Archaeologische lezingen
Rijksmuseum van Oudheden
Trijfel
HET PIEPEND BED
Berging 'Amsterdam
DAG OKTOBER 1979
VARIA
PAGINA 27
Waarom werd op 2 oktober, de
Dag van het Brood, de Oud
hollandse broodmaaltijd in
de Oude Kerk in Amsterdam
gehouden en bijvoorbeeld niet
in de Congreszaal van de
Nieuwe RAI? Dat werd ons
uitgelegd door voorzitter Bar
telsman van de Commissie
Broodgebruik van het Ge
nootschap voor de Bakkerij.
De Oude Kerk, die al in de 13e
eeuw werd gesticht en om
streeks 1500 zijn tegenwoor
dige grootte verkreeg, was
toegewijd aan Sint Nicolaas,
patroon van de zeevaarders
en later van de bakkers (en
weer later van de hele mid
denstand, een typisch staaltje
van branchevervagingzoals
de heer Bartelsman opmerk
te).
De broodbakkers hadden vóór
1578 hun eigen altaar, gewijd
aan Sint Obertus, waar zij
hun vergaderingen hielden en
hun gewichten ijkten. Tien
tallen jaren lang werd daar
ook de broodprijs van de ko
mende week bepaald en aan
de kerkdeur aangeslagen en
tweemaal per week werd in de
kapel van huiszittenden
brood aan de armen uitge
deeld.
hnportverbod
Emigranten in Australië en
Canada vertellen in tv-pro-
gramma's die tussen kerst en
nieuwjaar plegen te worden
uitgezonden altijd dat zij Ne
derland verlieten omdat hun
initiatieven hier werden ge
smoord in de vele voorschrif
ten, maar wat de bakkers be
treft is dat geen hedendaags
verschijnsel. In 1452 werd in
Amsterdam de nachtarbeid
verboden,nadat de halve stad
in as was gelegd bij een brand
die 's nachts in een bakkerso
ven begon. Van 1477 tot 1554
waren er stringente regelin
gen voor de broodprijs, en
vanaf 1483 werden de bakke
rijen onveilig gemaakt door
de broodwegers (u merkt het
al wel, lang niet alle voor
schriften enregelingen van
V
Door
\iw
Scheepmaker
n
Een praktisch systeem, dat als
het vandaagdedag voor bij
voorbeeld parkeerovertre-
dingen werd toegepast, me
nige gepensioneerde een aar
dige bijverdienste zou kunnen
opleveren
Kwartje
500 jaar geleden waren ook
onzinnig!).
In 1500 werd bepaald dat er
geen „vreemd brood" van bui
ten de stad mocht worden
geïmporteerd, behalve op
maandag, als voor de Oude
Kerk ook de beschuitmarkt
werd gehouden. Op die
maandag voerden de bakkers
uit Waterland en de Zaan
streek hun specifieke brood
soorten aan. In 1530 werd be
paald dat de bakkers geen
aandeel mochten hebben in
meelfabrieken (molens dus)
en omdat er een periode van
schaarste was, werden zij
verplicht een voldoende hoe
veelheid brood te bakken. Er
werden voorschriften uit
gevaardigd over de samen
stelling van het brood, daarop
werd ook controle uitgeoe
fend. In 1601 werd de brood
bezorging verboden en
mochten brood, pasteien en
koek niet langer worden ver
sierd met bloemendieren en
dergelijke. Soberheid werd de
boodschap! In 1613 werd de
Sint Nicolaasmarkt verboden
en, heel belangrijk, ook het
waarschuwen voor de brood
weger werd verboden
Wie de bakkerij instormde met
de woorden: .Juut juut, de
broodweger komt er aan!"
zodat de bakker haastig zijn
lichtgewichtbroden kon ver
wisselen voor goedgewicht-
broden, ging dus op de bon
terwijl daarentegen degeen
die een bakker aanbracht
omdat zijn broden niet het
juiste gewicht hadden, de
helft van de boete kreeg die de
bakker moest betalen
Een van de eerste bakkers die
een eigen reclamecampagne
startte, was een bakker in de
Saenredamstraatdie elke
dag inéén van zijn broden een
kwartje stopte, een financieel
driekoningenbrood dus.
waardoor de klanten van
heinde en ver hun brood bij
hem kwamen kopen. Wat zou
je vandaag in een brood moe
ten stoppen om de mensen in
de rij voor je bakkerij te laten
staan?
