Klimaat voor revolutie
in Spanje is gunstig
Jeugdherbergen in zwakke regio's komen moeilijk vol
Grapo, gewapende vleugel van communistische partij
NJHC BEDREIGD DOOR SPOOK VAN SANERING
Een van de meest myste
rieuze terreurorganisa
ties in Spanje is de Gra-
po. Over deze beweging
gaan de wildste geruch
ten. Veel Spanjaarden
geloven dat de Grapo
een extreem-linkse be
weging is, die gemani
puleerd wordt door ex
treem-rechts. Andere
bronnen beweren dat
de Grapo een gewa
pend instrument is van
de Russische geheime
dienst KGB, dat moet
voorkomen dat Spanje
zich aansluit bij de
NAVO.
De Grapo, de Antifascis
tische Verzetsgroep
van de Eerste Oktober,
ontleent zijn naam aan
een wraakactie op 1 ok
tober 1975 in Madrid,
waarbij 4 politieagen
ten werden doodge
schoten. Deze actie was
het antwoord op de
executie door het Fran
co-regime van twee le
den van de Baskische
afscheidingsbeweging
ETA en drie leden van
de FRAP, het Revolu
tionair Antifascistisch
Patriottische Front,
vier dagen eerder.
Peter Hattink, onze cor
respondent te Madrid,
had een gesprek met
een van de sleutelfigu
ren van de Grapo.
j MADRID - Thee met een schijfje
citroen. Wakkere ogen, die niets
aan het toeval overlaten, kijken
met de regelmaat van een klok
vanuit hun ooghoeken of er geen
verklikker in de buurt is. Hij
drinkt zijn thee met afgepaste
slokjes. Rookt niet en vindt alco
holische dranken bourgois. On
geveer 35 jaar, getrouwd en vier
kinderen. Geen naam of bijnaam.
Lid van het coördinatiecomité
tussen de PCE(r), de heropge
richte Spaanse Communistische
Partij, en de Grapo. Een van de
hoogste leiders in het revolutio
naire Spanje, die de terreuracties
op elkaar wil afstemmen van de
Grapo, de Baskische afscheids-
beweging ETA-militar en de
MPAIAC, de onafhankelijk
heidsbeweging voor de Canari-
sche Eilanden.
„De Grapo is geen extreem-linkse
beweging, die gemanipuleerd
wordt door extreem-rechts. Dit
ISt soort beweringen zijn afkomstig
van de Spaanse politie en andere
slecht geinformeerde bronnen.
To| De Grapo is de gewapende vleu-
I «I gei van de heropgerichte Com
munistische Partij, die in Spanje
een stalinistisch communisme
wil vestigen. Negentig procent
van de leden bestaat uit arbeiders
en de overigen zijn intellectuelen.
In totaal heeft de PCE(r) 850
georganiseerde leden, die strij
den voor de dictatuur van het
geïndustrialiseerde proleta-
riaét"
„Leden van de Grapo krijgen geen
pistool in handen voordat ze een
y jaar of 25 zijn. De gemiddelde
leeftijd in de groep is ongeveer
30-35jaar. Wij zien het liefst leden
I die een gezin hebben, want dit
versterkt hun verantwoordelijk-
heidsgevoel tydens de acties te-
gen de fascistische staat. Vrou-
wen spelen een grote rol in de
commando's van de Grapo; drie
"Ij jaar geleden waren de vrouwen in
I de meerderheid. Op het ogenblik
beschikt de Grapo over zeven a
tien commando's, die elk uit 5 a 6
O personen bestaan en die op elk
tijdstip kunnen worden ingezet,
for Daarnaast heeft de beweging drie
j commando's van vier man, die
f inlichtingen inwinnen. Ongeveer
12 man, bijna allemaal studenten,
jS houden zich bezig met de infra-
structuur van de Grapo"
„De Grapo is geen offensieve groe
pering. De organisatie strijdt te
gen het fascisme en neemt wraak
als dit heeft toegeslagen. Neem
nou bijvoorbeeld het geval van de
24-jarige Venezolaanse Gladis del
Estal, die deze maand bij c
