Trijfel
Globe valt in vacuüm
van Buchners sprookje
HET PIEPEND BED
Henk van Ulsen oefent
MAANDAG 17 SEPTEMBER 1979
VARIA
Caro van Eyck
Vandaag over twee maanden
zou het precies twintig jaar
geleden zijn geweest dat Caro
van Eyck (geboren op 27 no
vember 1915 in Batavia) de
Theo Mann-Bouwmeesterring
toegekend kreeg door een
commissie, die daarmee een
verzuim van Else Mauhs
goedmaakte. Else Mauhs had
deze ring op 7 maart 1934 uit
handen van mevrouw Mann
gekregen, vijf jaar voor de
dood van Theo Mann-Bouw-
meester, die overigens 89 jaar
werd. Theo Mann-Bouwmees-
ter zelf had de ringals de
grootste tragédienne van
haar tijd (ze werd de Neder
landse Sarah Bernhardt ge
noemd en speelde ook net als
haar Franse collega tot op ho
ge leeftijd jonge tragische
rollen), in 1911 ontvangen, en
had hem dus 23 jaar in haar
bezit gehouden voordat zij de
tijd rijp achtte hem door te
geven aan de actrice die zij
als de grootste (na haar) be
schouwde: Else Mauhs.
Else Mauhs
Else Mauhs stierf in 1959 op 73-
jarige leef tijd. Ze heeft de ring
bijna 25 jaar in haar bezit ge
had, en verzuimde hem voor
haar dood door te geven of
zelfs maar in haar testament
aan te geven aan wie ze hem
had willen geven, zodat er een
commissie aan te pas moest
komen die de Theo Mann-
Bouwmeesterring op 17 no
vember 1959 aan Caro van
Eyck toekende. Deze meest be
geerde toneelonderscheiding
in Nederland heeft dus in 68
jaar slechts drie tragédiennes
gediend. In de nacht van vrij
dag op zaterdag is Caro van
Eyck aan de gevolgen van
longkanker overleden, een
zeer pijnlijke ziektegeschie
denis die zij volgens haar
vriend en buurman Henri
Knap met grote moed, zonder
enige theatraliteit en senti
mentaliteit, heeft ondergaan.
Hoewel er van verschillende
kanten bij haar op was aan
gedrongen haar opvolgster
V
Door
Kin
Scheepmaker
n
voor de Theo Mann-Bouw-
meesterring al bij haar leven
bekend te maken, heeft zij
daar nooit gevolg aan willen
geven, niet omdat zij de ring
minstens zo lang als haar bei
de voorgangsters in haar be
zit wilde houden, maar omdat
zij er voor terugschrok de ring
aan veel actrices NIET te ge
ven als zij hem aan eentje wét
gaf. Van Else Mauhs kon je je
nog voorstellen dat zij er be
hagen in schepte tegenover de
buitenwacht de indruk te ves
tigen dat zij niemand de eer
waardig keurde dezelfde ring
te dragen die Theodora
Bouwmeester (zusje van
Louis) en zijzelf gedragen
hadden, want zo was ze wel,
naar het schijnt. In haar zo
juist uitgekomen herinne
ringen" schrijft de in 1976 op
99-jarige leeftijd overleden
actrice Jacqueline Royaards-
Sandberg, hoe haar man Wil
lem Royaards voor zijn gezel
schap ook enkele gasten had
gevraagd, onder wie Else
Mauhs. Ik citeer:
,£>eze zeer geziene actrice liet
zich graag gelden. Ondanks
haar talent huiverde een di
recteur om met haar in zee te
gaan. Als de zaal uitverkocht
was, leek het of zij er een ge
noegen in vond om op het
laatste moment zich ziek te
melden. Willem wist dat en
nam zijn voorzorgsmaatre
gelen. Aan ons oude gezel
schap was al lange tijd. een
jonge actrice verbonden, die
ons amuseerde met het na
doen van mensen. Het was een
pittig ding. Mijn man gaf
haar als understudy de rol te
leren van Prulletje. Hij vroeg
haar of zij bereid was, de rol
van Else Mauhs op te nemen in
geval van plotselinge ziekte.
