Ruzie op Londense top
eindigt met compromis
Politieke rel
in Frankrijk om
defensie Europa
Carter niet opzij
voor senator
Edward Kennedy
ZWARE AARDBEVING OP IRIAN JAY A
Bazargan wil westerse
ideeën niet afwijzen
Impasse over Zimbabwe-Rhoclesië voorkomen
DERDE THUISLAND
ONAFHANKELIJK
Favoriet
Moskou
opvolger
Neto?
DONDERDAG 13 SEPTEMBER 1979
PAGINA 9
WASHINGTON (UPI) - President
Carter heeft gisteren in Hartford
in Connecticut bevestigd wat zijn
omgeving al eerder had meege
deeld: dat hij niet opzij zal gaan
voor senator Edward Kennedy
voor de presidentsnominatie in
1980.
"Ik ben vol vertrouwen over de
toekomst", zei Carter tegen ge
pensioneerden. "Hoezeer ik u
ook bewonder, ik voel er voorlo
pig niets voor mij bij u aan te slui
ten".
Af-
PARIJS (AFP, Reuter) - In Frank
rijk is een politieke rel ontstaan
over een besluit van het Europese
Parlement om eeh kwestie te be
handelen die zijdelings verband
houdt met de Europese defensie.
De communistische oppositie en
de gaullisten, die deel uitmaken
van de regeringscoalitie, stellen
dat het Europese Parlement niet
het recht heeft om zich met de
fensieproblemen en militaire
strategie bezig te houden. Zij ei
sen dat Simone Veil, de voorzitter
van het Europese Parlement die
daarvoor een van de populairste
leden van het kabinet-Barre was,
haar veto over een dergelijk de
bat zal uitspreken.
De omstreden kwestie vloeit voort
uit een initiatief van het West-
duitse parlementslid Kai Uwe
von Hassel en de Brit Adam Fer
guson die de Europese commis
sie hebben gevraagd, „of zij van
plan is contact op te nemen met
de NAVO en de bevoegde instan
ties van de lid-staten, teneinde in
het kader van het industrieële
beleid gemeenschappelijke pro
grams voor wapenleveranties op
te stellen".
Mevrouw Veil reageerde in een
vraaggesprek met Le Figaro fel
op de kritiek. Zij wees erop dat
het gaat om een debat over het
industriële beleid ten aanzien van
de bewapening en niet om een
debat over de Europese defen
siepolitiek. Voorts merkte zij op
dat de meerderheid van de agen
dacommissie zich ervoor had uit
gesproken om de kwestie in de op
25 september te beginnen zitting
te bespreken, en dat zij geen recht
had om hoe dan ook de beslissing
van de commissie ongedaan te
maken. Zij voegde hieraan toe
dat de kritiek die zij te verduren
heeft sinds zij twee maanden ge
leden tot voorzitter van het Euro
pese Parlement werd gekozen,
was ingegeven door overwegin
gen van binnenlandse politieke
aard. „Ik kan niet langer zwijgen.
De waarheid wordt geweld aan
gedaan om het Franse volk te
verhinderen dat het aan de op
bouw van Europa deelneemt",
aldus mevrouw Veil.
De gaullisten hebben zich met de
communisten steeds verzet tegen
het kiezen van een Europees
Parlement, uit vrees dat dit or
gaan afbreuk zou gaan doen aan
de Franse soevereiniteit. Vorige
week lieten de gaullisten bij
monde van hun leider Jacques
Chirac nog hun misnoegen blij
ken over het feit dat de Brit Sir
Henry Plump werd gekozen als
voorzitter van de belangrijke
commissie voor landbouwzaken.
Het jongste conflict tussen de gaul
listen en de aanhangers van pre
sident Valéry Giscard d'Estaing
in de regeringscoalitie komt bij
hun reeds lang bestaande me
ningsverschillen over het eco
nomische en sociale beleid,
waarbij de gaullisten vaak een
zelfde standpunt innemen als de
communisten. Door de plaatsing
van de omstreden kwestie op de
agenda van het Europese Parle
ment worden gaullisten en com
munisten gesterkt in hun mening
dat Giscard op indirecte wijze er
naar zou streven, Frankrijk weer
geheel binnen de NAVO te bren
gen. In 1967 onttrok generaal De
Gaulle de Franse strijdkrachten
aan het gezamelijke opperbevel
van het Atlantische bondgenoot
schap.
