"Olympische
Spelen
moeten hoogtepunt
van mijn carrière worden"
ZATERDAG 8 SEPTEMBER 1979
EXTRA
PAGINA 23
p o //vAvCQ
Door
Gerard van Putten
en Rolph Pagano
De huldigingsactiviteiten bleven
beperkt tot de ontvangst van het
Nederlandse dameshockeyteam op
Schiphol. Een ontvangst op Soest-
dijk was er voor de wereldkam
pioen niet bij. Op de foto Maria
Mattheussens met de wereldbeker.
LEIDEN - Ergens hoog boven de Atlantische Oceaan
gingen ze massaal op de vlucht voor het monotone
motorgeluid van de 'Zilveren Vogel'. De verveling
van de urenlange overtocht van de Canadese west
kust naar Amsterdam verleidde de gouden hockey-
dames tot een dagdroom, waarin de contouren van
Paleis Soestdijk steeds zichtbaarder werden.
Terug op Schiphol werden de
'goudzoeksters van Vancou
ver' bruusk gewekt door de
realiteit van alledag. De zo
gewenste bekroning van de
geslaagde 'goldrush', een
ontvangst op Soestdijk, bleek
niet meer dan een illusie. De
huldigingsactiviteiten wer
den voornamelijk verzorgd
door het thuisfront. Door de
harde kern van familieleden,
clubgenoten en bondsoffi-
cials. De dames van coach
Huib Timmermans verwerk
ten hun deceptie manmoedig
en namen op de nationale
luchthaven spontaan deel aan
het feestje dat ter ere van hun
geprolongeerde wereldtitel
(tegen West Duitsland: 4-1)
op touw was gezet.
Hoezeer echter dat gebaar door
de speelsters van het natio
nale hockeyteam ook op prijs
werd gesteld, de kater van het
gebrek aan belangstelling van
officiële zijde kon er niet vol
ledig door <jvorden wegge
spoeld. "De ontvangst op
Schiphol was erg leuk en we
hadden daarvoor al een spe
ciale plaats in het vliegtuig
gekregen", vertelt aanvoer
ster Maria Mattheussens-
Fikkers. "Maar wij ervoeren
het als een achteruitstelling
dat de dameshockeyploeg
met goud op zak niet op
Soestdijk werd ontvangen,
terwijl de herenhockeyploeg
vorig jaar, na hun behaalde
zilveren plak op het WK in
Argentinië, wél een dergelij
ke huldiging ten deel viel.
De 29-jarige lerares lichamelij
ke vorming aan de RK-scho-
lengemeenschap 'Bonaven-
tura' ventileert haar onge
noegen op een berustende
toon, zegt dat 'haar' elftal be
gin dit jaar ook niet "im Fra-
ge" is geweest voor de uitver
kiezing van 'Sportploeg van
het Jaar'.
"De voetballers die in Argenti
nië tweede waren geworden
gingen toen met die eer strij
ken. Aangezien voetbal in de
media veel meer aandacht
krijgt, kon ik mij wel voor
stellen dat die keuze werd
gemaakt. Maar dat wij, die in
Madrid voor de eerste keer
goud hadden gewonnen op
een WK-toernooi, niet eens
werden genoemd, daar be
greep ik niets van"..
Onwetendheid
Onwetendheid is volgens haar
de oorzaak van het gebrek aan
erkenning van het dames-
hockey. Totale onbekendheid
met de discipline. Het
spreekwoord "wat de boer
niet kent dat lust hij niet" is
naar de opvattingen van Ma
ria Mattheussens geheel van
toepassing op haar tak van
sport. "We zitten in een be
paald hoekje", klapt zij uit de
school. "En het is verdomd
moeilijk daar uit te komen. Er
bestaat een stukje discrimi
natie ten opzichte van het
dameshockey. Het wordt
door velen niet voor vol aan
gezien. Op het herenhockey
komen veel toeschouwers af,
bij ons zie je bijna niemand.
Het publiek en de pers gaan
ervan uit dat het dameshoc
key weinig voorstelt. In die
trant denken vele herenhoc
keyers, een enkeling als Wou
ter Leefers daargelaten,
trouwens ook. Ze blijven op
het standpunt staan dat het te
vergelijken is met jongens A-
1 niveau. Ik realiseer me dat
wij dik klop zullen krijgen als
we tegen een herenteam spe
len. De heren slaan nu een
maal harder, lopen ook wat
sneller. Maar in technisch en
tactisch opzicht lopen wij be
slist niet achter. Integendeel.
Omdat wij het accent vooral
op de techniek en tactiek leg
gen is het dameshockey voor
het publiek aantrekkelijker.
