Ontmoeting
met dichter
Rendra
PRINS FILIBERKE
Dijkstra-expositie
Uitvoering
'Sempre
Crescendo'
WOENSDAG 20 JUNI 1979
VARIA
PAGINA 23
In het boek „Van StameLaar tot
Redenaar" van Bert Edens
(uitgever Educaboek) staat,
met behulp van veel citaten,
wat je wel en wat je beter niet
kunt doen als je een gezel
schap moet toespreken. Met de
titel is iets aan de hand. Toen
het boek verschenen was,
maakte iemand Bert Edens er
op attent dat in 1949 het boek
„Van Stamelaar tot Rede
naar" van dr. P. H. Ritter jr.
was verschenen. Een onaan
gename verrassing! Bert
Edens kende dit boek niet, en
de titel was ook niet in zijn
onderbewustzijn blijven han
gen. In zijn inleiding meldt
hij waar ,^ijn" titel vandaan
komt. Jn 1950, als leerling
van de derde klas van het
Meppeler Lyceum, mocht ik
mij aanmelden als lid van de
leerlingenvereniging VES-
TER. Dit letterwoord bete
kende: Van Een Stotteraar
Tot Een Redenaar"
Waarna hij uitlegt dat hij deze
verenigingsnaam met een
kleine wijziging (Stamelaar
inplaatsvan Stotteraaren op
verzoek van de ontwerper van
het omslag met weglating van
de onbepaalde lidwoorden
omdat hij, de ontwerper, dan
beter uit de voeten kon) tot ti
tel van zijn boek heeft geko
zen. Resultaat van een en an
der: precies dezelfde titel als
van dr. P. H. Ritter jr.!
Hoofdzinnen
De Duitse schrijver Kurt Tu-
cholsky heeft eens het volgen
de advies aan slechte sprekers
gegeven:
,f>preek in lange, lange zinnen
en vlecht zoveel mogelijk
hoofd- en bijzinnen in elkaar,
opdat niemand aan het eind
nog weet hoe u begonnen
bent".
Tucholsky's advies aan goede
sprekers daarentegen:
hoofdzinnen, hoofdzinnen,
hoofdzinnen!"
Om te zien of sprekers het laatste
advies van Tucholsky wel
voldoende opvolgen, heeft
Bert Edens van de eerste hon
derd zinnen van een aantal
bekende redevoeringen de
percentages hoofd- en bijzin
nen geturfd. „Toespraak tot
de Hoofden van Lebak" door
Max Havrelaar: 59 procent
hoofdzinnen,41 pet bijzinnen.
,ftede in de vergadering van
het Amerikaanse Congres"
door H. M. Koningin Juliana:
53 pet hoofdzinnen, 47 pet bij
zinnen. ,Multatuli en de wel
sprekendheiddoor Garmt
Stuiveling: 66 pet hoofdzin
nen, 34 pet bijzinnen. „Wat
moeten wij doen, het stem
recht aan ons zeiven houden of
den kerkeraad machtigen?"
door Abraham Kuyper: 64 pet
hoofdzinnen,36 pet bijzinnen.
,De dood op tafel" (inaugu
rele rede) door B. Smalhout:
69 pet hoofdzinnen, 31 pet bij
zinnen.
Handen
Wat moet de spreker met zijn
handen doen? Mensen die
achter een katheder gaan
staan en vandaar het gehoor
toespreken,pakken in de regel
het voorwerp beet om het ken
nelijk nooit meer los te laten".
Bert Edens zegt dat de spreker
er goed aan doet zijn handen
te laten zien: ,JHj houdt ze dus
niet op zijn rug of in zijn zak
ken. Een aanipijsstokjeeen
krijtje of een papiertje met
aantekeningen mag hij
slechts dan in zijn handen
houden als hij zeker weet dat
hij er niet onrustig mee gaat
manipuleren"
Wat schreef dr. P. H. Ritter Jr. in
1949 in „Van Stamelaar tot
Redenaar" over handen? Ik
citeer:
,JDe eerste vraag is: waar moet
hij met zijn handen naar toe?
