Vertraging in
bouw "Camel
niet door acties
Olieprijs bepaalt toekomst van steenkool
Wl1I'1:"
Aantal
Er is nog toekomst
voor IHC-Verschure"
Weer benzine in Italië
zaken kleiner
MAANDAG 6 AUGUSTUS 1979
PAGINA 15
HEERLEN - Het magische
verhaal over de steenkool
is nu weer een bestseller,
omdat niemand minder
dan de president van de
Verenigde Staten, Jimmy
Carter, de kolen met mil
jardeninvesteringen op
deze manier de olie-im
port van Amerika te be
perken.
De Amerikanen zelf zijn zich -
blijkens enkele onderzoeken -
niet bewust dat zij zo onafhan
kelijk zijn van olie-importen. Nu
zijn de 3,5 miljoen vaten olie van
159 liter per dag die Carter op
lange termijn wil besparen, op
basis van gemiddeld 20 dollar
per vat, nog altijd in waarde een
bedrag van 70 miljoen dollar per
dag, circa 140 miljoen gulden.
Dat is natuurlijk niet niks als je
deze 140 miljoen gulden import
besparing over een jaar bere
kent en dan tot de som komt van
iets meer dan 51 miljard gulden.
Dan lijkt een ambitieus pro
gramma ten behoeve van de
steenkool volledig op zijn
plaats, ook al is wetenschappe
lijk een groot deel van de mil
jarden, die Carter na goedkeu
ring door het congres daarvoor
wil bestemmen, gericht op on
derzoek, die moet leiden tot vele
vormen van het zogenaamde
steenkoolveredelen.
Verbeelding
De meest praktische vorm van
veredelen is wel het vergassen
ondergronds of bovengronds.
Dat is dan op zich zelf al weer
een discussie. Het verpoederen
van steenkool, daarna mengen
met water en via een leiding net
als gas of olie over lange afstan
den vervoeren is ook een studie
die al lang geleden is aangezet.
Het verwerken van steenkool
tot gas via het kraken in ovens,
waarbij het gas - zoals door
DSM vroeger is gedaan - gewoon
via een distributienet voor
huishoudelijke en industriële
doeleinden wordt gebruikt, is al
lang een gangbare toepassing.
Het gebruik van steenkool als
grondstof in de chemie, de zoge
naamde carbochemie, komt in
landen waar men over enorme
voorraden steenkool beschikt
opnieuw sterk onder de aan
dacht. De meest tot de verbeel
ding sprekende toepassing op
vandaag is wel de vervaardi
ging van benzine uit steenkool.
Technisch is dat geen nieuwig
heid. Integendeel. Dat systeem
is al vijftig jaar oud en in de
Tweede Wereldoorlog zo goed en
zo kwaad als het ging toege
past.
Volgens Shell is de grootste moei
lijkheid bij het vloeibaar maken
van steenkool wetenschappelijk
gezien het vinden van een zoge
naamde katalysator, een stof,
die een proces kan versnellen of
verlangzamen. Maar deze kata
lysatoren zijn doorgaans zeer
kostbaar. In de chemie gebruikt
men vele kostbare stoffen; in het
geval van het systeem van de
beide Duitsers Fischer en Trops
werd bijvoorbeeld kobalt ge
bruikt. Grote ingenieursbu
reaus, grote chemische bedrij
ven zijn bezig zo'n versneller
voor het zogenaamde vloeibaar
maken van steenkool te zoe
ken.
De grote moeilijkheid bij de re
search van steenkool is dat je ei
genlijk niet van een eenheids-
produkt kunt spreken. Overal
zijn de lagen bijvoorbeeld erg
dun en de mechanisatiemoge-
lijkheden, om van automatise
ring maar niet te spreken, zijn
daardoor beperkt. Ook de kwa
liteit van steenkool - gasrijk,
gasarm enzovoorts - is zeer ge
varieerd waardoor een een
heidsproces erg moeilijk wordt
en zelfs standaardmachines
vanwege de grote verschillen in
laagdikte, diepte, hardheid van
de steenkool, tussenliggende ge-
steentelagen, moeilijk te ont
wikkelen zijn.
Niettemin heeft Shell er zeer on
langs voor gepleit de wereld-
produktie van steenkool, die 2,5
miljard ton per jaar bedraagt, te
verhogen. Want volgens Shell
zijn de winbare reserves over de
wereld op het ogenblik meer dan
600 miljard ton en dan zijn die
2,5 miljard ton per jaar nog geen
half procent van deze winbare
hoeveelheid. Maar dan wel in
die landen waar de steenkool
goed en gemakkelijk snel te
winnen is. Shell wil op langere
termijn een bijdrage leveren
aan de vervaardiging van syn
thetisch gas en olie uit steen
kool.