toging tegen kernenergie z
door een Guardia Civil werd
neergeschoten. Als wraak daarop
heeftdeGrapo onmiddellijk twee
politieagenten in Madrid dood
geschoten. De Spaanse bevol
king staat achter deze acties. Men
begint te beseffen dat de fascisti
sche instanties verslagen kunnen
worden"
„De Grapo werkt nu in de eerste
fase: dit is de bevolking het be
wustzijn bij te brengen dat het
fascisme in Spanje omver ge
worpen kan worden. De volgen
de stap is de bevolking te winnen
voor onze revolutionaire ideeën
om ten slotte in het laatste sta
dium terecht te komen, waarbij
een volksleger zorgt voor de in
planting van het socialisme in het
land. De Grapo geniet veel sym
pathie. Bewijs is dat niemand van
de bevolking ooit een lid van de
groep heeft verraden als de poli
tie weer eens foto's heeft ver
spreid van Grapo-terroristen. De
verhuurders van de flats, waar
wij geregeld samenkomen, weten
drommels goed wie wij zijn en
wat wij doen, maar zij zullen het
niet in hun hoofd halen om een
van ons aan te geven"
De man, die tegenover mij zit, praat
zelfverzekerd. Hij geeft toe dat hij
leeft met de gedachte dat hij op
een dag pardoes door de politie
overhoop geschoten kan worden
Onverstoord gaat hij verder
.Grapo heeft beslist geen contac
ten met de Russische geheime
dienst KGB of de Amerikaanse
CIA. De buitenlandse mogend
heden die in Spanje politieke
groeperingen financieren, doen
dit openlijk. De Sowjet-Unie fi
nanciert de Eurocommunisti-
sche Partij PCE van Santiago
Carrillo, de Verenigde Staten de
regeringspartij Unie van het De
mocratisch Centrum UCD en
West-Duitsland de Socialistische
Arbeiders Partij PSOE van Féli-
pe Gonzalez. Op internationaal
gebied heeft de Grapo contacten
mét alle bevrijdingsbewegingen,
maar deze gaan niet verder dan
het uitwisselen van ervaringen in
de strijd tegen het fascisme"
.,Als revolutionaire beweging moei
je samenwerken. Na de dictatuur
kon Spanje twee kanten uit: of
vasthouden aan het fascistische
kapitalisme, dat nu geca
moufleerd wordt door een bour-
gois-democratie, of de kant uit
van het socialisme. De Grapo
heeft goede contacten met ETA-
militar. Op het ogenblik is er een
discussie op gang gekomen tus
sen beide bewegingen over hoe
men het snelst tot een socialis
tisch systeem kan komen. ETA-
militair wil alleen maar een onaf
hankelijk socialistisch Basken
land, maar laatst hebben de lei
ders toegegeven dat dit voorlopig
onbereikbaar is. ETA-militar
volgt af en toe dezelfde tactiek als
de Grapo: de fascistische staat
recht in het hart treffen. Denk
maar aan alle militairen die dit
jaar door ETA-militar in Madrid
zijn afgemaakt"
„In het Baskenland opereren auto
nome commando's onder leiding
van ETA-militar. Deze comman
do's zijn samengesteld uit leden
van de PCE(r) en anarchisten,
want in het Baskenland heeft de
Grapo geen militanten. Grapo
heeft commando's in Madrid,
Galicië, Cataluna, Valencia en in
Andalusié. Op de Canarische Ei
landen steunt de Grapo de
MPAIAC, de onafhankelijk
heidsbeweging voor de Canari
sche archipel, die tot vorig jaar
effectief werd geleid door de
Spaanse advocaat in Algiers, An
tonio Cubillo. Het was de Grapo,
die de MPAIAC van wapens
voorzag, want de Algerijnen wil
den zich op het gebied van mili
tair materieel niet met de Canari
sche bevrijdingsbeweging com
promitteren"
Sfeertje
Plotseling staat de revolutionair op.