Er was al een verhit debat gaande
over de suggesties van een voor
malige secretaris-generaal van de
gaullisten, Alexandre Sanguinet-
ti, en het gewezen hoofd van het
instituut voor defensiestudies,
generaal Georges Buis, voor een
Frans-Westduitse samenwerking
op kernwapengebied, als de bes
te manier om West-Europa te
verdedigen. Uit een rapport over
de defensieplannen van de hand
van premier Raymond Barre en
minister van defensie Yvon
Bourges blijkt dat de regering
niet voor het denkbeeld voelt. In
het stuk dat volgende maand in
de nationale vergadering wordt
besproken, wordt het standpunt
dat De Gaulle destijds tegenover
de NAVO innam, nog eens on
derschreven. De Franse defen
siepolitiek, zo wordt gezegd, is
gebaseerd op het eigen kernwa-
penpotentieel, de solidariteit met
de bondgenoten en de wil om
deel te nemen aan de verdediging
van Europa. Daaraan wordt ech
ter toegevoegd dat Parijs vrij
blijft om ingeval van een crisis of
een conflict te bepalen wanneer
en hoe het zijn strijdkrachten zal
gebruiken.
Volgens het rapport is Frankrijk
van plan zijn onafhankelijke
kernmacht te moderniseren om
in technisch opzicht bij te blijven
bij de ontwikkeling op dit gebied
in de Verenigde Staten en de
Sowjet-Unie. In dit verband
wordt ook gezegd dat de militaire
verhouding tussen Oost en West
ten aanzien van zowel de kern
bewapening als de conventionele
strijdkrachten zich in toenemen
de mate in nadelige zin voor het
Westen wijzigt.
In het ontwerp voor de defensiebe
groting voor 1980 wordt een klei
ne 15 pet meer geld gevraagd dan
in de lopende begroting. In totaal
wil de regering 100 miljard frank
(ongeveer 47 miljard) of een
vijfde van de gehele nationale
begroting, besteden voor de mili
taire uitgaven. Zij verwacht over
tien jaar op het gebied van de
kerntechnologie hetzelfde peil te
bereiken als de VS en de Sowjet-
Unie.
De voorzitter van het Huis
gevaardigden, Thomas O'Neill,
wees gisteren de veronderstel
ling van de hand dat een strijd
tussen Carter en Kennedy om de
nominatie in 1980, zou resulteren
in overdracht van het Witte Huis
aan een Republikein.
En John White, landelijk voorzitter
van de Democratische Partij, zei
dat hij van mening was veran
derd en nu geloofde dat Kennedy
wel aan de strijd zou meedoen.
Kennedy gaf een en ander dinsdag-
avond zelf toe, toen hij zei dat als
hij het tegen Carter zou opnemen,
het een 'hard gevecht' zou wor
den, "zowel wat betreft de nomi
natie als de verkiezingen".
Mevrouw Joan Kennedy, de afzon
derlijk van haar man levende
echtgenote van Edward Kenne
dy, heeft indirect te kennen ge
geven dat als haar man in het Wit
te Huis zou terechtkomen, zij er
hem zal volgen.
"Het denkbeeld van in het Witte
Huis te moeten wonen, schrikt
mij niet af', zei ze in Quincy in
Massachusetts. "Tenslotte ben ik
aan het politieke wereldje ge
wend. In 1958. toen ik 21 was en
verloofd met Ted, liep ik het vuur
uit m'n schoenen voor Jack (John
F. Kennedy), die in de Senaat
herkozen wilde worden. Ik loop
daarom al heel lang mee".
O'Neill zei dat de Democratische
Partij altijd op haar best was
wanneer er een jaar voor verkie
zingen bekvechterij was. De par
tij heeft volgens hem de neiging
alles te vergeten tegen de tijd dat
gekozen moet worden.
O'Neill is lange tijd een bondgenoot
van de Kennedy's op Capitol Hill
geweest.
De Washington Post berichtte dat
Kennedy vorige week vrijdag aan
een lunch in het Witte Huis bij
Carter tegen de president heeft
gezegd dat hij van mening is ver
anderd en dat hij het het volgend
jaar tegen hem opneemt.
Carter en Kennedy hebben niets
over hetgeen ze besproken heb
ben willen zeggen, maar wel heb
ben ze tegengesproken dat
laatstgenoemde eerstgenoemde
heeft aangeraden maar niet naar
een tweede ambtstermijn te stre
ven omdat het er politiek toch
niet meer inzit en onderling ge
kibbel tussen twee Democraten,
een Republikein met het been
zou doen weglopen.
