In Nederland jaarlijks 80.000 sterilisaties
ubliek
Rijnstreek-duo mocht
Zweeds corso opfleuren
ALLERGIE VOOR HUISDIEREN
PAGINA 4
VARIA
WOENSDAG 29 AUGUSTUS
bENSD
door
Sjak
Jansen
Elke ochtend, steevast om tien uur, ga ik de stad en
regio in, op zoek naar mensen en dingen voor deze
rubriek. Tips en wensen voor "Publiek", kunt u tot klok
slag tien aan mij kwijt, tel. 071-144941, toestel 215.
Schriftelijke reacties zijn ook zeer welkom.
wèm hilv
Eerste grote klus na
eindexamen tuinbouwschool
Een hele belevenis en een aardige opsteker om vlak na je eindexamen aan de
Rijks Middelbare Tuinbouw School (RMTS) te Aalsmeer te worden gevraagd
een bloemencorso in Zweden te komen versieren. Zo ongeveer kijken 20-jarige
Lunet Maarleveld uit Hazerswoude-Rijndijk en Evert Rodewijk (19) uit Roelo-
farendsveen terug op hun eerste serieuze klus.
Lunet en Evert zijn zojuist te
ruggekeerd uit Zweden. Daar
hebben zij tesamen met stu
diegenoten Gerard Kloeze-
man uit Deventer en Marja
Wiering uit Heemskerk zorg
gedragen voor de aankleding
van het jaarlijkse bloemen
corso in het familiepark Fu-
ruvik, 200 kilometer ten
noorden van Stockholm.
„Een heel ander corso dan we
hier gewend zijn", vindt Lu
net. „Hier kun je je gang gaan,
hebben we bloemen genoeg.
Daar niet. Gerbra's, rozen, an-
turiums en orchideetjes
moesten uit Nederland ko
men en daar zitten erg hoge
invoerrechten op. In Zweden
zijn die daardoor vier tot vijf
keer zo duur dan hier. We
moesten er dus erg zuinig
omspringen."
„Gladiolen en chrysanten zijn
het enige wat in Zweden zelf
gekweekt wordt. Die hadden
we in overvloed. Die bloemen
voerden dan ook de boven
toon in het corso."
Rietsigaren
„We hebben er nog wat meer
variatie in proberen te bren
gen door rietsigaren en ver
scheidene soorten gras en
mos te gebruiken. Daartoe
zijn we zelf de bossen in ge
weest. Je moet toch wat. En
het kwam nog goed uit ook.
Men was zeer tevreden en de
belangstelling was groot."
Het Hollandse viertal heeft zelfs
al de uitnodiging op zak vol
gend jaar de aankleding van
dit jaarlijkse Zweedse bloe-
menfestijn opnieuw te ver
zorgen. „Niet zo verwonder
lijk", meent Lunet. „De Ne
derlandse bloemsierkunst
staat daar erg hoog aange
schreven."
Vergoeding
4*1 v:~r-Jv
Evert Rodewijk en Lunet Maarleveld tussen de dahlia's en gla
diolen: "De Nederlandse bloemsierkunst staat daar erg hoog aan
geschreven..."
Het contact tussen de vier ex-
leerlingen van de RMTS en de
organisatoren van het Furu-
vik-corso is gelegd door een
Aalsmeerse handelskweker
die daar regelmatig zaken
doet.
„De vliegreis, het hotel: het
werd allemaal voor ons be
taald", zegt Lunet. „We had
den bovendien een auto tot
onze beschikking en we kre
gen nog een vergoeding op de
koop toe. Wat wil je nog
meer?"
Nog even en het is een koud kunstje om in het fami
liegraf van dr. Jan Pieter Heye aan de gelijknamige
laan in Abbenes af te dalen. Het monumentale graf
verkeert in een tamelijk erbarmelijke toestand.
Het ruim honderd jaar oude graf is ernstig in verval. De gemeente
veronderstelt dat de strenge winter daarvan de schuldige is. Ga
ten en scheuren maken het graf van de „Sinterklaas van Abbe
nes" bijkans tot een aanfluiting.
In het door bos omringde familiegraf bevinden zich vijf loden kis
ten. Behalve dr. Jan Pieter Heye zelf rusten in het graf de stoffe
lijke overschotten van zijn echtgenote, dochter, kleinzoon en
schoonzuster.
In 1976 herdacht de gemeente Haarlemmermeer in de hervormde
kerk van Abbenes nog het feit dat de arts en schrijver Heye
honderd jaar geleden overleed. Heye staat te boek als de weldoe
ner van Abbenes. Hij had zijn hart aan dit dorp verpand en sticht
te er onder meer een school. De naam Heye is dan ook onverbre
kelijk verbonden met die van het dorp.
