ZIEKENHUIS
KAN
GOEDKOPER"
Expositie over historie van Hooglandse Kerk
Bloedserieus pilsjes
tappen voor de jury
Bromfietshandelaar
in mineur:
helm zit hem dwars
VRIJDAG 21 SEPTEMBER 1979
LEIDEN
Afscheid prof Donker
van Leidse universiteit
Prof. Donker
ADVERTENTIE
Nü ZONDAG
23 SEPTEMBER
STADSGE
HOORZAAL
BREESTRAAT 60, LEIDEN
GROTE NIEUWE
KINDER
VOORSTELLINGEN
MET ENORME
KADO'S
4 SUPER
STRIPBOEKEN
KADO
EN NOG VEEL MEER
VRIJE KEUZE bij je toegangs
kaartje uit de volgende stripal
bums: nieuwere MICKEY MOUSE
TINA groot STRIPBOEK, CONAN
gezond spannend echt jon
gensstripboek (Tarzan stijl),
JOHN TRAVOLTA; ABBA, een
jeugd pop stripboek (oneindig
goed, een stripboek uit „POP FO
TO", STAR TREK (science fiction)
de T.V., EPPO STRIPBOEK
beroemd „VOETBALBOEK
feesttas met een reeks strip-
uitgaven voor jongens en n
Ijes. Boeken onder voorbehoud
/an titel
DUS JE KIEST 4 BOEKEN UIT
t- bij iedere voorstelling ee
Stripboeken-Wedstrijd met leuke
prijzen
yPROGRAMMA
met de nieuwste te
kenfilms in
kleur en de
grootste dave
rende jeugd
films voor jong
en oud een lan
ge tekenfilm
GULLIVERS
REIZEN.(c)
3 VOORSTELLINGEN: aanvang
ZONDAGMORGEN om 11 uur en
ZONDAGMIDDAG om HALF 2 (en
zonodig nog een voorstelling
HALF 4)
zaal en balcon 3,50
Kaartverkoop Zaterdagmiddag
(morgen) van 3 tot 6 uur en Zon
dagmorgen vanaf 10 uur tot half 4
aan de zaal.
Een royale medewerking van de
uitgevers van Mickey Mouse, Ep-
po. Anita enz. (C) Walt Disney
Ned. Jeugdcentrale
Ijzig
kalme
Kamphues
Met veel zorg -
en soms met
bevende handen -
werden de
"wedstrijdpilsjes"
getapt.
LEIDEN - Op de indirecte kosten van een ziekenhuis kan
aanzienlijk worden bezuinigd. "Deze indirecte kosten van
een afdeling worden onder andere gevormd door rönt
genonderzoeken, laboratoriumbepalingen en het gebruik
van operatiekamers". Dit zei professor dr. P. J. Donker,
hoogleraar in de urologie aan de Leidse universiteit, van
middag tijdens zijn afscheidscollege getiteld: "Over kos
tenbeheersing in de klinische geneeskunde". Professor
Donker neemt afscheid wegens het bereiken van de pen
sioengerechtigde leeftijd.
"Door de enorm toegenomen mo-
gelijkheden van de medische
technologie is de verleiding om
meer bepalingen of onderzoeken
aan te vragen veel groter gewor
den. Het is echter de vraag of een
ervaren arts die met een betrek
kelijk eenvoudig onderzoek 95
procent zekerheid heeft dat hij
weet van welke aandoening een
patient last heeft, nog veel extra
bepalingen moet laten verrichten
om die laatste vijf procent te be
reiken. De grotere hoeveelheid
laboratoriumbepalingen die in
een korte tijd kunnen worden
gedaan en via computer zeer snel
beschikbaar zijn voor de specia
list, maken echter de verleiding
om meteen het gehele gamma
van onderzoeken en bepalingen
aan te vragen zeer groot"
In de literatuur over de kosten in
ziekenhuizen, zo zegt professor
Donker wordt wel eens geschat
dat de helft van deze kosten di
rect of indirect worden veroor
zaakt door de specialisten in de
ziekenhuizen.
