"Achter het toneel is het
altijd een zenuweboel
Sjaak en Nanny Milikan verlaten Leidse Stadsgehoorzaal
ATERDAG 23 JUNI 1979
EXTRA
PAGINA 19
LEIDEN - "Toen we hier
vijftien jaar geleden
begonnen zag je tijdens
de concerten op de bal-
cons dames met stola's
om. Daarna hebben we
het zien verworden. Op
een gegeven ogenblik
stapten ze hier zelfs op
klompen binnen. De
laatste tijd zien we ge
lukkig weer de correc
te lange japonnen".
Stadsgehoorzaal-direc
teur Sjaak Milikan
(gisteren 63) zwaait
met een flinke sigaar
om de ontwikkelingen
die hij schetst meer
kracht bij te zetten.
Een vriendelijke, vaak
vlijende stem. De ogen
achter de brilleglazen
toegeknepen tot kleine
spleetjes. Volgende
week vrijdag nemen
hij en zijn vrouw Nan
ny afscheid van "hun"
Stadsgehoorzaal. "Wat
we hier gedaan hebben
was prettig, maar soms
ook pijnlijk. Af en toe
had ik het gevoel een
broeikaskweker te
zijn. Neem de Leidato.
Hier begonnen, steeds
groter geworden en er
uit gegroeid. Katexpo,
hier in het kweekbak-
je, nu in de grote hal.
Autoshows, het volksdansfes-
tival. Allemaal hier geboren
Hard gewerkt om er een suc
ces van te maken. En dan in
eens....boem weg." In die vijf
tien jaar is veel veranderd.
Milikan: 'Toen was er alleen
maar de Stadsgehoorzaal in
Leiden. Dan had je nog een
uiterst labiele Burcht en de
Schouwburg funcioneerde
als vereniging zeer gebrekkig.
Nu is de Schouwburg gerestau
reerd, de Groenoordhal heeft
zich steeds meer ontwikkeld
tot evenementenhal. En ver
der kregen we het nare ver
schijnsel, het para-commer
cialisme. Iedere voetbalkan
tine doet tegenwoordig mee
In de beginjaren hadden we
hier woeste en wilde perso
neelsfeesten. Vooral bedoeld
om door die gezellige sfeer
personeel te werven. Nu krijg
ik de indruk dat de bedrijven
hun personeel soms dolgraag
kw(jt willen. Die feesten hoe
ven dus niet jneer
Rekenmachientj e
De gemeentelijke zorg voor het
stygende tekort van de
Stadsgehoorzaal deelt Sjaak
Milikan niet. "De geleerde he
ren hebben er zalennota's
over geschreven.
Bij de gesprekken op het stad
huis heb ik steeds gezegd: he
ren, wat zitten jullie toch al
lemaal te milimeteren.
Het verlies is landelijk gezien
echt niet zo hoog en dat heb
ben jullie nog aan jezelf te wij
ten ook. Twee kleine verho-
ginkjes van de huurprijs in
vijftien jaar. Maar de kosten
zijn wel fors gestegen. Met
mijn rekenmachientje heb ik
becijferd dat 100.000 gulden
toen, nu 286.000 gulden is.
Want het gaat cumulatief, be
grijpt u.
Een huurder heeft eens gezegd-
Jij met je waanzinnige huur-
tjes. Werkelijk, ze lachen zich
rot wat ze hier moeten beta
len. En vergeet niet dat het
bezoekersaantal nu groter is
dan 15 jaar geleden. We heb
ben het hele ballroomdansen
in handen. Twintig zondagen
per jaar een uitverkocht huis:
1200 tot 1500 man. OP eéh
danszondag wordt er hier
meer omgezet dan in twee da
gen veemarkt in de
Groenoordhal. Voor de nieu
we restaurateur een gouden
erfenis. Dan hebben we nog
de examens. Ik taxeer dat we
dit jaar naar de 100.000 exa
menkandidaten toewerken.
Bang voor de toekomst van
de Stadsgehoorzaal? Voor het
volgend jaar is de zaak prak
tisch volgeboekt.
De Stadsgehoorzaal weg? Ben
je gek. Die kunnen ze in Lei
den echt niet missen.
Draaiboek
Praten met Milikan betekent:
oren open zetten en mondje
dicht. Want als gold het de
verhuring van een zaal voor
Was betrokken bij de repa
triëring en kwam vervolgens
terecht in het Erasmushuis in
Utrecht, een complex van
zestien zalen. Belandde ten
slotte vüft«en jaar geleden op
voorspraak van de toenmali
ge gedeputeerde Van Praag -
in Leiden.