Het was een kolfje naar haar
hand. Toen de première
kwam, met de pers in de zaal
en Else Mauhs speelde, zat ook
zij in de zaal. Op een zater
dagavond met een uitver
kochte zaal liet Else Mauhs het
afweten. Enny de Leeuwe
stond klaar voor haar taak.
Van het toneel werd aange
kondigd: ,X>oor plotselinge
ongesteldheid van Else Mauhs
zal Enny de Leeuwe haar rol
overnemen"Halen... donker!
Niemand ging weg en aan het
slot een laaiend succes. ,J3ra-
vo Enny!"
Opvolgster
Maar zo was Caro van Eyck
niet. Zij heeft haar keuze voor
de volgende Theo Mann-
Bouwmeesterringdraagster
bij de notaris gedeponeerd, en
het valt dan ook te verwach
ten dat de executeurs testa
mentair nog deze week Caro
van Eycks opvolgster bekend
zullen kunnen maken. Dat
worden dus nog een paar
spannende daagjes en slape
loze nachtjes voor een handvol
actrices. Hoe groot zou zo'n
handvol evenzogoed nog zijn?
Hoevelen zullen, zonder het in
de bus op weg naar een
schouwburg in het zuiden of
oosten des lands aan hun col
lega's vertellen, ervan dromen
dat Caro van Eycks blik op
hen is gevallen? ,^Als ik hem
krijg, heeft eentje gedacht,
dan beloof ik dat ik hem de
volgende dag meteen weer
door zal geven aan mijn op
volgster!". Als die dat dan ook
doet, dan kan elke Nederland
se actrice de Theo Mann-
Bouwmeesterring nog vóór
1981 een keer gehad hebben,
dat lijkt wel nivellerend,
maar het is ook wel erg soli
dair en democratisch! Wie zal
het worden? Mary Dressel-
huys, My ra Ward, Els van
Rooden? Of toch Ellen Vogel qf
Ank van den Moer of Sigrid
Koetse? Of Elisabeth Ander
sen? Of Anne-Wil Blankers?
Of gewoon Annet Nieuwen-
huijzen?
we zyM e&M NARg ui
VlNPINS.' MlgMANP WOaefgR
&ei,uKKia VAM
Leonce en Lena
OSS (GPD) - De toneelgroep Globe is za
terdag haar echt Brabantse leven be
gonnen en graag zou men stellen dat dat
met vliegend vaandel en slaande trom
zou zijn gebeurd.
De vaste Duitse regisseur Ulrich Greiff ging voort op
zijn weg Duitse klassieken uit de kast te halen om
ze op hun geldigheid en speelbaarheid voor nu te
testen. Wat Georg Buchners „Leonce en Lena" be
treft, heeft de Haagse Comedie daar zes jaar gele
den al het initiatief toe genomen en Wim van Rooy
wist als regisseur toen dat pleidooi winnend af te
sluiten.
Dit saritische sprookje behelst een verraderlijk va
cuüm; het gaat er namelijk om de leegheid heel
paradoxaal toch een boeiend gezicht te geven. Het
kan bijvoorbeeld nooit de bedoeling zijn om het
thema verveling op het toneel ook tot een verve
lend gebeuren te maken.
De zeer jong gestorven Duitse toneeldichter werd in
de eerste decennia van de vorige eeuw in het toen
nog zeer verdeelde Duitsland geconfronteerd met
een periode van restauratie, een onbeweeglijkheid
en gezapigheid als reactie op de grote revolutie, die
op langere termijn een grote maatschappelijk om
mekeer teweeg zou brengen.
Dat is gebruikelijk na explosieve momenten in de
historie: het leven gaat daarna nog een tijdje ge
woon door zoals het zich voor zo'n moment ontrol
de. Na de wereldoorlogen was een dergelijk ver-
Henk van Ulsen oefent op het ogenblik in tal van plaatsjes zijn
programma "Van het een komt het ander". Het bestaat uit een
collage van het werk van Gerard Reve.Hier is Henk van Ulsen bezig
in "De Meervaart".
schijnsel herkenbaar, na de democratiseringsrevo-
lutie van 1968 zijn we nu in de kentering van de
grote matheid beland.
Boeiend aanknopingspunt voor een regisseur dus om
met een oud stuk de relatie met het heden zichtbaar
te maken.