Behalve volkoren natuurlijk?
Een rijksdaalder? Te weinig
Een briefje van tien in een
dun metalen kokertjeEen
kaartje voor Feyenoord-
Ajax? Een breadproof horloge
ter waarde van f50? Of iets
voor de kindereneen penning
die zij kunnen inruilen voor
een autoped? Nee, dat zou
psychologisch verkeerd zijn,
het ding zelf moet meegebak-
ken zijn met het brood.
Misschien een tweede brood in
het eigenlijke brood, zoals je
eieren met dubbele dooiers
hebt? Ik ben geen bakker, dus
ik weet het ook niet
Verboden
Tijdens het bezoek van paus Jo
hannes Paulus II aan Boston
protesteerde een groep femi
nisten tegen het feit dat vrou
wen tijdens de mis de eucha
ristie ofte wel het Heilig
Avondmaal niet mochten ver
strekken. Zij droegen een
spandoek mee met de tekst:
„Als vrouwen het brood kun
nen bakken, kunnen vrouwen
ook het brood verstrek
ken".
In 1530 hadden ze zulke protes
ten in Amsterdam al zien
aankomen. Toen werd het
vrouwen voor alle zekerheid
verboden het deeg te kneden oj
te treden!
LEIDEN - Eind deze maand
zullen de archeologische le
zingen in het Rijksmuseum
van Oudheden worden her
vat. In plaats van in de vroe
gere lezingenzaal zullen zij in
de grote Taffeh-zaal (ingang
Papengracht) gehouden wor
den. De aanvangstijd is steeds
's avonds om 8 uur.
Dit keer zullen de lezingen een
zekere samenhang vertonen.
Het is in 1979 precies 1900 jaar
geleden dat de grote uitbar
sting van de Vesuvius plaats
vond, waardoor de steden
Pompeii, Herculaneum en
Stabiae werden bedolven.
Een viertal specialisten zal in
dit kader over zijn onderzoek
spreken.
dinsdag 30 oktober - prof. dr. W
J. Th. Peters, Nijmegen: De
vierde stijl in de Romeinse
muurschilderkunst. Van
pronkfagade tot schakelsys
teem.
dinsdag 6 november - drs. F. P
M. Francissen, Utrecht:
Pompeii in de bloemen. Plan
ten in Romeinse wandschil
deringen.
dinsdag 13 november - drs. R.
A. Tybout, Leiden: Een Ro-
villa in Oplontis.
maandag 19 november - prof.
dr. V. M. Strocka, Berlijn: Die
Wandmalereien der Hang-
hauser in Ephesos.
Reis Russische
toneelgroep
afgelast
MOSKOU (AFP) - Een tournee
van een toneelgezelschap uit
Moskou door Zweden is op
het laatste moment afgelast.
Het gezelschap van het theater
Sowremanik uit Moskou
"vertrekt voorlopig niet" al
dus een woordvoerder van
Gosskoncert, de organisatie
die de tournee heeft georga
niseerd. Hij wilde niet zeggen
of de rondreis definitief is af-
Vorige week werd
tournee van een Russisch ge
zelschap in het buitenland op
het laatste moment geannu
leerd. In dit geval zou het
Moskouse symfonieorkest
zijn vertrokken voor een
rondreis door de Verenigde
Staten. Naar men aanneemt
komen de moeilijkheden
voor de musici en de acteurs
voort uit het feit dat onlangs
drie Russische balletdansers
zijn overgelopen naar de Ver
enigde Staten en twee kunst
rijders op de schaats naar
Zwitserland.
AMSTERDAM (ANP) - "Dit con
gres heeft een aantal vraagtekens
uit de weg geruimd wat de moge
lijkheden betreft om het VOC-
schip de "Amsterdam" te bergen
en te conserveren. Technisch en
juridisch zijn er geen problemen
Rest nog de financiering van dit
kostbare project (25 miljoen)
Daarover zijn we met rijk en ge
meente druk aan het onderhan
delen. Hopelijk is men gevoelig
voor het argument dat het wrak
een toeristische attractie van de
eerste orde zal zijn"
Mr. F. Oldewelt, waarnemend
voorzitter van de stichting VOC-
schip Amsterdam, is- voldaan
over de resultaten van een inter
nationaal symposium dat de af
gelopen week in Amsterdam is
gehouden. Op de bijeenkomst,
georganiseerd door de stichting
in samenwerking met de UNES
CO, is gepraat over nathoutcon-
servering in het algemeen,
vooral over het wrak van de Oost-
Indiëvaarder "Amsterdam", die
in 1749 voor de Engelse kust bij
Hastings verging.
