Aardgas vier cent duurder
Iran nationaliseert
bijna alle industrie
Nog geen sprake
van crisissfeer
Konsumenten Kontakt berekent:
Geld lenen
opnieuw
7 duurder
kort zakelijk
Steeds meer effecten
in bezit van jongeren
t VRIJDAG 6 JULI 1979
DEN HAAG (GPD/ANP) - Boven de al vaststaande prijs
verhoging van aardgas per 1 januari 1980 met 2,3 cent per
kubieke meter, zullen de gasprijzen nog eens extra wor
den verhoogd met bijna twee cent. Dit concludeert het
Konsumenten Kontakt op basis van afspraken tussen de
Gasunie-Vegin (de producenten) en het ministerie van
economische zaken.
van stookolie. Dit zal betekenen
dat de prijs per kilowattuur met
1,5 cent omhoog zal gaan. Voor
een gezin met een verbruik van
2700 kilowattuur per jaar komt
dit neer op een extra bedrag van
48 gulden in 1980. Konsumenten
Kontakt stelt dan ook vast dat de
consument in 1980 financieel
zwaar zal moeten bloeden. Alleen
al voor gas en elektriciteit zal bij
na 190 gulden extra op tafel moe
ten worden gelegd.
Overigens plaatst Konsumenten
Kontakt vraagtekens bij de oor
zaken die hebben geleid tot de
huidige prijsexplosie. Al in de
cember van het vorig jaar heeft
men in het blad gewezen op de
grote invloed van de vrije Rotter
damse oliemarkt. Sindsdien
hebben speculatieve bewegingen
grote betekenis gehad voor het
huidige prijsniveau.
Omdat een verdere prijspsychose
voorkomen moet worden, is naar
het oordeel van Konsumenten
Kontakt een scherp, gemeen
schappelijk gecoördineerd prijs
beleid in de EG een eerste voor
waarde.
Harde acties
FNV-voorzitter Kok heeft opnieuw
stelling genomen tegen de idee
om de gestegen kosten voor
energie niet meer in de lonen te
compenseren. Wanneer dit wer
kelijk zou gebeuren, kunnen de
ondernemers rekenen op harde
acties van de kant van de vakbe
weging, net als in februari 1977
toen de prijscompensatie ook in
het geding was, aldus Kok in een
artikel in de Vakbondskrant.
De FN V-voorzitter wijst er op dat er
momenteel nog volslagen gebrek
aan inzicht is in de prijs en distri-
butiepolitiek van de grote olie
concerns "die alle ruimte hebben
om naar willekeur de prijzen op
te driiven".
Naast de reeds officieel naar buiten
gebrachte prijsverhoging van
ruim 2 cent per 1 januari aan
staande zal, als gevolg van de
koppeling van de aardgasprijs
aan die van zware stookolie, de
totale prijsverhoging inclusief
btw voor de kleinverbruiker vier
cent bedragen. Dit betekent dat
een gezin 140 gulden extra kwijt
zal zijn in 1980. Konsumenten
Kontakt komt tot deze vaststel
ling op grond van de ontwikke
ling van de gemiddelde inkoop-
waarde van de stookolie in de
eerste drie kwartalen van dit jaar.
Ook voor de elektriciteitsprijzen
geldt een koppeling aan de prijs
AMSTERDAM (GPD)Het geld le
nen in ons land wordt opnieuw
duurder. De Nederlandsche
Bank heeft namelijk met ingang
van vandaag haar rentetarieven -
het disconto - met een half pro
cent verhoogd. De banken base
ren hun tarieven op die van de
centrale bank en met name op het
zgn. promessedisconto dat nu 8,5
procent is.
De Nederlandsche Bank motiveert
de discontoverhoging met „de
stijging van de rentetarieven in
binnen- en huitenland". Met in
gang van 6 juli geldt voor het wis
seldisconto een tarief van 7,5 pro
cent. De voorschotrente is nu 8
procent en, zoals gezegd, het
promessedisconto 8,5 procent.
Tegen deze tarieven kunnen de
banken bij de Nederlandsche
Bank geld lenen.
De vorige discontoverhoging is van
31 mei, ook toen ging het discon
to met een half procent om
hoog.
Voor de geld- en kapitaalmarkt
komt de verhoging niet onver
wacht. Wel worden vraagtekens
geplaatst bij de hoogte van de
nieuwe tarieven.