Deed ook nog acht jaar de res
tauratie van de Groenoord
hal, maar wil daarover niet
meer praten. "De
Groenoordhal heeft me nooit
zo aangesproken. En toen die
kwestie met Daey Ou wens.
Nee, dat is gelukkig allemaal
voorbij. Plezierig was het al
lemaal niet
Mijn vrouw en ik hebben al die
jaren onze werkzaamheden
steeds goed gescheiden we
ten te houden. Ik de directie,
de boekhouding en het per
soneel. En m'n vrouw de hele
horeca. Ieder had z'n eigen
winkel. We kwamen nooit op
eikaars terrein. Dat geeft
maar wrijvingen. Soms wist
ik niet eens wat een biertje
kostte
Dansen
Hoewel voor Milikan een klant
een klant was, en een verhu
ring een verhuring heeft hij
toch zo z'n persoonlijke voor
keuren. "Dansen daar ben ik
gek op. Dat komt door de
sfeer die er heerst En de kle
ding. Het is allemaal zo be
schaafd. Je hebt er "good
sport"
Van popmuziek ben ik niet zo
gecharmeerd. Ik kan dat on
voorstelbare lawaai niet ver
dragen. Eerst vaak 's middags
al zo'n repetitie en dan 's
avonds nog een keer. Zes, ze
ven uur denderende muziek.
Je wordt er gewoon duizelig
van". Nanny Milikan knikt
instemmend.
Volgende week vrijdag valt
voor het echtpaar Milikan
voorgoed het doek van de
Stadsgehoorzaal. Een klein
rekensommetje leert dat in
die vijftien jaar een kleine
tweeenhalf miljoen mensen
de Stadsgehoorzaal hebben
bezocht. Milikan: De maan
dag en de dinsdag daarop
hoop ik de zaak op het stad
huis over te dragen en finan-
ciee. af te ronden. Daarna
trekken we ons terug in Wer-
vershooft West-Friesland).
Daar hebben we al tien jaar
naartoe geleefd. Een prachtig
huis aan het water, een lap
van een tuin, een boot naast
de deur.
Pot bier
Vervelen na zo'n druk bestaan?
Geef my maar een paar spy-
kers, wat verf en een pot bier,
dan ben ik tevreden'. Nanny
Milikan: "En geef mij maar
een boek. Dat is een beetje
een manie van me". Pa Mili
kan: "Ja, ze heeft er duizen
den. Het eerste wat in Wer-
vershoof moet gebeuren is op
zolder er een paar boeken
planken bijtimmeren".
Beiden betreuren dat ze de res
tauratie van de Stadsgehoor
zaal niet kunnen overdragen
aan een opvolger. "Het zijn
vaak van die kleinigheden
waarop de klant gesteld is.
Dat had je mooi kunnen
doorgeven. De Jong
(Groenoordhal-directeur die
voorlopig met de leiding be
last wordt - red) zal het niet
eenvoudig krijgen. Hy heeft
dan wel haldirectie-ervanng,
maar hier ligt het toch alle
maal wat anders".
Sjaak Milikan filosofeert aan
het slot nog wat over zyn
loopbaan. "Ik heb in mijn le
ven nooit warm kunnen lopen
voor geld. Als ik m'n vrouw
niet had gehad, was ik ster-
vensarm geweest Niet dat ik
niets heb kunnen verdienen.
Dat is altijd aardig gelukt.
Maar het was voor mij meer
de sport van het verdienen
dan het bezit ervan.
En inkopen kon ik helemaal
niet Op de Horecava kon m'n
vrouw maar net voorkomen
dat ik een flink voorraadje
erwtensoep bestelde Toen ze
het hoorde nep ze: Wat moe
ten wij in godsnaam in de
Stadsgehoorzaal met snert.
Tomaten- of kippesoep. dat
kan. Maar snert. Daar hebben
we toch geen tent voor.
Eens heb ik uit medelyden met
de verkoper een order voor
lucifers geplaatst Tiendui
zend doosjes. Achteraf bleek
dat het een contract was voor
uitvoering in verschillende
kleuren. Op een dag word ik
door een van m'n perso
neelsleden naar voren geroe
pen. Staat de hele hal vol met
lucifers. Ik geloot dat we ze
nog steeds gebruiken".
een feestavond, Milikan heeft
alles op papier gezet. Een
keurig draaiboek dat blad
voor blad wordt afgewerkt.
