het Zambiaanse verzoek had
««■hoord. reagerrde hij met „Dat
kunnen ze wel vergeten".
HERVATTING
TERUGGAVE
LANDERIJEN
ZET KWAAD
BLOED IN
PORTUGAL
i correspondent)
LISSABON - Het Portugese
ministerie van landbouw en
visserij is gisteren weer be
gonnen met de overdracht
van landbouwgrond van coö
peraties aan particulieren. De
teruggave van deze landerijen
was vorige week opgeschort
nadat de politie daarbij twee
dodelijke slachtoffers had
gemaakt onder protesterende
leden van een coöperatie. De
coöperaties en de vakcentrale
Intersindical reageerden gis
teren verontwaardigd op de
hervatting van deze werk
zaamheden door het ministe
rie van landbouw en de poli
tie.
Volgens de vakcentrale had
toch minstens moeten wor
den gewacht op de uitslag van
het onderzoek naar de toe
dracht van de gebeurtenissen
vorige week, dat door de rege
ring is beloofd. Ook binnen
het kabinet van Pintasilgo
zou ernstige verdeeldheid
over deze en andere kwesties
bestaan. De minister van
landbouw, Joaquim Louren-
co, ontkende kranteberichten
dat hij demissionair zou zijn.
Hij bevestigde echter dat er
binnen het kabinet belangrij
ke meningsverschillen be
staan over het verlenen van
landbouwkredieten.
Zonder deze kredieten zou
Lourenzo de coöperaties niet
schadeloos kunnen stellen
voor de landteruggave aan de
vroegere groot-grondbezit-
ters. Minister van financiën
Sousa Franco, die volgens de
geruchten eveneens zijn ont
slag zou hebben aangeboden,
zou een verhoging van het
landbouwbudget weigeren.
Lourenzo zou het alternatief -
opschorten van de landterug
gave tot de verkiezingen in
december - evenmin accep
tabel vinden. Een dergelijke
opschorting van de omstre
den wet op de landhervor
ming zou aanleiding zijn voor
grote verontwaardiging bij de
Portugese conservatie-
Amerikaanse
minister
van handel
treedt af
WASHINGTON (Reuter/UPI) - De
Amerikaanse minister van han
del, Juanita Kreps, heeft "om
persoonlijke redenen" haar func
tie neergelegd. Dit hebben func
tionarissen van de regering Car
ter in Washington bekendge
maakt.
Juanita Kreps (58) was de eerste
vrouw die aan het hoofd stond
van het Amerikaanse ministerie
van handel en één van de twee
vrouwen uit het kabinet van pre
sident Carter De functionarissen
traden niet in detail wat de per
soonlijke redenen kunnen zijn
voor het besluit van mevrouw
Kreps Haar echtgenoot. Clifton
Kreps. professor aan de universi
teit van Noord-Carolina. schoot
zichzelf in juni van dit jaar in het
hoofd. Hij is nu echter volledig
hersteld.
Mevrouw Kreps is het zesde lid van
het 12 leden tellende kabinet van
Carter dat opstapt, sinds de pre
sident half juli een aantal veran
deringen aanbracht om zijn rege
ringsploeg nieuw leven in te bla-