Kostprijs
Behalve de wetenschappelijke
vorderingen in de procédé's die
noodzakelijk zijn om steenkool
te veredelen tot grondstof en
energiestof, nog afgezien van de
technische vorderingen in de
ontwikkeling van apparatuur
om winnings- en veredelings-
techniek mogelijk te maken, is
er de alles beslissende vraag:
hoe duur wordt nu zo'n ton olie
uit steenkool, om het nu maar
eens eenvoudig te stellen. En
aangezien de standaardverpak
king waarin over olie gespro
ken wordt een barrel is, een vat
met een inhoud van 159 liter,
concentreren de vergelijkingen
zich op de kosten van een vat
olie, die nu in de buurt van de 20
dollar per vat liggen, met uiter
aard schommelingen naar bo
ven en ook naar beneden.
Erg optimistische berekeningen
in Amerika, dezer dagen naar
buiten gekomen, gewagen van
een vat olie uit steenkool voor
een bedrag van 25 dollar. Aange
zien altijd door economen is ge
steld dat een hoger gebruik van
steenkool afhankelijk is van de
ontwikkeling van de olieprijs
wordt duidelijk dat in feite de
prijsontwikkeling van de olie -
als die steeds hoger wordt - gaat
bepalen of en wanneer steenkool
sterker dan nu in het totale
energiepakket kan worden op
genomen.
BEN KOMIJN
ROTTERDAM (ANP) - Niet de langzaam-aan-acties van
VDSM-werknemers, maar technische moeilijkheden zijn
de hoofdoorzaak van de vertraging in de bouw van het
baggereiland "Camel" bij de werf Verolme Rozenburg
(VDSM). Volgens de ondernemingsraad van het bedrijf
ligt de "Camel" vijf maanden achter op schema.
"Voor vier-vijfde zijn het enginee-
ringsfouten, die de "Camel" op
het droge houden", zegt Louis
Couwenbergh, secretaris van de
ondernemingsraad. De inge
nieurs van Rijn-Schelde-Verol-
me zijn er volgens Couwenbergh
bijvoorbeeld nog niet in geslaagd
een goede koppeling te vinden
tussen het baggereiland zelf en de
poten, waarop het zelfbewegend
platform moet kunnen "lopen".
WEERRAPPORTEN
'an hedenmorgen 7 uur
Volgend jaar
Amsterdam
De Bilt
Deelen
Eelde
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Twente
Vlissingen
Zd. Limburg
Aberdeen
Athene
Barcelona
Berlijn
Bordeaux
Brussel
Frankfort
Genève
Helsinki
Innsbruck
Klagenfurt
Kopenhagen
Lissabon
Locarno
Londen
Madrid
Malaga
Mallorca
Munchen
Oslo
Split
Stockholm
Wenen
Casa Blanca
Las Palmas
Tel-Aviv
Tunis
flBaa
licht bew.
half bew.
half bew.
half bew.
licht bew.
onbewolkt
half bew.
half bew.
licht bew.
half bew.
onbew.
licht bew.
half bew.
onbew.
onbew.
half bew.
licht bew.
onbew.
licht bew.
licht bew.
onbew.
licht bew.
licht bew.
half bew.
onbew.
onbew.
22 14 0
22 14 0
22 14 0
21 10 0
23 14 0
21 13 0
23 16 0
22 12 0
22 16 0
23 12 0
15 13 5
36 28 0
29 21 0
20 10 0
30 13 0
24 15 0
24 11 0
30 15 04
18 8 0
25 12 0
24 11 0
20 9 0
26 16 0
27 17 0
23 14 0
35 14 0
29 21 0
35 20 0
23 11 0
27 23 0
20 8 0
28 13 0
31 22 0
34 22 0
18 10 0
24 13 0
26 12 0
24 18 0
25 19 0
30 23 0
40 26 0
Couwenbergh zegt dat het eiland
afgelopen zaterdag tewater had
moeten gaan, maar gezien alle
moeilijkheden, verwacht hij dat
dat wel volgend jaar wordt. Ook
als de VDSM op grote schaal las
sers zou inhuren - wat de werk
nemers vorige maand hebben
verhinderd - zou het baggerei
land niet van de werf af kunnen
vanwege de technische proble
men, aldus de secretaris van de
OR.
