Heldere weergave historie Leiderdorp xn [Le/cfee agenda Motel geeft overlast Gedenkboek Leiderdorp aan Jaagpad en Snelweg Geen geld voor VOS- leiding Zoeterwoude STAD EN RAND VRIJDAG 27 JULI 197 LEIDERDORP - Een lekker leesbaar boek over het ont staan en de ontwikkeling van Leiderdorp. Dat is het pas verschenen gedenkboek "Leiderdorp aan Jaagpad en Snelweg", samengesteld door een commissie onder voor zitterschap van mr. Annie Versprille. In november '77 had de commissie, die een onderdeel is van de stichting "1200 jaar Leiderdorp", haar eerste werkvergadering om tot een geschiedkundig boek te komen en nu, enkele weken voor het twaalfde eeuwfeest van de gemeente, ligt het resultaat op tafel. Naast het boek van gemeentesecre taris Hobo ("Leiderdorp in vroe ger dagen") is dit werk opnieuw een aanwinst voor met name Lei derdorpers, die op deze wijze steeds beter worden ingevoerd in het reilen en zeilen van de ge meente in het verleden. Dertien auteurs hebben naast hun deskundige inbreng veel ar chiefwerk verzet. Zij geven het boek een grote afwisseling en een veelheid aan stijlen mee die het geheel zeker ten goede komen. De ene schrijver praat bijna poë tisch over de natuurlijke schoon heid van Leiderdorp, de ander houdt een formeler betoog over de geologie, terwijl weer een an der leuke anekdotes in zijn ver haal verwerkt. Opvallend is dat de samenstellers, ondanks die verscheidenheid door de per soonlijke inbreng ontstaan, erin zijn geslaagd het boek zo leesbaar te houden. Helder Een pluimpje in elk geval voor de auteurs omdat ze erin zijn ge slaagd onderwerpen als geologie en archeologie, die er gauw toe neigen in het wetenschappelijke te verzanden, zo helder hebben kunnen houden. Men loopt met speels gemak de vaak terecht kort gehouden (verhoogt de lees baarheid) hoofdstukken door. In het eerste hoofdstuk van het boek wordt aangegeven dat de geologische geschiedenis van Leiderdorp nauw samenhangt met de historie van de Rijn. De aanwezigheid van een rivier maakte de gebieden daarlangs aantrekkelijk voor vestiging. Het heeft echter de nodige eeuwen geduurd voordat mensen ter hoogte van het huidige Leider dorp langs de rivier gingen wo nen. Het boek maakt in feite dui delijk dat het 1200-jarig be- staansfeest van de gemeente niet meer dan een gok is. Nou moet alles zijn begin hebben en het is dan ook niemand kwalijk te ne men dat ooit eens voor een ont staansdatum is gekozen, maar de geschiedenis (en met name die van vóór het jaar 1000) zit vol ga ten. De schrijvers hebben deze aller minst kunnen opvullen en meer dan eens tasten ook zij in het duister van de historie. Zij moe ten evenals anderen voor hen dan ook terugvallen op gissingen. De woorden "het schijnt" en "we kunnen aannemen dat" komen in de eerste hoofdstukken van het chronologisch opgebouwde boek regelmatig voor. Vondsten Voor de auteurs blijft in elk geval de vraag open of de bewoners van de boerderijen die men in de 8e eeuw langs de Rijn aantreft ook werkelijk de eerste mensen wa ren die in dit gebied kwamen wo nen. Misschien is Leiderdorp als vestigingsplaatsje nog wel veel ouder, maar zover men heeft kunnen vaststellen is er geen eerdere bewoning geweest, al thans echte sporen heeft men daarvan niet gevonden. Wel werden in 1974 in de Achtho- venerpolder aardewerkscherven gevonden van mensen die waar schijnlijk zo'n 200 jaar v. Chr. in dit gebied zijn geweest, zo valt in het boek te lezen. Ook bij