Chomeini'Geen
enkele concessie
ïaan de Koerden'
beschuldigt
Amerikanen
Premier China
naar Amerika
«s'Pok in Brussel aanslag IRA
Ballerina
in Zweden
38 enorm
succes
UITBREIDING
VAN UNIFIL Berechting
Onenigheid
binnen
Amerikaanse
regering
„Warschaupact kan de
NAVO niet verrassen"
DENSDAG 29 AUGUSTUS 1979
BUITENLAND
PAGINA 9
telefoo
RUSSEL (AFP/Reuter/UPI) -
■BSBBHet Ierse Republikeinse Leger
(IRA) heeft zich in een telefoontje
■met burgemeester Pierre van
Hal teren verantwoordelijk ge
steld voor de aanslag op de Grote
Markt, waarbij gistermiddag on
geveer tien mensen gewond raak
ten. Onder hen zijn vier Britse
militairen die, als leden van een
muziekkorps, een uitvoering
zouden geven in het kader van de
festiviteiten naar aanleiding van
het duizendjarig bestaan van de
Belgische hoofdstad.
aar de politie vertelde ontplofte
een bom onder het podium, als
gevolg waarvan de muziekin-
en t.b.v strumenten in het rond vlogen en
in de langs de markt staande hui
zen ruiten braken. Een woord
voerder noemde het een wonder,
dat er geen doden of ernstig ge
joude wonc*en gevallen waren.
)eze aanslag in Brussel is de vierde
in een rij die dit jaar zijn ge
pleegd. Op 22 maart werd een
stafmedewerker van de Natio
nale Bank, André Michaud, in
dagen Brussel voor zijn woning dood
geschoten.. maar vermoedelijk
hebben de schutters hem aange
zien voor de plaatsvervangend
ambassadeur van Groot-Brittan-
nië bij de NAVO die tegenover
hem woonde. Op 25 juni werd een
aanslag gepleegd op Alexander
Haig, de toenmalige opperbevel
hebber van de NAVO. Dit ge
beurde bij Mons. Op 6 juli ont
plofte in Antwerpen een bom
dicht bij het Britse consulaat,
waarbij aanzienlijke materiële
schade ontstond.
De Britse premier Margaret That
cher heeft gisteren een korte
vakantie onderbroken en is naar
Londen teruggekeerd voor
spoedbesprekingen in verband
met de aanslag op Lord Mount-
batten en 18 Britse soldaten.
Zij sprak in haar ambtswoning met
minister van binnenlandse za
ken, William Whitelaw, minister
van defensie, Francis Pym, even
als met minister zonder porte
feuille, sir Ian Gilmour, die waar
neemt voor minister van buiten
landse zaken, Lord Carrington.
In goed ingelichte regeringskrin
gen is vernomen dat de Ierse re
gering via diplomatieke kanalen
Londen op de hoogte houdt van
het verloop van het onderzoek
naar de moordaanslag op Mount-
batten. Er waren op het moment
echter geen plannen voor directe
contacten op ministerieel niveau,
aldus de zegslieden.
Vast staat wel dat de veiligheidsre
gelingen zullen worden herzien.
De regering was echter niet be
reid nadere bijzonderheden hier
over te verstrekken.
De vereniging voor de verdediging
van Ulster, een paramilitaire pro
testantse groepering, heeft giste
ren het ontslag geëist van Atkins,
en gedreigd "het recht in eigen
hand te nemen" als er geen sten-
gere veiligheidsmaatregelen ge
troffen worden.
Tom Dufy, een woordvoerder van
de IRA in de VS, is van mening
dat de bomaanslag op Lord
Mountbatten als oorlogsdaad ge
rechtvaardigd is. "In de Tweede
Wereldoorlog achtte men keizer
Hirohito van Japan en Hitier niet
immuun voor de geallieerde wa
pens. Wij vragen ons af waarom
de sypathie en de tranen zo selec
tief zijn. Men maakt zich zorgen
over een 79-jarige man. Maar men
heeft geen woord over gehad
voor alle jonge mensen die in de
loop van de jaren zijn gedood.
Honderden Ieren zijn in koelen
bloede neergeschoten.
De Amerikaanse regering heeft gis
teren opnieuw een beroep op de
bevolking gedaan, geen steun te
verlenen aan organisaties die be
trokken zijn bij de gewelddaden
in Noord-Ierland. Woordvoerder
Hodding Carter van het ministe
rie van buitenlandse zaken ver
oordeelde in krachtige bewoor
dingen alle groeperingen die met
geweld doelen nastreven in het
betrokken gebied.