De anecdotes zijn nu aan de
beurt.
"We hebben hier nogal eens le
den van het koninklijk huis
over de vloer gehad. Die men
sen zijn net zo gewoon als u en
ik, hoor. De heisa wordt ge
maakt door de organisatie er
omheen. We hadden hier eens
een lunch in de koffiekamer
boven. Een reünie van de
universiteit. De koningin zou
ook komen. Incognito.
Omdat de hofdame wat moei
lijk liep, vroeg ze of er ook een
lift naar boven was. Nu heb
ben we alleen een klein
dienstliftje voor de bevoorra
ding. Daar stonden we op een
gegeven ogenblik in. De ko
ningin, de hofdame en ik op
eéh vierkante meter. Met wat
restjes huzarensalade aan het
plafond. M'n vrouw had voor
het gezelschap net 500 glazen
sherry van beneden laten
aanrukken cn was ontstemd
dat de drankjes er nog niet
waren. Zonder op het gezel
schap dat uit dc lift stapte te
letten riep ze: Wie heb je nu
weer aan je staart hangen? Ik
ben maar snel door gelopen.
Even later heb ik het haar ver
teld; sorry hoor vrouwtje,
maar dat was toevallig de ko
ningin.
We hebben hier ook eens orga
nisatiecomité gehad, dat de
toiletpot kwam bekijken.
Voor het geval de koningin
nodig moest. Op een gegeven
ogenblik staan we met eer
groepje mensen te kijken en
zegt er eéh: dus dat is nu de
pot.
Brandje
Ik ben toen in lachen uitgebar
sten.
Zo verzorgden we ook de ope
ning van de Schouwburg. De
koningin wilde voorgesteld
worden aan de artiesten bo
ven in het kleine artiestenbar
retje. Er werd die avond pe
perdure wijn geschonken.
Het was er propvol en opeens
krijg ik een brandlucht in m'n
neus. Ik dacht, o God, laat dat
aan ons voorbijgaan. Nu heb
je in die bar van die lange as
bakken. Die horen met zand
gevuld te zijn, maar dat was
niet gebeurd. Klein regie
foutje. Er lag wel papier in dat
begon te smeulen. Ik drink
zelf altyd bier en daarom was
de serveuse erg verbaasd dat
ik snel een paar glazen wijn
van het dienblad pakte. Ik
geloof niet dat er ooit zulk
kostbaar bluswater is ge
bruikt. Een gulden of tien per
glas".
Milikan lacht, leunt achterover
in de stoel en steekt opnieuw
z'n sigaar aan en vervolgt:
"Van Otterloo, de dirigent,
was hier kind aan huis. Hij
zou hier eens optreden tijdens
een groot feest van een Leidse
wolfabriek. De organisatie
was in handen van een Am
sterdams reclamebureau.
Jongens, die er geen kaas van
hadden gegeten, hoe je zoiets
moet aanpakken.
Bijvoorbeeld was er bepaald
dat er voor vijf uur geen bier
geschonken mocht worden.
Nou, daar moet je vooral mee
aankomen bij de Leidse wol-
fabriek. Dan heb je gelijk de
pleuris in huis. Het Residen
tie Orkest zou beginnen en di
rect daaarna zou Anton Gee-
sink komen.
Stokkie
Van Otterloo was net bezig,
komen er twee vrouwen het
balcon op, wijzen naar bene
den, en roepen heel hard door
de zaal: Moet je die vent met
dat stokkie zien. Witheet was
'ie. Stopte meteen en ging
naar de dirigentenkamer. Ik
heb hem ten slotte weten over
te halen. Ik zei: toe meneer
Otterloo. Ik moet nog tot van
nacht met die lui door.
Ja, achter het toneel is het altijd
een zenuweboel. We hebben
hier een keer als invallers een
Belgisch paar met een spe
ciaal nummer. Ze hadden de
hele dag al gereisd en nog niet
gegeten. M'n vrouw gaf ze een
paar broodjes en wat kro-
ketjes. Inmiddels zou ik de
mand die ze hadden meege
bracht even naar het podium
brengen. Valt de deksel eraf
en komt er ineens een zever
meter lange python tevoor
schijn. Je rent in je zenuwen
een trap op totdatje beseft dat
zo'n beest dat veel beter kan.