de aan leg van de Engelendaal zijn Een oude kopergravure van K. F. Bendorp geeft een gezicht op de Rijn bij Leiderdorp. Deze tekening staat evenals tientallen andere prenten en foto's m het nieuwe boek over Leiderdorp scherven gevonden die wijzen op een vroege Friese cultuur. Op de plaats van het huidige Leider dorp zijn verder geen Romeinse nederzettingen geweest, omdat de Oude Rijn de natuurlijke grens vormde tussen het door de Romeinen bezette zuidelijke ge bied en het gebied van de Friezen ten noorden van de rivier. Het komt ook nu geregeld voor dat bewoners van de Besjeslaan en de Hoge Rijndijk nog scherven van zo'n 2000 jaar geleden in hun tuin vinden, meldt de schrijver Rond 270 na Chr. toen de geregelde Romeinse troepen hier verdwe nen, is er waarschijnlijk zo'n 300 jaar geen bebouwing geweest, al thans daarover is niets bekend. In het begin van de 6e eeuw kan de draad van de geschiedenis weer worden opgepakt, want toen werden de Franken gesignaleerd, getuige grafvelden in Katwijk, Koudekerk en Rijnsburg. De kans is groot dat deze zich ook in Leiderdorp hebben gevestigd. Maar de eerste echte bewonings- sporen dateren volgens het boek uit de 8e eeuw. De eerste dij- kaanleg met palen die duidden op hutten werd gevonden bij het Essenpad. De eerste duidelijke tekenen van een meer permanen te bewoning. Kasteel Ter Does,een van de vijf kastelen die al in de 14e eeuw in Leiderdorp stonden. Ter Does. gelegen tussen de Doeswatering en de Ruigekade werd m 1740 afgebroken. Vrees bewoners Veurseweg Voorschoten: 9? 99 VOORSCHOTEN - De bezwaren van de bewoners van de Veurse^ weg tegen de vestiging van een motel aan die weg zijn door het dagelijks bestuur van de provin cie afgewezen. De bewoners wa ren in beroep gegaan tegen de plannen van de heer Van der Valk, eigenaar van de Gouden Leeuw, om naast zijn restaurant een motel te bouwen. Gedepu teerde Staten van de provincie Zuid-Holland hebben nu de be zwaren van de bewoners onge grond verklaard. De bewoners hadden onder andere bezwaar gemaakt tegen de grote verkeersoverlast, die zou ont staan door de bouw van een mo tel. Men was ook bang voor een enorme parkeeroverlast. "Het aantal auto's dat alleen al bij de Gouden Leeuw staat geparkeerd, is wel eens rond de 250. Als daar ook nog eens de auto's bijkomen Geit illegaal geslacht VOORSCHOTEN - Een Marrokaan heeft gisteren met het oog op de komende Ramadan een geit ille gaal geslacht. De rijkskeurings dienst heeft een proces-verbaal tegen de man opgemaakt. De geit die al van zijn vel was ontdaan is, overgebracht naar het slachthuis in Leiden om aldaar te worden ingevroren. van het motel en de winkels die Van der Valk heeft aangelegd dan wordt het hier een onhoudbare situatie. De bouw van dit motel houdt onder meer in dat onze huizen veel minder waard zullen worden. Wie wil er nu nog in een huis wonen waar constant zwaar verkeer langs rijdt?", aldus me vrouw Boon, een van de omwo nenden. De gemeente Voorschoten heeft al een bouwvergunning afgegeven. Het enige dat de bewoners nu nog kunnen doen, is in beroep gaan bij de Raad van State in Den Haag. "Wij zullen doorgaan tot het bittere einde, want het is toch wel jammer, dat de gemeente Voorschoten zich aan Van der Valk heeft verkocht". Van der Valk heeft toegezcgd om een groenstrook te handhaven tussen zijn motel en de huizen van de klagers. Ook zal hij een verkeerslichteninstallatie laten bouwen, waar de bewoners even eens