Helaas, Greiff is kennelijk wat angstig geworden bij
de gedachte dat leegheid waarschijnlijk erg leeg
zou overkomen en is allerlei vulling voor „Leonce
en Lena" gaan bedenken als clownerie en symbo
liek met een ongebruikelijk decor, dat hem met
veel log geënsceneerd gedoe ver weg deed drijven
van de bedoeling van het stuk. Van Rooy had des
tijds goed begrepen dat de volle werking van
„Leonce en Lena" zichtbaar zou worden bij een
blauwe hemel met een enkel donderwolkje, onge
veer zoals Agnes Varda een angel stak in het lieflij
ke beeld van haar film „Le bonheur".
Nu is er nog weinig tegen een interpretatie die de
groteske kant naar voren haalt, maar bij dit gege
ven past dan toch een vederlichte gezwindheid, die
echter door de te zwakke en zeker niet erg gemoti
veerd lijkende bezetting allerminst werd gehaald.
De enige rol die aan een voldoende toekwam, was
die van Koning Peter door Guus Hoes, die in de
Haagse voorstelling een knecht vertolkte.
De aankleding door Wolf Munzner toonde zich eerder
uitheems en nadrukkelijk symbolisch dan mooi. De
knappe vertaler die Dolf Verspoor is, had zich laten
gaan in teveel woordspelerigheid, waardoor de
stekelige poëzie nauwelijks meer kon functione-
\7AAK, HEB JE EEMI P*oSCEEM
I B«f HET" AAMKWOPEM 1/ieiE/YDSCH/AP?
(T
é>v
COh,era goed' Mooi voetenwerk.,
schitterende passing.
De avonturen van Jommeke
J Hij is zeker verdwaald en nu
moeten wij hem gaan oppikken T
Hallo
ja... wat
Jaja, hier het koninklijk f
't Ie om mee te delen
dat uw zoonFi/iberke.
een officiële overeenkomst
heeft gesloten met
TTT7 de koning
SPI NAZI E-OME-
LET
1 kg spinazie, bloem,
boter. 6 eieren. 4
eetlepels melk. zout.
25 g boter. 50 g ge
raspte kaas. Was de
spinazie, breng ze
aan de kook. Laat ze
in 10 minuten gaar
koken, en hak ze
daarna fijn. Bind ze
met iets aange
mengde bloem.
Klop de eieren met
melk en iets zout.
Bak van dit beslag in
omeletten. Vul deze
met de spinazie.
Klap ze dicht en
strooi er dik de ge
raspte kaas over.
Schuif de schotel 10
bovenin
een op 18<TC voor
verwarmde oven. tot
de kaas is uitgesmol-
Agenda
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Galerie de Pomp. Dorpstraat 38. War
mond. Tentoonstelling Hans Zandvliet,
lito's, aquarellen, kleurpotloodtekenin
gen en Ad Jordaans-foto's. Geopend tot
31 aug., dag. van 13-17 uur en 19-21 uur.
woe. ook van 10-12 uur.
Brasserie Scarabee, Pieterskerkchoor-
steeg. Tentoonstelling Sutopo- batik
schilderijen. Geopend tot 31 aug., dag
vanaf 11 uur.
Galerie De Oude Rijn, Stille Mare 4. Ten-
toonstellivg van 12 kunstenaars - etsen,
zeefdrukken, kleur hoogdrukken, li
tho's, gouaches en plastieken. Geopend
van 18 aug. - 16 sept., do. t/m za., van
12.30-17.00 uur, zo. 19 aug., van 14-17 uur.
Galerie Bibliotheek, Luifelbaan 1, Was
senaar. Tentoonstelling Cara Waller -
peintures op hout en Ronnie Meerts -
etsen en litho's. Geopend van 1 tot 26
sept., openingstijden van de bibliotheek.
Brasserie Scarabee, Pieterskerkchoor-
steeg. Tentoonstelling tekeningen uit de
dierenwereld - Edith Görtz van Steve-
nick. Geopend tot 1 okt.
Rijksmuseum voor Volkenkunde,
Steenstraat 1. Tentoonstelling Vijf eeu
wen Karatsu-Keramiek; Japans aarde
werk van de 16e eeuw tot heden; filmver
toning ma t/m vrij; geopend tot 8 okt.,
openingstijden ma t/m za 10-5, zo 1-5 uur.
