'Uitmarkt' leidt de
Kunsttiendaagse in
Op Amsterdamse Leidseplein
IWOENSDAG 22 AUGUSTUS 1979
Ontroeringdat is het woord.
Dat mensenhanden iets ma
ken kunnen waardoor men
senhanden overbodig wor
den. Ik heb het gisteren met
mijn eigen ogen gezien, in het
Okura Hotel in Amsterdam
(waar iemand, die sprekend
op een ClA-agent leek, aan de
balie kwam vragen of h ij mis
schien het boek „KGB op zijn
hotelkamer had laten liggen,
wat inderdaad het geval
bleek, (een slordige 007 dus),
maar het had ook bij mijn
moeder thuis kunnen zijn.
In feite is dat ook het grote stre
ven van de firma Marantz,
die haar pianocorder in Ne
derland introduceerde. In de
huiskamer van mijn moeder
staat een van de bijna één
miljoen piano's die de Ne
derlandse huiskamers over-
bevolken.en evenals de meeste
van die piano's wordt hij nog
maar zeer sporadisch ge
bruikt. Eigenlijk alleen nog
als Sinterklaas bij mijn moe
der thuis wordt gevierd. Dan
neemt ze het oude handwerk
weer even op en hoor ik weer
het rommeldebommel wat een
gestommel waarop traditie
getrouw mijn vader, onzicht
baar weggeslopen, een on
zichtbare Zwarte Piet speelde
die onzichtbaar op de deur
bonkte. De overige 364 dagen
staat de piano ongebruikt, ze
is geen muziekinstrument
meer, maar een detonerende
sta-in-de-weg,di$ als het ware
roept, smeekt, schreeuwt (als
een dorstige schipbreukeling
in de woestijn) naar een pia
nocorder!
Edvard, Grieg
Maar wat is dat dan voor een
ding, toch niet een gewone
pianola, zult u vragen? Nee,
dat niet, maar wel zoiets. De
pianola is een mechanisch
muziekinstrument dat be
speeld kan worden met rollen
of geponste platen. Ze dateert
al van 1876, toen John
McTammany Jr. een patent-
aanvrage deed (die hem op 14
juni 1881 verleend werd, ik
scoorde die dag een hattrick
daarom herinner ik me die
datum nog zo precies) voor
een „mechanisch muziekin
strument". De pianocorder is
een elektronisch computerme
chanisme. Ik zeg het maar
eerlijk zoals het is. Hij moet
ingebouwd worden in een
piano elke piano is daar goed
genoeg voor), rechts onder het
toetsenbord komt een doosje
met knoppen waar ook een
cassettebandje in gestopt kan
worden, en vanuit die „black
box" voeren draden naar de
snaren binnen de klankkast.
Stop je nu Volume 1Cassette
4 in de elektronische doos, en
druk je Vervolgen op een knop,
dan begint bijvoorbeeld Ed
vard Grieg zijn eigen Lyriske
Stykker, Op. 31 (Book II) Vug-
gevise te spelen. Grieg? Maar
die is toch dood??, zult u vra
gen. Dat klopt. Je ziet hem dan
ook niet, net zo min als mijn
vader die als Zwarte Piet op
de deur bonkte, maar je ziet
wel de toetsen lipsynchroon
op en neer gaan, in het ritme,
ja zelfs met het toucher van
Grieg. Grieg zie je niet, maar
je ziet hem wel spelen. Óp zijn
eigen wijze. Is dat niet won
derbaar
Terugroepen
Hoeveel kost zo'n ding (de pre
sident van Mexico heeft er ze
ven weken geleden ook eentje
laten inbouwen, maar de bij
behorende set cassettes werd
gestolen voordat de pia
nocorder ingebouwd was, zo
dat een nieuwe set moest wor
den overgevlogen)? Bijna
vijfduizend gulden, exclusief
het inbouwen, wat op zo'n 400
gulden komt. De cassettes kos
ten ongeveer 20 gulden per
stuk, en zijn niet op een gewo
ne recorder af te draaien,
want dan hoor je alleen maar
elektronisch geknetter. Je kan
er ook een lege cassette in zet
ten en zelf spelen, terugspoe
len, een paar stappen achter
uit gaan. en dan kijken op
welke wijze je de toetsen be
roerd hebt. Ik heb het oud
voorzitter Roëll van de AVRO
zien en horen doen, al oud
maar nog heel kwieki hoewel
ik er toch meteen aan moest
denken hoe mooi het moet zijn
van een overledene een set
cassettes met zijn pianospel te
bezitten, zodat je hem.viazijn
„levende" pianomuziek, toch
elke middag nog even terug
kunt roepen in het salon..