Ik zou op die vraag willen
antwoorden: de vingertoppen
op de rand van het lessenaar
tje, zonder dat hij de indruk
geeft zich daaraan vast te
klampen. Staat hij op het
open podiumveld, dan kan hij
de armen gewoon laten han
gen, of voor zich hebben, met
de handen gekruist. Geen en
kel voorwerp moet hij in zijn
handen of aan zijn lichaam
hebben. Geen rammelende
potloden in zijn vestjeszak, de
dames-sprekers geen handtas.
Het enige wat hij tiLssen de
vingers hebben mag, zijn zijn
kleine notities; beschikt men
over een sprekerslessenaar,
dan doet men het best, die rus
tig uit de binnenzak te nemen
(geen andere voorwerpen in
die binnenzak!), en ze dan
vóór zich op het lessenaartje te
spreiden".
Gebaren
En in het vooroorlogse, ongeda
teerde boek ,£)e Kunst in het
Publiek te Spreken" door L. C.
PKoenenwordt het volgende
over de handen gezegd:
Als uw handen en armen geen
gebaren maken, moeten zij
rustig langs uw lichaam
neerhangen. Het kruisen der
armen, het vouwen der han
den, het spreken met de han
den in de zakken, of dergelij
ke, kunnen in sommige ge
vallen toelaatbaar zijn, doch
zijn beter te vermijden"
OEGSTGEEST/LEIDEN - In
de galerie Pulchri Studio in
Oegstgeest wordt vrijdag
middag een expositie van
Carl van Niekerk geopend.
De tentoonstelling die tot en
met 12 juli duurt omvat een
aantal aquarellen.
Men kan er dagelijks van 10 tot
16 uur terecht, behalve op
zondag.
Van 30 juni tot en met 26 au
gustus zal in het Voorburgse
museum Swaensteijn een
tentoonstelling worden ge
houden van reistekeningen
van Anton Pieck. In de zomer
van 1937 bezocht de bekende
illustrator Marokko, een
land dat hem buitengewoon
boeide en inspireerde. De
bijzondere reistekeningen
uit dit land vormen het be-
wijs van Piecks veelzijdig
heid.
Op zondag 1 juli en zondag 19
augustus wordt het klank
beeld 'Pieckuur' in het mu
seum gepresenteerd, dat tot
stand is gekomen in nauwe
samenwerking met Anton
Pieck en diens familie en
vervaardigd werd door me
vrouw Ellen MacGillavry
(fluitiste), Frans van Mars
bergen (voorlichtingsamb
tenaar) en Jan Lens (foto
graaf) van de Société, 'Ca
nard a l'Orange' in Voor
schoten. Interviews met An
ton Pieck, dia's van zijn werk
en een muzikale omlijsting
dragen bij tot de informatie
over het leven en het denken
van Anton Pieck.
In Leidse Lakenhal
LEIDEN - In de Leidse Lakenhal wordt zaterdag
middag 23 juni een overzichttentoonstelling van
tekeningen van Herman Dijkstra (1904-1976) ge
opend.
De expositie wordt gehouden ter gelegenheid van
het verschijnen van het boek "Herman Dijkstra".
De in dit verzamelwerk opgenomen tekeningen
maken tevens deel uit van de tentoonstelling.
LEIDEN - De Indonesië-werk-
groep Leiden organiseert
morgenavond een ontmoe
tingsbijeenkomst met de In
donesische dichter Rendra.
Deze bijeenkomst heeft plaats
in het Museum voor Volken
kunde. Rendra, die voor korte
tijd in verband met het Poe-
try-International-festival in
Rotterdam verblyft, zal daar
bij ongetwijfeld een aantal
van zijn gedichten voordra
gen.
In deze gedichten houdt hij
steeds een vurig pleidooi voor
de rechten en belangen van
de Indonesische bevolking.
Dit leidde er toe dat hij, volgens
de werkgroep na een voor
dracht in het voetbalstadion
in Djakarta, door het huidig
Indonesisch regiem voor een
half jaar gevangen werd ge
zet.
Over deze en andere ervaringen
kan met Rendra van gedach
ten worden gewisseld.
LEIDEN - Het studentenmu
ziekgezelschap "Sempre
Crescendo" geeft vrijdag
avond een concert in de Zui-
derkerk.