"Dit betekent dat deze specialisten
zich moeten bezinnen op welke
gebieden zij een bijdrage kunnen
leveren aan een minde- grote
stijging van deze kosten of zelfs
een vermindering van de kos
ten"
Professor Donker pleit er voor dat
in de artsen- en specialistenop
leiding en in de nascholing, on
derwijs wordt gegeven op het ge
bied van de kostenbeperking in
van de medische zorg.
Deze medisch-technologische sec
tor blijkt in de Verenigde Staten
tussen 1965 en 1974 te hebben ge
zorgd voor vijftig procent van de
kostenverhogingen in de zieken
huizen.
In Nederland steeg het aantal labo
ratoriumverrichtingen per hon
derd opnamen bijvoorbeeld met
tien procent per jaar. Professor
Donker schat de bezuinigingen,
op grond van de ervaringen op
zijn eigen afdeling, op twintig
procent minder onderzoek kos
ten.
"Overigens zal terughoudendheid
in de aanvragen van afdelingen
op den duur leiden tot minder
behoefte aan personeel op deze
ondersteunende diensten van het
ziekenhuis. Op dit moment vor
men personeelskosten ongeveer
zeventig procent van de totale
kosten van het ziekenhuis, aldus
prof. Donker.
"Hoewel de staatssecretaris van
volksgezondheid in een brief aan
de Tweede Kamer heeft gezegd
dat de specialisten de kosten*
moeten drukken door de perso
neelsbehoefte te verminderen,
wordt in dezelfde brief gezegd
dat de personeelssterkte in de to
tale gezondheidszorg tot en met
1982 met 45.000 zal toenemen
(stijging van achttien procent),
zodat van kostenbeheersing wei
nig terecht zal komen"
In de directe kosten van de afdeling
komt professor Donker uitein
delijk maar tot een bezuiniging
van 2,5 procent. De directe kos
ten waarop de specialist invloed
kan uitoefenen liggen in de sfeer
van de medische- en verzor
gingsmiddelen (onder andere
verband, bloed en plasma).
De handel is in mineur. De
verkoop van brommers loopt
terug. Maar voor veel jongeren
is het nog steeds hét vervoer
middel.
LEIDEN - Je pakt een 'bierschoon
glas van d'e installatie. Dompelt
dit in het water van de spoelbak.
Laat vervolgens het water uit het
glas lopen, zodat er geen druppel
in achterblijft. Dat begint het
echte werk. Het glas wordt
schuin tegen de tuit van de kraan
gehouden. Met één slag wordt de
tapkraan helemaal opengezet.
Het gerstenat loopt langs de bin
nenkant van het glas, zodat er zo
veel mogelijk koolzuur inblijft.
Zodra het bier de bovenkant
heeft bereikt wordt het glas in
rechte stand gezet.
Vervolgens wordt de kraan in één
vloeiende beweging gesloten.
Dan het glas voorzichtig wegzet
ten, want één druppel uit een na-
lekkende kraan kan de mooie, als
alles meezit twee vingers dikke
schuimmanchet ruineren. Als
'finishing touch" de kraag met
de afschuimer voorzichtig
vloeiend en rechtstandig af
schuimen en een vers getapt
pilsje is geboren.
Geen enkele notoire Leidse cafébe
zoeker heeft zijn glaasje bier ooit
op die wijze voor zich neergezet
gekregen. Sterken hij zal blij zijn
als het bier nog niet is doodgesla
gen. Over schuimbellen, blazen,
dikte van de schuimkraag zal je
geen dorstig mens horen zeuren.
Dezelfde lieden die men op nor
male cafétijden met een onver
schillig of routineus gebaar het
ene pilsje na het ander ziet tappen
deden het gistermiddag in het
Antonius Clubhuis, waar de dis
trictskampioenschappen bier
tappen werden gehouden, heel
anders. Ze hielden zich voor de
volle honderd procenc aan bo
venstaand procédé.