Voorzetter
Maar nog mooier dan de in te
bouwen pianocorder is de
voorzetter, die op wieltjes
rijdt,en wiens bovenlichaam
bestaande uit een zwarte
doodskist ter lengte van het
toetsenbord, verbonden is met
het onderlichaam, dat er on
geveer net zo uit zieten waar
in het „brein" van de voorzet
ter is ondergebracht. De voor
zetter klemt de piano als het
ware tussen zijn kaken, en
hoewel je aanvankelijk denkt
dat hij het toetsenbord met de
hamertjes die uit zijn bovenli
chaam hangen in één hap zal
vermorzelen, blijkt integen
deel dat hij, als je hem voedt
met de cassette waarop Fats
Waller speelt, de piano met
behulp van die hamertjes pre
cies zo bespeelt als Fats Wal
ler. Je hoort en ziet Fats Waller
spelen, alleen ziet hij er heel
anders uit. Dat geldt ook voor
de bandrecorder waarop je
een cassette met Fats Wallers
muziek afspeelt, maar dan
hoor je de geluidboxen, nu
hoor je de piano zelf. Hij kost
6000 gulden, zo'n verrijdbare
voorzetter, maar weet u wat
Fats Waller kost? Of Richard
Strauss, inclusief reis- en ver
blijfkosten
AMSTERDAM (ANP) -
De Amsterdamse
Kunsttiendaagse,
waarbij het publiek
tegen sterk geredu
ceerde prijs theater
voorstellingen kan
bezoeken, zal dit jaar
andermaal worden
ingeleid met een
grootscheepse "Uit
markt" op het Leid
seplein. Dit evene
ment, dat vorig jaar
voor het eerst werd
opgezet om meer
mensen naar het thea
ter te trekken, en de
opening van het to
neelseizoen extra luis
ter bij te zetten, is vol
gens de organisatoren
in zo goede aarde ge
vallen, dat een herha
ling alleszins ge
rechtvaardigd is.
Derhalve zal het Leidseplein op za
terdag 25 en zondag 26 augustus
weer worden omgetoverd tot een
bont feestterrein, waar talloze ar
tiesten, theaters, musea en orkes
ten vertegenwoordigd zullen zijn.
Wethouder Jan Schaefer zal het
evenement om 10 uur 's morgens
officieel openen, daarbij terzijde
gestaan door de vermaarde Rus
sische clown Popov. Tegelijker
tijd gaat bij de cisca-winkel in de
Stadsschouwburg de kaartver
koop beginnen voor de Kunst
tiendaagse 1979, die loopt van
vrijdag 14 tot en met zondag 23
september.
In die periode kan het publiek zich
tegen spotprijzen toegang ver
schaffen tot 220 uiteenlopende
voorstellingen in 20 theaters,
kerken en musea. De kaartjes
gaan traditiegetrouw weg voor
f2,50, f5,- en f7,50.
Talloze dans-, zang-, toneel-, mu
ziek- en cabaretgroepen geven op
de Uitmarkt vast een gratis voor
proefje van wat het nieuwe thea
terseizoen te bieden zal hebben.
Dat gebeurt op vier podia, terwijl
de uit de Nes verdreven Thea
terunie open huis houdt in haar
nieuwe onderkomen: theater "De
Balie" (de voormalige zittingzaal
van het kantongerecht aan het
Klein Gartmanplantsoen).