bezwaar tegen hadden ge maakt. Deze installatie zou echter toch zijn gebouwd, ook al was er geen motel gekomen, zo is na on derzoek gebleken. Gedeputeerde Staten van Zuid- Holland vinden dat de bewoners zich wel erg druk maken. "Van der Valk kan niet verder uitbrei den dan dat motel, omdat uit breiding door het bestemmings plan wordt belet. Verder vond men het bezwaar ongegrond dat er geen behoefte aan zou zijn in Voorschoten. "Het komt vaak genoeg voor dat er mensen die een feest hebben gehad in de Gouden Leeuw een geschikte overnachting zoeken in de buurt. Dat kan dan heel goed in het toe komstige motel", aldus G.S. Het ziet er naar uit dat het toch nog een langlopende kwestie kan worden, nu de bewoners van de Veurseweg hebben besloten om naar de Raad van State toe te stappen. Leython In de tiende eeuw verschijnt voor het eerst de naam Leython met betrekking tot Leiderdorp en een deel van het huidige Leiden. In die dagen bestond Leiderdorp voornamelijk uit een bescheiden lintbebouwing langs de Rijnoe ver en een kleine concentratie bij de oostelijke punt op het Waar- deiland. Op de westelijke punt ontstond een versterking die als voorloper van de Leidse burcht kan worden gezien. Onder andere door de nabijheid van deze burcht van Leython werd Leiden toendertijd belangrijker dan Lei derdorp. Leiden kreeg de naam Leython en Leiderdorp werd Leythorpe, om een onderscheid te kunnen ma ken. Tussen 1130 en 1157 ver scheen de naam Leythorpe voor het eerst. De burcht op het Waar- deiland neemt dus een belangrij ke plaats in voor de geschiedenis van Leiderdorp en Leiden. Gebonden In de late middeleeuwen wordt Leiderdorp steeds meer over vleugeld door de stedelijke groei van Leiden. "Het werd beheerst, geboeid, maar daardoor ook be knot door de groei van Leiden", zo valt te lezen in het boek. Het dorp raakte ook economisch steeds meer gebonden aan de stad. Zo mochten bepaalde voorwerpen en kledingstukken alleen in Leiden worden ge maakt. In 1582 werd de binding helemaal sterk toen de am bachtsheerlijkheid Leiderdorp werd verkocht aan Leiden. "Het lot werd bezegeld, doordat het dorp, dat zijn naam en zijn gebied aan een nederzetting had gege ven, tenslotte door de nederzet ting wordt opgeslokt", aldus de schrijver. Een interessant onderdeel is verder het hoofdstuk over de polders en molens.Rond de 16e eeuw zijn allerlei kleine poldertjes ge vormd rond Leiderdorp. Opval lend zijn in de afgelopen eeuwen wel de molenbranden in de Lei- derdorpse polders geweest. In 1540 brandde de molen m de Achthovenerpolder voor het eerst af. Twaalf jaar later voor de tweede keer, in 1625 voor de der de keer en de in 1858 herbouwde molen brandde in 1893 voor de vierde keer af. De molen in de Bospolder brandde in 1703 af. Diezelfde dag (8 december) waai de een andere Leiderdorpse mo len in de Huis Ter Doespolder om door een zware storm. Enkele maanden eerder was al de molen in de Zijllaan- en Meyepolder af gebrand. De Leiderdorpse kerk komt uiter aard ook in het boek voor. Het eerste bouwwerk werd tijdens het beleg van Leiden totaal ver woest. Rond 1620 werd een nieu we kerk gebouwd op de oude funderingen. Iets kan men nog terugvinden van de oorspronke lijke kerk: aan de zuidzijde achter het terreinmuurtje langs de Hoofdstraat bevindt zich de fun dering van een los klokkestoeltje Jaagpad Erg belangrijk voor Leiderdorp (en ook wel voor Leiden) is de aanleg van het Jaagpad geweest in 1664. Vandaar ook dat deze weg opge nomen is in de titel van het boek. 