WEERRAPPORTEN 5
'an hedenmorgen 7 uur
Is si
DENVER - Voor wat deze Amerikaan betreft kan het ruimtelaborato
rium Skylab op zijn hoofd neerstorten. Hij wordt in elk geval door de punt
van zijn helm 0,00193 seconde van tevoren gewaarschuwd. De helm is
gemaakt van karton en hij heeft er reeds 4000 van verkocht.
Tongvissers
Vanaf volgende week donderdag
is de tongvisserij in de Ierse Zee
verboden.
Minister Van der Stee (landbouw
en visserij) heeft hiertoe besloten
aangezien op grond van de hem
ter beschikking staande gege
vens de daar aan ons land toege
wezen 199 ton zijn opgevist.
HBG
De Amerikaanse overheid heeft
aan de Hollandse Beton Groep
(HBG) een contract toegewezen
om mee te werken aan het ont
wikkelingsprogramma voor het
nieuwe energiewinningssysteem
(OTEC) (Ocean Thermal Energy
Conversion).
OTEC maakt gebruik van het tem
peratuurverschil tussen het op
pervlaktewater en het diepe wa
ter in tropische gebieden om via
een verdampings- en condensa-
tiecyclus elektriciteit te produce-
IHC-Verschure
Tussen de raad van beheer van
het IHC-concern en de werkne
mers van zijn dochtermaat
schappij, de Amsterdamse werf
Verschure is voorlopig overeen
stemming bereikt.
De werknemers, die woensdag de
proefvaart van een baggerschip
verhinderden uit protest tegen de
dreigende sluiting van hun werf,
hebben hun actie gistermiddag
gestaakt. De concerndirectie
heeft daarop het besluit om de
lonen in te houden ingetrokken.
Amsterdam
De Bilt
Deelen
Eelde
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Twente
Vlissingen
Zd. Limburg
Aberdeen
Athene
Barcelona
Bordeaux
Brussel
Frankfort
Genève
Helsinki
Innsbruck
Klagen furt
Kopenhagen
Lissabon
Locamo
Londen
Luxemburg
Mallorca
München
Oslo
Parys
Stockholm
Wenen
Casa Blanca
Istanbul
Las Palmas
Beiroet
Tel-Aviv
Tunis
waar bew. 20
waar bew. 21
waar bew. 20
half bew. 20
licht bew. 21
waar bew. 17
waar bew. 20
waar bew. 18
waar bew. 22
mist 21
regen 20
onbew. 25
half bew. 20
onbew. 28
licht bew. 23
onbew. 24
onbew. 24
waar bew. 18
licht. bew. 22
licht bew. 22
zwaar bew. 23
zwaar bew. 32
onbew.
zwaar bew. 25
onbew. 23
onbew. 30
licht bew. 26
onbew. 29
onbew. 19
licht bew. 24
onbew. 24
onbew. 25
half bew. 28
licht bew. 25
zwaar bew. 21
onbew. 21
onbew. 22
licht bew. 25
licht bew. 25
zwaar bew. 25
onbew. 30
onbew. 30
licht bew. 28
Kok verwacht dat de regering
straks met een miljoenennota zal
komen waarin voor 1980 een be
leid wordt uitgestippeld dat nog
scherper tegenover de denkbeel
den van de FNV zal staan dan de
afgelopen periode al het geval
was. "Een eenvoudige cijferoefe-
ning maakt duidelijk dat het ka
binet met deze begroting een for
se klap zal moeten maken om de
bezuinigingen van Bestek '81 te
verwezenlijken, want tot op he
den is er minder omgebogen dan
men zich had voorgenomen", al
dus Kok.
Hij signaleert bij de regeringspar
tijen een groeiende behoefte aan
een soort looningreep als rege
ring en vakbeweging het niet
eens worden. Kok waarschuwt
dat een dergelijke maatregel een
breed sociaal verzet zou oproe
pen "zo zeker als twee keer twee
vier is. Zo'n benadering miskent
bovendien de redelijke houding
van de vakbeweging, alsof wij
een onrealistisch beleid nastre
ven en niet bereid zouden zijn om
keuzen te doen", aldus Kok.