Intussen gaf de provisionele vle.
gel van het Ierse Republikeinse
Leger (IRA) die heeft verklaard
verantwoordelijk te zijn voor de
aanslagen op Mountbatten en de
Britse militairen, in Belfast een
communiqué uit, waarin zij de
Britse regering verweet dat zij
zich niet bekommerde om de
dood van de 18 militairen. Vol
gens deze verklaring hadden de
Britse politici zich in hoofdzaak
beperkt tot verontwaardigde
reacties op de dood van Mount
batten.
Het tijdelijke podium op de Grote Markt i
militairen werden hierdoor gewond.
i Brussel werd door t
i de IRA vernield. Vier Britse
i Voor-
leur Goedkoper
aar per trein
aar
I (Van onze correspondent)
STOCKHOLM - De sterke ta
riefsverlaging die de Zweedse
spoorwegen op 27 juni voor
alle trajecten hebben inge
voerd, blijkt een enorme sti
mulans voor het reizen per
trein. Een ongekend succes
niet alleen voor de reizigers,
maar ook voor directeur-ge
neraal Bengt Furubaeck,
drijvende kracht achter de
plannen. Binnen een maand
werden 200.000 zgn. reduc-
tiekaarten verkocht, die de
reiziger het recht geven op
een korting van 40 tot 60 pro
cent op alle trajecten. Boven
dien werden ook alle gewone
tarieven verlaagd.
De kortingskaarten zijn in het
hele land te gebruiken (Zwe
den is veertien maal groter
dan Nederland) en kosten
voor de tweede klasse 30 gul
den en voor de eerste klasse
55 gulden. Ze blijven een jaar
geldig. Voor 27 juni kostte de
reis van Malmo in Zuid-Zwe
den naar het duizend kilome
ter noordelijker gelegen
Sundsvall 120 gulden. Met
een reductiekaart kost dat nu
maar 45 gulden. De kortingen
gelden niet op vrijdagen en
zondagen, de piekdagen.
De spoorwegen zijn uiteraard
de koning te rijk. „Het
publiek reageert enthousias
ter dan we zelf hadden ver
wacht. Steeds meer mensen
hebben de auto laten staan,
omdat het veel goedkoper en
dikwijls comfortabeler is om
per trein te reizen".
Hoeveel winst de spoorwegen
al hebben geboekt, wist men
in Stockholm nog niet te ver
tellen, maar men schat dit
voor de afgelopen twee
maanden al op enkele tien
tallen miljoenen. De directie
van de spoorwegen verwacht
zelfs dat de staatssubsidies
voor het treinverkeer in de
toekomst kunnen verval
len.
Door de snelheidsbeperking
voor auto's tot 90 km per uur
is in Zweden ook voor tien
tallen miljoenen bespaard op
olie en benzine en vielen er
minder doden in het verkeer.
In Zweden wordt verwacht
dat dit geslaagde experiment
voor energiebesparing en be
perking van het autogebruik
navolging zal vinden in ande
re Europese landen.
TEHERAN (UPI/AFP/Reuter) - De Iraanse geestelijke
leider Chomeini bleek gisteren de harde lijn tegen de
Koerden voort te willen zetten, zoals tegen elke andere
etnische minderheid in Iran.
Hij negeeerde voorstellen van een Koerdische delegatie
om via onderhandelingen tot een bestand te komen.
Chomeini wees integendeel geestverwant sjeik Hosseini Kermani aan om
de stiuatie in Koerdistan aan te pakken en op welke wijze dan ook vrede
te brengen in het gebied, maar met de nadrukkelijke opdracht, dat dit
zou moeten gebeuren zonder met misdadigers en stamhoofden te spreken,
..want de Koerdische opstandelingen dienen te worden verpletterd"
Terwijl de executies in Koerdistan
onder leiding van Chomeini's rei
zende rechter Khalkhali door
gingen liet Chomeini via voorzit
ter ajatollah Behechti van de
grondwetraad als vooranaamste
tussenpersoon voor het overleg
met de Koerdische delegatie we
ten, dat de „Koerden ermee moe
ten ophouden hun wil op te leg
gen aan de rest van Iran". De (in
middels verboden) Koerdische
Democratische Partij (KDP) „wil
geen autonomie, maar afschei
ding", zo zei hij, de KDP ervan
beschuldigend van elke gelegen
heid gebruik te hebben gemaakt
om de positie van de partij in
Koerdistan te verstevigen.