Het gaat er bij ons ook véél
minder hard aan toe. En de
mensen, die bij toeval een
dameswedstrijd zien, blijken
dat te waarderen. Je ziet ze
daarna dan ook vaak terug
komen".
Behalve dat die goede uitvoe
ring van de techniek en tac
tiek de katalysator vormt van
een wat grotere publieke be
langstelling, diende juist die
grondige spelkennis in Van
couver als basis van een
tweede, succesvolle greep
naar de hoofdprijs op het
WK-toernooi. 'Gastvrouw'
Canada was er veel aan gele
gen om Nederland de voet
dwars te zetten. Speciaal met
het oog op dit toernooi (en de
O.S.'80 in Moskou) had die
ploeg zich gedurende zes
maanden in een trainings
kamp teruggetrokken. Dat
'verblijf in quarantaine' leid
de ertoe dat de Canadese
meisjes in de openingswed
strijd tegen de pupillen van
Huib Timmermans als losge
laten honden over de piste
holden. De 'jubel' over de
herkregen vrijheid ontlaadde
zich in een neurotisch aan
doende spelaanpak, waarbij
het in voetbal zo in zwang
zijnde 'leg alles maar neer wat
overeind staat' als een muur
vast credo werd meegetorst.
Slachtoffer
Maria Mattheussens werd het
slachtoffer van de Canadese
'opwinding'. De 62-voudige
international raakte in bot
sing met een speelster, "die
overigens onopzettelijk mijn
neus blesseerde". Hoewel de
HGC-speelster weigert de
beschuldigende vinger in de
richting van de verantwoor
delijke Canadese te priemen,
geeft zij wel toe dat de 'ro
buuste' speeltrant van de
thuisploeg blessures in de
hand werkte. "Ze liepen naar
alles wat bewoog; het leek op
het laatst wel een rugbywed
strijd", herinnert zij zich.
De aard van de blessure ("mijn
neus zag er vreselijk uit") leek
in eerste instantie het abrupte
WK-einde voor Maria Mat
theussens te impliceren. Zij
riep de hulp in van een plas
tisch chirurg in het plaatselijk
ziekenhuis, zonder dat zij
aanvankelijk enige hoop op
een spoedige terugkeer bin
nen de lijnen koesterde. Van
singen worden na stemming
genomen. Twee tegen een"..
Een hoe dan ook merkwaardige
constructie, als één en ander
geprojecteerd wordt op de si
tuatie in bijvoorbeeld het
profvoetbalwereldje, waar de
heren trainers zich zo graag
feodaal opstellen. Het 'har
moniemodel' levert volgens
Maria Mattheussens echter
nauwelijks conflictstof op
binnen de groep. De speel
sters zijn allemaal vriendin
nen van elkaar, voegt zij eraan
toe. Ze leggen zich er gemak
kelijk bij neer als een ander de
voorkeur krijgt.
Afgunst is dus blijkbaar een
onbekend begrip in dames-
hockeyland. Waar andere
sportbeoefenaarsters, denk
maar aan de damesschaatsé-
quipe, elkaar vaak het licht
niet in de ogen gunnen, blijkt
er in de dameshockeyselectie
een welhaast unieke, amicale
sfeer te hangen. Coach Huib
Timmermans slaagt erin om
geheel op de voor hem ideale
verhoudingen in te spelen.
Hij is, laat Maria Mattheus
sens weten, er de man niet
naar om zijn gelijk op te eisen.
"Stel", zegt zij, "dat hij tijdens
een bespreking een ander
concept heeft voorgestaan
dan Lisette en ik. En in de
wedstrijd komt dan tot uiting
dat hij gelijk had. Dan zal hij
niet zeggen, zie je wel, ik heb
het jullie van tevoren allemaal
voorspeld".
"Concurrentie"
Al die zaken hebben er naar de
mening van Maria Mattheus
sens toe bijgedragen dat Ne
derland andermaal wereld
kampioen is geworden.
"Maar", waarschuwt zij op
voorhand, "de concurrentie
slaapt niet. Amerika heeft
bijvoorbeeld al onze wed
strijden en trainingen op vi
deo opgenomen. Ze gaan dus
ons spel helemaal uitrafelen".
Maria Mattheussens is zich
terdege van het opdoemende
gevaar bewust. Zij erkent dat
er in de aanloop naar de
Olympische Spelen in Mos
kou naar nieuwe tactische én
technische ("de stop en slag
techniek is hier en daar voor
verbetering vatbaar") wegen
dient te worden gezocht.
