Botha tracht weg vrij te maken voor "verligte" politiek
U
Men heeft tegenwoordig
liever zes mooie
Steun voor vrouw die verkrachter doodde
Crisis in Nasionale Partij groter dan ooit tevoren
DINSDAG 26 JUNI
blN5
door
Sjak
Jansen
Elke ochtend, steevast om tien uur, ga ik de stad en
regio in, op zoek naar mensen en dingen voor deze
rubriek. Tips en wensen voor "Publiek", kunt u tot klok
slag tien aan mij kwijt, tel. 071-144941, toestel 215.
Schriftelijke reacties zijn ook zeer welkom.
Leidse variëté-arliesl Geraldini:
„Laatst heb ik er met een zaal
eigenaar nog een boom over
opgezet. Hij was het honderd
procent met me eens dat het
variété helemaal plat ligt.
'Maar', zei hij, 'zelf geef ik
ook de voorkeur aan LUV.
Zes van die mooie benen
staan garant voor een volle
zaal en die zekerheid heb ik
niet wanneer ik een gooche
laar of een manipulator con
tracteer'. Jaah echt, dat was
wat hij zei."
De Leidse artiest Geraldini, de
man van de 'muzikale keu
ken', kijkt zorgelijk voor zich
uit. ,Zo liggen kennelijk de
kaarten tegenwoordig" zegt
hij verbitterd.
Gerard Trouwee heeft andere
tijden meegemaakt. Perioden
waarin hij vier tot vijf keer
per week op de bühne stond.
Jadat was in de dagen dat de
televisie er nog niet was of dat
slechts weinigen over zo'n toe
stel beschikten. De tijd waar
in men op grote schaal zijn
vermaak in het theater vond
Consciëntieus
Geraldini heeft het langzaam
maar zeker zien aankomen
Anno 1979 mag hij van geluk
spreken wanneer hij twee op
tredens per week heeft. Ook al
zijn die optredens vaak niet
naast de deur
„Toch zit ik liever twee keer drie
uur in de auto voor een optre
den in een zaal in Delf zijl, dan
dat ik hier in de buurt een
bruiloft moet opluisterenNee
dat is niets voor mij. Te ver
moeiend. En als op zo'n gele
genheid nou gedronken zou
wordenalaa, maar d'r
wordt steevast gezopen
Geraldini (52) voelt zich veel
eer aangetrokken tot het
grote werk. In zijn ruim der
tig-jarige loopbaan als ar
tiest is hij altijd zeer cons
ciëntieus te werk gegaan. En
dat zegt hij nog steeds te
doen.
Niet zoals die zangers en arties
ten, die bekend zijn van de te
levisie en er niet voor schro
men op één avond drie of meer
schnabbels te pakken. ,7o
gaat dat tegenwoordig. Be
geleid door een orkestband
zingen die gasten ergens
twintig minuten, houden ver
volgens hun hand op en haas
ten zich op weg naar de vol
gende tent. Zakkenvullers, bij
wie het eerder op goed auto
rijden aankomt dan zingen
Oude stempel
Geraldini vindt het in het thea
terleven vandaag de dag
maar niets gedaan. Volgens
hem zit er thans veel kaf onder
het koren. ,JZen beetje gitaar
spelen, een leuk liedje kunnen
zingen en hup je bent er. Met
een beetje geluk zit je nog op
rozen ook."
Geraldini is een artiest van, zeg
maar, het oude stempel. Ie
mand die, wanneer hij voor
het voetlicht moet treden
ruimschoots tevoren aanwe
zig zorgt te zijn, zodat hij de
nummers even met de begelei
dende pianist kan doornemen
en op zijn dooie gemak zijn
attributen kan opstellen.
De Leidenaar is er van door
drongen dat een artiest zijn
repertoire regelmatig moet
verversen. Zodra hij dan ook
in de peiling krijgt dat het
publiek is uitgekeken op een
bepaald nummer .probeert hij
zo spoedig mogelijk met iets
nieuws op de proppen te ko
men.