'De betekenis van Leiderdorp werd groter, toen het Jaagpad er kwam. In deze eeuw is de snel weg gekomen, zodat het een kruispunt werd van de oude ver binding en de nieuwe", zo wordt in het boek de titelkeuze ver klaard. Met de aanleg van dat Jaagpad kwam er een goede verbinding tussen Utrecht en Leiden tot stand. Door het weghalen van bouwwerken en bomen langs het pad, werd het geschikt gemaakt voor een voor die tijd uiterst be langrijk vervoermiddel, de trek schuit. Naast de natuurlijke schoonheid komt ook de sociale zorg en de ontwikkeling van het onderwijs aan de orde. Het aanhalen van een al lang vergeten aanwezig heid van een soort exotische tuin die onder andere voor de import van planten uit Japan op poten werd gezet, door een zekere Von Siebold en later van groot belang werd voor de Europese tuin bouw, maakt het boek extra inte ressant. De villa "Nippon" waar Von Siebold het geheel ontwik kelde werd al aan het eind van de vorige eeuw gesloopt. Steenfabrieken Interessant is ook de herinnering aan de steenfabrieken, die nog niet zo lang geleden werden af gebroken. Het belang van de vier toegangsbruggen, het doorko men van de crisisjaren, de strijd in de oorlog tot het beroepen- „Meester" Janssen plots overleden VOORSCHOTEN - Op 64-jarige leeftijd is plotseling overleden J.M. Janssen, in Voorschoten "en Leiden-ZW bekend als meester Janssen. De heer Janssen was vijftien jaar onderwijzer aan de r.k. Jongensschool in Voorscho ten en daarna was hij bij de r.k. school in Lëiden-ZW, totdat hij enige jaren geleden in verband met de terugloop van het leerlin gental met vervroegd pensioen ging. In Voorschoten kreeg meester Janssen grote bekendheid door zijn activiteiten in het vereni gingsleven. Vooral de voetbal vereniging SVLV had zijn warme belangstelling. Hij was meer dan 25 jaar lid van het bestuur en kreeg bij zijn vertrek het ere-lid- maatschap van SVLV uitgereikt. Daarnaast heeft hij zich vele jaren beziggehouden met het vakan tiewerk voor de jeugd voordat deze werkzaamheden werden overgenomen door het gemeen tebestuur van Voorschoten. Jarenlang was Janssen een centrale figuur bij diverse kerkelijke of verenigingsactiviteiten. De laat ste jaren hield hij zich wat op de achtergrond. ZOETERWOUDE - "Waar een wil is, is een weg". Met dit argument verdedigde Engelkes in de Zoe- terwoudse gemeenteraad gis teravond het CDA-standpunt om wel het tekort voor het orga niseren van twee VOS-cursus- sen (één in het dorp en één op de Hoge Rijndijk) te subsidiëren maar daarbij een vergoeding voor de cursusleiding buiten be schouwing te laten. Ook Michielsen van de VVD bracht zijn bezwaren tegen een dergelijke vergoeding en een vergoeding voor kinderopvang kernachtig onder woorden: "Vo rige keer zijn deze kosten ook niet vergoed, dus het is niet in het belang van de cursus om de leiding te subsidiëren". V.d. Post (PZ), de enige die tegen het voorstel om alléén de tekor ten te vergoeden stemde, noem de het organiseren van een VOS- cursus een wezenlijk andere ac tiviteit dan wat er bij andere verenigingen gebeurt. Omdat bij VOS-cursussen sprake is van vorming was hij wel be reid de leidsters van de cursus sen een vergoeding voor de vele uren vrije tijd die zij aan de cur sus besteden te geven. Ook moet er eigenlijk een kracht kunnen worden betaald die de kinderen gedurende de cursusochtenden opvangt, zodat de