Op het programma staan de
Ouverture Titus van Mozart,
het Celloconcert van Schu
mann, de Slavische Dansen
van Dvorak en La defaite de
Sennachèrib.
9 Prinses Margriet en Mr. Pie
tervan Vollenhoven zullen op
donderdag 28 juni in de Ko
ninklijke Schouwburg in Den
Haag de lustrum-musical ter
gelegenheid van het 33e lus
trum van de Leidse studen
tenvereniging Minerva en de
sociëteit Minerva bijwonen.
De Lakenhal. Oude Singel 28-32. Ten
toonstelling werk van Jan van Tongeren.
Geopend van 4 mei tot 17 juni.
erie "De Poort" (Herensteeg 11);
Zomerexpositie van olieverven, aqua
rellen en tekeningen, geopend tot 30juli.
woensdag-zaterdag van 13-17 uur, zon
dag van 13-16 uur.
Molenlaan 2. Voorschoten. Tentoonstel-
/an oude scheepsprenten. Geopend
t/m 28 juni, vr. en za van 11-17 uur.
Galerie De Hollandsche Tuyn, Brugge-
1, Leiderdorp. Tentoonstelling
Eric Polman - grafiek, Isrun Pilz-Lange -
grafiek. Geopend t/m 2 juli.za. en zo. van
14-17 uur.
Galerie LAK, Levendaal 150. Tentoon
stelling Aart Lodder en Kees Vermaak -
kreatieve fotografie. Geopend tot 1 juli,
dag. van 9-22 uur.
Galerie Pilchri Studi
Oegstgeest. Tentoonstelling, Annie Bors
Pauwels - aquarellen, tekeningen
schilderijen Geopend dag. 10-16 i
uur (zo. gesloten) tot 22 juni.
zigzacie Hgg&EM
HUN LfeiJg&gHAPHt-
t£K£N Z£-NCülT,VK££S
IK... HET VOOPT NQ3>
££N5 SLECHT AF MET
£>£Z£ WÉKÊuP AU5
NIEMANP NAAK
5U/HEN SEB*VPÊN
f MAAK JU 0ÊMT
MISSCHIEN NOS TE "EËPREN
FAN PAJ 'J ZIT MET MO
IN HET ZÊUFPE SCHUrrje,
OP WÉG NAAK HET £1UANP
OÊ R-OER. HEEL VÊC-
stanpiö van je
JE VAREe KAAJ TOCH OOK EEaJ VBRC,tSSVAJiJ
trA.k-BAJ, ACS hOBT NIEZEN TUSSEN WAT
ÉjOED VOOR. JC IS EN NAT UE CEUK V/NOT'
De avonturen van Jommeke
Mmm... goed geslapen
En nu eens kijken of mijn
giftstekeltje het qoed
gedaan heeft.
1 Ze ia wegl'.Nergens!...
En de kameel ook!
Maar dat kan toch niet
JMmmdaar ligt het kistjei.
en. .en ..de schorpioenj
Mmm ...zo plat a/e
'n rijg!... onder een
steen'."? A!!- joe - Sef
heeft zich bijtijds gered
Verduiveldnu kan ik
er weer achterna L
Maar ik mag niet
mislukken, want Oti-
Fath heeft me hon
derd goudstukken
~t beloofdMmm... j
VARKENSHAAS
JES IN BLADER
DEEG
Een gerecht voor
een feestelijke gele
genheid. Neem hier
voor twee varkens
haasjes van 300 g elk.
Wryf ze in met zout
en rosmarijn
schroei ze in(weinig)
hete boter snel
alle kanten dicht.
Reken hiervoor
hoogstens 8
ten. Laat ze afkoe
len. Werk 75 g boter
en 75 g spekvet door
325 g gezeefde
bloem
snu(je zout en voeg
geleidelijk 5 a 6 eet-
Vorm de kruimelige
samenhangende
deegbal en rol deze
uit op een met bloem
bestoven tafel.
Vouw de deeglap i
dneen, rol weer u.
en herhaal dit drie
maal. Snijd de dun
uitgerolde deeglap
langwerpige
stukken
leg
i de
koelkast, afgedekt
met een vochtige
doek. Wikkel elk
varkenshaasje li
deeglap en plak kie-
tot maximale hitte
voorverwarmde
oven. Bestrijk ze met
nog ruim 10 minuten
verder bakken.