Schandalig
Voorzitter van de dorpsraad J. Tammes zegt de kennelijke ver
waarlozing van het graf daarom ronduit schandalig te vinden.
Temeer omdat er een Heye-fonds bestaat, waaruit de gemeente
mag putten teneinde de onderhoudskosten van het graf te beta
len.
„Als dorpsraad moeten we zo gauw mogelijk om de tafel gaan
zitten. Dit kan zo niet langer, zeker niet na wat Jan Pieter Heye
allemaal voor Abbenes heeft gedaan. Van de zerk zijn notabene
twee stukken af en van onderen zijn de zijkanten helemaal weg
gezakt. Dit verdient Heye niet", aldus de heer Tammes.
Volgens een woordvoerder van de gemeente zal zo spoedig moge
lijk worden begonnen met de restauratie van het graf. Men had
gisteren nog geen kijk op de hoeveelheid geld die daarmee ge
moeid is.
Volksliedjes
Jan Pieter Heye (1809-1876) genoot overigens landelijk bekend
heid als schrijver van liedjes en gedichten. Zo componeerde hij
liedjes als 'Zie de maan schijnt door de bomen', 'In een blauw
geruite kiel', 'Het karretje dat op de zandweg reed' en (jazeker)
'Heb je wel gehoord van de zilveren vloot?'.
Heye was voorts medewerker aan de literaire tijdschriften 'De
Gids' en 'De Muzen'. Samen met Drost redigeerde hij 'De Vriend
des Vaderlands'.
>EN 1
bepc
zich:
roep
ten
min
vooi
„Sterilisatie". Het onderwerp
kwam in een kleine kring van be
vriende echtparen ter sprake door
dat een vader van twee zoontjes bo
ven de tien vertelde, hoe een ander
echtpaar uit de kennissenkring had
gereageerd op het door hem ter
loops vermelde feit dat hij zich on
langs heeft laten steriliseren. Het
echtpaar in kwestie verschoot van
kleur en scheen zich weinig op zijn
gemak te voelen. Pas uren later bij
het afscheid nemen gooide de
vrouw, wat lacherig maar toch nog
wat schichtig het hoge woord eruit:
„Nu jullie er zo openhartig over
praten moeten wij het eigenlijk ook
zeggen. Frits heeft het vorig jaar al
laten doen".
Frits stond er wat schutterig bij. Ze
vonden het kennelijk nog steeds
een wat gênant onderwerp en had
den er tot op dat moment met nie
mand over gepraat. Ook niet met
hun volwassen getrouwde dochter
die binnenkort zelf moeder wordt.
Sterilisatie is nog niet voor ieder
een „bespreekbaar" zonder blik
ken of blozen, ondanks de vrij grote
publiciteit in de laatste jaren.
Het onder enige hilariteit vertelde
voorval bracht het gesprek op de
eigen ervaringen met sterilisatie
van enkele mensen binnen dit
groepje. Twee van de echtparen
zijn tijdens de afgelopen anderhalf
jaar tot sterilisatie overgegaan. In
het ene gezin (twee zoons van 16 en
14) heeft de man zich laten sterilise
ren, in het andere gezin (zoon van
17, dochter van 14) heeft de vrouw
de ingreep ondergaan.
Voor beide echtparen stond al
sinds het begin van het huwelijk
vast dat ze niet meer dan twee kin
deren wilden hebben, en in beide
gevallen is met de kinderen uitvoe
rig over motivatie en beslissing tot
de ingreep gepraat. Een derde
echtpaar (man en vrouw hebben
allebei een plezierig, goedbetaald
beroep) heeft enkele jaren geleden
voor vrijwillige kinderloosheid ge
kozen, maar is pas nu tot de af
spraak gekomen dat de man zich
tot dit doel zal laten sterilise-
Ingrijpend
zijn ze het aUemaal in grote trekken
wel eens met wat een van hen onder
woorden brengt: „Sterilisatie, dat is
geen besluit dat je neemt zoals je
een vakantiebestemming definitief
vaststelt. Het is een beslissing waar
je naar toe groeit, tijdens weken en
bij ons zelfs maanden van praten.
Voor ons is het een keus geweest
waar we het op zeker ogenblik over
eens waren, om dan de volgende
dag toch weer in twijfels te verval
len en de beslissing uit te stellen.
Dat komt ook doordatje, als je voor
het eerst over de mogelijkheid gaat
nadenken, zo weinig weet van de
feiten en de gevolgen van een steri
lisatie".