De "Camel", een opdracht van de
baggermaatschappij Volker-Ste-
vin in Rotterdam, moet volgens
het contract met Rijn-Schelde-
Verolme dit najaar worden op
geleverd. Het had niet zaterdag,
maar al in juli het water in moeten
gaan, zegt een woordvoerder van
Stevin.
"Mij is niets bekend van technische
moeilijkheden. De grote vertra
ging wijten wij aan acties op de
werf'. Oplevering volgend jaar
zou Volker-Stevin wel bijzonder
teleurstellen in Rijn-Schelde-
Verolme, aldus de woordvoerder.
De baggermaatschappij heeft, toen
de acties op de werf op een hoog
tepunt waren, een kort geding
aangespannen tegen de Indus
triebonden FNV. Die moesten
zich toen terugtrekken van de
VDSM. De werknemers zelf heb
ben de acties rond de "Camel"
toen voortgezet. Ze beschouwen
het eiland als een onderpand voor
de toezegging van nieuwe orders
voor de bedreigde werf.
Gelaten
De stemming op de werf is nu niet
zo fel meer. OR-secretaris Cou
wenbergh omschrijft hem als
"gelaten". De mensen, zegt hij,
zijn wel geschokt door de brief
van minister Van Aardenne (eco
nomische zaken) over de sociale
positie van de VDSM-werkne
mers. Net als de Industriebonden
FNV zitten ze met een aantal
vraagtekens, maar volgens Cou
wenbergh hebben de meeste
werknemers de conclusie ge
trokken, dat er alleen een af
vloeiingsregeling inzit voor de
collega's van 57 jaar en ouder. De
rest moet het maar bekijken, als
ze bij de inkrimping op straat
komen te staan, aldus de OR-se
cretaris.
Hy schat dat 25 tot 30 man per week
ontslag nemen. Sommigen ko
men terecht bij koppelbazen.
Couwenbergh: "Ze pikken nog
maar even een hoog loon mee in
de gedachte dat dat nu nog kan in
de scheepsbouw". Anderen zoe
ken wel bonafide bedrijven op,
maar praktisch geen enkele ex-
VDSM'er komt terecht bij de gro
te werven als Van der Giessen-De
Noord (met een tekort aan 400
werknemers) of bij Boele Bolnes
(erg actief in de scheepsrepara-
tie).
Indirect zullen ze daar wel gaan
werken, maar niet in vaste dienst
aldus Couwenbergh. Dat mensen
liever niet willen werken bij Van
der Giessen, vindt hij niet gek. De
werf bouwt in Alblasserdam mij-
nenbestrijdingsvaartuigen voor
de marine. Dat gebeurt met po
lyester.
"Scheepsbouwers zijn gewend aan
smerig werk, maar voor veel
mensen gaat dat toch te ver, om
dat er toch risico's inzitten voor
de gezondheid", aldus Couwen
bergh. Hij vindt dat Van der
Giessen niet zo hoog van de toren
moet blazen met het tekort van
400 man, omdat de werf zelf zeer
streng selecteert. Bekwame
mensen komen er "niet aan de
bak", zegt de OR-secretaris, om
dat ze een strafblad hebben met
iets onbenulligs erop. De "scree
ning" van werknemers mag dan
een eis zijn van de marine, het
veroorzaakt ook mede het tekort
aan mankracht, aldus de secreta
ris van de OR van VDSM.
De oplevering van het baggereiland
"Camel" wordt niet vertraagd
door technische problemen. "Bij
projecten van zo'n omvang zijn er
altijd technische moeilijkheden,
maar er is in dit geval geen sprake
van een extra vertraging daar
door", zegt een woordvoerder
van Rijn-Schelde-Verolme, het
moederconcern van de scheeps
werf VDSM in Rozenburg.
Het concern ontkent niet dat er ver
traging is, maar over de oorzaak
slaat Couwenbergh de plank mis,
vindt Rijn-Schelde-Verolme. De
concernwoordvoerder waagt
zich echter niet aan een schatting
over de werkelijke vertraging in
de bouw.
NEW YORK - Franco Columbu duwt een auto voort terwijl hij hem aan de achterkant optilt. Columbu
demonstreert hier geen nieuwe methode om benzine te besparen, maar maakt reclame voor een instituut dat zich
toelegt op body-building.
AMSTERDAM (ANP) - Het voortbestaan van de Amsterdamse scheeps
werf IHC-Verschure kan verzekerd worden. Daarvoor zullen dan wel
binnen twee jaar maatregelen nodig zijn voor een gewijzigde produktie
van het bedrijf.
