Groei van
Jaeger
niet te
stuiten
KRUIDEN VOOR DE WINTER
Uit - ust - uit - uit
Lastige eters
WOENSDAG 22 AUGUSTUS 1979
PAGINA 1
LONDEN - In de zomer van 1884
heeft de schrijver Bernard Shaw
de Londenaren geschokt door in
zijn ondergoed over straat te
wandelen. Shaw droeg alleen een
bruin wollen hansop en moet er
met zijn lange baard hebben uit
gezien als een soort kobold. De
schrijver was nogal excentriek,
maar om in die Victoriaanse tijd
ongekleed rond te lopen moest
hij toch een goede reden hebben.
Zijn demonstratie was bedoeld
als een eerbetoon aan de Jaeger
het
Een Duitse professor, dr. Gustav
Jaeger van de universiteit van
Stuttgart, had juist een boek ge
schreven, waarin hij concludeer
de dat de mensheid veel gezonder
zou zijn als iedereen kleren zou
dragen die helemaal van dieren-
haar waren gemaakt. Mensen
moesten wol dragen, meende de
professor, en plantaardige vezels,
zoals katoen e'n linnen vermijden.
Zijn boek was in het Engels ver
taald door de Britse accountant
Lewis Tomalin. Hij was zelf zó
enthousiast over de nieuwe ge
zondheidstheorie, dat hij al het
linnengoed, de lakens en het on
dergoed van de familie op de
brandstapel gooide en het ver
ving door dun wollen taffetas.
Sommige extremisten lieten zelfs
Wolrage
Het vertaalde gezondheidsboek
veroorzaakte een wolrage die niet
meer te stuiten was. Er ontstond
zoveel vraag naar die gezonde
kledingstukken, dat Tomalin ze
uit Europa ging invoeren. Hij
kreeg van professor Jaeger het
recht diens naam te gebruiken en
opende in februari 1884 met twee
partners een winkeltje in Londen
onder de naam „Dr. Jaeger's Sa
nitary Woollen System". In het
zelfde jaar werd in Londen een
gezondheidstentoonstelling ge
houden en Jaeger ontving hier
een gouden medaille. Het dege
lijke dagblad The Times wijdde
een hoofdartikel aan de ideeën
van Jaeger.
,Het is een medische theorie"
schreef The Times, „die geba
seerd is op nauwkeurige observa
tie van het dierenleven, door
tenschappelijk onderzoek is w
staafd en in de praktijk is bewe
zen. Het uitgangspunt is dat de
mens, die van zoogdieren af
stamt, ook dierlijke kleding moet
dragen. Dierlijk materiaal, zoals
wol, is door de natuur gemaakt
om het dierenleven te bescher
men. Het houdt de uitwaseming
Een modieuze regenmantel,
double-face ook van het huis
Jaeger
van het licht niet tegen, maar ver
vult hierbij een nuttige rol"
In The Morning Post had een ande
re toneelschrijver, Oscar Wilde,
een dag eerder geschreven dat de
basis van kleding uit wol moet
bestaan omdat het hygiënisch is,
in de zomer koelte geeft en in de
winter voor warmte zorgt.
Door Roelie Meijer
Poolexpeditie
Lewis Tomalin begreep dat zijn
winkel, die begonnen was als een
liefhebberij een commercieel
succes was. Binnen vijf jaar
opende hij meer zaken en hij liet
een groot aantal artikelen nu in
Engeland vervaardigen. Zo gaf
hij handschoenenmakers op
dracht om sokken met vijf tenen
te fabriceren. In zijn winkels
mocht geen personeel werken
dat al ervaring had in de textiel
handel. Tomalin was bang dat de
gezondheidsboodschap van Jae
ger op die manier zou worden
ondermijnd. Wol was een „must"
geworden. De ontdekkingsreizi
ger Stanley hulde zich in de wol
len borstrok om in Afrika naar dr.
Livingstone te zoeken. Expedi
ties naar de Pool betekenden ook
een Jaeger-uitrus ting, zowel
voor Nansen als Scott, Ziegler,
Wellman en Shackleton. Genera
ties later zouden ook de leden van
de succesvolle Everest-expeditie
gehuld in wol de top berei
ken.
Rond de eeuwwisseling introdu
ceerden de Jaegerwinkels in En
geland camel. Het fijne korte haar
van de Bactria-kamelen uit Af
ghanistan en Oost-Mongolië was
bestand tegen de ijzige winden
van de Himalaya en de branden
de zon in de Syrische woestijn.
