METAALBEWERKERS
I| BMW heeft u het voor het zeggen.
PAGINA 24
VOETBAL EXTRA
Hoe lang er in Nederland
wordt gevoetbald, weet
iedereen wel ongeveer:
zo'n 100 jaar. Al her
haaldelijk is immers in
het nieuws geweest dat
de oudste vereniging,
de Koninklijke Haar-
lemsche Football Club,
in september van dit
jaar een eeuw bestaat.
Dat is dan het begin van
het zondagvoetbal ge
weest. In de oudheid
was de zaterdag een
volledige werkdag,
hetgeen de 65-plussers
onder ons nog maar al
te goed weten.
Zoals met alles dat op de zondag
plaatsgrijpt, is de opgang van
de voetballerij in het land van
het laag hangende wolkendek
en het harmonium niet zon
der problemen geweest. De
kerken vonden het maar
niets. "De voetbal roofbouwt
in de parochies" schreef een
pastoor in lang vervlogen da
gen. En een andere geestelij
ke riep vol vertwijfeling uit
"De voetbal is erger dan de
drank". Tegen de opmars van
wat toen met bitterheid "het
bruine monster" werd ge
noemd, bleek echter geen
kruid gewassen.
Veel later, toen de (werk)tijden
wat milder werden en de vrije
zaterdagmiddag, althans voor
een aantal mensen, zijn intre
de deed, werd ook die middag
ingelijfd door de voetballerij.
Naast de zaterdagmiddagcom
petities van de vroegere Am
sterdamse, Haagse, Leidse
Voetbalbond enz. ontstonden
buiten (K)NVB-verband or
ganisaties die zich met het
voetballen op zaterdagmid
dag bezighielden: de Amster
damse Kantoor Voetbalbond
(opgericht in 1911) was zelfs
de allerteerste die de bal op
zaterdag liet rollen, de
Utrechtse Kantoor Voetbal
bond volgde in 1920, de
Utrechtse in 1925 en de Rot
terdamse in 1927. In 1931 ging
een groot aantal van de kan
toorklerken op in een federa
tie. die nog altijd buiten de (K)
NVB bleef opereren. Je had
toen trouwens nog tal van an
dere voetbalorganisaties: de
(K)NVB was wel veruit de
grootste, maar niet alzalig-
makend. (De overdreven fel
heid waarmee deze bond nu
nog wild voetbal bestraft, is
voor een deel ongetwijfeld te
rug te voeren op de angst voor
de verdeeldheid van weleer)
Reactie
Al deze competities speelden
zich niet om principiële rede
nen af op de zaterdag. Dat
element lag wel ten grondslag
aan de oprichting van de
Christelijke Nederlandse
Voetbal Bond in 1929.
Voorafgaande aan de Olympi
sche Spelen van 1928 (waar
van toen de voetbalsport het
belangrijkste onderdeel was)
in Amsterdam was in Neder
land een felle discussie ont
staan over de plaats en de be
tekenis van de sport. Nogal
wat predikanten hadden zich
met handen, voeten en argu
menten verzet tegen over
heidssteun aan het Neder-
landsch Olympisch Comité,
omdat de moderne sport
beoefening alleen maar leid
de tot verstoring van de zon
dagsrust. ('Tien tonnen
gouds subsidie voor heidense
Spelen? Neen"). Door veel
geld opbrengende particulie
re initiatieven konden de
Spelen toch doorgang vin
den De oprichting van de
Christelijke Nederlandse
Voetbal Bond het jaar daarop
was duidelijk een reactie te
gen de sportbeoefening op
zondag De CNVB begon ove
rigens zeer bescheiden: zes
verenigingen met tezamen 90
Geen glimlach is er te bekennen
op de gezichten van dit Quick Boys elftal van ruim 25 jaar geleden Jongens van Jan de Wit, van zessen
Een beeld uit de jaren van de plichtsbetrachting.