De stichting VOC-schip Amster
dam beijvert zich al jaren om dit
"unieke stuk maritieme historie"
naar de oppervlakte te brengen.
Het grootste probleem dat zich
daarbij voordoet is de conserve
ring. Wanneer zo'n wrak zonder
meer in de lucht wordt gedroogd,
gaat het hout krimpen en ver
vormen door de verdamping van
het aanwezige water. "Op dit
symposium is gebleken dat voor
de Amsterdam een proces van
gecontroleerd drogen het meest
geschikt is", aldus mr. Oldewelt.
"Dat is een relatief goedkoop
procédé, waarbij de verdamping
van het vocht kunstmatig wordt
vertraagd. Gelukkig is het hout
van de "Amsterdam" nog van
uitzonderlijk goede kwaliteit"
Kijksmuseum voor Volkenkunde,
Steenstraat 1. Tentoonstelling Vijf eeu
wen Karatsu-Keramiek; Japans aarde
werk van de 16e eeuw tot heden; filmver
toning ma t/m vrij; geopend tot 8 okt.,
openingstijden ma t/mza 10-5, zo 1-5 uur.
KLEINE VAART
Alida Smits 2 te Antwerpen,
Alsyta Smits 2 900 w Ierland nr Mon
treal,
Atlantic Breeze pass 2 Kp. Seri at nr Gi
braltar,
Atlantic Progress 2 260 w Bermuda nr
Boekanier 2 vn Rotterdam nr Scarboro,
Calafia 2 750 ono Cayenne nr Porto Rico,
Car Express 2 vn Rotterdam nr Harwich,
Comtesse 2 vn Rotterdam nr Antwer-
Dien Danielsen 2 t.a. Paramaribo,
Dutch Glory 2 te Rotterdam,
Dutch Mate pass 3 Westkapelle nr Ant
werpen,
Dutch Spirit 3 te Rotterdam,
Elisabeth Holwerda 2 140 z Dakar nr La
gos,
Frisian Tradar pass 2 Kp. Villano nr Lid-
koping,
Gabnella 2 t.h.v. Port Harcourt.
Harma 2 vn Rotterdam nr Delfzijl,
Holstein Express 3 200 o Sorong nr Ho-
Iberian Express 3 vn Rotterdam nr Bar
celona,
Italian Express pass 3 Falls nr Algiers,
Jacqueline Broere 2 te Rotterdam,
Josephine 2 te Rotterdam,
Laura Christine 2 t.a. rede Lagos,
Leliegracht 2 t.h.v. Takoradi nr Dakar.
Lindengracht pass 2 Kielerkanaal nr
Hartlepool.
Looiersgracht 2 124 zw St. Nazaire nr
Hamburg,
Lijnbaansgracht 3 rede Douala.
Mare Iratum 3 vn Rotterdam nr Fawley,
Mare Silentum 3 vn Dordrecht nr Faw-
Marinus Smits 2 400 wnw Walvisbay nr
Rotterdam,
Maritta Johanna 3 te Goole.
Midsland 2 40 ono Spurnpoint nr Leith.
Nautilus 2 vn Dordrecht nr Gravesend.
Noordland pass 3 Lissabon nr Mostaga-
Poolster pass 3 Kp. St. Vincent nr Lissa-
Realengracht 3 60 zw Stavanger nr Am-
ePoéi-Oêi
OPtZO&R..
oir ioopt UIT
eg HAMC?
De avonturen van Joninieke
En die rommel
verkopen ze dsn duur
Zogezegd als oude
kunstvoorwerpen met
een grote historische
waarde. Pfff.
Zoveel geld geven
voor oude prullen
Ik zou hever 'n grote
vogelkooi kopen met
lift en badkamer
Die antiquair moet ik
vinden Hoe heet hij,
hoe ziet hij er uit
Z Hij noemt zich Boniparti. L.
