"Het paard
wordt teveel
als commercieel
object benaderd"
ZATERDAG 8 SEPTEMBER 1979
PAGINA 29
Door
Jan Bonjer en
Charles Lennartz
WOUBRUGGE- De laatste
jaren neemt het aantal
ruiters gestadig toe en
schieten de maneges als
paddestoelen uit de
grond. Momenteel zijn
250.000 tot 300.000 perso
nen actief in de ruiter
sport. In totaal telt Ne
derland zo'n 250.000
paarden en pony's.
De investeringen die met
dit alles gemoeid zijn, lo
pen in de miljarden.
Paarden worden dus weer
economisch interessant
en vandaar dat het minis
terie van landbouw en
visserij steeds meer ini
tiatieven ontplooit "om
de paardenhouderij weer
gezond te maken".
Minister van der Stee heeft
inmiddels besloten om de
paardenhouderij als één
van de landbouwsectoren
te gaan beschouwen.
Openlijk wordt toegege
ven dat na het varken, de
kip en de koe nu het paard
aan de beurt is. De be
roemde "succesformule"
van de Nederlandse land
bouw moet ook bij het
paard zijn vruchten af
werpen.
Onderzoek, onderwijs en
voorlichting zullen daar
bij een belangrijke rol
spelen. Om een begin te
maken met een rendabele
paardenhouderij wil Van
der Stee een groot paar-
dencentrum in een van de
IJsselmeerpolders neer
zetten. Al tijden loopt de
minister met dat plan
rond maar tot nu toe is hij
op veel verzet gestuit van
de Tweede Kamer en ook
van fokkers- en ruiter-
verenigingen, die liever
de touwtjes zeifin handen
houden.
Inmiddels is in WOU
BRUGGE een paarden-
centrum opgericht met
een geheel andere doel
stelling. De oprichters
van de stichting Paar-
dencentrum "Stal Ou-
dendijke" maken zich be
zorgd "over het feit dat
het paard gedurende de
laatste jaren te commer
cieel en te economisch
wordt benaderd" en wil
len daarvoor een tegen
wicht vormen.
Sim
WDÖ (Rfil®Ifi)§®lfi)
Ifodtf (pXSKSlük)
WOUBRUGGE- "Het
paard wordt als object
gezien en niet als een
dierlijk individu met
een eigen wereld en be
hoeften. Ik vind dat een
vreemd idee omdat ik
weet dat een paard een
wezen is met allerlei in
teressante eigenschap
pen waarvan we eigen
lijk erg weinig weten".
Dit zegt de heer H. A.
Drost uit Woubrugge.
Hij is tegelijkertijd be
heerder van het Paar-
dencentrum "Stal Ou-
dendijke" en bestuurs
lid van de stichting die
dit centrum in leven
houdt.
Zijn dagelijkse omgang en er
varing met paarden, voortge
komen uit gedragsonderzoek,
geeft hem uiteraard een kriti
sche kijk mee op de plannen
van het ministerie van land
bouw. "Dat centrum van de
overheid wordt louter om fi
nanciële redenen opgezet.
Zo'n paardencentrum van hét
ministerie zal onder andere
paarden leveren voor de
springsport. Een sport waar
ik vraagtekens bij zet. Het is
toch idioot om een dier over
een verhoging van twee meter
heen te sturen. Dat houdt een
paard maar drie jaar vol en
dan gaat het de worst in".
Uniek
De zorg van Drost, zijn echtge
note en enkele anderen over
het toenemende commerciële
gebruik van het paard vorm
de de aanleiding voor de op
richting van een voor Neder
land unieke stichting. Op 17
januari van dit jaar startte de
stichting Paardencentrum
"Stal Oudendijke" met het
doel informatie te verzamelen
en door te geven over het ge
drag van het paard.
"Kennis van het gedrag en de
zintuigen van het paard kan
voor de mens een intensiever
en intiemer beleven van het
paard betekenen", zo staat te
lezen in de cursussenfolder
van de stichting. Want met
het geven van cursussen
demonstraties en lezingen
hoopt de stichting te voorzien
in de grote vraag naar de ken
nis en de informatie over het
wezen van het paard, die het
gevolg is van de toenemende
activiteiten in de paardesport.