WINA BORN
Auberge de Kievit. Stoeplaan 27, Wasse
naar. Tentoonstelling Ab van Oeverdam
- schilderijen. Geopend t/m 1 juli ('s
maandags gesloten).
Galerie De Oude Rijn, Stille Mare 4.
"Voorjaarstentoonstelling", geopend
van 12 mei t/m 30 juni, woe. t/m za. van
14-17 uur (24 mei gesloten).
Brasserie Scarabee, Pieterskerkchoor-
steeg. Tentoonstelling Huib Burer - fo
tografie en Wil Sorel - pastels. Geopend
dag. (behalve dinsd ag) vanaf 11 uurtot 1
Leidse bioscopen
CAMERA- "Pas op of we slaan d*r op",
da 7.00 en 9.15 uur, za. en woe. 2.30,7.00
en 9.15 uur, 12 jr.
Nachtvoorstelling; "Cabaret", vr. en za.
11.30 uur, 16 jr.
LIDO 1: "Firepower", da. 2.30, 7.00 en
9.15 uur, zo. ook 4.45 uur, 16 jr.
LIDO 2: 'The Deerhunter", da 2.30 en
8.00 uur. 16 jr.
LIDO 3; "Animal House", da. 7.00en 9.15
uur, do., vr., ma en di. ook 2.30 uur, al.
Kindermatinee: 'Tom en Jerry", za. en
2.30 u
i. 2.30 e
4.45 u
KLEINE VAART
Albert-V 18 vn Amsterdam nr Gunness,
Alida Smits 18 vn Buffalo nr Montreal,
Altair 19 te Bremen,
Andairon pass 18 Kp. Finisterre nr Lis
sabon,
Andrea Smits 18 400 ono Bermuda nr
Bahamas,
Bemark 19 vn Amsterdam nr Teign-
mouth,
Calafia 18 600 nw Kaapstad nr Kaapstad,
Carebeka-6 19 vn Amsterdam,
Cold Express 18 te Las Palmas,
Dependent 19 vn Zwijndrecht,
Dutch Faith 19 vn Dordrecht nr Yar
mouth,
Eems pass 19 Algiers nr Hodeidah,
Elisabeth Holwerda pass 18 Scarboro,
Emmaplein pass 18 Engels Kanaal nr
Brussel,
Enak 18 1700 w Honolulu nr Hiroshima,
Fairlane 19 120 z New York nr Sydney,
Holstein Express 19 890 zzw Tokio.
Inger 19 50 zzw hanstolm nr Kristine-
Jan 18 160 no Pasajes nr Pasajes,
Jenny Smits pass 18 Startpoint nr Ant
werpen,
Klazina 18 vn Harlingen nr Boston,
Laura Christina 18 rede Djibouti,
Leidsegracht pass 19 Dover nr Dakar,
Lustar pass 18 Rhodos nr Saloniki,
Maashaven 19 te Amsterdam,
Mare iratum 18 te Rotterdam,
Mediterranean Express pass 18 Bardsey
eil. nr Liverpool,
Midsland 19 40 z Tyne,
Pacific Empress 18 780 z Abidjan nr Ali-
Poolster pass 18 Theems nr Kingslynn,
Realengracht 19 te Gdynia,
Saba 18 250 zw Jamaica.
Schippersgracht pass 18 Ouessant nr
Mostaganem,
Sertan 18 150 nno Kp. Villano nr Bou-
Singelgracht 19 vn Klaipeda,
Stella Nova 18 210 zw Manilla nr Singa
pore,
Tina-L 18 vn Dordrecht,
Valiant 19 te Rotterdam,
Victress 19 vn Rotterdam nr Theems.
Willem Koerts 18 200 wnw Alexandrie nr
Alexandrie.
GROTE VAART
Abida 18 45 w Texel nr Fredericia,
Alamak 18 18 nw Texel nr Sousse,
Amersfoort 18 vn marseille nr Barcelo-
Amstelland 18 25 no Fdo. de Noronha nr
"Lady and the tramp",
TRIANON:'Tweev
9.15 uur, 16 jr.