Rustig
Aan het front bij het Koerdische Een bloedige botsing tussen
zwaarbewapende Koerden in
Mahabad en het leger werd giste
ren echter alleen maar waar-
•j- jTv a tvt/^vtvt YVTTT schijnlijken Ajatollah Behechti
I 11 r» A 1 I W I I verklaarde dat de regering vast-
i W11 V? ±J_j gesloten is Mahabad in te nemen,
„vooral nu hun radio begint uit te
zenden". Volgens de regering in
Teheran is het radio- en televisie
station in Mahabad „bezet" door
de KDP.
bastion Mahabad, waar het leger
na de val van Saqqez al dagen een
sterke troepenmacht heeft sa
mengetrokken, bleef het rustig.
De aarzeling van het leger de op
stand in Koerdistan neer te slaan
was reden voor felle kritiek van
vice-premier Mostafa Chamran,
in het bijzonder belast met revo
lutionaire zaken, die in een inter
view in het blad „Islamitische
Republiek" verklaarde, dat het
leger „zich niet van zijn verant
woordelijkheden bewust blijkt te
zijn". Zelfs binnen het leger be
vinden zich corrupte elementen,
die zich bezighouden met com
plotten en sabotage, zo zei hij.
NEW YORK (AFP)-Libanon heeft
secretaris-generaal Kurt Wald-
heim van de Verenigde Naties
gisteren verzocht maatregelen te
nemen ter versterking van de de
fensie-capaciteit van de interim
strijdmacht van de VN in zuide
lijk Libanon.
Doel is deze troepenmacht, (waar
van ook Nederland deel uit
maakt), in staat te stellen "vrede
op te leggen", aldus de Libanese
ambassadeur bij de Verenigde
Naties in een nota aan Waldheim
en aan de huidige voorzitter van
de Veiligheidsraad, de Ameri
kaan Andrew Young.
Men verwacht dat de Veiligheids
raad zich morgen met deze kwes
tie zal bezighouden.
Volgens de Libanese nota geven de
resoluties, die eerder door de
Veiligheidsraad zijn aanvaard de
secretaris-generaal de bevoegd
heid maatregelen te nemen zon
der dat nieuwe besluiten van de
raad nodig zijn. Hiertoe zouden
kunnen behoren uitbreiding van
de logistieke middelen en de in
frastructuur van de Unifil, uit
breiding van de militaire sterkte
niet uitgezonderd.
Ook zou de secretaris-generaal de
"operatie-zones" van de Unifil
kunnen wijzigen in verband met
de huidige spanningen.
Libanon wijst er voorts op dat een
Libanese eenheid onder bevel
van de Unifil staat en zegt dat "de
Libanese regering bereid is aan
vullende verantwoordelijkheden
op zich te nemen binnen en bui
ten de operatie-zone" van de Uni
fil.
Rechter Khalkhali verklaarde in
een interview naar aanleiding
van het begin van de berechting
van Koerdische opstandelingen
en militairen, die worden gevan
gen gehouden in de kazerne van
de heroverde stad Saqqez, dat hij
„als elk ander mens, vriendelijk
en genadig is, maar dat het hem
nooit spijt ontrouwen ter dood te
veroordelen". „Zij zijn ontrouw
omdat zij tegen de islamitische
republiek strijden", zo zei hij.
De zitting in Saqqez was de vierde
itting van het islamitisch hof van
de reizende rechter Khalkhali na
eerder executies van in totaal 59
Koerdische opstandelingen in
Paveh, Marivan en SanandcO-
Gisteren zond hij er in Saqqez twin
tig de dood in, maar er werden
ook vele beklaagden vrijgelaten
en elke vrijgelatene kreeg van
hem 1.000 rial of omgerekend een
bedrag van bijna dertig gulden of
zakken rijst.
Volgens Khalkhali heeft vanaf de
oprichting van de islamitische
hoven in februari de executie be
volen van in totaal zo'n twee- a
driehonderd mensen. In geen der
gevallen was er ook maar iets aan
te merken geweest op de rechts
gang", zo zei hij.