KATWIJK AAN DEN RIJN - Groente
veiling: 5 juli
tuinbonen per kg. 0,75-84, Bospeen I per
bos 1,22-1,30, Bospeen II per bos
0,50-1,19, Waspeen AI per kist
29,20-34,50, Waspeen All per kist
6.25,--, Waspeen BI per kist 35,70-38,40,
Waspeen 63 ton.
Sla natuur I per st. 0,17-0,22, Sla natuur II
per st. 5 cent. Spinazie per kg. 0,86, Pe
terselie per bos 0,60-0,71, Uien per kist
0,78-0,71, Bosuien per bos 0,10-0,41, Spe
cificatie bloemkool: sortering 6 p. bak I
2,-2,93, 6 p. bak II 1,59-1,72, 8 p. bak I
1,68-2,20, 8 p.bak II 0,40-0,90, 10 p. bak I
0,96-1,30,10 p. bak II 0,59-0,60,12 p. bak I
1,29-1,30, aanvoer 4000.
TEHERAN (UPI) - De
Iraanse regering heeft gis
teren alle belangrijke tak
ken van het bedrijfsleven
in Iran genationaliseerd,
zo heeft premier Mehdi
Bazargan in een verkla
ring voor de radio meege
deeld.
De islamitische revolutionaire raad
heeft staatstoezicht ingesteld op
onder meer staal-, koper- en alu-
miniumfabrieken, op de vlieg
tuigindustrie, de scheepswerven,
de automobielindustrie en de
mijnbouw.
Ook zijn bedrijven van 51
voortvluchtige of gevangen ge
nomen fabrikanten overgeno
men. Onlangs werden de banken
en de verzekeringsmaatschap
pijen in Iran genationaliseerd. Er
werd toen bij gezegd dat het
staatstoezicht spoedig zou wor
den uitgebreid tot alle belangrij
ke sectoren van het bedrijfsleven.
De olie- en gaswinning, de petro
chemische industrie, de visserij
en de spoorwegen waren al ei
gendom van de staat.
Premier Bazargan zei in zijn verkla
ring dat de industriële sector van
Iran in een "ernstige crisis" ver
keert als gevolg van het wanbe
leid van de sjah. Hij hekelde
vooral het beleid van het voor
malige bewind omdat het van
Iran een consumptiemaatschap
pij heeft gemaakt. De nationali
sering van de bedrijven moet een
volledige instorting van de Iraan-
economie voorkomen, aldus
Hij deelde mee dat nu bedrijven die
op oneerlijke wijze rijk zijn ge
worden op het programma staan
om onteigend te worden en ver
volgens ondernemingen met gro
te scnulden aan banken die al ge
nationaliseerd zijn. Bedrijven die
niet in genoemde categorieën
vallen zullen in particuliere han
den mogen blijven. Volgens
waarnemers in Teheran zijn dat
alleen onbelangrijke bedrijfjes.
AMSTERDAM/HILVERSUM
(ANP) - De laatste vijfjaar is het
effectenbezit in ons land ver
sterkt in de jongere leeftijds
groepen, met name in die van de
35- tot 49-jarigen.
Evenals in 1973 bezat 15 procent
van de Nederlanders rond de
laatste jaarwisseling effecten. De
portefeuillewaardes per eigenaar
namen flink toe, vooral in de
klasse boven de 10.000. Ook de
bekendheid met het begrip effec
ten nam toe. Dit zijn enkele
conclusies uit een onderzoek van
Intomart in opdracht van de Ver
eniging voor de Effectenhandel.
Het effectenbezit wordt bepaald
door de woonplaats, het inkomen
en de leeftijd. De afgelopen vijf
jaar is het beheer van het effec
tenbezit minder actief geworden.
Driekwart van de beleggers blijkt
nooit veranderingen in de porte
feuille aan te brengen.
Voor velen leidt de weg naar effec
ten via de overtuiging dat koers
winst mogelijk is.
Als belangrijkste reden waarom
niet in effecten wordt belegd
wordt nog steeds het bezitten van
te weinig geld genoemd (69 pro
cent). Men weet nu wel minder
goed dan vijf jaar geleden hoe
men zijn geld moet beleggen: 43
procent tegen 31 procent in 1973.
Aan de risico's die zijn verbonden
aan belegging in effecten wordt
nu wel wat minder zwaar getild.