Dit is de kern van het rapport van de ondernemingsraad van IHC-Ver
schure, dat thans is voorgelegd aan de beleidscommissie scheepsbouw
en het ministerie van economische zaken. De beleidscommissie verga
dert morgen om een advies over de toekomst van de Amsterdamse werf
op te stellen voor minister Van Aardenne van economische zaken.
Wanneer de juiste maatregelen worden genomen zal het bedrijf weliswaar
de eerste anderhalf jaar een verlies lijden van ongeveer 8,5 miljoen
gulden, maar daarna zal het bedrijf een goede toekomst tegemoet kun
nen gaan, aldus het plan van de ondernemingsraad.
De afgelopen tijd hebben de werknemers van het bedrijf onder leiding van
de ondernemingsraad zich fel verzet tegen de plannen van de directie
van het IHC-concern om de Amsterdamse werf te sluiten. Dit voorne
men maakte de concerndirectie in mei van dit jaar bekend.
Ook de beleidscommissie scheepsbouw, waarin vertegenwoordigers van
werkgevers, de vakbonden en de overheid, heeft zich de afgelopen
maanden regelmatig met de problemen rond Verschure bezig gehou
den. Waarschijnlijk zal er morgen een definitief advies uit de bus komen.
ROME DP A- Sinds gisteren kunnen autorijders in Italië weer op weg
gaan zonder het risico onderweg met een lege tank te blijven staan.
Alleen de levering van dieselolie is nog niet geheel op gang gekomen.
Volgens de Italiaanse automobielclub was gisteren slechts bij 20 pet van
de pompstations dieselolie verkrijgbaar.
Vrijdag kwam er een einde aan de staking van tankautorijders,die er voor
had gezorgd dat er geen benzine meer te krijgen was. Zaterdag waren de
meeste stations open maar de brandstof was snel uitverkocht. Gisteren
stonden er weliswaar lange rijen wachtende auto's bij de pompstations
maar er was voldoende benzine. Zelfs op de autosnelweg over de Bren-
nerpas kon weer normaal benzine worden verstrekt.
Geen bewijs
van grote
olievoorraad
WASHINGTON (UPI) - Het
Amerikaanse ministerie van
energiezaken heeft in een
vertrouwelijk rapport de
Amerikaanse oliemaat
schappijen gezuiverd van de
beschuldiging dat zij bewust
grote olievoorraden hebben
aangelegd om een tekort te
creëren, aldus de Washing
ton Post gisteren.
Het Witte Huis had in mei op
dracht gegeven dat rapport
te maken. Het wilde het niet
openbaar maken, maar dat
zal snel gebeuren, zo heeft
Jody Powell, de woordvoer
der van het Witte Huis ver
klaard.
Het departement heeft geen
bewijzen gevonden dat olie
raffinaderijen extra grote
voorraden olie hebben aan
gelegd, maar sommige maat
schappijen zijn terughou
dend geweest bij het gebruik
van de voorraden, zo staat
volgens de Washington Post
in het rapport. Deze terug
houdendheid is voor een
groot deel terug te voeren op
hun pessimistische kijk op
de toekomstige beschik
baarheid van olie-importen.
Volgens het rapport hebben de
prijsbeheersing en het
daarmee verband houdende
distributiesysteem bijge
dragen tot de tekorten.
DEN HAAG (ANP) - Het aantal le
vensmiddelenzaken zal de ko
mende jaren nog verder dalem
was er in 1975 nog één winkel per
800 inwoners, in 1980 zal dit te
ruggelopen zijn tot één winkel
per 1000 mensen en in 1985 zal er
nog slechts één winkel per 1250
Nederlanders zijn. In tien jaar tijd
zullen 6000 vooral kleinere win
kels worden gesloten.
Dit blijkt uit het jaarverslag van het
Centraal Bureau Levensmidde-
lenbedrijven (CBL), het over
koepelend orgaan van de le
vensmiddelenhandel in ons land.
Terwijl het marktaandeel van de
grotere zelfstandigen de komen
de jaren redelijk stabiel zal blij
ven, zal er een vergroting van het
marktaandeel van de grootwin
kelbedrijven optreden ten koste
van kleinere bedrijven onder de
zelfstandigen, aldus het CBL.
Er komt een verharding van de
concurrentiestrijd tussen de
winkelbedrijven, als gevolg van
de stagnerende bevolkingsgroei
en de verminderde economische
groei. Stijgende kosten zullen
daarbij tot schaalvergroting lei
den, zo verwacht het CBL. De
consument zal dan minder vaak
boodschappen doen, maar meer
aankopen per keer verrichten.