"Ill
'n /tsdiaan'n klein rond tonnetje
goed uitlekken. Leg ze
op de lever. Geef hierbij
WINA BORN
Leidse bioscopen
CAMERA "Novecento I", da. 8.00 uur,
12 jr.
Kindermatinee: "Peter en de vliegende
autobus", za. en woe. 2.30 uur, zo. 2.00
LUXOR: "Ashanti". da. 2.30,7.00 en 9.15
uur. zo. 2.15, 4.30, 7.00 en 9.15 uur. 12 jr
LIDO 1: "Grijpstra De Gier", da. 2.30,
7.00 en 9.15 uur, zo. ook 4.45 uur, 12 jr.
LIDO 2: "Escape to Athena", da. 2.30,
7.00 en 9.15 uur, zo. ook 4.45 uur, 16 jr.
LIDO 3: "Un papillon sur l'épaule", da.
7.00 en 9.15 uur, do., v
2.30 uur. 16 jr.
Kindermatinee: "Woody Woodpecker",
woe. en za. 2.30 uur, zo. ook 4.45 uur.
STUDIO: "I never promised you a rose-
garden", da. 7.00 en 9.15 uur, do., vr., ma.
en di. ook 2.30 uur. 16 jr.
Kindermatinee: "Peter Pan", woe. en za.
2.30 uur, zo. ook 4.45 uur.
TRIANON: "Het eiland van de nieuwe
monsters", da 2.30, 7.00 en 9.15 uur, zo.
ook 4.45 uur, 16 jr.
REX: "Ik doe het graag", da. 2.30,7.00 en
9.15 uur, zo. ook 4.45 uur, 16 jr.
Nachtvoorstelling: "Onder het rokje
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
ongevallendienst elke dag Academisch
•Ziekenhuis behalve van dinsdag 13.00
uur tot woensdag 13.00 uur. (Diacones-
senhuiS en van vrijdag 13.00 uur tot za
terdag 13.00 uur Elisabeth-ziekenhuis)
Bezoekuren
ziekenhuizen
di. ook Avondbezoekuur 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling: vaders extra van
18.00-18.30 uur. Kinderafdeling dage
lijks van 14.00-19.00 uur. (Niet meer dan
2 bezoekers per patiënt».
Kraamafdeling: dag. van 11.15-12.OOuur
(alleen voor echtgenoot» van 15.00-16.00
uur en van 18.30-19.30 uur. Babyshow
laatste kwartier van middag- en avond
bezoek.
Kinderafdeling: dag. van 15.00-18.30
Academisch Ziekenhuis
Voor alle patiënten (behalve kinderen
zijn de bezoekuren als volgt:
Elke dag:
14.15-15.00 uur
18.30-19.30 uur
Voor de prematurenafdeling gelden de
volgende bezoekuren (alleen voor ou-
Maandag tlm vrijdag
1830-18.45 uur
Zaterdag en zondag
14.45-15.00 uur
Bezoek aan ernstige pa tienten wanneer
voor ernstige patiënten doorlopend be
zoek wordt toegestaan kan de hoofdver
pleegkundige hiervoor speciale kaarten
verstrekken.
Bezoektijden Kinderklinick
Dagelijks:
15.00-15.45 uur
18 30-19.00 uur.
Bezoektijden kinderafdeling
Elke dag:
14.15-15.00 uur
18.30-19.00 uur
Alphen aan den Rijn
Rijnoord: le en 2e klas 11-11.30;
13.30-14.15 en 18.30-19.30 uur 3e klas
13.30-14.15 en 18.30-19.30 uur Kraamaf
deling 13 30-14 45 alleen voor echtgeno
ten 19-20 uur. Kinderafdeling voor ou
ders 18.-18.30 uur.
Geluidshinder
Schiphol
Klachten over geluidshinder van vlieg
verkeer van en naar Schiphol kunnen
dag en nacht worden gemeld bij het in
formatiecentrum Geluidshinder Schip
hol (020-175000
Stella Rigel 2 180 no Bonair
Sylvia Alpha 3 t.h.v. Ouessant,
Sylvia Beta 3 te Stettin,
Sylvia Delta 3 te Norresundby.