Sommige deelnemers hielden er,
zonder overdrijven, zelfs trillen
de handen aan over. Het sponta
ne lichaamsgebaar brak een aan
tal van heer lelijk op. Want hoe
moet je zonder vaste hand twee
pilsjes tappen, ze op een dienblad
zetten tezamen met een openge
maakt pijpje pils, een fors aantal
meters lopen naar de jurytafel en
daar de boel neerzetten zonder
brokken te maken?
Als extra moeilijkheid gold boven
dien dat het glas waarin het pijpje
moest worden leeggeschonken
niet mocht worden aangeraakt.
Maar er waren nog honderdenéén
andere regels die in acht geno
men moesten worden. Het
dienblad moest droog en schoon
zijn. Het flesje moest (voor de ju
ry) rechts van het glas worden
neergezet. De glazen hoorden
met embleem naar de juryleden
toe te staan.
En natuurlijk mocht men vooral
niet vergeten het glas onderaan
beet te pakken. Dat de bierviltjes
niet vergeten mochten worden
spreekt vanzelf.
Voorwaar, een uiterst serieuze be
zigheid dus, zo'n biertapwed
strijd. Althans, serieus voor de
deelnemers, de vertegenwoordi
gers van zo'n dertig horecabe
drijven uit de Leidse regio. Het
publiek, dat (hoe kan het anders)
alle getapte glazen mocht helpen
leegmaken, bleek er naarmate de
wedstrijd vorderde, steeds
lichtvaardiger over te gaan den
ken. Commentaar ("Had je je
trouwpak niet kunnen aantrek
ken?" of; "Dat is ook net een glas
melk") van het passieve deel van
de aanwezigen te over.
Wie zich van al die opmerkingen
niets aantrok was de grote baas
van de Koets-o-theek, Kam
phues. Tot ieders niet geringe
verbazing bleken zijn tappresta-
ties er bovenuit te springen. Met
een onverstoorbaar gezicht, op
zijn dooie gemak - de eerste ron
den gold alleen het resultaat - liep
hij af en aan.
Verbazing, omdat het vermoeden
onder het publiek leefde dat
Kamphues zelf weinig of nooit
achter de tap is te vinden. Maar
misschien had hij daarom alle tijd
gehad om zijn tapniveau fors op
te schroeven.
Na twee voorronden en een selec
tieronde kwam hij dus als eerste
uit de bus. Kamphues, hij is ook
secretaris van de plaatselijke af
deling van Horeca Nederland die
de wedstrijd naar Leiden haalde,
mag de regio vertegenwoordigen
bij de nationale wedstrijd op 9 ja
nuari in Amsterdam.
Met slechts vier (op de ruim acht
honderd) punten verschil werd
de besnorde ober van Bellevue,
Van Soest, tweede. Hij werd op
de voet gevolgd door een debu
tant in de strijd, eigenaar Hof van
café De Gouden Leeuw.
Overigens was het niet gek dat het
niet tot de taak van de juryleden,
horeca-ondernemers uit andere
plaatsen, behoorde om ook te
proeven. Ze konden tegen half
zes, na ruim drie uur keuren, ook
nog de drie beste teams aanwij
zen. Achtereenvolgens werden
dat de heren Langeveld en Eg-
germans van het Zoeterwoudse
café Landzicht; de duo's Aal-
dersberg-Heusden van De Mors-
poort en Kuipers-De Groot van
alweer de Koets-o-theek.
MIEP DE GRAAFF
Het Centraal Bureau voor de Statistiek heeft becijferd dat er de
eerste helft van dit jaar 21 procent minder bromfietsen verkocht
zijn dan in de eerste helft van vorig jaar. En toen was er al een
teruggang in de verkoop van dertien procent ten opzichte van het
jaar daarvoor.
Alweer een groep Nederlanders die ontevreden is, de bromfietsen
handelaren. Hoewel ze vaak ook fietsen verkopen, en die gaan
juist steeds vlotter van de hand.