Wie kent ze nog? Geknield: Arnold Bauw, Jaap de Best, Maart Verdoes, Willem van Duyn, Nic. de Jong
Staand: Kees Parlevliet, Kees v. d. Plas, Piet Bamhoom, Jan de Jong, Henk. Vis, Huig Barnhoorn
leden. Men groeide echter ge
staag
Fusie
Nadat Nederland in 1940 door
de Duitsers was bezet, kwam
er onder de vanen van de
KNVB een fusie tot stand tus
sen al die bonden en bondjes
die op voetbalgebied werk
zaam waren. Vertegenwoor
digers van al die verschillen
de bonden werden opgeno
men in de besturen van de
Afdelingen van de KNVB.
Voor de zaterdagclubs wer
den afzonderlijke competities
ingericht door de Commissie
voor Zaterdagvoetbal, waar
van de voorzitter een plaats
kreeg in het bestuur van de
KNVB. In 1940/41 telde het
zaterdagvoetbal 347 vereni
gingen met 13.250 leden. In
1941/42 werd voor het eerst
met een KNVB-competitie
begonnen in district West II;
het was een groot succes.
Na de bevrijding bleef de een
heid binnen de KNVB be
waard. Niemand voelde meer
voor de verbrokkeling van
voor 1940. Het zaterdagvoet
bal ontwikkelde zich verder,
organiseerde zijn eigen strijd
om de landstitel, speelde ei
gen interlands, voornamelijk
tegen België. Maar het bleef
wat aanzien en betekenis be
trof ver in de schaduw van de
zondagamateurs (het betaal
de voetbal kwam pas in 1954).
Er werd vaak denigrerend
over "zaterdagmiddagvoet
bal" gesproken. Wat men
daarmee bedoelde was. het
telt niet echt mee.
Waarom werd het zaterdag
voetbal zo lang geringschat
tend bejegend?
Dat kwam door een opeenho
ping van factoren. Ik noem er
een paar, in willekeurige
volgorde, die ooit een rol
hebben gespeeld
1) De (voor een deel) christelijke
ontstaansgrond, waardoor
lang een natuurlijke animosi
teit met het wat getal en
macht betreft veel sterkere
zondagvoetbal bleef bestaan.
2) Zondagvoetbal bloeide in de
steden, zaterdagvoetbal niet
zelden in wat achterafgelegen
dorpen, waar geen zondag
voetbal mogelijk was. En de
stad heeft tot voor zeer kort
(sinds de doctorandussen
buiten zijn gaan wonen) altijd
wat neergekeken op het dorp.
3) De beste zaterdagvoetballers
konden zich niet profileren in
grote wedstrijden (interlands
van allure); hun faam reikte
dus niet ver.
4) Het zaterdagvoetbal stelde
zich veel te bescheiden op.
Vele jaren was de derde klas
se het hoogst bereikbare in
het zaterdagvoetbal. Als je je
zelf al als derdeklasser be
schouwt, zal een ander niet
gauw je prestaties als eer
steklas betitelen. Aan het
eind van de jaren vijftig voer
de men een tweede klasse in
en de eerste klasse is nog
maar van zeer recente datum.
5) Wat spelontwikkeling betreft
liep het zaterdagvoetbal over
het algemeen een stap achter
op het zondagvoetbal
Joliger
Bij het laatstgenoemde punt
(spelontwikkeling) wil ik
even stilstaan, omdat het tot
voor een paar jaar de reden
was waarom ik liever naar het
zaterdagvoetbal dan naar de
zondagamateurs ging kijken
Voor de kenners is dit natuur
lijk een ontzettende opmer
king, maar ja, ik ga altijd naar
het voetballen om me te amu
seren en niet om voorgescho
teld te krijgen hoe fraai de bal
rondgespeeld kan worden
Het zaterdagvoetbal was - en nu
praat ik over de periode 1960 -
1973 - dooreengenomen min
der verzorgd dan het zondag
voetbal. Maar wel onbezorg
der, joliger. Het was zeker niet
altijd fraai wat er plaatsgreep
op Nieuw Zuid of aan de Van
Panhuysstraat, maar er ge
beurde tenminste het nodige.
Toen de zondagamateurs al
de loden last van het resul
taatvoetbal op de schouders
namen, speelden ze op zater
dag nog fris en vrolijk op de
aanval. Ik overdrijf natuurlijk
weer, maar er zit een kern van
waarheid in.