„De huisarts had tegen ons gezegd
dat een sterilisatie in principe als
onherroepelijk moet worden be
schouwd. Dat klinkt dan een beetje
onheilspellend, vind ik. Maar dat is
natuurlijk onzin, want in onze si
tuatie is het toch immers de bedoe
ling dat de onvruchtbaarheid defi
nitief is en dat er geen pil of andere
voorbehoedmiddelen meer nodig
zullen zyn. Wat ons vooral bezig
hield was de vraag of zo'n ingreep
bij een van beiden tot gevolg heeft
dat je minder geïnteresseerd zou
raken in het samen naar bed gaan.
Dat was iets waar we geen idee van
hadden. Maar op dat punt is er niets
veranderd".
Wie van de twee
De vraag „wie van de twee" was in
het gezin waar de vader zich heeft
laten steriliseren, geen punt. Al te
voren waren ze het erover eens dat,
als de beslissing eenmaal was ge
vallen, de man zich zou laten be
handelen omdat een vasectomie
(het onvruchtbaar maken van de
man door een kleine operatie) bij de
huidige stand van zaken be
schouwd wordt als een eenvoudi
ger ingreep, met minder risico's,
dan de sterilisatie van de
Bij zo'n vasectomie die onder
plaatselijke verdoving gebeurt en
ongeveer een half uur tijd neemt,
worden via een paar kleine sneden
de zaadbuizen onderbroken door er
een stukje tussenuit te halen. Daar
na kan men weer naar huis, en na
een week of zes (pas dan zijn alle
zaadcellen verdwenen) is de on
vruchtbaarheid
feit.
de
Bij het andere echtpaar heeft uit
eindelijk de vrouw zich laten steri
liseren, ondanks het feit dat beiden
ervan op de hoogte waren dat (zui
ver lichamelijk bekeken) een in
greep bij de man „eenvoudiger"
zou zijn geweest. Het wordt tijdens
het gesprek niet helemaal duidelijk
of voor hem bij het nemen van deze
beslissing ook psychische factoren
hebben meegespeeld (het gevoel
om na zo'n ingreep „geen echte
man meer te zijn").
Wel zegt hij dat hij, ondanks alle
geruststellende informatie, steeds
weer in grote paniek raakte bij de
gedachte dat er in zo'n kwetsbaar
lichaamsdeel „gesneden" zou moe
ten worden. („Toen een vriend zich
had laten steriliseren was ik de eer
ste die daarna opbelde. Niet om te
vragen hoe hij zich voelde, maar om
te vragen of het pijn had ge
daan").
Nadat ze meer dan anderhalf jaar
lang de beslissing steeds opnieuw
hadden verschoven (een situatie
die uiteindelijk een verwijdering
tussen beide partners dreigde te
veroorzaken), heeft de vrouw zich
laten steriliseren. Dat is bij haar ge
beurd via een zogenaamde „laparo-
scopische sterilisatie", een ingreep
waarbij een buisje, waardoor de
medicus in de buik kan kijken, via
een insnijdinkje vlak onder de na
vel naar binnen wordt ge
bracht.
Met behulp van dat buisje kunnen
de eileiders worden afgeklemd of
dichtgeschroeid. Het is een kortdu
rende ingreep die zowel onder
plaatselijke verdoving als onder
narcose kan worden verricht. Een
andere sterilisatiemethode bij
vrouwen is het weghalen (onder
narcose) van een klein stukje van
beide eileiders. Het „onderbreken"
van de eileiders kan ook (onder
plaatselijke verdoving) via de vagi
na worden gedaan.
Weinig spijtoptanten
De drie echtparen vinden het een
opmerkelijk verschijnsel, dat de
reactie van de buitenwereld op een
sterilisatie vrijwel altijd (in negen
bescl
1976.
van de tien gevallen, zegt een v
de vrouwen) gelijkluidend is: „)aarin
als je kinderen nu eens zouden v ^er
ongelukken? Of als je gaat scheid £>OOI
en wilt hertrouwen? Dan kun eiger
geen nieuwe kinderen meer kj enig(
gen, en dan heb je er spijt van". Hii fc
De PSGV, de protestantse stichti n v
die zich bezighoudt met voorlit houc
ting en vorming op het terrein v mjni
relaties en seksualiteit, zegt hii bied
oven „Spijt na de ingreep kofoeste
maar zelden voor, al zal het natui leen
lijk wel eens gebeuren dat mens den
door verandering van omstand scha
heden, zoals hertrouwen of do maa
van een kind, achteraf hun besli strel
betreuren. Maar er worden nu ja; uitg;
lijks in Nederland meer dan 80.0 met
mensen gesteriliseerd, en da met
staan per jaar maar enige tientall(
verzoeken om hersteloperaties 1
genover".