Toch is er reden tot klagen, dat blijkt als we een drietal Leidse
bromfietshandelaren bellen. Het minst klaagt nog de heer Van
Zijp. Wat zijn handel betreft gaat dat percentage van 21 minder
voor de verkochte bromfietsen namelijk niet op. Totaal niet. Hij
vertelt dat er de eerste zes maanden van dit jaar zelfs iels meer
verkocht is dan in dezelfde periode van het vorig jaar
"Het hangt er van af wanneer het CBS heeft gepeild", zegt hij. "Als
ze dat in april hebben gedaan klopt het wel. want m het begin van
het jaar is er inderdaad minder verkocht vanwege de slechte
weersomstandigheden. Maar nu zitten we al iets hoger dan vorig
jaanom deze tijd"
Toch merkt ook Van Zijp dat er,over een aantal jaren bezien'steeds
minder bromfietsen worden verkocht. "Het is begonnen toen met
die helmenkwestie"zegt hij. Sinds het dragen vaneen heimop de
bromfiets verplicht werd is de verkoop van bromfietsen naar zijn
idee zeker met de helft afgenomen.
"De huisvrouwen willen daar niet aan. Als hun haar net geperma
nent was wilden ze er geen helm op zetten. Jonge jongens en
meisjes krijgen nog wel vaak een bromfiets cadeau als ze zestien
jaar wordenmaar aan oudere dames verkopen we ze nauwelijks
De hang naar fietsen wordt steeds groter,ook onder jongerenMaar
in hoeverre dat te maken heeft met het dalen van de verkoop van
brommers, durft Van Zijp niet te zeggen.Hij ziet het fietsen meer
als een modeverschijnsel: trimmen en sporten.
Zijn collega Everaart bij de bromfietsafdeling van Huisman Au
tomobielbedrijf constateert wel een sterke daling in de bromfiets
verkoop dit jaar. Hij schat van wel zo'n dertig procent. Ook hij
wijdt dit aan de verplichte helm en aan het slechte weer begin dit
jaar.
"De duurdere brommers gaan nog wel, maar de goedkopere auto
maatjes helemaal niet meer. Het loopt helemaal terug, maar
vooral dit jaar is het een slechte handel geworden"vertelt hij.
Motor- en bromfietsenhandelaar Van der Geest is nog het somberst.
"De stemming is in mineur".zegt hij. "De handel ligt helemaal in
de goot en de kentering is gekomen met de invoering van de
helmplicht. Toen haakte het vrouwelijke publiek af. En het ligt
natuurlijk ook aan de betere welstand, ze zeggen nu als ze zestien
zijn: ik neem een tweedehands brommer en als ik achttien ben ga
ik auto rijden. De vraag naar tweedehands bromfietsen is vrij
groot, maar die zijn er haast niet meer".
"Ik zeg wel eens voorde grap: jullie hebben het zeifin de hand, als je
geen nieuwe bromfiets koopt zijn er ook geen tweedehandse.maar
daar komt het in feite wel op neer. Hel is triest genoeg. Ik was van
'tjaar in Zwitserland, nou daar is het gewoon luilekkerland voor
de bromfietshandelaarMaar ja, in Nederland moet alles worden
geregeld. Straks gaan ze nog regelen hoe je moet inademen en
uitademen" .besluit Van der Geest sarcastisch en moedeloos tege
lijk.
Maar er is in Nederland ook een "bromfiets" waarvoor de helm niet
verplicht is, de snorfiets. De verkoop daarvan stijgt iets, vertelden
de drie bromfietshandelaren. Maar het aantal verkochte snorfiet
sen is nog niet noemenswaardig
'Het motortje voorop is veelal een bezwaar".aldus~Van Zijp Hij is
iets trilleriger, maar verder is het een hardstikke fijn ding. Toen
ik nog in Den Haag werkte ging ik elke dag mei zo'n ei voorop
vanaf Leiden naar mijn werk. Als je aankwam trilden je handen
nog wel een kwartier, maar ik was er hardstikke blij mee in die
tijd
Van der Geest meent dat de snorfiets bij de geboorte al de nek is
omgedraaid door de negatieve publiciteit van ANWB en Consu
mentenbond. "Maar de snorfiets heeft bewezen betrouwbaar te
zijn ".zegt hij. "Het zijn vooral veel oudere mensen die hem kopen.