Hij maakt mij erop attent dat een
man in een keurig pak verdacht
veel onze kant uit leunt. Wij ver
anderen van etablissement. Hij
bestelt een nieuwe kop thee met
een schijfje citroen. Een passe
rende politieauto met loeiende si
rene zorgt voor een gepast sfeer
tje. Met een schuine blik naar de
politiewagen vervolgt hij:
„In Spanje bestaat geen gevaar
voor een staatsgreep. Het leger is
veel te zwak. Als de minister van
defensie het leger naar het Bas
kenland zou sturen om het terro
risme ter plaatse te onderdruk
ken is de kans groot dat het leger
uit elkaar valt. Er zullen veel on
dergeschikten zijn die de bevelen
van hun superieuren niet opvol
gen. Het leger is door de revolu
tionaire krachten zo gedemorali
seerd dat iedere militair min of
meer voor zichzelf werkt. Het
klimaat is gunstig voor de revolu
tionaire bewegingen: het leger is
niets waard, de politie kan de
zaak niet aan, het kabinet regeert
niet en de bevolking sympathi
seert met alle anti-fascistische
stromingen"
.,De Grapo is een kleine, maar zeer
integere groep, die professioneel
werkt. De beweging heeft bij
voorbeeld een archief, waarin
meer dan 1500 politieagenten,
inclusief foto's, zijn geregi
streerd. De Grapo heeft een tijd
geleden 500 jonge politieagenten
aangeschreven met het verzoek
uit de dienst te stappen. Zij zijn
zich wild geschrokken! ue Grapo
is een self made groep. In het be
gin roofden de leden wapens van
politieagenten, pas in januari
1976 kocht de Grapo voor het
eerst Belgische en Tsjechische
wapens op de internationale
markt. De Grapo financiert zich
door middel van bankoverval
len"
„De activiteiten van de Grapo wor
den geleid door het' Centrale
Commando. De lagere leden
kennen de verbindingsma n tus
sen het Centrale Commando en
de werkeenheid nauwelijks, ook
onderling weten zij niet veel van
elkaar af. Dit vereist natuurlijk
een enorme discipline voor en
tydens de acties. Deze structuur
is met opzet zo gekozen om te
voorkomen dat leden van de
Grapo bij martelingen door de
politie elkaar ven aden"
„De poütieis niet zachtzinnig tegen
gevangen genomen leden. De
vrijheidsstrijder Fernando Hier-
roChomon.die in 1976 betrokken
was bij de ontvoering van Anto
nio Maria de Oriol, voorzitter van
de Staatsraad, en op 24 januari
1977 bij de ontvoering van gene
raal Emilio Villaescusa, presi
dent van het militaire hoogge
rechtshof, hield zich goed in de
gevangenis. De politie kon geen
woord uit hem krijgen, ook niet
toen agenten een van zijn handen
met een brander bewerkten. Als
gevolg van deze behandeling kan
hij zijn hand niet meer gebrui
ken"
Wraakacties
Het politieke credo van de Grapo
bestaat uit drie punten: het ver
slaan van het fascisme, het af
schaffen van monopolies en het
herstellen van de vrijheden, die
vanaf 1936 door Franco met wa
pengeweld werden afgenomen
en derhalve alleen maar met wa
pengekletter heroverd kunnen
worden.
Bij wraakacties van de Grapo val
len willekeurige politieagenten.
Toch begrij pt niemand er iets van
dat de Grapo op 9 januari de rech
ter Miguel Cruz Cuenca en op 5
maart brigadegeneraal Agustin
Munoz Vazquez vermoordde.
Twee figuren, die een grijze car
rière achter de rug hadden en die
nooit aan politiek hadden ge
daan.
„O nee?", zegt de revolutionair.
„Rechter Miguel Cruz Cuenca
was in de jaren veertig voorzitter
van de krijgsraad die tegenstan
dersvan Franco niet zelden tot de
doodstraf veroordeelde. Briga
degeneraal Munoz Vazquez van
de Intendance heeft legermate-
riaal ingekocht dat afgestemd
was op de NAVO. De NAVO is
een internationale fascistisch-
militaire organisatie onder lei
ding van het Amerikaanse impe
rialisme"
De Grapo heeft sinds kort de
wraakactie „honderd voor één
ingezet naar aanleiding van de
moord op Juan Carlos Delgado
de Codex, een van de hoogste lei
ders van de PCE(r) en de Grapo,
die op 20 april in Madrid door de
anti-terreurbrigade werd dood
geschoten. De dood van Delgado
de Codex zal door 100 andere ge
wroken worden. Een van de eer
ste slachtoffers van deze wraak
actie was Agustin Rodriquez
Roman, oud-directeur van de
Spaanse veiligheidsdienst en
specialist op het gebied van ter
reurbestrijding. Op 7 mei werd
hij zwaargewond bg een aanslag.