En nog wat verder terug in de
tijd had je bij Quick Boys
(toen één der toonaangeven
de clubs in het zaterdagvoet
bal) mensen die zelden of
nooit op de training versche
nen. Oud-zaterdag-intema-
tional Arie v.d. Oever, de man
met het betonharde schot,
heb ik nog eens horen roepen:
"Trainen? Dat doe ik niet
Daar heb ik zo'n hekel aan. Ik
loop zaterdag gewoon het
veld op en ik schiet ze er met-
een in. Daar gaat het toch
om?" En Bas Wallaart, de
toenmalige trainer van de
Katwijkers zei bij het verne
men van die huis-tuin-en-
keuken filosofie dan soms:
"Arie, loop je dan wel van de
week een paar rondies hard
om het huis?" Nou, Arie zou
dan wel eens zien.
In die dagen liep je bij UVS gro
te kans buiten het eerste te
staan als je één keer niet op de
training verscheen....
Het waren dit soort dingen
waardoor het zondagvoetbal
soms met meewarige blik
naar de zaterdagse broer
keek. Het was allemaal wat
wild en grillig, de gepolijst-
heid, de fijne trekjes ontbra
ken
Snel geleerd
Maar de veranderingen grepen
in de jaren zestig snel om zich
hen. De auto ontsloot de dor
pen, voortreffelijke trainers
konden van veraf worden
aangetrokken en maakten het
zaterdagvoetbal al even goed
(en vaak ook even vervelend)
als het zondagvoetbal.
De christelijke overtuiging,
eens één van de pijlers van het
zaterdagvoetbal, raakte
steeds verder op de achter
grond - Ijsselmeervogels,
Spakenburg en nog een
handvol andere clubs daar
gelaten. Gemeentelijke ver
ordeningen en tradities lijken
nu in elk geval bepalender
voor de keuze zaterdag- of
zondagvoetbal dan echt le
vende principes.
Wat de top betreft is het verschil
in spelpeil tussen zaterdag
en zondagvoetbal vrijwel
vervaagd. Zoals er meer is
vervaagd. Zaterdag- en zon
dagamateurs vormen nu sa
men één Nederlands elftal.
Misschien smelten de beide
kernen ook ooit nog eens sa
men, al zie ik dat voorlopig
niet gebeuren alleen al van
wege het veldenprobleem.
Nog altijd zie je - zeer globaal
dan - dat het zaterdagvoetbal
het best zit in de kleine ge
meenten en het zondagvoet
bal in de steden. De situatie in
en rond Leiden is daar een
goed voorbeeld van: in Lei
den zelf geen zaterdagvoetbal
van enige betekenis en kijk
eens naar de omringende
plaatsen: Quick Boys,
Noordwijk, Rijnsburgse Boys
en RCL. Al moet je met dat
soort conclusies wel voor
zichtig zijn, want dit jaar
kwam de zondagkampioen
uit Raalte en de zaterdag
kampioen uit het veel grotere
Veenendaal.
Zaterdag en zondag - dorp en
stad. Als we maar goed voor
ogen houden dat het dorp niet
meer het dorp van weleer
is
REED TOOL COMPANY OF NEDERLAND B.V.
Rooseveltstraat 6, Leiden
Vraagt wegens uitbreiding:
Opleiding in het bedrijf mogelijk
Voor informatie: bel 071-765900.
Of u nu geïnteresseerd bent in een 2-deurs of
een 4-deurs, een 1600 cc 90 pk viercilinder of
een 3210 cc 190 pk zescilinder, BMW kan aan
al deze verschillende eisen voldoen.
En toch krijgt u steeds dezelfde onverwissel
bare BMW-eigenschappen: prestatie
vermogen, comfort en veiligheid, in optima
forma. Voor de veeleisende automobilist is
het daarom minder de vraag óf hij een BMW
koopt, dan wel wélke.
Wij zijn er om u daarbij te helpen.
Autobedrijf Van der Plas BV
Sec. Varkevisserstraat 64,
2225 LE Katwijk.
Tel. 01718-13241/13242.
Voor uw kornet
voetbaluitrt,
naar
Persoonlijk^bédiening.
- lage prijzen.
Keuzo uit vele modellen.
Na de wedstrijd goed en gezellig eten
bij
Chinees-Indisch Restaurant
Stationsweg 7, Leiden
Tel. 071-120858