Stripschapsprijs
voor Jaap Vegter
AMSTERDAM (ANP) - De Strip
schapsprijs 1979 is toegekend
aan Jaap Vegter (47), hij krijgt de
prijs voor zijn gehele werk. Hij
publiceerde onder meer in de
Consumentengids, NRC-Han-
delsblad, het weekblad De Tijd,
Sekstant en Vrij Nederland.
Vegter was aanvankelijk actief als
reclame-ontwerper. Sinds 1967
verschenen zijn tekeningen in
het blad Sekstant in de vorm
van de vervolgseries Jeroen en
De avonturen van Jan-Bart.
Leidse bioscopen
LUXOR; "The Warriors'da. 2.30, 7.00,
9.15 uur, zo. 2.15,4.30,7.00 en 9.15 uur. 16
CAMERA 'Satyricon'da. 7.00 en 9.30
uur, 16 jr.
Kindermatinee: 'Alibaba en de 40
rovers", za. en woe. 2.30 uur. zo. 2.00 uur.
Nachtvoorstelling: "Macbeth", vr. en za.
11.45 uur, 16 jr.
LIDO I: "Moonraker", da. 2.30, 7.00 en
9.15 uur, zo. ook 4.45 uur, 12 jr.
LIDO 2: "In de ban van de ring", da. 2.30,
7.00 en 9.15 uur, zo. ook 4.45 uur. al.
LIDO 3: "C Eravamo tanto Amati", da.
7.00 en 9.15 uur, ma., di., do. en vr. 2.30,
7.00 en'9.15 uur, 16 jr.
Kindermatinee: "Woody Woodpecker",
woe. en za. 2.30 uur, zo. ook 4.45 uur.
STUDIO: "I never promised you a rose-
garden", da. 7.00 en 9.15 uur, ma., di., do.
en vr. ook 2.30 uur, 16 jr.
Kindermatinee: "50 Jaar Mickey Mou
se", woe. en za. 2.30 uur, zo. ook4.45uur.
TRIANON: "Uit elkaar", da. 2.30,7.00 en
9.15 uur, zo. ook 4.45 uur, 16 jr.
REX: "Kom in m'n hokje", da. 2.30, 7.00
en 9.15 uur, zo. ook 4.45 uur 16 jr.
Nachtvoorstelling: "Pornospionnen
vr. enza. 11.30 uur. 16 jr.
Bioscopen Alphen
EURO 1: "Terug naar het Poseidonavon-
tuur", da. 1.30, 6.30 en 9.00 uur, zo. ook
4.00 uur, 12 jr.
Nachtvoorstelling: "Per(s)vers", za.
12.15 uur. 16 jr.
EURO 2: "De vier vuisten van de dui
vel", da. 1.45.6.45 en 9.15 uur, zo. ook 4.15
uur, 12 jr.
Nacht voorstelling: Dezelfde als in Euro
4.
EURO 3: "Stunts da. 2.00, 7.00 en 9.30
uur. zo. ook 4.30 uur, 16 jr
Nachtvoorstelling: "Thunder and
Lightning", za. 12.15 uur. 16 jr.
EURO 4: "Deense snoepjes in Tirol", da.
2.00,7.15 en 9.45 uur. zo. 4.30,7.15 en 9 45
uur, za. en woe. 7.15 en 9.45 uur. 16 jr.
Kindermatinee: "Mickey Mouse, 50 jaar
jong", za., zo. en woe. 2.00 uur. Nacht
voorstelling: The Graduate", za. 12.15
uur, 16 jr.
Bioscoop Voorschoten
GREEN WAY: "Waterschapsheuvel",
do. en woe. 8.15 uur, vr. en za. 9.15 uur.al
"De prijsvechter", vr. 7.00, za. 4.00 en
4.00 en 6.15 uur. 12 jr.
terdag 13.00 uur Elisabeth-ziekenhuisj
Bezoekuren
ziekenhuizen
Diaconessenhuis:
Middagbezoekuur. 13.45-14.30 uur.
Avondbezoekuur 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling: vaders extra van
18.00-18.30 uur. Kinderafdeling dage
lijks van 14.00-19.00 uur. (Niet meer dan
2 bezoekers per patiënt).