Ook uit de Himalaya kwam het
haar van de cashmeregeit en ver
der werd de wol van de angora
geit uit Azië, de alpaca en de vi
cuna uit de Andes gebruikt. Maar
de belangrijkste leverancier van
de Jaeger-wolletjes was toch het
merinoschaap.
Charleston
De kleinzoon van Lewis Tomalin,
Humphrey, veranderde het ima
ge van de firma resoluut toen in
de Charlestonperiode het ge-
zondheidsideaal uit de gratie
raakte. De klassieke degelijke
kledingstukken uit grootmoe-
derstijd hadden afgedaan en de
firma met het „hygiënische sys
teem" werd een van de toonaan
gevende modehuizen van Enge
land. Men trok nieuwe mensen
aan en creëerde een modieuze
stijl waarin meer kleur werd ge
bruikt. In Parijs had Schiaparelli
juist „shocking pink" gelan
ceerd. De Jaegermode schokte
ondanks de beschaafde sfeer die
men handhaafde, vooral de ou
derwetse klanten. De vele protes
ten verstomden pas toen de
queen mother, toen nog hertogin
van York, de Jaegerwinkel in Ox
ford Street bezocht.
Met de eerste pakjes, die in 1934
verschenen, begon de grote ont
wikkeling van de confectiekle-
ding. Tot dat moment werd een
garderobe per persoon aangeme
ten. Jaeger was de eerste die met
kleurcombinaties ging werken,
camel met zwart bijvoorbeeld,
die in alle kledingstukken door
liepen. „Wij verkopen geen kle
ding, maar wij kleden dames"
was de slogan van het modehuis.
Jaeger opende ook als eerste een
boetiek in een warenhuis, een
idee dat later door velen is nage
volgd.
Europa
Het duurde tot 1950 voor het mode
huis afstand deed van het exclu
sieve gebruik van dierlijke ve
zels. Vooral in sportkleding nam
het toepassen van synthetische
vezels toe. In 1963 werd de eerste
Jaegerzaak in Europa geopend
op de Faubourg St. Honorè in Pa
rijs. Vanaf dat moment was de
groei niet meer te stuiten. In de
Verenigde Staten ontstonden
twintig vestigingen. Ook Japan is
een gretig afnemer. Maar de
meest opvallende ontwikkeling
vond de laatste driejaar plaats in
Europa, waar in Amsterdam, Den
Haag en Rotterdam Jaegerzaken
werden geopend. Ook in Stock
holm, Malmö en Ghothenburg en
het afgelopen jaar in Wenen, Zu
rich, München, Hamburg, Nice,
Cannes en Lyon ontstonden
nieuwe vestigingen.
De komende herfst is de lijn voor de
vrouwenmode meer aangesloten,
vooral voor mantels, padjes en
jurken. De zoomlengte wordt
korter, hoewel de knie dit najaar
nog bedekt is. De brede schou
ders vormen samen met de slan
ke, iets kortere rok een evenwich
tig totaalbeeld. De mannenmode
van dit huis begint de laatste tijd
juist iets losser te worden, wat
vooral blijkt uit de soepele mate
rialen als Donegal- en Shet-
landtweed. De herfstkleuren zijn
gedekt bij de vrouwen zwart,
grijs, diep rood, petrol en olijf;
ook bij de mannen warme bruine
tinten.
Koriander is een belangrijk be
standdeel in de mannenverzor-
gingssene Derrick van Orlane.
Een prettige kruidige geur, die
niet al te opdringerig is. De serie
bestaat nu uit vijf op elkaar afge
stemde produkten: scheercreme
(150 ml, 17,50) after-shave bau-
me (creme-vorm) (100 ml 29,50)
shampoo voor haren en lichaam
(17,50) deodorant stick 14,50),
zeep 9,75).
Dunhill
Niet alleen de naam van sigaretten
maar ook een verzorgingslijn
voor mannen, deze bestaat uit 5
produkten: eau de toilette (50 ml
24,50), after shave tonic (50 nl
19,50), gezichtscrème (125 ml.
28,50), scheerschuim (150 ml
17,50 en zeep 100 gram 9,50.
Aramis Devin
De nieuwe verzorgingslijn van Es-
tee Lauder is Aramis Devin. Er
zijn in deze lijn elf nieuwe pro
dukten waarmee de man zich van
top tot teen kan verzorgen. De
prijzen voor de kleinste verpak
kingen varieëren van 21 tot 50.
De serie omvat naast voor en na
het scheren-produkten ook een
handcreme en eau de cologne.