Zo heeft zijn manipulatie-act
plaats moeten maken voor de
'muzikale keuken'. Een geheel
eigen creatie van Geraldini
waarmee hij in den lande veel
succes oogst.
In een ongelooflijk rap tempo
beroert hij beurtelings twaalf
keukenattributen en zo ont
staat een zelf gecomponeerde
melodie. Uit alle attributen
komt muziek. Ze zijn zorgvul
dig gestemd.
Geraldini streeft er naar de
twaalf 'instrumenten' te be
spelen in veertien minuten
Twee jaar heeft hij op die
keuken gezeten en dat is het
resultaat. ,$neller dan veer
tien minuten kan ik het niet
Met dat vele blaaswerk sta ik
na elk optreden naar adem te
happen
'Opera Marta'
In eerste instantie sta ik een
beetje verbaasd wanneer Ge
raldini in zijn woonark in de
Herensingel een deegroller en
een gevild braadkuiken pakt
en daaruit vervolgens een
deuntje tevoorschijn tovert
Pas van dichtbij blijkt dat er
met het braadkuiken iets
niet helemaal in de haak is.
Een geraffineerd achter zijn
vel verscholen schoolbel
verklapt meteen Geraldini's
grote geheim.
Hij: „Uit de verte zie je dat niet
Wanneer ik aan z'n kop trek
en ik uit z'n snavel ineens de
'Opera Marta' haal, man dan
moet je de mensen in de zaal
eens zien'."
,Op dat moment hebben ze heus
wel door dat dat braadkuiken
niet voor consumptie geschikt
is. Maar je hoort de mensen
zich wel afvragen: 'Verrek hoe
komt die vent op dat leuke
idee'
Preparatie
Bij die muzikale keuken komt
Geraldini laat zijn gevilde braadkuiken de "Opera Marta" ten gehore
ongelukkige te trekken
tamelijk veel preparatie kij
ken. Ik ben altijd veel tijd
kwijt met het uitpakken van
m'n koffers. Dat zijn er vijf.
Én daarna moet ik nog es drie
kwartier uittrekken om mijn
zaakjes achter de schermen in
orde te brengén."
De keukenattributen zegt hij
heel nauwkeurig te moeten
neerzetten. De tulband moet
zo worden geplaatst, dat de
klank van de daarin verbor
gen concertino er het volst uit
komt.
Ook het kolder-goochelen vergt
veel voorbereiding. In die act
laat hij mensen uit het publiek
kennismaken met kleine elek
trische shockjes. En passant
ontfutselt hij hun ook nog een
portemonnee of horloge. Dat
alles tot groot vermaak van de
zaal.
brengen door aan de kop van de
Groen bier
Waar het de bier-act betreft,
zijn Geraldini's benodigdhe
den een lege bierton met een
kraan erop en een krantTwee
mannen uit het publiek laat
hij uit die lege ton een halve
liter, gekoeld bier drinken en
wie dat het snelst achter de
kiezgn heeft mag als beloning
tu
„Of dat nu blauw bier is of dc
groen bier, maakt niet uit. di
Welke kleur ze ook wensen, ho
ik haal het uit die lege ton te wi
voorschijn. De verliezer geef dt
ik vervolgens een glas en ik re
vraag hem te bukken. En K
moet je die gezichten zien IS
wanneer er dan uit de verlie- (1
zer zijn oren, ogen en neus
bier stroomt."
Geraldini praat met veel verve
over zijn vak. Over zijn op
tredens voor televisie. Over
het snelteken-, goochel- en
poppenprogramma dat hij
voor kinderen doet.
Bierblikje
Met veel minder gloed verhaalt
hij ook over zijn optredens
voor de land-, zee- en lucht
macht. Jk heb vijf jaar voor
de militairen en mariniers
opgetreden. Vaak waardeer
den die jongens dat. Maar
soms kon dat werk heel on
dankbaar wezen."