Sint Elisabeth-ziekenhuis:
Volwassenen, dagelijks van 14.00-14.45
uur en van 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling: dag. van 11.15-12.00 uur
(alleen voor echtgenoot van 15.00-16.00
uur en van 18.30-19.30 uur. Babyshow
laatste kwartier van middag- en avond-
Kinderafdeling: dag.
C.C.H. (hartbewaking), dag.
14.15-14.45 en 19.00-19.30 u
Academisch Ziekenhuis
Voor alle patiënten behalve kinderen)
zijn de bezoekuren als volgt:
Elke dag:
14.15-15.00 uur
18.30-19.30 uur
Voor de prematurenafdeling gelden de
volgende bezoekuren (alleen
Maandag t lm vrijdag
Bezoek aan ernstige patienten:Wanneer
voor ernstige patiënten doorlopend be
zoek wordt toegestaan kan de hoofdver
pleegkundige hiervoor speciale kaarten
verstrekken.
Bezoektijden Kinderkliniek:
Dagelijks:
15 00-15.45 uur
18.30-19 00 uur
Bezoektijden kinderafdeling
Elke dag:
14.15-15.00 uur
18.30-19.00 uui*
Alphen aan den Rijn
Rijnoord: le en 2e klas 11-11.30;
13.30-14.15 en 18.30-19.30 uur 3e klas
13.30-14.15 en 18.30-19.30 uur Kraamaf
deling 13.30-14.45 alleen voor echtgeno
ten 19-20 uur. Kinderafdeling voor ou
ders 18.-18.30 uur.
Geluidshinder
Schiphol
Klachten over geluidshinder van vlieg
verkeer van en naar Schiphol kunnen
dag en nacht worden gemeld bij het in
formatiecentrum Geluidshinder Schip-
bol (020-175000
"Last tango in Pari:
di. 8.15 uur. 12 jr. Kinde
raadsel van de spookplam
i 8 45u
"Hel
((0udcl tieuius
17 september 1979.
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
- De zoogenaamde kogelflesch-
jes, die somtijds vanzelf sprin
gen hebben te Deventer een on
geluk veroorzaakt. Dezer dagen
namelijk kwam een dienstbode
onder behandeling van een chi
rurgijn. Zij verklaarde, dat een
kogelfleschje gesprongen was
terwijl zij dat in de hand droeg.
Hierdoor werd zij ernstig aan
de hand, aan een der ogen en in
het gelaat gekwetst, terwijl van
een paar tanden stukjes werden
geslagen
- Het Fransche blad "Figaro"
ontving een brief, geteekent
XX.. waarin deze onbekende
zijn dank betuigt aan de Parij-
sche dagbladen, die inlichtin
gen verschaften over de uit het
ministerie van financiën door
hem gestolen bankbiljetten. "Ik
weet nu",zegt hij, dat sommige
dier biljetten een bepaald merk
droegentk zal ze dus vernieti
gen en alleen de andere inwis
selen om niet gepakt te worden,
hetgeen anders zeker zou zijn
geschiedt. Ontvang de betui
ging der dankbaarheid van een
vriendelijk gewaarschuwden
schobbejak".
Vijftig jaar geleden:
- Zondagmiddag waren enige
jongens van omstreeks zestien
jaar gaan zwemmen bij de
Merwehaven in Rotterdam. Zij
besloten op zeker oogenblik de
Nieuwe Maas over te steken en
arriveerden inderdaad na lan
gen tijd bij Tuindorp Heijplaat.
Het waagstuk was gelukt,
maar... terug zwemmen durf
den zij niet. En hun kleeren la
gen aan de overzijde' Goede
raad was duur. Een van hen
wilde maar vast op weg gaan
om via Waalhaven. Rijnhaven,
KoninginnebrugWillemsbrug.
Boompjes, Parklaan en West-
zeedijk naar zijn kleeren te
wandelen. En dat alles in
zwembroek en op bloote voeten.
De anderen echter besloten een
vlotje te bouwen om daarmede
de rivier over te steken. Een wa
ker vond de jongens aan het
werk en waarschuwde toen de
rivierpolitie die spoedig uit
komst bracht. Met een boot wer
den zij afgehaald en naar het
bureau aan de Parkhaven ge
bracht, waarna de kleeren wer
den opgehaald Duo ma fcondeN
de gewaarschuwden ouders hun
kinderen komen afhalen