De voorstellingen worden aan el
kaar gepraat door presentatoren,
die tevens interviews met de ar
tiesten zullen verzorgen. Zo zul
len onder anderen Sonja Barend,
Hans van Willigenburg, Wim
Klinkenberg, Audrey van der
Jagt gesprekken voeren met
mensen als Mary Dresselhuis,
Lodewijk de Boer, Robert Long,
Leen Jongewaard en Frans Hal-
sema. Ook de beeldende kunst
komt dit jaar flink aan bod, met
tentoonstellingen in de foyer van
de Stadsschouwburg, het Huis
van Bewaring en in het Ameri-
Galerie De Oude Rijn, Stille Mare 4. Ten
toonstelling van 12 kunstenaars - etsen,
zeefdrukken, kleur hoogdrukken, li
tho's, gouaches en plastieken. Geopend
van 18 aug. - 16 sept., do t/m za. van
12.30-17 uur, zo 19 aug. van 14-17 uur
can-hotel. Verschillende Am
sterdamse filmhuizen zullen in
'American' theaterfilms verto
nen. Talloze marktkraampjes
verstrekken informatie over het
komende seizoen. Het volledige
programma van de Kunsttien
daagse en de Uitmarkt is te vin
den in de Uitkrant.
Effect
Om na te gaan of de Uitmarkt het
effect heeft gesorteerd dat ermee
werd beoogd hebben twee so
ciologen vorig jaar een onderzoek
gehouden onder het aanwezige
publiek. Zij concluderen in een
rapport dat de opzet geslaagd ge
noemd mag worden, omdat zeer
veel mensen, die zelden of nooit
een theater bezoeken, toch op de
Uitmarkt waren afgekomen. Cir
ca 40 procent van de ondervraag
den bleek weinig of niets te weten
van het Amsterdamse theaterle-
De Kunsttiendaagse zelf bleek
weinig "nieuw" publiek te trek
ken: slechts 5 procent van de on
dervraagden ging in 1978 voor het
eerst naar een voorstelling in het
kader van dit evenement. Wel
bleek er sprake te zijn van een
"horizontale doorstroming" Dat
wil zeggen dat vaste theaterbe
zoekers zich door de lage prijzen
lieten verlokken om eens een an
der genre voorstelling te bezoe
ken dan zij gewend waren.
p? fwfë&soR,
Il< MoerTU tWuxRsotof
mos t&Rue&ertX'&M, M-J
Pig pRce\&y K\e<
r--, seuFi5 ner
vi Mcciep-g cat"gs
V&ÊSTAAT e
Galerie de Pomp, Dorpstraat 38, Wa*-
mond. Tentoonstelling Hans Zandvliet -
lito's, aquarellen, kleurpotloodtekenin
gen en Ad Jordaans - foto's. Geopend tot
31 aug., dag. van 13-17 uur en 19-21 uur,
woe. ook van 10-12 uur.
Brasserie Scarabee. Pieterskerkchoor-
steeg. Tentoonstelling Sutopo - batik-
schilderijen. Geopend tot 31 aug., dag.
vanaf 11 uur.
Leidse bioscopen
LUXOR: "The China Syndrome' da.
2.30,7.00 en 9.15 uur, zo. ook 4.30 uur, a.l.
CAMERA: "De 12 veroordeelden", da.
8.00 uur, do., vr., za. en woe. ook 2.00 uur
zo. 1.00 en 8.00 uur, 12 jr.
Nachtvoorstelling: "Roma", vr. en za.
11.30 uur, 16 jr.
LIDO 1: "Moonraker", da. 2.30, 7.00 en
9.15 uur, zo. ook 4.45 uur, 12 jr.
LIDO 2: "The Deerhunter", da. 8.00 uur
16 jr.
Kindermatinee: "Martijn en de magiër
da. 2.30 uur, zo. ook 4.45 uur.
LIDO 3: "Animal House", da. 7.00 en 9.15
uur, al.