„Je weet hoe die jongens zijn.
Dan beginnen ze boe, boe te
roepen en schelden ze je het
podium af. Of erger. Mij heb
ben ze een keer een bierblik
je naar mijn hoofd gesme
ten."
Maar in die jaren moest de ar
tiest net doen alsof zijn neus
bloedde. Hij werd betaald,
dus hij moest ondanks alles
doorgaan met zijn nummer."
,J£ijk, nu zouden ik en mijn
collega's dat niet meer pikken.
Die harde mentaliteit kunnen
wij niet meer verdragen."
Mooie meiden
„Trouwens, ik peins er niet meer
over om voor de militairen op
te treden. Nu is het helemaal
erg. Word je meteen al uitge
jouwd. Iemand die variété
brengt, krijgt bij die knapen
geen poot meer aan de grond."
„Geen schijn van kans", be
klemtoont Geraldini. „Nee,
die gasten willen heden ten
dage uitsluitend een paar
mooie meiden zien. Liefst
meiden die zich, goede stem of
niet, een beetje kunnen verko
pen. En als het effe kan nog
een beetje bloot ook!"
(Van onze correspondent)
JOHANNESBURG - Met ïjzersterke hand proberen de
Zuidafrikaanse minister-president P. W. Botha en zijn
regering thans definitief een einde te maken aan het nog
steeds voortdurende informatieschandaal. Maar terwijl
het erop lijkt alsof aan de oppervlakte de rust terugkeer
de, is de crisis in de gelederen van de regerende Nasionale
Partij groter dan ooit tevoren.
De problemen worden zelfs verge
leken met de moeilijkheden in
1969, toen dr. Albert Hertzog zijn
eigen „Herstigte Nasionale Par
tij" oprichtte. Het is duidelijk dat
minister-president Pieter Wil
helm Botha, die wordt beschre
ven als een autoritair politicus
met een driftig karakter, zijn op-
ruimwerkzaamheden niet wil
beperken tot de puinhopen van
„Muldergate", waardoor nu al
maandenlang de Zuidafrikaanse
binnenlandse politiek wordt
lamgelegd. Botha wil blijkbaar
ook zijn partij, zijn regering en de
blanken in Zuid-Afrika op een
meer „verligte" koers dwingen,
om daarmee de buitenlandse kri-
tici van de apartheidspolitiek van
zijn land wat wind uit de zeilen te
nemen.
Toen het laatste verslag van de Er
asmus-commissie, die belast was
met het onderzoek van het in
formatieschandaal, bekend
werd, dwong Botha als eerste de
president, Johannes Balthazar
Vorster, terug te treden. Uit het
rapport van de commissie was
duidelijk gebleken dat Vorster
als minister-president volledig
op de hoogte was geweest van de
werkzaamheden van het ministe
rie van informatie, dat meer dan
125 miljoen gulden gebruikte om
buitenlandse organisaties en po
litici om te kopen en de pro-rege-
ringsbladen „The Citizen" en „To
the Point" op te richten.
Vorster was van mening dat deze
acties noodzakelijk waren in het
belang van Zuid-Afrika. Er zijn
geen bijzonderheden bekend,
maar toch staat vast dat Vorster
thans tegen zijn wil bedankte als
president en daartoe door Botha
werd gedwongen.
Druk
Uiteraard zijn vele leden van de Na
sionale Partij het niet eens met
deze gang van zaken. Geruchten
zeggen dat verschillende af
gevaardigden in het parlement
thans druk op Vorster uitoefenen
om weereen actieve rol in de poli
tiek te gaan spelen en de leiding
van het land over te nemen. Vor
ster is nog steeds populair, het-
geen ook blijkt uit het feit dat bij
voorbeeld de universiteit van
Stellenbosch wenst dat hij ook in
de toekomst curator blijft.