De PSGV schrijft dit in haar uitff
ve „Sterilisatie", een brochure d
al aan haar vijfde druk toe is. In c J
geschrift wordt in directe en ze
duidelijke taal beschreven wat si
rilisatie is („doeltreffend i
grijpend").
LEENS MACAE
HEERLEN - „Twee factoren", al
dus dr. Maesen, (longarts uit
Heerlen) „hebben de ecologie
van de Westeuropese mens na de
oorlog grondig beinvloed: de op
bloei van de economie en het te
ruglopen van het geboortecijfer.
De economische opbloei ging
gepaard met een explosie van
nieuwbouw, waarbij flats en een
gezinswoningen de plaats inna
men van de oude, vochtige, uit
geleefde huizen, die gebouwd
werden aan het eind van de vori
ge eeuw. Daarenboven werd het
besteedbaar inkomen van Jan
Modaal groter. Het stelde hem in
staat de nieuwe, luchtige, cen
traal verwarmde, goed geïsoleer
de en droge woningen in te rich
ten met nieuw meubilair, vloer
bedekking en vitrages uit hoog
waardig materiaal. In wezen
werden de woningen anti-aller
gisch ingericht. Een en ander re
sulteerde in een bijzonder on
gunstig microklimaat voor huis-
mijten en schimmels, die de
chemische structuren produce
ren voor atopenen: stoffen die
allergische reactie veroorza
ken.
Het dalende geboortencijfer resul
teerde in een minder drukke be
volking van de woonruimten
waarin de plaats van het extra-
broertje of het niet zo erg ver
langd zusje allengs ingenomen
werd door een teckeltje, een poes,
een stel hamsters, cavia's of door
een klein kanarietje. Behalve ge
zelligheid brachten de dieren ook
Soms harde en onsympathieke maatregelen nodig
atopenen in huis. Waar huisstof
en schimmels vroeger de hoofda-
topenen waren, hebben nu huid
schilfers van dieren en veren en
uitwerpselen van vogels de over
hand.
„Uit interviews met patiënten die
ons consulteerden is overduide
lijk gebleken dat bij allergie ge
makkelijk de beschuldigende
vinger gewezen wordt naar hond
of kat, maar dat er bijzonder wei
nig belang wordt gehecht aan de
aanwezigheid van vogels, vooral
als dit slechts een enkel exem
plaar betreft. Deze eenvoudige
omissie kan uiteindelijk grote
consequenties hebben voor de
diagnose en de behandeling", al
dus dr. Maesen.
„Om een idee te krijgen van de
aanwezigheid van huisdieren in
de woningen van patiënten die
ons consulteren hielden wij een
steekproef onder duizend opeen
volgende patiënten. 452 hunner
hielden geen huisdieren; 548 wel.
Als wij rekening houden met het
feit dat een aantal van de onder
vraagden de dieren reeds had op
geruimd, dan durven wij inschat
ten dat in zestig procent van de
gezinnen huisdieren worden ge
houden. De hond domineert on
der de viervoeters, de kanarie
onder de vogels".
De precieze percentages voor wat
de diersoorten betreft zijn: hon
den 32,3 procent; katten 7,8 pet;
cavia's 2,4 pet; hamsters 1,2 pet;
(sier)konijnen 1,2 pet; paarden 0,9
pet; herten 0,2 pet; apen 0,1 pet;
chinchilla's 0,1 pet; fretten 0,1
pet; geiten 0,1 pet; hazen 0,1 pet;
ratten 0,1 pet.
Wat betreft de vogels: kanaries 22,3
pet; parkieten 8,1 pet; duiven 5,2
pet; kippen 3,4 pet; papegaaien
1.9 pet; beo's 0,2 pet; kraaien 0,2
pet; fazanten 0,1 pet; merels 0,1
pet.
Een combinatie van hond en kana
rie vonden wij in meer dan vijf
tien procent van de gevallen. Ook
de papegaai mag zich in een rui
me belangstelling verheugen. De
combinatie hond, kanarie en pa
pegaai is overigens niet nieuw.
Ook in de Gouden Eeuw was zij
gekend. Getuige het schilderij
van Jan Steen, genaamd Vrolijk
Gezelschap, dat in het Maurits-
huis in Den Haag hangt.