Het echtpaar Drost loopt al ge
ruime tijd rond in de paar-
denwereld. Eerst reden ze zelf
paard bij een manege in Lei
den. "Maar op een goed mo
ment zagen we niks meer in
het rijden. Je was niet meer
bezig met het paard. Een jaar
of tien geleden zijn we toen
begonnen met vrije dressuur.
We waren intensief met paar
den bezig en ontdekten aller
lei dingen, waarvan we meer
wilden weten".
Nieuwsgierig
De nieuwsgierigheid was dus
plaatsvond op particulier ini
tiatief moet in de toekomst
gefinancierd worden uit een
aantal fondsen, die men wil
vullen met de opbrengsten
van de cursussen. Van de
overheid valt geen subsidie te
verwachten. De onderzoek
ruimte en de paarden worden
beschikbaar gesteld door het
echtpaar Drost.
Voordat zij intensief met onder
zoekingen begonnen gaven
zij paardrijlessen op zelfge-
fokte paarden (een kruising
van Arabieren en Haflingers).
"We hebben ons in die tijd
enorm verbaasd over de pres
tatiedrang. Het zijn niet zo
zeer de kinderen als wel de
ouders die daarvan de oor
zaak zijn. Na een paar les
sen staan ze al op de stoep om
te vragen wanneer er wed
strijden zijn. Als de kinderen
dan niet met een oranje lint
thuiskomen zijn ze niet te
spreken".
Spelletjes
Het echtpaar Drost legde bij de
lessen veel meer de nadruk op
de omgang met de paarden.
"Je moet de kinderen niet
meteen op zo'n grote rug zet
ten, maar spelletjes ontwik
kelen om de kinderen lang
zaam vertrouwd te maken
met de paarden. Anders heb
je een grote kans dat de kin
deren doodsbenauwd wor
den voor paarden".
Volgens die opvatting is het
poetsen van paarden min
stens zo belangrijk als het rij
den zelf. "Het is best leuk om
bezig te zijn met de paarden
zonder direct over een plank
te springen of dat soort on
zin", zegt Drost. Hij tracht
zich op het moment in te
schrijven voor een opleiding
van de beroemde schrijfster
van paardenboeken Ursula
Bruns, die volgend jaar in
Duitsland van start gaat. Die
opleiding is gericht op men
sen die op een andere meinier
met paarden willen omgaan
en zodoende aan kennis over
het gedrag van het paard veel
belang hechten. Voor paar
denliefhebbers noodzakelij
ke kennis die vooral via de
maneges verspreid zou moe
ten worden.
Drost zegt het verbazingwek
kend te vinden hoe weinig de
mens over het paard weet
"Met het paard heeft de mens
toch hele rijken gesticht en
verwoest. De mens is in de ge
schiedenis zeer nauw ver
paard-mens ontbreekt niet.
Bovendien kan men in Wou
brugge een grote hoeveelheid
praktische paardenkennis
vergaren. Niet alleen leert
men hoe diverse verbanden
moeten worden aangelegd,
ook wordt men geïnstrueerd
in het uit de sloot halen van
paarden en pony's.
Het meest kenmerkende van
het Paardencentrum in Wou
brugge is wel het onderricht
in het vervoer van paarden.
Naarmate de paardesport
drukker wordt beoefend,
neemt natuurlijk ook het
transport van de dieren sterk
toe. Een grote auto met daar
achter een paardentrailer is zo
langzamerhand een ver
trouwd beeld op de Neder
landse wegen.
"Talloze paardenliefhebbers
hebben echter geen idee hoe
moeilijk het is om in zo'n
trailer overeind te blijven.
Men rijdt vaak veel te hard
met de trailers waardoor de
paarden een hekel krijgen aan
het vervoer. En dat geeft weer
aanleiding tot moeilijkheden
bij het inladen van de paar
den."