Ook de door Botha zelf in het par
lement ingediende „motie van
dank'' moet gezien worden als
een hulde aan „Zuidafrika's ster
ke man", wiens invloed men niet
mag onderschatten. In „ver
krampte" kringen van de Nasio
nale Partij groeit dan ook de hoop
dat Vorster nog in de loop van dit
jaar een nieuwe rechtse partij zal
oprichten, die een ernstige be
dreiging voor Botha's politiek
zou kunnen betekenen.
Ook de vroegere minister van in
formatie, dr. Connie Mulder, die
reeds verleden jaar in verband
met het informatieschandaal
moest terugtreden en als leider
van de Transvaalse vleugel van
de partij door dr. Andries Treur-
nicht werd vervangen, denkt aan
een „come back". Er wordt ge
zegd dat Mulder voortdurend
contact heeft met Vorster en met
de rechtse conservatieve blanke
vakbonden, zoals de mijnwer
kersunie onder Arrie Paulus. Er
bestaan ook verbindingen tussen
Mulder en de fascistische „Her
stigte Nasionale Partij".
Pieter Wilhelm Botha's beleid
wordt verder bedreigd door de
ontevredenheid in de eigen partij
over de wijze waarop hij ver
schillende ministers behandelde,
en zyn pogingen om het.negatie-
ve apartheids-imago van zijn land
te veranderen. Tegen de ver
wachtingen in werd niet trans
portminister Lou wrens Muller
gekozen tot president, maar de
voorzitter van de senaat. Marais
Viljoen. Woedend en verbitterd
bedankte Muller als minister.
Verwacht wordt dat hij ook als
parlementslid zal aftreden.
Kruger
Gekritiseerd en gedeeltelijk ook
bewonderd wordt ook de wijze
waarop Botha van zijn omstreden
minister van politie, Jimmy Kru
ger, af kwam. Kruger is nu voor
zitter van de senaat geworden.
Ook de als gevaarlijk beschouw
de leider van de Transvaalse
vleugel van de Nasionale Partij,
dr. Andries Treurnicht, is op be
kwame wijze „geneutrali
seerd".
Reeds geruime tjjd eisten de volge
lingen van Treurnicht een minis
terpost voor hun leider. De „ver
krampte" Transvaalse leider
kreeg thans de onbelangrijke
portefeuille van openbare wer-
Pieter Wilhelm Botha
ken, statistieken en toerisme. Het
ministerie van justitie en politie
(Jimmy Kruger) werd nu opge
deeld in twee nieuwe ministeries.
De minister van binnenlandse
zaken, Alwyn Schlebusch, krijgt
er justitie bij, de vrij onbekende
Louis le Grange wordt minister
van politie. De meest belangrijke
ondersteuners van Botha's „pro
gressieve" politiek blijven echter
de minister van coöperatie (het
vroegere Bantoe-ministerie), dr.
Piet Koornhof, en de minister
van buitenlandse zaken. Pik Bo
tha.
In een als sensationeel beschouwd
gesprek met Amerikaanse jour
nalisten zei Koornhof een dezer
dagen dat in Zuid-Afrika ,neen
nieuw tijdperk van hervormin
gen" is begonnen en dat verande
ringen in de gehate pasjes- en
banwetten eerder binnen enkele
maanden dan in jaren te ver
wachten zijn.
ISOLEMENT
De reis van minister Botha naar
London en Europa wordt'even-
eens gezien als een poging om de
gesprekken over Namibië weer
aan de gang te brengen en als een
poging om de groeiende isolatie
van Zuid-Afrika te doorbreken.
Toch waarschuwen waarnemers
dat in de loop der jaren „schepen
vol verligte beloftes te pletter zijn
gelopen op de rotsen van de ver
krampte oppositie".
Minister-president Botha zal vooral
moeten oppassen voor de intriges
en de kwade praktijken van de
achter de schermen werkende
Connie Muideren de ,Jeeuw van
het noorden", Treurnicht. Som
migen herinneren eraan dat ook
minister-president Jan Strijdom
de „leeuw van het noorden" werd
genoemd en dat hij uit hetzelfde
kiesdistrict kwam als Treur
nicht.