Middagvoorstelling: "Juliana in 70 be
wogen jaren", da. 2.30 uur, zo. 2.15 uur,
al.
REX; "Big Abner da. 2.30, 7.00 en 9.15
uur, zo. ook 4.45 uur, 16 jr.
Nachtvoorstelling: "Het huis der man
zieke vrouwen", vr. en za. 11.30uur, 16jr.
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Academisch
Ziekenhuis behalve van dinsdag 13.00
uur tot woensdag 13.00 uur. (Diacones-
senhuiS en van vrijdag 13.00 uur tot za
terdag 13.00 uur EÜsabeth-ziekenhuisj
Bezoekuren
ziekenhuizen
Diaconessenhuis:
Middagbezoekuun 13.45-14.30 uur.
Avondbezoekuur 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling: vaders extra van
18.00-18.30 uur. Kinderafdeling dage-
Sint Elisabeth-ziekenhuis:
Volwassenen, dagelijks van 14.00-14.45
uur en van 18.30-19.30 uur.
Bezoek o
18.30-19.30 en 11.15-12 i
Kraamafdeling; dag. van 11.15-12.00 uur
(alleen voor echtgenoot van 15.00-16 00
i 18.30-19.30 uur. Babyshc
i ernstige pat\ënten:\
i middag- en avond-
Kinderafdeling: dag.
Academisch Ziekenhuis
Voor alle patiënten (behalve kinderen
zijn de bezoekuren als volgt:
Elke dag:
14.15-15.00 uur
18.30-19.30 uur
Voor de prematurenafdeling gelden de
volgende bezoekuren (alleen voor ou-
der^
Maandag tlm vrijdag
1830-18.45 uur
Zaterdag en zondag
14.45-15M uur.
r ernstige patiënten doorlopend be
zoek wordt toegestaan kan de hoofdver
pleegkundige hiervoor speciale kaarten
verstrekken.
Bezoektijden Kinderkhniek:
Dagelijks:
15.00-15.45 uur
18.30-19.00 uur.
Bezoektijden kinderafdeling:
Elke dag:
14.15-15.00 uur
18.30-19.00 uur
Alphen aan den Rijn
Rijnoord: le en 2e klas 11-11.30;
13.30-14.15 en 18.30-19 30 uur 3e klas
13.30-14.15 en 18.30-19.30 uur Kraamaf
deling 13.30-14.45 alleen voor echtgeno
ten 19-20 uur. Kinderafdeling voor ou
ders 18.-18.30 uur.
Geluidshinder
Schiphol
Klachten over geluidshinder van vlieg
verkeer van en naar Schiphol kunnen
dag en nacht worden gemeld bij het in
formatiecentrum Geluidshinder Schip
hol (020-175000.
Rio de Janeiro,
Amstelsluis 18 400 zo Port Sudan nr Ras
Tanura,
Breda 18 250 no San Juan nr Rio de Ja- Bioscopen Alphen
Chevron Nagasaki 18 te Rotterdam,
Chevron Nederland 18 vn Hongkong nr
Singapore,
Esso Europoort 18 90 ono Mogadiscio nr
Ras Tanura,
Esso Nederland 18 450 o St. Helena nr
Bahrein.
Kieldrecht 18 750 no Pto Rico nr Bridge
port,
Maasbracht 18 270 nnw Tristan da Cun-
ha nr Perz. Golf,
Maasbree 18 260 nno Socotra nr Antifan,
Mercurius 18 270 nw Finisterre nr Para
maribo,
Nedlloyd Baltimore 19 te Rotterdam,
Nedlloyd Hoorn 18 vn Port Said nr Fos,
Nedlloyd Rockanje 19 te Rotterdam,
Nedlloyd Simonskerk 18 te Nagoya,
Nedlloyd Spaarnekerk 19 te Singapore,
Nedlloyd Waal 21 te Lautoka verw.,
Seatrain Amsterdam 18 vn Rotterdam nr
Bremerhaven,
Seatrain Rotterdam 18 87 zo Cartagena
nr Port Said,
Sliedrecht 18 650 no Paramaribo nr St.