„Het spijt mij, dat ik sommigen
vergiffenis heb geschonken. Ik
zou ze allen hebben moeten laten
executeren", zo besloot Khalk
hali
(Van c
correspondent)
MOSKOU - „U moet niet hui
len. Het is niets", aldus Bols-
joi-danseres Ljoedmila Wla-
sowa (36) toen zij na drie da
gen diplomatiek touwtrek
ken op Kennedy Airport in
New York op het internatio
nale vliegveld van Moskou
door haar moeder in de armen
werd gesloten. Familieleden,
vrienden en officials van het
Bolsjoi-theater en van de
.luchtvaartmaatschappij Ae-
roflot bereidden de danseres
een heldenwelkom. Zij be
schuldigde daarna tegenover
Sowjet-verslaggevers de
Amerikaanse autoriteiten er
van haar te hebben willen
vasthouden in de Verenigde
Staten. Men zou haar daartoe
diverse beloften hebben ge
daan en haar zelfs ook met
wapens hebben bedreigd.
Volgens een verhaal dat later
via de Russische media werd
verspreid, zou haar man
Alexander Godoenov (29) en
kele dagen geleden verdwe
nen zijn „onder omstandig
heden die nog niet helemaal
opgehelderd zijn". Wlasowa
zou voor eenzelfde lot ge
vreesd hebben en dientenge
volge hebben geweigerd om
alleen met Amerikaanse
functionarissen te praten. Het
was na vijf dagen de eerste
keer dat de Russische media
Godoenov noemden, maar
over diens aanvraag om poli
tiek asiel in de Verenigde Sta
ten werd nog steeds niets
vermeld. Waarom de Ameri
kanen Wlasowa en haar man
dan wel in de Verenigde Sta
ten zouden willen hebben
vasthouden, bleef verder on
opgehelderd.
Het bleef eveneens onopgehel
derd, waarom de Russische
officials Wlasowa verboden
hebben om nog met Godoe
nov te praten nadat die zich
had afgezonderd van het
Bolsjoi-gezelschap dat een
tournee maakt door de VS.
Carter ook naar Peking
PEKING (UPI/AFP/Reuter) -
Premier Hua Guofeng van China
heeft gisteren een uitnodiging
van president Carter aanvaard
om te gelegener tijd Amerika te
bezoeken. Carter gaat naar ver
wachting begin volgend jaar naar
China.
De Amerikaanse vice-president
Mondale heeft in Peking over
eenkomsten getekend betreffen
de waterkrachtcentrales en cul
turele uitwisseling.
Mondale heeft gisteren op een
persconferentie in Peking ver
klaard dat een sterk en gemoder
niseerd China in het belang van
de VS is, maar dat er geen plan
nen bestaan voor militaire ban
den tussen de twee landen.
Hij legde er echter de nadruk op dat
de uitbreiding en intensivering
van de betrekkingen tussen Chi
na en de VS niet gericht zijn tegen
andere landen, de Sowjet-Unie
inbegrepen.
Mondale zei dat hij met premier en
partijvoorzitter Hua Guofeng en
vice-premier Deng Xiaoping
langdurig heeft gesproken over
de toestand in Indochina. "Wij
zijn het erover eens dat de bezet
ting van Kampuchea (Cambodja)
door de Vietnamezen een niet te
verdedigen zaak is en dat de ma
rionettenregering die Hanoi in
Kampuchea heeft gevestigd, on
verdraaglijk is". Volgens de
Amerikaanse vice-president is de
oogst in Kampuchea vrijwel nihil
en dreigen de mensen daar nu
van de honger om te komen.
Mondale wees erop dat het akkoord
over de waterkrachtcentrales een
aansporing betekent voor de po
gingen van de leiders in Peking
China te moderniseren. Deze po
gingen worden nu belemmerd
door het ernstige tekort aan elek
triciteit, nodig om de fabrieken te
laten draaien.
Na zijn aankomst in Peking had
Mondale al laten weten dat de
Amerikaanse regering China
handelskredieten ter waarde van
2 miljard dollar zal verstrekken
en nog voor het eind van het jaar
bij het Congres een wetsontwerp
zal indienen dat China de status
van meest begunstigde natie
verleent.
WASHINGTON (DPA) - Binnen de
Amerikaanse regering bestaan er
kennelijk nog steeds menings
verschillen over de politiek die
Washington tegenover het Mid
den-Oosten moet voeren.
Robert Strauss, president Carters
speciale afgezant voor het Mid
den-Oosten, en het Amerikaanse
ministerie van buitenlandse za
ken zouden het nu met elkaar aan
de stok hebben gekregen over de
houding van de VS inzake de
kwestie-Li banon.
Volgens goedingelichte kringen
heeft het ministerie vab buiten
landse zaken heel koel gerea
geerd op het voorstel van Strauss
met steun van Washington via
onderhandelingen tot een wa
penstilstand in Libanon te ko
men. Het Amerikaanse ministe
rie van buitenlandse zaken zou
meer heil zien in een oplossing
via de VN.