Maar ondanks al het verkrampte
gedoe in blanke gelederen lijkt
Botha's politiek toch succes te
hebben bij de zwarte bevolking
In een enquÜte die door hel
zwarte weekblad ,nSunday Post'1
(vroeger „Sunday World") in So:
weto werd gehouden, zei 54 proi
cent van de inwoners dat de zwari
•te leiders met dr. Koornhofs mij
nisterie zouden moeten samen
werken. Koornhof had onder an
deren dr. Nthato Motlana, Percy
Qoboza en bisschop Desmonc
Tutu gevraagd lid te worden var
een regionaal Comité voor de
Toekomstmogelijkhede n van de
Stedelijke Zwarten. Zij weiger
den alle drie. Qoboza was latei
„zeer verrast" over het resultaat
van de enquete.
Met pamfletten, die in Johannes
burg en Soweto werden ver
spreid, en via radio uitzendingen
vanuit Maputo (Mozambique)
had het verboden African Natio
nal Congress de arbeiders in So
weto op 16 juni opgeroepen om!
ter herdenking van de opstand in)
de zwarte voorstad van Johan
nesburg een staking te houden.
Er vonden herdenkingsplechtig
heden plaats waaraan meer dan
8000 mensen deelnamen. Maar
tot een staking kwam het niet,
wat door blank Zuid-Afrika
wordt gezien als een bemoedi
gende aanwijzing voor de kleine
aanhang die het ANC onder de
zwarte bevolking geniet.
AMSTERDAM - Een groep vrou
wen heeft vorige week een de
monstratie gehouden voor het
Amerikaanse consulaat in Am
sterdam. De demonstratie was
gericht op vrijlating van Dessie
Woods, een 34-jarige Ameri
kaanse vrouw die de man die
haar probeerde te verkrachten,
doodschoot. Ze kreeg 22 jaar ge
vangenisstraf. Op 17 juni 1975
liftte Dessie met een vriendin,
Cheryl Todd, ook een zwarte
vrouw, naar huis toe in Atlanta
in de staat Georgia. Ze had geen
geld bij zich en kreeg een lift
aangeboden van een blanke
man, Ronnie Horne. Hij zag er
uit als een detective, had een re
volver in een holster en kon via
zijn eigen radio contact opne
men met andere automobilis
ten.
De man riep via zijn radio een an
dere man op. Beschreef de
vrouwen en arrangeerde een
ontmoeting in een restaurant.
Daar aangekomen, ontstond een
discussie, want de vreemde man
wilde Cheryl meenemen. Uit
eindelijk konden ze toch samen
in de auto van Horne naar At
lanta rijden. Toen ze merkten
dat Horne niet van plan was die
kant op te gaan, verzochten zij
hem de auto te stoppen en liepen
terug naar het restaurant. Horne
volgde hen en dreigde de twee
vrouwen te arresteren als ze niet
meegingen.
Uit angst - Dessie en Cheryl dach
ten nog steeds dat hij een detec
tive was - stapten ze weer in de
auto. Horne vertelde ze hoe hij
hen seksueel zou misbruiken en
toen hij een stil weggetje inreed
sprong Cheryl hysterisch van
angst uit de auto. Horne pakte
zijn pistool en wilde haar neer
schieten. Dessie, die op de ach
terband zat, greep de man, raak
te met hem in gevecht en schoot
hem neer. Daarna pakte Dessie
wat geld uit zijn portemonnee
om veilig naar huis terug te
kunnen keren. Aldus het verhaal
uit de brochure dat het Dessie
Woods Committee in Georgia
heeft uitgegeven.
Het comité dat vorige week de
demonstratie organiseerde,
strijdt tegen koloniaal geweld,
want Dessie Woods is niet alleen
een vrouw, ze is ook nog zwart,
wat in het van ouds her kolonia
le zuiden van de Verenigde Sta
ten nog steeds een rol speelt. In
een brochure van het comité
worden ook onregelmatigheden
rond het proces tegen Woods
vermeld.