Van degenen die geen geld in effec
ten hebben belegd heeft 36 pro
cent een eigen huis. Het percen
tage dat een pensioenverzeke
ring- levensverzekering- of een
lijfrente heeft is gedaald van 40
naar 36 procent. Ook het relatieve
aandeel van de houders van
spaarrekeningen is iets terugge
lopen, maar het aanhouden van
zo'n rekening is de meest voor
komende manier van beleggen
voor niet-effecten-bezitters.
Weinig effect oliebesparing
DEN HAAG (GPD) Terwijl het besef over de noodzaak van ener
giebewustheid langzamerhand wat verder doordringt, zijn de
verwachtingen over de besparingen op olieverbruik op korte
termijn in ons land niet hooggespannen. In april daalden de
verkopen met 2,5 procent en voor mei wordt niet veel meer ver
wacht aldus het ministerie van economische zaken. Wellicht zal
de besparingsgraad langzaam oplopen, maar optimistisch is men
daarover niet.
In het bestaan van een soort crisissituatie, omdat er een aanbodte
kort is, wordt nog niet algemeen geloofd. „Het is moeilijk de
mensen ervan te doordringenaldus een deskundige uit olie
kringen. „in de vorige crisis (1973-1974) geloofden we allemaal,
maar die bleek niet te bestaan, nu gelooft men er niet in, terwijl er
wel sprake is van wezenlijke problemen".
Nog niemand kan zeggen of er dwangmaatregelen zullen moeten
worden genomen. Minister Van Aardenne van economische za
ken heeft al enkele malen gezegd daaraan nog niet te denken. En
als het wel moet gebeuren, kan het alleen op basis van internatio
nale afspraken. Het heeft geen zin beperkingen op te leggen als je
buren het niet doen, vindt hij. Dezer dagen gaan de bij het Inter
nationaal Energie Agentschap aangesloten landen in Parijs de
besparingsresultaten tot dusver bekijken.
Aan de hand van die cijfers, welke waarschijnlijk niet veel verder
dan tot en met mei reiken, kan eventueel tot verdergaande plan
nen worden besloten. Maar of er al afspraken uit de bus komen, is
twijfelachtig, mede gezien het feit dat West-Duitsland nog niet
verder is gegaan dan het publiek te waarschuwen wat meer ener-
giebewust te worden. Van een campagne zoals die in ons land
sedert begin april wordt gevoerd, is daar geen sprake.
Kortingen
Dat nu nagenoeg alle oliemaatschappijen zijn overgegaan tot kor
tingen op huisbrandolie, dieselolie, petroleum en stookolie
wordt bij het ministerie van economische zaken als een verstan
dig beleid beoordeeld. Maatschappijen als Mobil. Calpam, Che
vron, Esso hadden al enige tijd kortingen op hun leveranties
ingesteld. Toen onlangs ook Shell ermee begon, gaf dat even een
schokeffect, omdat het om een zeer grote afzet gaat. Maar de
maatregel is wel in overeenstemming met de oproep die de rege
ring in april heeft gedaan.
Te verwachten is dat die kortingen zeker niet snel zullen worden
opgeheven. Gelet moet worden op de opbouw van nieuwe voor
raden tegen de winter. Vooral de strengheid en de lengte van de
vorige winter (koud zelfs tot en met begin mei) heeft voor grote
intering gezorgd. Wat huisbrandolie en stookolie betreft, is er in
die periode voor tientallen procenten meer verstookt dan in vori
ge, vergelijkbare jaren. Bij de dieselolie doet zich wellicht een
hamstereffect voor, omdat de vraag de laatste tijd sterk is opge
lopen.
Voor benzineproblemen hoeft voorlopig niet te worden gevreesd.
Gunstig feit is daar bijvoorbeeld dat het autorijden in de afgelo
pen winterse maanden sterk verminderde. Daardoor bleven de
voorraden op peil. Ook in de zomermaanden zal dat peil wel
gehandhaafd blijven. Factor die hierbij een rol speelt, is dat hon
derduizenden Nederlanders naar het buitenland trekken en dus
daar tanken. Er zou alleen krapte kunnen komen als er in de
aanvoersituatie problemen ontstaan. Want de raffinaderijen
kunnen niet zonder meer op benzineproduktie overschake
len.