Croix,
EURO 1: 'They called him bulldozer",
da 1.30,6.30 en 9.00 uur, zo. ook 4.00 uur,
za. ook 12.15 uur, al.
EURO 2: "Animal House", da. 1.45, 6.45
en 9.15 uur, zo. ook 4.15 uur, al.
Nachtvoorstelling: "De rode zon", za.
12.15 uur. 16 jr
EURO3: "De Motorduivel",da. 2.00,7.15
en 9.45 uur. zo. ook 4.30 uur. 16 jr
Naehtvoorstelling: De vier vuisten slaan
weer toe'.za. 12.15 uur. 16 jr
EURO 4: "Stroomstoring", da. 2.00, 7.15
en 9.45 uur, zo. 4.30,7.15 en 9.45 uur, 16j r
Kindervoorstelling: "Sjors en Sjimmie",
za., zo. en woe. 2.00 uur.
Bioscoop Voorschoten
GREENWAY: "Juliana in 70 bewoger
jaren", do. 8.00, za. 4.00, zo. 4.00 en 8.45
uur. ma. 3.00,5.00 en 8.00 uur, di. en woe.
8.00 uur. al.
"Midnight express", vr. en za. 7.00 en
9.15 uur, zo. 6.15 uur. 16 jr.
Kindervoorstelling: "Q en Q za. 2.15,
c0udcYlieuius
20 juni 1979.
Honderd jaar geleden stond i
de krant:
- Een spoortrein werd kortgele
den in de nabijheid van de stad
Reno in Amerika in zijn vaart
gestuit, door dat eene overgroote
menigte sprinkhanen zich op de
baan bevond en het vet der ge-
doode dieren de wrijving aan
de wielen wegnam. De beamb
ten waren genoodzaakt de baan
door middel van bezems over
een afstand van drie mijlen van
de lastige gasten te bevrijden.
- De stad Berlijn heeft den kei
zer en de keizerin de stichtings
oorkonde aangeboden van eene
instelling voor oude lieden ban
eiken stand en geloofsbelijdenis
onder den naam van "Wilhelm
en Augusta- stichting", waar
voor een aan de stad behoorend
stuk grond is aangewezen met.
een kapitaal van 300.000 mark
uit de stedelijke kas. De keizer
■heeft op den feestdag 10.000
mark onder de behoeftige inivo-
ners van Berlijn laten verdee-
len. Het besluit tot het schenken
van gratie, ter gelegenheid van
het gouden huwelijksfeest van
den keizer en de keizerin, heeft
geleid tot het begenadigen van
meer dan 600 personen, onder
wie een groot aantal veroor
deelden wegens majesteits
schennis. Er zal nog een reeks
van zulke besluiten volgen,
zoodat het gezamenlijk aantal
begenadigden achthonderd zal
bedragen. Het gouden bruilofts
feest eindigde gisteren met een
gala-diner in het koninklijk
slot, waaraan 750 gasten deel
namen en een concert in het kei
zerlijk paleis, waarbij 900 per
sonen waren uitgenoodigd.
Vijftig jaar geleden:
- Morgen is het vijftig jaar gele
den, dat prof.dr. PJ. Blok. oud-
hoogleeraar in de vaderland-
sche geschiedenis te Groningen
en Leiden, aan de Leidsche uni
versiteit promoveerde tot doctor
in de klassieke letteren. Petrus
Johannes Blok werd 10 januari
1855 te Den Helder als zoon van
een schoolhoofd geboren. In Lei
den studeerde hij onder leiding
van Cobet, De Vries, Dozy en
F ruin. Van dezen laatste werd
hij in 1894 de opvolger. In 1896
en '97 was hij leermeester van
Koningin Wilhelmina en ook
HK HPrinses Juliana heeft hij
geschiedenis-onderwijs gege
ven. Prof. Blok had een belang
rijk aandeel in de oprichting
van het Ned. Historisch Insti
tuut te Rome. Hem jijn talrijke
buitenlandsche onderscheidin
gen ten deel gevallen. Van 1903
tot 1904 was hij voorzitter ran
de Maatschappij der Neder-
landsche Letterkunde.