Een zoontje, die er ook bij
was, heeft tenslotte zijn moe
der gewaarschuwd. Het jo
chie vond wel dat mijnheer de
directeur zich een beetje aan
stelde.
Een andere keer hadden we een
topartiest die zou optreden in
een hele nauwe broek. We
staan klaar om hem op ti
gooien, scheurt z'n broek aan
de voorkant finaal open. Zijn
vrouw kan met een paar vei
ligheidsspelden de zaak nog
snel provisorisch maken,
want de muziek speelt al. Het
hele optreden heeft hij zoge-
staan (Milikan staat op en
demonstreert met de hand
voor de gulp hoe het in zijn
werk ging).
Alle prominenten van Neder
land hebben we hier gehad, 't
Was verkiezingstijd. Op een
avond komt Joop den Uyl
binnenzetten. Bezweet voor
hoofd, want hij moest die
avond al voor de derde keer
op. Houd een bezielend be
toog en sluit af met een in
drukwekkende oproep: Geef
uw stem aan lijst eén. De hele
zaal bulderen van de lach.
Want in Leiden was dat toe
vallig de KVP.
Naast de lol had je ook de angst.
Koekoek zou hier komen
spreken. Was toen erg popu
lair. Overal waar hij sprak was
het gesodemieter. Op een ge
geven ogenblik moesten we
de deuren sluiten. Er was
maar 400 man binnen, maar
buiten stonden er duizenden.
We durfden de zaak niet meer
open te gooien. Ruiten werd
ingegooid. We waren doods
benauwd. Dat hebben we ook
eens gehad met een optreden
van de Golden Earrings. Vijf
tienhonderd man in de zaal.
Een gedeelte van het podium,
dat op een lift staat, hadden
we laten zakken. Daar ston
den een paar honderd jon
gens en meisjes te dansen en
te'springen, 't Ging met zo'n
geweld dat de trekveren ka
pot gingen. Ik dacht, o God.
de zaak gaat kantelen. We zyn
met een paai- mensen de zaal
ingerend en hebben de meute
vechtend van die lift afge
duwd.
Bomalarm. Dat hebben we hier
driemaal meegemaakt. Je
staat voor een afschuwelijke
beslissing. Wat moetje doen-'
Tijdens een diesviering had
den we duizend man in huis.
Die moesten er allemaal uit.
Tydens de Europese dam
kampioenschappen kwam er
ook een. Toen is de zaak ge
woon doorgegaan. Wel heb
ben we al He hoekjes en
gaatjes afgezocht."
Gerookte zalm
Ook de gebeurtenissen achter
de coulissen zyn in Milikan's
draaiboek opgenomen. "We
hadden eens een vent in
dienst die behoorlyk kon
eten. Af en toe kon hij er niet
met z'n handen afblijven als
we een diner hadden. Nu
hadden we een koud buffet
met een paar grote gerookte
zalmen. Die beesten lagen
met kop en staart op grote
schalen. Een keukengeheim
is dat het middenstuk er
vooraf wordt uitgehaald om
uit te kunnen serveren en het
gat op te vullen met geverfde
aardappelpuree. De kok be
loofde dat de veeleter 's
avonds een flink stuk zalm
mee naar huis zou krijgen.
Woedend was 'ie. Die aardap
pelpuree vond 'ie een rot
streek.
En dan de liefde in de Stadsge
hoorzaal. Op een keer word ik
's ochtends om vyf uur door
de politie uit bed gebeld met
de mededeling dat er een
paartje in de hal staat Je con
troleert altyd alles nauwkeu
rig, dus ik begreep er niets
van. Tref ik daar een jongen
en een meisje aan die vertel
len dat ze achter het toneel
waren gekropen. Ze hadden
de controlerende suppoost
wel gezien, maar durfden niet
te roepen, omdat de kleding
niet helemaal in orde was.
Ze zoeken soms de raarste
plekken. Vind ik tijdens een
volksdansfestival op een
smalle vluchtplank aan de
zijkant van het gebouw een
vryend paartje. Vierentwintig
meter boven de begane
grond. Je moet er maar zin
hebben.
Restauratie
Milikan. in Den Haag geboren,
werkte een groot deel van zyn
leven in de restauratie. Voer
de onder meer de directie
over een hotel dat de NRV
toen nog in eigendom had
Het echtpaar Milikan. "Alle prominenten van Nederland hebben we hier gehad"