Kindermatinee: "Tom en Jerry da.
2.30, zo. ook 4.45 uur.
STUDIO: "Haastige spoed is zelden
goed", da. 7.00 en 9.15 uur. al.
Kindermatinee: "50 Jaar Mickev Mou
se", da. 2.30 uur, zo. ook 4.45 uur.
TRIANON: "Uit elkaar", da. 2.30,7.00 en
9.15 uur, zo. ook 4.45 uur. 12 jr.
REX: "Zweedse pornonachten", da.
2.30, 7.00 en 9.15 uur, zo. ook 4.45 uur. 16
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Academisch
Ziekenhuis behalve van dinsdag 13.00
uur tot woensdag 13.00 uur. (Diacones-
senhuiS en van vrijdag 13.00 uur tot za
terdag 13.00 uur Eüsabeth-ziekenhuisj
Bezoekuren
ziekenhuizen
Diaconessenhuis:
Middagbezoekuur: 13.45-14.30 uur
Avondbezoekuur 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling: vaders extra van
18.00-18.30 uur. Kinderafdeling dage
lijks van 14.00-19.00 uur. (Niet meer dan
2 bezoekers per patiénO.
Sint Elisabeth-ziekenhuis:
Volwassenen, dagelijks van 14.00-14.45
uur en van 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling: dag. van 11.15-12.00 uur
(alleen voor echtgenoot) van 15.00-16.00
uur en van 18.30-19.30 uur. Babyshow
laatste kwartier van middag- en avond
bezoek.
Kinderafdeling: dag. van 15.00-18.30
Academisch Ziekenhuis
Voor alle patiènlen (behalve kinderen
zijn de bezoekuren als volgt
Elke dag.
14.15-15.00 uur
18.30-19.30 uur
Voor de prematurenafdeling gelden de
volgende bezoekuren (alleen voor ou-
der£
Maandag Hm vrtjdaq
1830-18.45 uur
Zaterdag en zondag
14.45-15.00 uur.
Bezoek aan ernstige patiënten-wanneer
voor ernstige patiënten doorlopend be
zoek wordt toegestaan kan de hoofdver
pleegkundige hiervoor speciale kaarten
verstrekken.
Bezoektijden Kinderkhniek
Dagelijks:
15.00-15.45 uur
18.30-19 00 uur
Bezoektijden kinderafdeling
Elke dag:
14.15-15.00 uur -
18.30-1900 uur
Alphen aan den Rijn
Ri.jnoord: le en 2e klas Ï1-1L80;
13.30-14.15 en 18.30 19 30 uur 3e Uu
13.30-14.15 en 18 30-19.30 uur Kraamaf
deling 13.30-14 45 alleen voor echtgeno
ten 19-20 uur. Kinderafdeling voor ou
ders 18.-18.30 uur.
Geluidshinder
Schiphol
Klachten over geluidshinder van vlieg
verkeer van en naar Schiphol kunnen
dag en nacht worden gemeld bij het in
formatiecentrum Geluidshinder Schip
hol (020-175000.
GROTE VAART
Abida 20 vn Lagos nr Rotterdam,
Amersfoort 20 vn Alicante nr Cadiz,
Amstellaan 20 vn Esbjerg nr USA,
Amstelwal 20 225 o Miami nr Keywest,
Arabian Unity 21 te Antwerpen,
Bilderdijk 20 800 zzw Orkney nr Bre
merhaven,
Breda 21 te Paramaribo,
Britsum 20 600 zo Newfoundland nr
New Orleans,
Diadema 20 260 z Srilanka nr Sydney,
Duivendrecht 20 94 nno Rockall nr Nor
denham,
Esso Nederland 20 70 zzo Pulau nr Sin
gapore,
Hollandia 20 vn Kingston nr San Tomas,
Katendrecht 20 470 ono Paramaribo nr
Camden,
Maasbracht 20 600 zzw Ilhada Trinidade
nr Kaapstad,
Maasbree 20 95 nnw Lissabon nr Rotter
dam,
Nedlloyd Delft 20 55 n Finisterre nr Fos-
surmer,
Nedlloyd Hoorn 21 te Singapore,
Nedlloyd Houtman 20 47 z Alicante nr
Genua,
Nedlloyd Lek 20 560 no Saigon nr Sin
gapore,
Nedlloyd Schelde20150nnw Walvisbaai
nr Walvisbaai,
Nedlloyd Sinoutskerk 20 650 wnw Pa-
dang nr Durban,
Nedlloyd Spaarnekerk 20 vn Hongkong
nr Yokohama,
Nedlloyd Westerkerk 20 vn Ulsan nr
Shanghai,
Nedlloyd Wissekerk 20 vn Rotterdam nr
Lissabon.