Mary Quant
Een nieuwe kleine en betaalbare
serie huidverzorgingsprodukten
wordt door Mary Quant op de
markt gebracht. Deze serie be
staat uit een reinigingslotion, to
nic en vochtvasthoudende crè
me. Deze serie waarvan de pro
dukten in een ongeveer 200 ml
verpakking 12,95 kosten is op
allergie getest.
Etienne Aigner
Twee nieuwe geuren haartonix,
haartonic, voor mannen komen
van Etienne Aigner. Prijs 20,-
125 ml.
Lancaster
"Chantage" is de nieuwe badserie
van Lancaster. De serie bestaat uit
badgel 28,-, 150 ml), een cre-
mebad(/34,-, 150 ml),een melkt/
28,-, 100 ml), deodorant 25,-
100 ml), een eau de toilette 40,-,
50 ml), en een parfum 59,-, 10
ml). In de serie Juvenile is er een
verzorgende gekleurde dagcre-
me bij gekomen die geschikt is
voor elk huidtype 24,-, 50 ml)
Orlane
Wie 90,- voor een potje creme van
30 ml over heelt kan proberen
met de B. 23 point vulnerables
(kwetsbare plekken) de rimpels
rond ogen, mond, neus- en hals
zo lang mogelijk verborgen te
houden.
Steeds meer zien we dat men bij de
aanleg van een nieuwe tuin reke
ning houdt met een klein krui
dentuintje vlakbij de keuken. We
hebben de fijna smaak van verse
tuinkruiden weer leren waarde
ren. In de zomer is dat dus geen
probleem. Iedere keer als we
kruiden nodig hebben, wippen
we even de tuin in om verse krui
den te oogsten.
En natuurlijk blijven we dit zo
lang mogelijk doen. De moge
lijkheden om verse kruiden te
plukken zijn in de winter zeer be
perkt. Maar met een beetje moei
te zal het u toch lukken om ko
mende winter over een vrij uitge
breid kruidenscala te kunnen be
schikken.
Potten
Sommige kruiden kunt u in de win
ter binnenshuis overhouden. U
kunt dan nog steeds vers plukken
op het moment dat u ze nodig
heeft. Dit lukt bijvoorbeeld met
peterselie, bieslook, selderij, ba
silicum, tijm, kervel, marjolein,
bonenkruid en citroenmelisse. In
een zachte winter kunt u sommi
ge kruiden zelfs nog vers uit de
tuin plukken, zoals peterselie,
venkel, bonenkruid, kervel,
bieslook, selderij, rozemarijn en
tijm.
Kruiden drogen
Kruiden die gedroogd hun geur en
smaak behouden, kunnen we
voor de winter in potjes opslaan.
Geschikt hiervoor zijn tijm, lavas, Invriezen
basilicum, kruizemunt, dille,
munt, marjolein, bonenkruid, ro
zemarijn en salie. Verder kunnen
we in augustus de zaden oogsten
van anijs, koriander, dillen en
komijn.
Een goede methode om kruiden te
bewaren, is invriezen. We bewa
ren dan alle geurigheid.
Voor het drogen plukken we de
kruiden zo fris mogelijk, liefst op
de morgen van een zonnige dag.
Was de takjes voorzichtig en leg
deze te drogen op een hor pf iets
dergelijks. Zoek hiervoor een
koel en donker plekje uit. Als dat
teveel ruimte in beslag neemt,
kunt u er ook bosjes van maken
en deze omgekeerd te drogen
hangen in een droge, schaduw
rijke en goed geventileerde ruim
te. Tot slot kunt u de kruiden ook
nog in de oven drogen. Leg ze op
het rooster en laat de oven op de
zachtste stand branden met de
deur open. Als de kruiden droog
zijn wrijven we ze fijn en stoppen
ze in potjes, van donker glas
Sluit ze goed.
In zakjes
Knip de kruiden, was en stop ze zo
in diepvrieszakjes. Voor het ge
bruik kunnen we ze dan in bevro
ren toestand met de hand even
fijnknijpen.