LONDEN (Reuter) - Op de Rhodesiëconferentie in Londen
is gisteren een procedureruzie bijgelegd die had kunnen
leiden tot een impasse. Men zette zich vervolgens aan de
bespreking van het agendapunt over een nieuwe grond
wet voor een in alle opzichten vrij Zimbabwe.
Een compromis dat tijdens een
middagpauze werd uitgedokterd
door de Britse conferentievoor
zitter, maakte noch de delegatie
uit Salisbury noch die van het Pa
triottisch Front blij, maar beiden
stemden ermee in na drie dagen
schermutselen over de voorde
ligste onderhandelingspositie,
spijkers met koppen te gaan
slaan.
Het Britse compromisplan dat door
conferentievoorzitter Lord Car-
rington, Brits minister van bui
tenlandse zaken, werd aangebo
den, stelde een agenda voor het
overleg in Lancaster House voor
Een woordvoerder van de voor
zitter zei dat de orde van discus
sie de volgende zou zijn:
1. Onafhankelijke grondwet voor
een internationaal erkend Zim
babwe onder zwart meerder
heidsbewind,
2. Militaire en bestuurlijke over
gangsregelingen, waaronder
verkiezingen, een wapenstil
stand en de handhaving van orde
en rust,
De delegatie uit Salisbury en de
delegatie van het Patriottisch
Front bestudeerden gisteravond
een geheim gedetailleerd plan
van Engeland betreffende een
nieuwe grondwet. Vanmorgen,
bij de hervatting van de conferen
tie, zouden ze er hun mening over
geven.
r PEKING - Koningin Mar gar ethe v ai
x dat land gebruikelijk, schepte tijde
ÏÉÉfei...
l Denemarken brengt op het ogenblik een officieel bezoek aan China. Zoals
is het diner de gastheer het eten voor de gast op haar bord.
Beide partijen hebben winstpun
ten geboekt. De delegatie van
Salisbury had de grondwet als
eerste agendapunt gewild en het
PF had gewild dat méér dan dat
zou worden besproken, zoals de
greep op de krijgsmacht, de bu
reaucratie en de rechtspraak tij
dens de overgang naar wettige
onafhankelijkheid.
Zege
Robert Mugabes vleugel van het
Patriottisch Front zei gister
avond dat de guerrillabeweging
had gezegevierd omdat overeen
stemming had moeten worden
bereikt over alle punten op de
agenda als pakket. Bisschop Mu-
zorewa's delegatie uit Salisbury
had zo snel geen commentaar.
Een Britse woordvoerder zei dat
geen der partijen een overwin
ning had geboekt maar dat de
agenda een verstandige regeling
was die mogelijk maakte dat de
conferentie verderging. "Als zo
danig juichen wij haar toe", zei
hij.
Lord Carrington voerde gister
avond bilaterale gesprekken met
bisschop Musorewa alvorens een
diner aan de delegatie uit Salis
bury aan te bieden. De minister
dineert vanavond met de heren
van het Patriottisch Front.
Na een kil begin van de conferentie
op maandag en dinsdag -met zit
tingen die alles bij elkaar maar
100 minuten duurden - waren
gisteren de eerste tekenen van
dooi zichtbaar.
De conferentie raakte opnieuw in
moeilijkheden toen premier Mu-
zorewa om een verdaging rpet
een dag vroeg.
Van tsritse officiële zijde kon men
nog niet zeggen of Muzorewa's
verzoek zou worden inge,willi-
gend.
Kringen in de delegatie van Salis
bury zeiden dat deze meer tijd
wilde hebben voor het bestude
ren van het Britse voorstel.
Een delegatielid van Muzorewa zei:
"Het Britse plan bevat geen
schokkende dingen maar steil
wel een paar vragen. We hebben
tijd nodig om het te herkauwen"
Uitbarsting
Etna: 10 doden
CATANIA (AFP) - Door een plot
selinge uitbarsting van de vul
kaan de Etna op Sicilië zijn giste
ren 10 toeristen om het leven ge
komen en ongeveer 40 gewond.
Velen van de gewonden zijn er
ernstig aan toe.