Volgens diverse bronnen werd de
aanslag mede voorbereid door
zijn dienstmeisje, de 18-jarige
Alicia Artimez, lid van de PCE(r)
en de Grapo. De politie maakte
op 8 juni bekend dat Alicia Arte-
miz was opgepakt, omdat zij 50
namen en adressen van politiea
genten en andere personen aan
de Grapo had doorgegeven.
- Wie plaatste de bom óp 26 mei in
hel Madmleense cafe Cahjoniia-
47, waardoor acht mensen wer
den gedood en meer dan 30 ge
loond raakten?
„Deze aanslag is niet uitgevoerd
door een commando van de Gra
po. Het lukt mij onwaarschijnlijk
dat de bom is geplaatst door een
anarchistische beweging. De re
gering heeft onmiddeHgk het ge
rucht verspreid dat de aanslag
gepleegd zou zgn door de Grapo
of de ETA om tegenover de
publieke opinie nieuwe anti-ter
reurmaatregelen te rechtvaardi
gen. De PCEir) heeft in zijn pers
orgaan Gaceta Roja deze bom
aanslag toegejuicht, omdat Cah-
fornia-47 het trefpunt is van de
extreem-rechtse partij Fuerza
Nueva. Tevens heeft de PCE(r)
verklaard dat deze aanslag meer
kwaad dan goed heelt ge
daan".
„Het vreemde is dat er op het mo
ment van de bomontploffing
geen enkel lid van Fuerza Nueva
in het café zat. In tegenstelling tot
andere zaterdagen was er voor
het café geen stalletje, waar de le
den van Fuerza Nueva altgd hun
partgpropaganda verkopen. De
aanslag op California-47 hoort
veel eerder thuis in het rijtje van
de officieel „nog onopgehelder
de" gevallen. Zoals bijvoorbeeld
de moord op de 18-jange student
Arturo Ruiz, die op 23 januari
1977 tijdens een demonstratie is
doodgeschoten door José Igna-
cio Fernandeze Guaza. mede
werker van de Spaanse geheime
dienst".
„Of de aanslag op het satirische Ca
talaanse blad El Papus op 20 de
cember 1977, waarbg een bode
omkwam. Of de beschieting vo
rige zomer in het Franse Saint
Jean de Luz van Juan José Etxa-
be. stichter van de ETA, die bij
deze aanslag zijn vrouw verloor.
De verantwoordelgkheid van de
ze aanslagen is opgeeist door de
AAA, de Apostolische Anticom
munistische Alliantie, een groep
Spaanse politieagenten en mili
tairen. die met indirecte toe
stem ming van de regering terreur
bedrijft"
De tgd is om. De revolutionair staat
op, neemt afscheid en verdwijnt
in het drukke Madnd. Een onop
vallende Madrileen heeft zich bij
de menigte in de warme Spaanse
hoofdstad gevoegd.
AMSTERDAM - Uitgerekend in
het gouden jubileumjaar van de
Nederlandse Jeugdherbergcen
trale wordt steeds vaker gespro
ken over sanering van de in totaal
52 jeugdherbergen in ons land.
Het is echter de harde werkelijk
heid waarvoor de NJHC zich ge
plaatst ziet. Belangrijkste oor
zaak van alle ellende is. zegt Lex
Kraak, hoofd van de afdeling reis-
en groepsbemiddeling van de
NJHC in Amsterdam, het „in
pikken" door staatssecretaris
mevrouw Kraaijeveldt van CRM
van 500.000 gulden subsidie als
onderdeel van de algehele bezui
niging door het kabinet-Van
Agt.
Dit treft de NJHC bijzonder zwaar,
te meer omdat het beleid was ge
richt op het versneld aanpassen
van de - over het algemeen ver
ouderde -jeugdherbergen. Daar
komt bij dat andere ministeries
(volkshuisvesting, volksgezond
heid en milieu) er de laatste tijd
op hameren dat in het belang van
een goede en gezonde huisves
ting de jeugdherbergenaccom
modaties aangepast moeten
worden aan moderne eisen.