Paniekaffect
Bij het overzien van de gehele olieverbruikssituatie wordt trou
wens uitgegaan van het feit dat de aanvoer, zij het dan iets lager,
ongehinderd voortgaat. Als dit zo is en iedere automobilist tankt^
normaal, dan is er niets aan de hand, aldus een ingewijde. Maar'
als door welk bericht ook een paniekeffect ontstaat, zoals nu af en
toe in de VS, dan stijgt het verbruik te veel en komen er wel
moeilijkheden. In zo'n geval gaat iedereen steeds voltanken en
loopt de zaak in de war (de gemiddelde tankvulling van de auto's
wordt nu op 40 procent geschat).
Volgens de oliehandel is er ook op verwarmingsgebied geen
probleem als iedereen wat begrip opbrengt en meewerkt. Men
moet de zaak aan de handelaren overlaten, die ook een korting
toepassen, maar zorgen dat iedere afnemer voldoende krijgt.
Moeilijkheden dreigden even toen sommige verbruikers in april
en mei (er werd nog flink gestookt) hun tanks geheel gevuld
wilden hebben, terwijl dat normaal niet gebeurt. Daardoor
dreigde het distributiestelsel in de war te raken.
Over het algemeen hebben de handelaren geen gevolg gegeven aan
dergelijke vragen. Een goede oliehandelaar zorgt door middel
van het zogenaamde graaddagensysteem (gebaseerd op gemid
delde te verwachten temperaturen) voor een constante aanvoer.
Er wordt overigens op gewezen dat op dit gebied de besparing
pas in 1984 werkelijk effect zal hebben. De kortingen hebben nu
een zodanig geleidelijk effect dat er pas over vijfjaar minder zou
worden geleverd dan er werkelijk moet worden gestookt.
Problemen
Meer problemen heeft de oliehandel met het inschakelen in het
leveringspatroon van nieuwe projecten (gebouwen en woningen)
die moeten worden gestookt. Die vraag veroorzaakt wat stijging
in het verbruik, maar tot dusver is de meerdere vraag nog beant
woord. Al met al zitten de bezwaren niet in een korting van 5
procent, zoals de regering die vraagt. Wel zal de kwestie moeilij
ker worden als de 5 procent niet wordt gehaald en grotere bespa
ringen nodig blijken.
Overigens wordt niet gevreesd voor de positie van de zelfstandige
handel, die 60 procent van de huisbrandoliemarkt bedient en 40
procent van de dieselolie levert. „De spanning op de oliemarkt
duurt ook niet eeuwig", zegt men daar. „en de vrije markt zal
blijven". Ook het bestaan van de zelfstandige bezinegrossiers en
de „witte pompen" is tot dusver niet aangetast (marktaandeel in
benzine van 15 procent). Wel zijn de marges wat kleiner gewor
den. Een moeilijk moment kan ontstaan als in het komende na
jaar de contracten moeten worden vernieuwd.
274.00e 274.0
178,00
160,ÓOa
82,90
182,00 184,00e
600,00 575,00
260,00 255,00
101,20 103,50
250.00b 250,0*
317,00 315,50 Asd. Belcgdd. D 130.30
130.30
178!.50
6,00 235,00
Frdelty E.
Investors M.
n Fund.
45.00e Lehmar
15,90
12.50
23.25 26.25
610,00 630,00e
130,70 131,00
123,00 124,00
103,50b 103,50e
AMSTERDAM (ANP) - De Am
sterdamse effectenbeurs deed
het vandaag rustig aan. De fond
sen, die deze week behoorlijk op
liepen, konden hun posities
handhaven, zodat deze week over
het geheel genomen geen oninte
ressant beeld opleverde
Kon. Olie bleef op f 150,20 staan,
ondanks het wat lagere pond.
Unilever ging zelfs nog 30 cent
vooruit tot f 129,60. Van Omme
ren boekte 50 cent winst op
f 200,50. Bij de nog niet genoem
de internationals was een kleine
afbrokkeling te zien A n
Hoogovens verbeterde zich en
wel een dubbeltje op f30,10.
In de financiële sector vertoonde
ABN het zo langzamerhand ver
trouwde beeld van een daling
met een gulden, nu op f332,50.
In de staatsfondsenmarkt waren
weinig veranderingen. Men
wacht af wat de rente gaat doen
na de discontoverhoging van gis
teren. De prolongatierente is ver
hoogd met een half procent tot 9,5
pet.