Een gezelschap maakte per
autobus een van de gebruikelijke
toeristenuitstapjes naar de 3.320
meter hoge berg, toen onver
wacht uit de zuidoostelijke krater
lava en stenen werden geslin-
JAKARTA (AP) - Een zware aard
beving die 7.8 aangaf op de Rich
terschaal, heeft gisteren d(
westelijke punt van de Indonesi
sche provincie Irian Jaya, he
vroegere Nederlands Nieuw
Guinea, getroffen, zo is bekend
gemaakt door het meteorolo
gisch bureau te Jakarta.
Een woordvoerder van het Indone
sische ministerie van binnen
landse zaken, Faisal Tamin, ver
klaarde dat ongeveer de helft var
de huizen van de stad Ansus naai
de bodem van de zee was zonken
stad.
Tamin meldde tevens grote schade
in de stad Serui. Daar zouden on
der meer het kantoor van de re
gent, het regentschapshuis, drie
scholen, een kerk en een politie
kazerne zijn verwoest.
Het meteorologisch bureau te Ja
karta verklaarde voorts dat be
richten over de aardbeving warer
binnengekomen uit Menado
Zuid-Sulawesi (Celebes), Denpa
sar, het eiland Bah, Medan ol
Noord-Sumatra en Upjungpa
dong.
JOHANNESBURG - Thoho-Ya-
Ndou. Dat is de naam van de
nieuwe hpofdstad van het derde
Zuidafrikaanse thuisland dat
vannacht onafhankelijk werd.
Bijna 40 miljoen gulden kostte
deze nieuwe stad, die door de
Zuidafrikaanse belastingbetaler
werd betaald en vooral bestaat uit
een modern parlementsgebouw,
een reeks moderne villa's voor de
ministers en enkele ande-
genwoordiger. De Zoeloe-leider
Gathsa Buthelezi noemde de on
afhankelijkheid van Venda een
nieuwe Zuidafrikaanse tragedie
en een verraad aan de zaak van de
zwarte mensen. Hij beklemtoon
de dat hij voor zijn thuisland
Kwa-Zulu nooit de onafhanke
lijkheid zal vragen.
(Van c
correspondent)
JOHANNESBURG - Waarne
mers in Lusaka en Luanda
menen dat Lucio Lara naar
alle waarschijnlijkheid de
opvolger van de in Moskou
overleden president van An
gola, dr. Agostinho Neto, zal
worden. Lara is op het
ogenblik de secretaris voor
ideologische opvoeding en
partijorganisatie in de MPLA.
Hij wordt beschouwd als
Moskous favoriet.
Lara wordt ook beschouwd als
sterk ondersteuner van de
SWAPO-guerrilla-organisa-
tie, die het grootste deel van
haar opleidingskampen in
Angola heeft. Dat zou kunnen
betekenen dat Angola de
strijd van SWAPO voor de
bevrijding van Namibië nog
intensiever zal gaan steunen
dan tot nog toe het geval is
geweest. Goed geïnformeer
de kringen in Luanda zijn van
opvatting dat Lucio Lara twij
felt of Sam Nujoma's SWAPO
een grote kans zal hebben bij
vrije verkiezingen in de vroe
gere Duitse kolonie en daar
om zal pleiten voor het voort
zetten van de gewapende
strijd tegen de Zuidafrikaan
se strijdkrachten.
Van westelijke zijde is onlangs
een voorstel bij Zuid-Afrika
op tafel gelegd dat zich ba
seert op een initiatief van pre
sident Agostinho Neto. Dat
initiatief voorzag in een brede
strook niemandsland aan de
grens tussen Namibië en An
gola van 50 kilometer breed
die door troepen van de Ver
enigde Naties gecontroleerd
zou moeten worden. Weste
lijke diplomaten twijfelen of
Neto's opvolger nog bereid
zal zijn dit voorstel uit te voe-
Naast de nöam van Lara als op
volger van Neto draaien in de
Angolese geruchtenmolen
ook de namen mee van minis
ter José Eduardo dos Santos,
de vroegere minister-presi
dent Lopo do Nascimento
(die pas in december door Ne
to werd ontslagen) en de mi
nister van defensie Iko Car-
reira. Sommige diplomaten
menen dat Lucio Lara geen
grote kans heeft omdat hij een
kleurling is.
re gebouwen, waaronder ook
gevangenis.