Rijnborg 20 vn Zaandam nr Delfzijl,
Salland 21 te Rotterdam,
Trident Amsterdam 20 vn Bilbao nr La
Guaira,
Westland 20 205 zw Lissabon nr Amster
dam,
Winsum 20 rede Callao
KLEINE VAART
Atlantic Horizon 20 145 nno Kp Villano,
Aurora 20 vn Amsterdam nr Howden-
dyke,
Azolla 20 in baai van Tunis,
Bastiaan Broere 20 vn Rotterdam nr
Tees,
Belle Heioise 21 rede Alexandrie,
Carebeka 3 21 80 w Kp Mattapan nr Rot
terdam,
Concordia 20 vn Rotterdam nr Antwer
pen
Gloria Maris 21 60 w Napels nr Iskende- Bioscopen Alphen
Holland 21 20 o Gibraltar nr Genua,
Icelandic 21 vn Boulogne nr Cuxhaven,
Imke 20 te Rotterdam,
Lariergracht 21 lOOzCan Eil. nrNystadt,
Leopularis 28 te Rotterdam verw.
Mare Silentum 20 te Rotterdam,
Mercator 20 te Rotterdam,
Mercurius 20 50 o Hartlepool nr Peter
head,
Netty 20 VN Amsterdam nr Wells,
Plancius 20 vn Amsterdam nr Goole,
Sambeek 20 50 zw Texel nr La Pallice,
Schippersgracht 20'te Amsterdam.
Sertan 20 170 zw Ouessant nr Rotterdam,
Southpole 20 rede Salerno,
Stella Fornax 20 te Rotterdam,
Swift 20 40 nw Dakar nr Sapele,
Sylvia Alpha 21 te Foewey.
Sylvia Beta 27 te Savona verw,
Sylvia Delta 20 te Casablanca,
Sylvia Epsilon 20 te Waterford,
Sylvia Gamma 20 50 nw Landsend nr
Newross,
Sylvia Omega 23 te St. Malo verw,
Velox pass 21 Noordhinder nr Rotter-
Viscount 20 te Rotterdam
EURO 1 en 2: "Uit elkaar", da. 1.30, 6.30
en 9.00 uur, zo. ook 4.00 uur, 12 jr.
Nachtvoorstelling Euro 1: "Uit elkaar",
za. 12.15 uur, 16 jr.
Nachtvoorstelling Euro 2: "Slaughter
slaat er weer op los", za. 12.15 uur, 16 jr.
Kindermatinee Euro 2: "Dik Trom en
het circus", za., zo. en woe. 2.00 uur.
EURO 3: "Moonraker", da. 1.45, 6.45 en
9.15 uur, zo. ook 4.15 uur. al.
Nachtvoorstelling: "Bullit". za. 12.15
uur, 16 jr.
EURO 4: "Pas op of we slaan d'r op", da.
2.00, 7.00 en 9.30 uur. zo. ook 4.30 uur. al.
Nachtvoorstelling: "Julie het sexs-
noepje van de week", za. 12.15 uur, 16 jr
Bioscoop Voorschoten
GREENWAY: "The cheap detective",
do. en vr. 7.00 uur, za. 4.00 en 7.00 uur, zo.
4.00 uur, al.
"Het slange-ei", do. en zo. 8.45 uur, di.