Het CBL verwacht veel van de
komst in de winkels van de au
tomatische kasregisters. Daarbij
zijn de artikelen van een code
voorzien, waarbij het artikel in
een klein leesvenster door een
computer wordt gelezen waarna
de prijs in het geheugen wordt
opgezocht. De afhandeling aan
de kassa kan hierdoor worden
versneld en de kans op foutieve
kassa-aanslagen is geringer.
Daarbij kan de consument op de
kassabon eenvoudig zien wat elk
artikel kost.
VEEMARKT LEIDEN - Aanvoer op de
markt van maandag 1544; slachtrunde-
ren 1074; schapen en lammeren 470.
PRIJSNOTERINGEN SLACHTVEE:
stieren le kwal. 7,25 tot 7,95; stieren 2e
kwal. 6,85 tot 7,15; vaarzen le kwal 7,45
tot 7,95; vaarzen 2e kwal. 6,50 tot 6.60;
koeien le kwal. 7,10 tot 7,95; koeien 2e
kwal. 6,35 tot 6,50, koeien 3e kwal. 6,00
tot 6,20; worstkoeien 4,70 tot 5,70; extra
kwal. en dikbillen 9,00 tot 14,00
GEBRUIKSVEE: schapen 160,- tot
205.-; lammeren i75,- tot 224.-
TOELICHTINGEN: slachtrunderen.
aanvoer num. handel matig, prijzen iets
lager, stieren stabiel; schapen en lamme
ren. aanvoer matig, handel vlot, prijzen
Veiling Leiden. 6 augustus 1979.
Aardappelen 40-56, Andijvie 23-29.
Snijbonen 1.55-2.10, Stambonen 1.05,
Tuinbonen 46-62. Kroten 20-34, Ge
kookte kroten 1.10, Rode kool 27-38,
Spitskool 70-72, Postelein 85-1 16. Prei
59-86, Spinazie 47-1.01, Spruiten A 1.40,
B 1 05. D 1 40, E 1.25, Uien 47-74, Meloen
2.15-4.00, Bloemkool per 6 st 95-1.50,
per 8 st 61-1.09, per 10 st. 82. Sla zwaar
20-27, licht 12-19, Bleekseldri) 66-70,
Bospeen 43-74, Radijs 54-55, Selderij
17-23, Paprika per kilo 85, per stuk
48-71.
50,00 1350
MAANDAG
6 AUGUSTUS 1979
ACF
335,00 334,00 A"1-
BOB
I
AWAS
AMEV
Am/as
Asd. C
Asd. Rijt g
AMEV
Am/as
Asd. Droogd.
Dordtsche Pr.
leken H.f 25 79,00
Arnh. Schbw
Ass St. R'dam
AUDKT
Anl. Ind. Rt.
Ballast-
BAM
179,50
150
74.20
72,50
220,10
79.80 Beliodo
132,00
85,00
ie2.00 162,00
82.00
48,10
35,80
333,00 335.00
97,00 97,50
71.50 72,00
182,50 163,00
58.00 58,00
2000,00 2000,00
210,00b 211.00
Ï2'?° 131.80
19,80
17^20
126,00 128
BELEGGINGS
INSTITUTEN
Alg. Fondscnb. 97,50
America FND 119,00
330,50 345
I D 129.00 129,10
167,50 170
502,00 501
151,50 151
131,00 130
122.00 122,30
Tokvo PlllSl
AMSTERDAM (ANP) - Het Dam
rak is vandaag in een rustige,
maar niet onvriendelijke stem
ming van start gegaan. Voor de
internationale aandelen bestond
enige belangstelling en het aan
bod werd dan ook vlot opgeno
men, tegen enigzins oplopende
noteringen. Van de financiële
waarden was Nationale Neder
landen vast. De obligatu markt
lag in het algemeen wat lager.
Omstreeks het middaguur werd
voor Unilever f 1 meer betaald op
f 132 en rondom dat tijdstip was
Philips de beleggers veertig cent
meer waard op f24,80. Hoogo
vens kon dertig cent klimmen tot
f 32,30 en Koninklijke Petroleum
ging zeventig cent vooruit naar
f 148. Aandelen KLM konden de
vaste stemming van vorige week
ruim handhaven en op f 109.30
werd een nieuwe winst van f 2 be
reikt Akzo bleef op f 28,60.