Die vroeger bromfiets hebben gereden maar bij de helmplicht zijn
afgehaakt. Die vinden bromfietsen in wezen leuk".
LEIDEN - In het Gemeentearchief
aan de Boisotkade is vanaf
maandag tot en met 19 oktober
een tentoonstelling te zien die
geheel is gewijd aan de geschie
denis van de Hooglandse Kerk.
De expositie houdt verband met
voltooiing van de restauratie van
het kerkgebouw dat ruim twintig
jaar in beslag nam en ruim zeven
tien miljoen gulden heeft gekost
In de expositieruimte zijn een groot
aantal foto's, tekeningen, en ar
chiefstukken van het kerkge
bouw en een aantal voorwerpen
uit de kerk, zoals een avond-
maalskan en -schotel, en een
psalmbord bijeengebracht. Een
van de waardevolste voorwerpen
is een stuk stenen versiering van
het altaar, voorstellend Petrus in
de gevangenis, dat dateert uit de
15de eeuw.
Volgens de heer Leverland van het
Gemeentearchief, die samen met
de heren Van Manen en Postel de
tentoonstelling voorbereidde is
er over de oudste geschiedenis
van de kerk, maar erg weinig be
waard gebleven.
Dit in tegenstelling tot de Pieters
kerk waar aan de hand van oude
rekeningen tal van zaken konden
worden gereconstrueerd. Vast
staat in elk geval dat de eerste St.
Pancraskerk op die plaats een
houten gebouwtje moet zijn ge
weest. Het werd in 1315 ingewijd
en - zoals de catalogus van de ten
toonstelling zegt - er is geen
plank van bewaard gebleven. Al
voor 1356 moet het houten
bouwwerk vervangen zijn door
een stenen. Het was een grotere
kerk, waarvan de nu geheel inge
bouwde toren een overblijfsel is.
In 1460 - na diverse uitbreidingen -
nam de kerk de ruimte in beslag
die het nu nog heeft. In de daarop
volgende eeuw werd alleen nog
in verticale richting verderge-
bouwd totdat de financiële
draagkracht van de Leidse bur
gerij achteruitging en de bouw
gestaakt moest worden.
De expositie laat onder meer aan de
hand van een reconstructie zien
hoe de kerk in de loop der eeu
wen is uitgebreid. Begonnen
wordt met een aantal foto's dat de
ligging van de kerk en de directe
omgeving in beeld brengt. Op
vallend is dat de kerk meestal
slechts van twee kanten is ver
eeuwigd. Vervolgens geeft de
tentoonstelling een beeld van het
interieur. De afbeeldingen date
ren vrijwel allemaal uit de 17de,
18de en 19de eeuw. Van de voor-
reformatorische tijd is geen en
kele afbeelding van het interieur
bewaard gebleven.
Belangrijk onderdeel van de ten
toonstelling vormen de stukken
en foto's die betrekking hebben
op de Restauratie. Zo is er een dia
presentatie waarin de noodzaak
van de restauratie via doorge
roeste ankers, door de boktor
vergaan houtwerk, en door
luchtverontreiniging en zoute
zeewind aangetast metselwerk,
duidelijk wordt aangetoond.
Vervolgens komen de beelden
aan bod die de kerk opleverde
tijdens de restauratie.
De dia's vormen een kleine selectie
uit de vele honderden dia's van
de vorig jaar overleden architect
Piet van der Sterre. De restaura
tie van de Hooglandse Kerk was
in feite zijn levenswerk.
De expositie zelf is gratis toegan
kelijk en de openingstijden zijn:
maandag tot en met vrijdag van 9
tot 17 uur, zaterdag van 9 tot 12
uur en donderdagavond van
19.30 tot 21.30 uur. Op 3 oktober is
het Gemeentearchief gesloten.
Toen de Hooglandse kerk nog St. Pancraskerk werd genoemd