De familie van Horne huurde een
speciale advocaat om de open
bare aanklager bij te staan. Het
proces werd in een ander stadje
gehouden; fotografen en televi
sie werden bij hA proces verbo
den en dat alles uit angst voor-
Dessie's zwarte militante vrien
den.
In Nederland is Monique Moelier
over deze zaak benaderd. Moni
que heeft zich indertijd zeer ac
tief beziggehouden met het ge-
val-Noreen Winchester, een
Noordiers meisje dat haar vader
vermoordde na acht jaar seksu
eel door hem te zijn misbruikt.
Ze werd veroordeeld tot zeven
jaar gevangenisstraf, maar
kreeg uiteindelijk gratie van de
Engelse koningin. „Dat geval
met Noreen Winchester heeft
veel stof doen opwaaien in Ier
land. Er brak een discussie los
over incest en opeens kwam
naar buiten dat dit in Ierse ge
zinnen heel normaal was. Er
kwamen artikelen in de krant en
politieke partijen gingen zich
ermee bemoeien. En het belang
rijkste was dat Noreen vrij
kwam.
Het geval van Dessie is vergelijk
baar met dat van Noreen. De
achtergrond van Noreen was de
e in Ulster en de sociale situatie:
armoedige behuizing, zeer kin
derrijke gezinnen. Het optreden
van de autoriteiten werd be
paald door sekse en klassejusti-
tie. Ook in het geval-Woods spe
len dergelijke sociaal-politieke
achtergronden. Veel zwarte
vrouwen worden in Georgia en
waarschijnlijk in andere staten
waar negers een groot deel van
de bevolking uitmaken, door
blanken verkracht.
„Dessie is werkloos, heeft weinig
geld en twee kinderen. Ik denk
dat ook hier het optreden van de
autoriteiten wordt bepaald door
rasse-, sekse- en klassevooroor
delen".
Monique heeft inmiddels brieven
naar het buitenland gestuurd
om hulp te vragen. Zelfs uit
Ghana komen brieven. Ze
spoort iedereen aan om onder
andere brieven naar president
Carter te sturen. Zelf heeft ze
een brief naar Roselyn Carter
gestuurd. Als antwoord kreeg ze
een brief van de Amerikaanse
ambassade in Den Haag, die zei
dat de brief teruggestuurd was
want „het Witte Huis kan zich
niet met alle post bezighouden".
De ambassade belooft informa
tie te zoeken over de zaak-Dessie
Woods.
Monique kreeg in totaal twee
brieven van de Amerikaanse
ambassade waarin ze zachtjes
op vriendelijke wijze wordt af
gescheept en zij de brieven beter
aan de gouverneur van Georgia
kan richten omdat het een state-
case is. Toch gaat Monique door
met haar acties.
„Er wordt wel vaak gezegd dat il
te veel individueel bezig ben
dat het weinig structureel is
Voor mij is het het effect van eer
steentje dat je in het water gooit
Uiteindelijk zal het geval ziel
wel uitbreiden zodat verkrach
tingszaken serieuzer genomen
zullen worden".
In haar brief naar „All sisters ol
the world" zegt Monique dar
ook duidelijk: „Als je twijfell
aan het succes van je acties, be
denk dan: Inez Garcia ver
moordde haar verkrachter en
kreeg levenslang. Nu is ze vrij
Yvonne Wanrow (een Indiaanse
vrouw) verdedigde haar kinde
ren tegen een bekende verkrach
ter, kreeg 26 jaar en is nu vrijge
laten. Joanne Little (een Afri
kaanse vrouw) had de elektri
sche stoel gekregen omdat ze
haar verkrachter had vermoord.
Ze kreeg een nieuw proces en is
nu vrij".
Geïnteresseerden kunnen inlich
tingen krijgen bij het Dessie
Woods Comité Egelantiers-^
gracht 548 te Amsterdam.