Vandaar dat de cursisten van
het Paardencentrum zelf in
een trailer worden geladen
om aan den lijve te ondervin
den hoe het is om met een gro
te snelheid door een bocht ge
reden te worden. Op die ma
nier slaagt de stichting Paar
dencentrum er op zijn minst
in om de cursisten op een ori
ginele manier kennis van het
paard bij te brengen.
Belangstelling
De reacties uit het vakgebied op
de cursussen zijn verdeeld.
Het ministerie van land
bouw en visserij levert een
positieve bijdrage door de le
vering van een aantal instruc
teurs voor de cursussen. Maar
wetenschappers van de dier-
geneeskundefaculteit in
Utrecht tonen hoegenaamd
geen belangstelling voor de
gedragsonderzoeken op het
Paardencentrum.
"Blijkbaar is men in Utrecht
meer geïnteresseerd in de
economische aspecten van de
veehouderij dan in het wezen
van het dier". Wel belangstel
ling toonde de vakgroep
ethologie van de Leidse sub
faculteit biologie. Men denkt
aan een gezamenlijk onder
zoek naar het kleuren zien
van paarden.
Het onderzoek dat tot voor kort
t7£7(§jffDdl^Q1gl7i7
l<§röd>tR) £D(§>üt)
bonden geweest met dat dier
en toch weten we meer af van
een stekelbaars".
Vooral in de maneges open
baart het gebrek aan kennis
en kunde zich op een schrij
nende manier. "Er komen
hier mensen op de cursus die
niet weten hoe ze hun paard
moeten optuigen. Dat mogen
ze vaak niet eens zelf doen in
de maneges waar ze rijden.
Het is juist veel gevaarlijker
om de mensen niet te leren
hoe ze met hun paard moeten
omgaan. Dat geeft ongeluk
ken".
"Inderdaad zien we de laatste
jaren het aantal ongelukken
met paarden drastisch toe
nemen, vooral in de recreatie
sport. De mensen stellen ei
sen aan de paarden die veel te
ver gaan. De dieren verzetten
zich dan en gaan bijvoorbeeld
steigeren".
Drost vertelt dat vaak ook de
manegehouders en instruc
teurs een zeer gebrekkige
kennis van het paard hebben.
Het echtpaar Drost heeft ma
negehouders op bezoek ge
had "die echt niets van hun
paard weten". Door de cur
sussen hopen ze nu ook het
manegepersoneel positief te
stimuleren.
Pessimisme
"We willen hun bijbrengen dat
het paard een wezen is waar
mee je rekening hebt te hou
den. Die benadering slaat aan.
We hebben duidelijk van
mensen gehoord: dat doe ik
nooit meer". Toch ziet het
echtpaar Drost met gemeng
de gevoelens de toekomst te
gemoet. "De paardenmode
grijpt om zich heen. En het
gaat ten koste van het dier.
Net zoals met de Duitse her
ders en doggen".
Dat pessimisme wordt ook in
gegeven door de geringe
kwaliteit van de hoeveelheid
paardenboeken waarmee de
markt overspoeld wordt. "In
sommige boeken staan zulke
merkwaardige dingen. Boe
ken over het gedrag van het
paard zijn vaak je reinste nep,
maar ze verkopen enorm".
De voorlichting via boeken
biedt dus niet veel hoop en
ook het onlangs ingestelde
ruiterbewijs zal volgens het
echtpaar Drost niet veel zo
den aan de dijk zetten. "Ei
genlijk zouden mensen die
een paard willen kopen, daar
voor een vergunning moeten
aanvragen. Dan zou er veel
minder dierenleed zyn".
gewekt en het echtpaar Drost
begon op bescheiden schaal
met onderzoeken. Zo werd
het weidegedrag van het
paard uitvoerig bekeken. De
resultaten van dat onderzoek
zijn onlangs in een paarden-
vakblad gepubliceerd.
Ook verrichtte het echtpaar
Drost als eerste een onder
zoek naar het gehoor van het
paard. Een onderzoek naar
het geheugen van het paard
ontbrak natuürlijk niet en
men kwam tot de ontdekking
dat een paard langzaam leert.