En dat zal moeten gebeuren in
de voorbereidingsperiode,
die zij dankzij de medewer
king van haar man én Bona-
ventura-rector Overeem ("de
eerste stimuleert mij; de
tweede verleent mij veel faci
liteiten") in zijn geheel zal
meemaken. Over een half jaar
vertrekt de selectie naar Mos
kou voor een eerste kennis
making met de Olympische
kunstgrasmat, vervolgens
staan er toernooien in West
Duitsland en eigen land op
het programma. Anderhalve
maand voor Moskou zal Huib
Timmermans de oefencam
pagne met een frequente se
lectietraining (Maria Mat
theussens: "Twee keer per
week") op kunstgras beslui
ten.
"De Olympische Spelen moe
ten het hoogtepunt van mijn
carrière worden", stelt z(j zich
voor. "Want na Moskou stop
ik met interlandhockey.
Daarom is al myn hoop geves
tigd op de gouden plak. Een
Olympische titel zou gewel
dig zijn. Als we die kunnen
pakken, krijgen we misschien
wél een uitnodiging vanuit
Soestdijk"..
af de kant constateerde de
gehavende linkshalf met ge
noegen dat haar plaatsver
vangster Sandra le Poole met
vrucht haar honneurs in de
wedstrijden tegen de Bermu
da-eilanden, Ierland en
Schotland waarnam. "En dat
is de kracht van onze groep",
weet Maria Mattheussens.
"We hebben een gelijkwaar
dige selectie van 15 speel
sters. Dat geeft soms proble
men op het emotionele vlak,
want er kunnen nu eenmaal
maar elf speelsters het veld in.
De wisselspeelsters moeten
onder dergelijke omstandig
heden hoe dan ook gemoti
veerd blijven. En het is vooral
aan mij om daarvoor te zor
gen. Ik ben hoofdzakelijk
aanvoerster buiten het veld.
Als ze spelen weten ze hun
taak, erbuiten moet ik met
Huib Timmermans de moei
lijkheden opvangen. Het
team als het ware bij elkaar
houden. Want juist omdat we
in de breedte zo sterk zijn,
kunnen de tegenstandsters
zich moeilijk op ons instellen.
Alleen daarom al heb ik tot
taak de meisjes moed in te
praten op de momenten dat ze
balen. Neem Sandra le Poole
bijvoorbeeld. Ze moest voor
mij invallen, toen ik tegen
Canada die neusblessure op
liep. Sandra speelde vervol
gens drie wedstrijden op mijn
plaats. Ik was inmiddels,
wonder boven wonder, her
steld en nam in de halve finale
tegen Australië haar plaats
weer in. Je moet als aanvoer
ster zo'n meisje dan opbeu
ren, haar moed inspreken.
Haar voorhouden dat een
goede wisselspeelster ook
veel nut heeft voor een team
en dat ze best wel weer eens
een kans zal krijgen. Je moet
soms iemand de zin van iets
aanpraten. In mijn vak maak
ik dat ook mee. Dan zijn er
bepaalde leerlingen die een
hekel aan gymnastiek heb
ben, wat dan vaak voortkomt
uit het feit dat ze moeite heb
ben met de oefeningen. Ik ga
dan met ze praten, overtuig
zo'n leerling ervan dat ie de
les tóch moet volgen. Dat ie
daar niet onderuit kan en het
daarom voor hemzelf én voor
mij beter is om de gymnas
tiekles met wat meer plezier
te volgen. En vaak gebeurt
dat na een dergelijk gesprek
dan ook.
Voorname rol
Terug naar het hockey, waar
Maria Mattheussens ook in
ander opzicht een voorname
rol binnen de damcsselectie
speelt. Met coach Huib Tim
mermans en collega-speel
ster Lisette Sevens vormt zij
een driemanschap, dat het
tactisch concept en de op
stelling bepaalt. "Toen Huib
twee jaar geleden het coach-
schap aanvaardde is voor dat
model gekozendeelt de im-
port-Leidse ("oorspronkelijk
kom ik uit Bergen op Zoom")
mee. "Timmermans is voor
inspraak. Dat wordt door ons
niet als een zwak, maar als een
sterk punt van zijn coach-
schap ervaren. Hij is van me
ning dat Lisette en ik vol
doende tactisch gerijpt zijn
om medeverantwoordelijk
heid te dragen. De dag voor de
wedstrijd komen we bij el
kaar om te beslissen over het
tactisch concept; over wie er
wel en niet spelen. De beslis
De aanvoerster van het Nederlandse dameshockey elftal, Maria Mattheussens-Fikkers. Zij is lerares aan de Leidse RK-Scholenge-
meenschap "Bonaventura"