Sylvia Epsilon 3 50 wnw Oporto nr An-
naba,
Sylvia Gamma 3 te Antwerpen,
Sylvia Omega 12 te Savona verw..
Vanda 3 te Rotterdam.
Vrouwe Alida 2 vn Vlaardingen nr Ant
werpen,
Willem Koerts pass 2 Lissabon nr Har-
lingen,
Yolanda 2 vn Rotterdam nr Tilbury.
GROTE VAART
Coral Isis 2 155 no Cape Canaveral nr
Ondina 2 te Miri,
Rvnborg 2 ts Beverwijk,
Salland 3 te Roseau,
Scherpendrecht 2 vn IJ muiden nr Port
Seatrain Amsterdam 3 vn Avonmouth nr
Le Havre,
Seatrain Rotterdam 3 te Bremerhaven,
Thameshaven 2 te rede Santos.
schiet het bokje", vr. en za. 11.30 uur, 16
Bioscopen Alphen
Nachtvoorstelling: "Een vuistvol kara
te". za. 12.15 uur. 16 jr.
EURO 3: "From hell to victory", da. 1.45,
6.45 en 9.15 uur, zo. 4.15,6.45 en 9 15 uur.
za. en woe. 6.45 en 9.15 uur. 12 jr
Kindermatinee: "Zorro", za.. zo. en woe.
2.00 uur.
Nachtvoorstelling: "Decamerone", za.
12.15 uur. 16 jr.
EURO 4: The Warriors", da. 1.45,7.00en
9.30 uur, zo. ook 4.30 uur. 16 jr.
Nachtvoorstelling: "Kostschool voor
ontucht', za. 12.15 uur. 16 jr.
Bioscoop Voorschoten
GREENWAY: "Een vrpuw als Eva", do.,
zo. en di. 8.45 uur, vr. en za. 9.15 uur, woc.
8.15 uur, 16 jr.
"Pas op of we slaan d'r op", vr. 7.00 uur,
za. 4.00 en 7.00 uur. zo. 4.00 en 6.15 uur. al.
Kindermatinee: "Sjors, Sjimmie en de
rebellen", za. 2.15 uur, zo. 2.00 uur, woe.
(&)udc 1 lieuius
4 oktober 1979
- In de provincie Mehpotamos
op Creta heerscht thans eene
groote agitatie, waartoe het
plegen van een sluipmoord door
een Turk op een Christen aan
leiding heeft gegeven. Het heeft
den autoriteiten aldaar veel
moeite gekost een opstand der
Christenen te voorkomen.
Laatstgenoemden hebben een
rijken Turk als gijzelaar mede
genomen,totdat de moordenaar
door de overheid zal zijn ge
straft.
Onlangs werd aan de Ita-
liaansche grens bij Studenda
een smokkelaar door een gen
darme aangehouden. Daar de
man weigerde mee te gaan. on
stond er een geduchte worste
ling. Beiden vergaten daarbij,
dat zij zich aan den rand van
een afgrond bevonden en spoe
dig stortten zij er in neder. De
gendarme had echter nog de
gelegenheid een boomwortel te
grijpen en de ander klemde zich
vast aan den sabel van zijn te
genstander. Zoo hingen zij eene
poos. tot de gendarme, na
vruchteloze pogingen om zich
met zijn last omhoog te werken,
zijn buikband losmaakte en de
smokkelaar in de diepte te plet
ter viel.
Vijftig jaar geleden-
- In New York is groote opwin
ding ontstaan door de ontdek
king van een grootsch opgezette
telefoonspionage tn hof stad
huis. Personeel van de Tele
foonmaatschappij. dat was op
geroepen om storingen te her
stellen stelde rast dat de zeven
tien verbindingen, die burge-
mtmter Walker ter i>, inkking
staan in zijn bureau, alle afge
tapt werden. Sigaretteneindjes
en stukjes papier in de openge
broken zoldergangen, waar de
draden liggen, wijzen er op, dal
de telefoongesprekken van den
burgemeester en zijn ambtena
ren daar door spionnen werden
afgeluisterd. Rechercheurs
stellen een onderzoek m. Men
neemt aan. dat deze spwnnage
samenhangt met de in Novem
ber te houden burgemeesters
verkiezingen.