cursuskosten laag blijven, voegde v.d. Post nog aan zijn argumenten toe. Fietspad Om de nodige subsidie te kunnen geven voor aanleg van een fiets pad aan de noordzijde van de Nieuweweg verlangt de Provin ciale Waterstaat eerst wat meer technische gegevens. De raad toonde zich gisteravond graag bereid om een krediet van f25.000 beschikbaar te stellen om een uitgewerkt plan voor dit doel dooreen architectenbureau te laten maken. Woningzoekenden Omdat slechts 18% van de totale Zoeterwoudse woningvoorraad uit woningwetwoningen be staat en er toch een groot aantal woningzoekenden voor een huurwoning is, achtte de raad het niet wenselijk om in de ko mende drie jaar over te gaan tot verkoop van woningwetwonin gen aan bewoners. Na die perio- lijstje uit 1815 geven het boek iets bijzonders. Zo is uit het lijstje op te maken dat Leiderdorp toen echt een agrarische gemeente was. Met het jongste verleden van Lei derdorp, dat eigenlijk begon met de enorme bouwontwikkelingen onder burgemeester Van Diepe- ningen rond 1948, besluit het boek. De schrijvers uiten nog kri tiek op het uitblijven van een goede sporthal voor Leiderdorp, ondanks de sterke groei van de gemeente. Kritiek, die de per- soonlijke inbreng van de schrij vers in het geheel nog eens on derstreept. Misschien is het boek daarom juist zo waardevol. CHARLES LENNARTZ "LEIDERDORP AAN JAAGPAD EN SNELWEG", uitgever Caaa- letto in Alphen. Voorlopige prijs 24 gulden. De ba ten komen ten goede aan het stichten van een oudheidkamer (plaatselijk museum) in Leider dorp. Vanaf 1 januari 1980 kost het boek 30 gulden. Vrijdag Fred. Hendrikplantsoen 25, Leiderdorp, informatieavond Baha'i gem., 20.15 uur Parlement, Nieuwe Rijn 52, club v. al leenstaanden, 20 uur. Nieuwe Rijn 20a, NVSH-trefcentrunij open weekendcafé, 21.30 uur. Volkshuis, Haarlemmerstraat 73b, open sociëteit, 21.30 uur. Zaterdag Sanders, Levendaal/hoek Korevaar- straat, Antiekmarkt, 9.30-17 uur. Voorstraat e.o., Voorschoten, paarden markt, gehele dag. Zondag Middelweg 19c, kindervoorstelling Leids Poppentheater, 14.30 uur, tel' 125802. Volkshuis, Haarlemmerstraat 73b| Femke, ontmoetingscentrum voor vrouwen, 13-16 uur. Maandag Ontmoetingscentrum, hoek Boshuizer- laan, bejaardensoos Zuid-West, 14.30, Stadhuis, cie. huisvesting migranten, 9.15 uur. Gemeentehuis Wassenaar, cie. techni sche diensten, 19.30 uur. Prins Bernhardlaan, Voorschoten, kor- tebaandraverijen, 14 uur. Artsen Leiden - Voor spoedgevallen wordt de weekenddienst van zaterdag 10 uur vm. tot zondag 24 uur, waargenomen door de volgende artsen: Wijk I (Morswegkwar- tier, noord-binnenstad, Noorderkwar tier en Groenoord): J. Rijnders, Gerard Brandtstraat 29, tel. 760947; Wijk II (Kooi en Merenwijk): R. van Leeuwen, Hooi gracht 48a, tel. 133834; Wijk III (Waard, Professorenwijk, Tuinstadwijk en zuid binnenstad): J. Stolk, Burggravenlaan 16, tel. 125820; W(jk IV (Zuid-West en Haagwegkwartier): van zaterdag 10 tot| zondag 8 uur vm.: W. Schellekens, Paga- ninistraat 24, tel. 764035; van zondag 8 tot 24 uun B. Roos, Zocherstraat 1, tel. 766123. Leiderdorp - O. du Ry van Beest Holle/ M. P. Hennink, Vlaskamp 16, tel. 891100. Zaterdag en zondag spreekuur van 12.30-13 uur. Oegstgeest - D. Held, Marelaan 36, tel. 152255. Voorschoten - C. Meijer, Roucooppark, tel. 2493 (zaterdag); A. Meiman, J. W. Fri- solaan 13, tel. 2493 (zondag). Warmond - F. Walenkamp, Dorpsstraat 45, tel. 10030. Apotheken De avond-, nacht- en