"Het duurt een tijdje maar als
een paard eenmaal weet waar
de koetsier z'n borreltje
drinkt, vergeet hij dat van zijn
leven niet".
De aanleiding voor het uitvoe
ren van een bepaald onder
zoek werd vaak gevormd
door een toevallige samen
loop van omstandigheden. Zo
is Drost werkzaam in het
Academisch Ziekenhuis in
Leiden, waar hij zich onder
andere bezighoudt met au-
diometrie (eenvoudig gezegd
de studie van het gehoor).
Vandaar de interesse voor het
gehoor van het paard, die nog
vergroot werd toen de KLM
het echtpaar Drost benaderde
met een vraag over het ge-
hoorvermogen van het paard.
Luchtvervoer
Het luchtvervoer van paarden is
de laatste jaren sterk toege
nomen en dat plaatst de KLM
voor grote problemen. De
boxen van de paarden bevin
den zich vlak bij de straalmo
toren waardoor de dieren erg
nerveus worden. Ook het
rondlopen op de platforms
tussen de ronkende motoren
is niet erg rustgevend. Om de
nervositeit van de paarden
enigzins te beperken, spuiten
de luchtvaartmaatschappijen
de paarden en andere dieren
in met kalmerende middelen.
In bepaalde gevallen kan dat
nadelige gevolgen hebben
voor de dieren.
Zo werd de KLM geconfron
teerd met een schadeclaim
van een eigenaar van twee
hengsten die na vervoer niet
meer wilden dekken. Om fi
nanciële redenen is de KLM
er wel wat aan gelegen om de
dieren met andere middelen
rustig te houden. Kennis over
het gehoor van het paard is
dan een eerste vereiste.
Straalmotoren leveren een
geluid met een hoge frequen
tie en het echtpaar Drost vond
door onderzoek dat het paard
voor hoge tonen juist erg ge
voelig is.
Een paard hoort hoge tonen tot
een frequentie van 26.000
Hertz. En bovendien is het
gehoor van het paard zeer ge
voelig. Met het ontwikkelen
van oorkappen probeert het
echtpaar Drost nu een oplos
sing voor de KLM te vinden.
Het is namelijk niet zozeer de
bedoeling van het echtpaar
om de paardesport aan ban
den te leggen, als wel om de
mensen die met paarden om
gaan juist te leren verant
woord met deze dieren om te
gaan.
Ellende
"Wanneer uit ons onderzoek
blijkt dat het gehoor van een
paard zeer gevoelig is, begrijp
je pas dat het geschreeuw op
concoursen en in maneges
een ellende voor die dieren is.
Als je mensen kunt interesse
ren voor het wezen van hun
paard, kun je dat soort ellende
voorkomen. Want neem maar
gerust aan dat de mensen met
dure paarden vaak de
vreemdste dingen doen met
hun dieren".
Met die uitspraak komen we te
recht bij een stokpaardje van
de paardendeskundige W. L.
Brugsma, die geen gelegen
heid voorbij laat gaan om te
beweren dat niet het paard
maar de mens verbeterd moet
worden. Volgens de opvat
tingen van Brugsma en Drost
is dus het geven van cursus
sen voor paardenmensen van
het allergrootste belang. Op
het paardencentrum zijn om
die reden de eerste cursussen
van start gegaan.
In totaal 150 cursisten kwamen
tot nu toe naar Woubrugge,
om zich te bekwamen in
paardenpsychologie en ge
dragsleer, longeren en africh
ten, gezondheidszorg, ver
bandleer en hoefverzorging.
Stuk voor stuk cursussen met
een rijk gevarieerde inhoud.
Zo komt de evolutie aan de orde
en wordt men ingewijd in de
sociale huidverzorging van
het paard. Ook een uitvoerige
behandeling van de relatie
De familie Drost bij de boxen (fo
to links). Bij steigeren van het
paard (foto rechtsis men het vei
ligst tegen de flanken tussen de
vóór- en achterbenen. De prachtige
paarden in de manege (foto onder).