Problemen te over dus bij de 50-ja-
rige NJHC, die zich juist de laat
ste paar jaar weer in een toene
mende belangstelling bij de jon
geren mag verheugen. Dat zijn
dan de 66.000 leden (jongens en
meisjes van 14 tot 23 jaar), de aan
gesloten 4000 onderwijsinstellin
gen, jeugd- en sportorganisaties
en verenigingen die gebruik ma
ken van de jeugdherbergen, maar
ook de vele duizenden jongeren
uit het buitenland. Een aantal
overnachtingen (in 1978) van
750.000 spreekt voor zich.
Harde klap
De klap van staatssecretaris me
vrouw Kraaijeveldt is hard aan
gekomen... Lex Kraak: „We had
den gerekend op een CRM-sub-
sidie - voor bouw en verbouw van
jeugdherbergen - van 1.350.000
gulden. Groot was dan ook de
schrik toen we hoorden dat me
vrouw Kraaijeveldt van plan was
dit hele bedrag van ons af te ne
men. Dank zij veel acties van ons,
onder meer bij de politici, hebben
we nu toch 850.000 gulden toege
zegd gekregen voor dit jaar. Maar
dat is natuurlijk, gelet op de was
lijst van bouw- en verbouwpro
jecten, lang niet genoeg om alles
aan te pakken en voor de volgen
dejaren moeten we maar afwach
ten wat we uit de CRM-subsidie-
pot krijgen".
Direct gevolg van de „snoeimespo-
litiek" van CRM is dat de NJHC
verscheidene verbouwingsplan
nen moet opschorten. Dit geldt
bijvoorbeeld voor de jeugdher
bergen in Bergen op Zoom en
Bunnik, Heeg en op Ameland.
Sanering van een aantal jeugd
herbergen is een volgende stap
die, misschien al met ingang van
1980, noodgedwongen moet
worden gezet.
..Waar de klappen zullen vallen, is
op dit moment moeilijk te zeg
gen. Wij zullen er alles aan doen
om de schade zo beperkt moge
lijk te houden, want eenmaal af
gestoten, betekent zonder meer
dat zo'n jeugdherberg voorgoed
is verloren. Met de huidige kos
tenstijgingen is het immers on
mogelijk om nieuwe jeugdher
bergen te laten bouwen. Dit jaar
kunnen de 52 jeugdherbergen
nog wel in stand worden gehou
den. Maar dan... Er is echter nog
geen enkele beslissing genomen
welke jeugdherberg of jeugdher
bergen de deuren moeten slui
ten", aldus NJHC-woordvoerder
Kraak.
Beheerder Storm voor
Hunehoek in Emmen .een vai
jeugdherbergen die niet zo
makkelijk vol te krijgen is.
Kraak wijst erop dat de enkele
jeugdherbergen in het Noorden
pas zijn verbouwd en hieruit kan
wellicht worden afgeleid dat deze
NJHC-gebouwen niet bovenaan
de -zwarte lijst' staan. Maar ar
spelen ook andere factoren een
rol. Zo noemt Kraak hat CO
probleem om in de „economisch
zwakkere gebieden in ons land"
bezoekers te krijgen in de daar
gevestigde jeugdherbergen. Als
voorbeeld geeft hij Emmen
,Het is moeilijk om daar veel groe
pen heen te krijgen. Dat komt
omdat de kosten van het vervoer
(bus) flink zijn gestegen, wat tot
een vermindering van de mobili
teit heeft geleid van bijvoorbeeld
scholen in het dichtbevolkte
Westen. Voor schoolreizen zoekt
men daar liever een jeugdherberg
die dichter bij huis is"
Somber
Op het hoofdkantoor van de NJHC
in Amsterdam wordt druk ge
zocht naar mogelijkheden om
andere geldbronnen aan te boren,
nu CRM i11 i.lu-iTt d<
kraan dicht te draaien Q d u hl
wordt aan het sluiten van lenin
gen. Geldschieters zijn er nog
niet gevonden De NJH<gi lui
den zijn daarom - ondanks het
jubileum - voornamelijk als
somber te betitelen.