zondagsdienst der apotheken in de regio Leiden, wordt van 27 juli-3 aug. waargenomen door Apo theek Reyst, Steenstraat 35, Leiden, tel. 120136; Apotheek Voorschoten, Leid- seweg 66, Voorschoten, tel. 01717-2525. Indien het na 11 uur 's avonds niet meer mogelijk is met openbaar vervoer naar de apotheek te komen kan men uitslui tend voor spoedrecepten van een taxi, tel. 122444, gebruik maken. Wijkverpleging Leiden - Interkruis, Middelweg 38, tel. ten noorden van de Rijn 134604; tel. ten zuiden van de Rijn 121753. Leiderdorp/Zoeterwoude RD. - Ge zondheidscentrum, Leiderdorp, tel. 410131, spreekuur ma. t/m do. van 14-15 Oegstgeest - Interkruis, Lijtweg 7, tel. 154500. Voorschoten - Gezondheidszorg, v.d. Waalslaan, tel. 4641. Warmond - zr. B. Wennekers, Oude Rijn 91a, Leiden, tel. 071-141889. Dierenartsen Leiden - Weekendregeling dierenartsen Muurling/Roest/Helder A. W. Helder, Hermelijnvlinder 36, Leiden, tel. 071-146686; Weekendregeling dierenart sen Krol/Van Gool/Vestjens: K. Vest- jens, Rijn en Schiekade 23, Leiden, tel. 071-144323. SOS-dienst Telefonische hulpdienst, telefoon 071-125202. Voor allen die in moeilijk heden verkeren. Van 9 juli tot 11 aug. bereikbaar ma. t/m vr. van 19.30-8 uur, van vrijdagavond tot maandagmorgen doorlopend bereikbaar. Vertrouwelijk. Burgerraadsman Koornbrugsteeg 7, telefoon 143171 (kan tooruren). Spreekuren ma., di. en wo 11.00-12.00, do. 18.30-20.00 uur. Dierenhulpdienst Dierenhulp- en ambulancedienst Lei den e.o. tel. 071-125141. Gratis hulpver lening aan gewond geraakte of anders zins in nood verkerende dieren in de gemeenten Leiden, Leiderdorp, Oegst geest, Warmond en Zoeterwoude. Gezinsverzorging Stichting gezinsverzorging Leiden. Rembrandtstraat 17-21, aanvragen voor hulp voor bejaarden en langdurig zieken en gezinsverzorging. Telefoon 149441 (maandag t/m vrijdag 9-10 en 1-2 uur). Maatschappelijk werk Bureau Maatschappelijk werk, Oude Rijn 44c, spreekuur dagelijks van 14.00-15.00 uur. Donderdag 19.00-20.00 uur, telefoon 142144. Kruispunt De verkeerssituatie bij het kruis punt Verlaatweg-Dorpsstraat- Dr. Bouwdijkstraat gaf v.d. Geest (CDA) aanleiding tot het stellen van vragen. Al eerder had hij erop gewezen dat hier veel ongelukken gebeuren die vaak ontstaan door onwetend heid. Komende vanaf de Ver- laatweg dient namelijk voor rang te worden verleend. Het desbetreffende voorrangsbord gaat echter schuil achter gebla derte en de haaietanden zijn praktisch onzichtbaar gewor den. Omdat het kruispunt door de be groeiing zo onoverzichtelijk is, stelde v.d. Geest voor er zelfs een kruising met verplicht stopver bod van te maken. De situatie zal in overleg met politie en Provinciale Waterstaat nader worden bekeken. LEIDSCM DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMGEVING Uitgave: Leidsch Dagblad B.V. Hoofdredacteur Han Mulder. Hoofdkantoor Witte Singel 1 2311 BG Leiden. Postbus 54, 2300 AB, Leiden. Giro 57055. Voor betaling van abonnementsgelden uitslui tend giro 28884. Telefoon: 071-144941. Nabezorging van 18.00-19.30 u. Zaterdag van 16.00-18.00 u. Telefoon 071-211515. Indien in gesprek 071-210221. Kwartaalabonnement f 43,05 Kwartaalabonnement Per post f60,90 Jaarabonnement fifi()7n Jaarabonnement per post Losse nummers f232,10 .f 0,60 Abonnementsgelden bij voor uitbetaling te voldoen. Bij automatische overschrij ving geen administratie- en in cassokosten.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1979 | | pagina 2