De naam Thoho-Ya-Ndou bete
kent feitelijk „hoofd van de oli
fant" en gezien de economische
en politieke betekenis van deze
nieuwe staat binnen de Re
publiek van Zuid-Afrika is de
naam zeer doeltreffend. Venda
heeft geen spoorlijnverbinding
met de buitenwereld, geen en
kele geasfalteerde straat en geen
industrie. Het staatsbudget van
36 miljoen rand wordt feitelijk
door Zuid-Afrika betaald. Zes
miljoen rand verdient Venda
door de export van koffie, thee,
tropische vruchten en werk
krachten. De bevolking wordt op
opgeveer 350.000 mensen ge
schat; 112.00 Venda's leven in
blanke gebieden.
Er bestaan twee partijen in dit land,
de Venda National Party onder
leiding van de nieuwe minister
president Patrick Mphephu, en
de oppositiepartij, de Venda In
dependence Party. Een groot ge
deelte van de oppositie werd
verleden jaar gearresteerd.
De onafhankelijkheidsfeesten, die
al op 9 september begonnen, be
reikten gisteravond hun hoogte
punt. Zuid-Afrika's staatspresi
dent Viljoen, verschillende mi
nisters van de Zuidafrikaanse re
gering, onder wie ook de minister
van buitenlandse zaken Pik Bo
tha en de minister voor samen
werking en ontwikkeling dr. Piet
Koornhof, namen aan de plech
tigheid deel.
Minister president Lucas Mangope
van Bophuthatswana en een af
vaardiging van bisschop Abel
Muzorewa's regering in Zim-
babwe-Rhodcsie waren eveneens
aanwezig. Het onafhankelijke
Transkei, dat geen diplomatieke
betrekkingen meer met Zuid-
Afrika heeft, stuurde geen verte-
TEHERAN (DPA) - De Iraanse re
geringsleider Mehdi Bazargan
heeft zich gisteren in een radio
rede met nadruk uitgesproken
tegen afwijzing van alle westerse
ideeën. Volgens hem is Iran pas
dankzij contacten met het Wes
ten als natie ontstaan. Hij pleite
ervoor dat alle denkbeelden
nauwkeurig moeten worden on
derzocht om het beste daaruit,
hetzij uit het Westen, hetzij uit hel
Oosten, in het islamitische den
ken op te nemen.
Het officieuze staatshoofd, ayatol
lah Chomeini, had het afgelopen
weekeinde nog verklaard, dat de
Iraniërs onder invloed van wes
terse denkbeelden en cultuur
vervreemd zijn van hun eigen
cultuur en geschiedenis. Naar
Zakenman ontvoerd
ROME (UPI) - Vier gewapende
mannen hebben gisteren in Ro
me de 43-jange zakenman An-
gelo Jacorossi ontvoerd. Jaco-
rossi is eigenaar van een groot
bedrijf dat huisbrandolie levert.
Op ongeveer dezelfde tijd kwam in
de stad Pescara de 21-jarige Lo
renzo Barberini vrij. die daar za
terdag was ontvoerd. Zijn vader,
eigenaar van een onderneming in
optische instrumenten, heeft een
bedrag aan losgeld betaald,
waarvan de grootte niet bekend is
gemaakt.
zijn mening zijn bevrijding en
onafhankelijkheid niet mogelijk,
als „de slaafse navolging van het
Westen niet ophoudt".
De premier stelde gisteren dat Iran
zijn deuren niet voor alle denk
beelden uit het buitenland kan
sluiten. Het is zijns inziens ook
tegen de islamitische beginselen
om alles van buitenaf te verwer
pen. De profeet Mohammed had
zelf geen bezwaren tegen wester
se of andere denkbeelden gehad.
Bazargan vermeldde in dit ver
band dat ayatollah Taleghani, de
deze week overleden geestelijke
leider in Teheran, zijn hele leven
voor deze opvatting van de Islam
had gestreden.
Naar het blad Ettelaat in de Iraanse
hoofdstad meldde, heeft de re
volutionaire rechtbank onder
leiding van ayatollah Chalchali in
de Koerdische stad Sardasht zes
Irakezen ter dood veroordeeld.
De betrokkenen waren intussen
naar Teheran gestuurd om de re
gering over hun lot te laten be
slissen. In het bericht werd niet
gezegd of het om Koerden gaat.
Gewapende Koerden hebben twee
leden van de revolutionaire garde
gedood en vier verwond bij een
aanslag op het radio- en televisie
station van Mahabad. Voorzover
bekend betrof het de eerste m Ue
van de Koerden sinds de voor-
hoofds
de
leden in handen