Aluminiumfolie
Pluk de kruiden, was en snijd ze
fijn. Maak porties voor eenmalig
gebruik en verpak deze in folie
Zo kunt u ook eenvoudig pakjes
met gemengde kruiden samen
stellen. Deze zijn dan kant en
klaar voor bijvoorbeeld de soep.
of v
In blokjes
Ook hier kunt u kiezen voor één
kruidensoort per blokje of een
mengsel. Hiervoor knipt u de
kruiden fijn vermengd in de ver
houding van twee delen water of
een deel kruiden. Dit mengsel
giet u uit over het ijslaatje en kan
ingevroren worden. In bevroren
toestand haalt u de blokjes eruit
en doet deze in een zakje in de
diepvriezer, zodat het ijslaatje
weer gebruikt kan worden. Ook
voor de zomermaanden kunt u zo
bijvoorbeeld een paar blaadjes
kruizemunt in blokjes ijs invrie
zen en deze in longdrink gebrui
ken.
Versuikeren
De bloemetjes van de Oostindische
kers, het maartse viooltje en bo-
rago kunnen we versuikeren. Dat
is niet alleen erg lekker maar ook
heel leuk om gebak mee te versie
ren. Klop daarvoor het wit van
een ei los, doop de bloemetjes
erin en bestrooi ze met poeder
suiker. Vervolgens laten we ze op
een ingevet bakblik drogen en
bakken we ze in een kwartiertje
met de oven op een lage stand en
de deur op een kier. In een lucht
dichte pot kunt u de suikertjes
dan bewaren.
Bonn, de hoofdstad van de Duitse
Bondsrepubliek beleeft momen
teel iets bijzonders: tot 21 oktober
heeft aan beide oevers van de
Rijn de "Bundesgartenschau"
85 plaats. Op meer dan 100 ha.
bloeien miljoenen bloemen, kan
men exotische tuinen bewonde
ren, presenteert Bonn zijn nieu
we park "Rheinaue".
Tussen de traditionele natuurbe-
schermingsgebieden Zevenge
bergte en Kottenforst - werd
meer dan 2,2 miljoen kubieke
meter aarde verzet, een kunstma
tig meer aangelegd, heuvels op
geworpen en een groot sportpark
aangelegd.
Rechts van de Rijn, de Béueier zij
de, is de hoofdingang, die door
twee tentoonstellingshallen
wordt geflankeerd. In deze hallen
hebben verschillende bloemen-
shows plaats. Aan het einde van
de ingang staat een 15 meter hoge
Koepelhal met een grondopper
vlak van 2.350 m2.
Op de Beueier zijde kan men het
thema "Wonenen tuin" bekijken.
Hier staan dertien nieuwbouw
huizen, waar verschillende mo
gelijkheden worden getoond
voor het aanleggen van een tuin.
In de direkte omgeving bevinden
zich 28 tuintjes met ieder een an
dere vormgeving. Een aantal
volkstuintjes geeft ideeën voor
de hobbytuinier. De verbinding
naar de linker Rijnoever wordt
door veerboten onderhouden.
Op de Bonner zijde domineert het
kunstmatig aangelegde Auen-
meer, waar gedurende de Bun
desgartenschau 10 boten rondva
ren. Zes pontonbruggen en vier
eilandjes onderbreken het ge
bed
Een geheel van 45 km wandelweg
zorgt ervoor dat ook bij hoge be
zoekersaantallen een ieder zijn
eigen weg kan gaan. Wie niet
goed uit de voeten kan of wil kan
per treintje het park bezichtigen,
dat aan alle interessante delen,
zoals de Rozentuin, de Markt en
de internationale tuinen voorbij
rijdt. In de rozentuin bloeien "p
on ge' eer 2.000 qm. mee» als
25.000 rozen.
Mede dankzij de buitenlandse me
dewerking kan Bonn als bijzon
dere attraktie de "Internationale
tuinen" tonen. Hier werken aan
Italic
Nederland, Japan, België,
No
Zv
land. Zij geven een indruk van de
verschillende arehitektonische
tuintradities. Andere landen to
nen kunstwerken, folklore of
werken mee aan de hallenten
toonstellingen.
Door slecht te eten. eten te weige
ren of heel eenzijdig te eten kun
nen kinderen hun ouders voor
heel wat problemen plaatsen en
voor spanningen zorgen. In de
folder "Lastige eters" worden
verschillende tips en adviezen
gegeven hoe deze problemen
kunnen worden aangepakt.
De brochure "Lastige eters is een
uitgave van de Stichting K en O
Opvoedingsvoorlichting en
wordt uitgebracht in samenwer
king met het maandblad "Kinde
ren". Hij is te bestellen doorf 1,80
(inclusief portokosten) over te
maken op gironummer 1660 ten
name van de Stichting K en O,
Burgemeester Patijnlaan 65, Den
Haag. Tel. 070-630946
Alles om zelf kruiden te kweken