Allergie voor huisdieren is reeds
bekend uit de late middeleeu
wen. Reeds in 1570 beschreef
Matteoli in Italië allergie voor
katten. Hij legde een relatie tussn
astma-aanvallen en contact met
katten. Aanvankelijk was men
ervan overtuigd dat de reuk of
simpelweg het spinnen van de
kat verantwoordelijk was voor de
allergische reacties, maar snel
werd het kattehaar als verant
woordelijk agens herkend. Pas in
1851 stelde Salter, een Engels
man die zelf aan astma leed,
huidschilfers van dierehuiden
verantwoordelijk voor allergi
sche reacties. Ook beschreef Sal
ter de allergie voor konijnen.
In het begin van de twintigste eeuw
werd het paard als allergische
boosdoener ontdekt. Allergie
voor cavia's en andere laborato-
riumdieren als ratten en muizen
werd in 1923 beschreven. Om
streeks die tijd werd ook aange
toond dat niet alleen laborato-
riumpersoneel allergisch kan zijn
voor muizen, maar dat ook huis
vrouwen dat kunnen zijn. De eer
ste publikaties over allergie voor
honden dateren uit 1963. Even
eens in de zestiger jaren werd al
lergie voor apen, leeuwen, tijgers,
reeën, vossen en wolven bij
dompteurs en dierentuinperso-
neel beschreven. In 1969 kwam
de olifant aan de beurt, twee jaar
later de hamsters.
Allergie veroorzaakt door huid
schilfers van huisdieren manifes
teert zich als oogbindvliesont-
steking (conjunctivitis) met tra
nen en roodheid van het oog-
bindvlies, als neusvelkoudheid
(rhinitis) met een belemmerde
neusademhaling en een produk-
tie van helder neussecreet en-of
als spastische bronchitis. Ook ne-
telroos en eczeem, meestal aan de
handen, soms over het hele li
chaam, kan een uiting van aller
gie voor huisdieren zijn. De reac
ties treden binnen twintig minu
ten na het contact met huisdieren
op.
Zelfs bij een baby van vier maan
den werd reeds allergie voor die-
rehuidschilfers vastgesteld. Het
kind hoestte hardnekkig en had
last van kortademigheid. Het ge
zin was lang kinderloos geweest
en zeer gehecht aan de teckel, die
met de baby in de wieg lag. De
hond werd uit het huis verwij
derd en het kind heeft geen ver
dere klachten meer gehad.
Vogelhouderslong
Allergie voor vogels is pas in de
belangstelling gekomen sinds de
Amerikanen Red, Soosman en
Baboriak in 1965 de duivenmel
kerslong beschreven: een allergi
sche pneumonie, die voorkomt
bij duivenmelkers en wordt ver
oorzaakt door stofdeeltjes uit
duivefaeces. Ze wordt geken
merkt door hoest, koorts en kort
ademigheid. Niet alleen duiven
veroorzaken deze allergiscl'-jfLV
aandoeningen. De Zuidafrika; van
Pepys en zijn medewerkers fc spoJ
schreven in 1966 allergiscl niet
longontstekingen bij parkie rea(
houders; Butikofer, een Zwitse op j
in 1969 bij kippenkwekers en i recj
lengs is er geen enkel vogelsoo SC^É
meer waarbij de ziekte niet b
schreven is. Vooral de papega? bar7
die veel en droge faeces prodi spo
ceert, is berucht als veroorzak' dan
van vogelhouderslong. zou
De behandeling van vogelhot ierTl
derslong bestaat in principe u ie 5
het verbreken van contact, d.^o^
wil zeggen het opruimen van 0 zen
vogels. Hoe hard en onsymp kur
thiek het ook moge lijken", aldi van
dr. Maesen, „het is onze plicl bee
onze patiënten te wijzen op h< me]
gevaar voor de gezondheid die c stol
aanwezigheid van huisdiere vj.a
oplevert. Niet alleen door de ziel bjk
tekiemen die zij kunnen ove rec
brengen, ook en vooral door hu me!
aanwezigheid zonder meer. Ii doe
dien er vermoedens van allerg scb
sche aandoeningen ten gevolgGeco
van huisdieren bestaan, hebbe dac
wij op het ogenblik gelukkig d doe
beschikking over betrouwbar sat
laboratoriumtesten die dit kur rec
nen uitsluiten dan wel bevest eer
gen. De patiënt moet dan ve) reg
standig genoeg zijn om de conse net
quenties zelf te trekken. Het is d dui
enige manier om te voorkomei rer
dat de lieve en aangename mede bel
bewoner van onze haardstedei bij:
uiteindelijk de ernstigste belage kle
van onze gezondheid wordt". gra