Strauss is er bang voor dat de jong
ste gevechten in Zuid-Libanon
een nadelige invloed zullen heb
ben op de onderhandelingen tus
sen Jeruzalem en Cairo over au
tonomie voor de Palestijnen in de
door Israël bezette gebieden.
De meningsverschillen tussen
Strauss en de Amerikaanse mi
nister van buitenlandse zaken,
Cyrus Vance, kwamen onlangs
aan het licht toen Strauss in ge
sprekken met Amerikaanse
journalisten openlijk kritiek le
verde op de hem opgedragen
'marsroute' die uiteindelijk
moest leiden tot indiening van
een Amerikaanse resolutie bij de
VN ten gunste van de Palestij-
Maandag schreef het Amerikaanse
weekblad Time' dat Vance nog
voor de benoeming van Strauss
tot Carters speciale afgezant wil
de aftreden in verband met de
speciale bevoegdheden die
Strauss had gekregen.
Hodding Carter, de woordvoerder
van het Amerikaanse ministerie
van buitenlandse zaken, reageer
de op het bericht in 'Times' met
de mededeling dat hem van een
dergelijk dreigement van de zijde
van Vance niets bekend is.
Westduits defensiewitboek:
Young naar Afrika
NEW YORK (Reuter/UPI) - An
drew Young gaat volgende
maand een rondreis door Oost
en West-Afrika maken, voor hij
zich terugtrekt als ambassadeur
van de VS bij de VN. Op zijn reis,
die 5 september begint, zal hij Li
beria, Ivoorkust, Nigeria, Kame
roen, Kenia, Tanzania en Senegal
aandoen. Op 20 september wordt
hij weer in New York terugver
wacht.
BONN - Het Warchaupact kan de
NAVO niet verrassen. Voorbe
reidingen voor een plotselinge
aanval uit het Oosten kunnen, al
dus een „witboek" van de Bonds
regering over de situatie van de
Duitse defensie, op tijd door het
Atlantisch Bondgenootschap
worden onderkend. De studie,
die pas volgende week officieel
bekend zal worden gemaakt door
minister van defensie Hans Apel,
komt verder tot de conclusie dat
de strijdkrachten van het Westen
in staat zijn om een gevechtssi
tuatie in Europa zo lang te stabili
seren tot extra krachten zijn ge
mobiliseerd.
Aan de andere kant maakt het
nieuwe defensiewitboek melding
van een sterke bedreiging van het
Westen door de nieuwe Russi
sche middellange-afstandsraket-
ten. Volgens het ministerie van
defensie in Bonn beschikt de
Sowjet-Unie over 1370 startin
stallaties voor middellange-af-
standsraketten die in staat zijn
atoomkoppen over een afstand
van 1000 kilometer af te schieten.
De NAVO-staten, met inbegrip
van Frankrijk, zouden daarente
gen slechts 386 dragers voor ra
ketten van deze reikwijdte heb
ben.
Het Warchaupact beschikt boven
dien over 19.000 tanks, tegenover
op dit moment 6500 aan westelij
ke zijde. Hierbij dient echter re
kening te worden gehouden met
het feit dat het overwicht van het
Oosten verminderd wordt door
dat de NAVO-staten over uiterst
moderne anti-tankwapens be
schikken. In de komende tijd
wordt bijvoorbeeld het Duitse le
ger uitgerust met 2500 van derge
lijke wapens van het type „Mi
lan". De trefzekerheid van dit
soort afweergeschut bedraagt
volgens officiële opgaven circa 90
procent.
In het witboek staat verder dat de
Sowjet-Unie nu 100 verplaatsba
re startinstallaties voor de mid-
dellange-afstandsraket SS-20
heeft. Deze SS-20 heeft een rei
kwijdte van 5000 kilometer en is
met nucleaire meervoudige kop
pen uitgerust, die onafhankelijk
van elkaar op een bepaald doel
kunnen worden gericht. De NA
VO beschouwt deze raketten als
een ernstige bedreiging.
De Bondsregering zegt dan ook
binnen de NAVO te willen stre
ven naar besluiten die een nood
zakelijk defensief antwoord op
de bewapening in het Oosten
verbinden met een aanbod van de
Sowjet-Unie voor wapenbeheer
sing. In het defensiewitboek staat
dat het Westen op basis van zijn
economische kracht en zijn tech
nologische bekwaamheden in
staat is om gelijke pas te houden
met de bewapeningsexpansie
van het Warchaupact.