8.15 uur. 16 jr.
"Cirkel van staal", vr. en za. 9.15 uur, zo.
6.15, ma. en woe. 8.00 uur, 16 jr.
Kindermatinee: "Asterix verovert Ro
me", do. tm. zo. 2.00 uur, woe. 2. 15 uur
ffhidAlieuius
22 augustus 1979
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
- Een ingezetene van Zuidland
op het Zutdhollandsche eiland
Voome. verkocht dezer dagen
een jachthond aan iemand on
der Wassenaar bij Leiden wo
nende. De hond iverd gedeelte
lijk per rijtuig, gedeeltelijk per
stoomboot en gedeeltelijk per
spoor naar de plaats zijner be
stemming vervoerd, doch. of
schoon hij vroeger nooit het ei
land Voorne had verlaten, is hij,
na twee breede stroomen te zijn
overgezwommen bij zijn vroe-
geren meester teruggekeerd.
Volgens het Weener "Frem-
denblatt" heeft de Turksche re
geering te Konstantinopel ge
last, dit jaar aan de karavaan
van pelgritri8, 'Lr zich uit Da
mascus naar Mekka begeeft,
met zooals anders eene afdee-
ling Turksche troepen ter be
scherming mede te geven, maar
daarentegen twee geheele batal
jonsen een aantal kanonnen. De
aanleiding tot dezen maatregel
is. dat eenigen tijd geleden ver
schetdene stammen in Noord-
Ara bië tegen Turksche regee
ring in verzet zijn gekomen en
thans ook de wegen naar Medi
na en Mekka bezet houden. Jn-
ttisschen blijkt, dat het brengen
van een bezoek aan Mekka on
der de Turken er niet op voor
uitgaatvroeger bestonden die
karavanen uit 50 a 60,000 pel
grims en thans slechts uit 6 a
8.000.
Vijftig jaar geleden
- Het Roemeense fort Domgosti,
op eenige kilometers van Boe
karest gelegen is eergisteravond
in de lucht gevlogen. Dn ge
schiedde met een geweldigen
knal. waardoor zich een groote
paniek van de bevolking mees
ter maakte. In het fort was on
bruikbare bedorven artiUerie-
munitie opgeslagen, welke on
schadelijk moest worden ge
maakt in lu-t gebotuo bevond* ra
zich 25 soldalen en eenige ar
beiders. die met het onschade
lijk maken der munitie bezig
waren. Men vreest, dat de ge
heele bezetting en de arbeiders
in de reusachtige vlammenzee
om het leven zijn gekomen Ont
boden troepen konden niet na-
ac i h :j komen .daar men n ieu we
ontploffingen verwacht
De avonturen van Jommeke HET PIEPEND BED
FRED BASSET
ACtoOLO 'S
SERWCÊ
APPELIJS
1 blaadje gelatine, 1 kg
appelen, 1 dl water, 1 ci-
tri-en, 100 g witte bas
terdsuiker, 1 theelepel
kaneel, 1/8 liter slag-
Ja. mevrouw Eetella Sapr/netta
was een rijke dameHe/aas,
van kaar rijkdom schiet
r niet veeover. j
Week de gelatine in
koud water Schil de
appelen, verwijder het
klokhuis en kook de ap
pelen met 1 dl water
gaar op een kleine vlam.
Roer de appelen daarna
door een zeef. Knijp de
gelatine uit en roer deze
door de hele appelmoes.
Voeg 2 eetlepels Ci
troensap. de basterd
suiker en de kaneel toe.
Laat de appelmoes
koud worden. Klop de
slagroom stijf en vouw
hem voorzichtig door de
appelmoes. Doe dit
mengsel in de ijslaatjes
van de koelkast of vul er
ijslollievormpjes mee
en zet alles enkele uren
in het vriesvak van de
Mijn huis schenk ik
aan de gemeente. Deze
moet het inrichten aJs
een gezellige thuis voor
weeskinderen. Ook at
de meubelen mogen
voor dit doedienen
