Agressie wordt
aardig in de
hand gehouden
dancings: overbevolkte sauna's
geen
ten-
NI i.TERDAG 16 JUNI 1979
LEIDEN
Leiden zijn het "ouwe rotten" in
iet vak die de stroom van swin-
;ers met name op de zaterdag
avonden, moeten opvangen en
loo[rerwerken. Zoals Ed de Jong (28),
?kvnede-eigenaar van discotheek
var>amantha's aan de Langebrug.
i, vtfa tien jaar Samantha's ("het
tykcomt m'n neus uit, ik heb het wel
I®» tezien") ziet Ed duidelijk de
'^mentaliteitsverandering bij zijn
'D danten. Volgens hem is die ver-
^mdering echter overal zichtbaar.
'Tien jaar geleden werden er toch
geen treinen vernield en er
ook nog niet gevochten op
voetbalveld. Die maatschap-
goelijke veranderingen, die merk
e hier natuurlijk óók. Het rotte is
yiat dat de horeca wordt verwe-
S©en, terwijl die er juist mee wordt
ndopgescheept".
de Jong, hij drijft Samantha's
amen met zijn broer en zus en
lst)ioudt er ook nog een trouwauto-
wo»edrijf op na, zit tien jaar in het
tofak. Begon als broekie van acht-
istiien met tienduizend gulden aan
k opgespaard geld van vakantie-
6> laantjes ("denk maar niet dat ik
^°Vat kreeg, ik kon d'r voor gaan
n perken") met een eenvoudige
Had de markt ontdekt door
jaar lang in de Barak, des- Doordeweekse drukte in de Koets-o-theek. Een pilsje, een dansje en muziek.
ijds de ontmoetingsruimte van
itudentenflat Sterflat, disco te
Iraaien. "Het was zo simpel. Met
vat vrienden timmerden we een
Dar, amateuristisch maar gezel-
De eerste dancing in Leiden
ïövas een feit. Nu, tien jaar later,
loudt hij het duidelijk voor ge-
7. tien. Wat destijds begon als een
soort veredelde hobby is nu een
uirioedbelegde boterham, maar
j^cht plezier heeft hij er niet meer
in. Het hele uitgaansleven heeft
/oor hem afgedaan. ("Het intere-
seert me geen reet meer"). Grote
irtyoordeel voor hem: "Je kunt er
el<hu puur nuchter tegenover staan.
^pe hebt het ook sneller door als er
iets aan de hand is. Het is werk,
veet je wel, zoals een timmerman
t'n hamer hanteert. Als er iets in
n'n winkel broeit voel je dat,
loor die ervaring. Maatregelen
fofiemen? Kan je niet. Je kunt erop
iljjifgaan, er wat van zeggen, als er
reijenmaal iets aan de hand is".
■s er gebeurt toch wel eens wat?
komt onophoudelijk naar be
neden zetten en vormt verra
derlijke plassen op het weg
dek. Rond elf uur is het opeens
droog. Net op tijd want de bio
scopen stromen leeg. Een
stroom die zich grotendeels
verplaatst richting kroeg en
dancing.
Een groepje disco-gangers van
rond de twintig steekt, hoofd
zakelijk gekleed in smetteloos
wit, de Stationsweg over rich
ting Club '70. Een eend, volge
stouwd met uitgelaten stu
denten, scheurt vlak langs de
stoep door een diepe plas. Het
modderwater spat hoog op en
laat overduidelijke sporen
achter op het vlekkeloze wit.
De lucht is vervuld van
gevloek en verontwaardigd
vrouwengegil. Enkele stoere
"Night-fever-boys" willen de
achtervolging nog inzetten
maar beseffen juist op tijd dat
het weinig zin heeft en dat
men de krachten maar beter
kan sparen voor de
dansvloer.Club '70, een krap
uurtje later het eerste reisdoel.
De haren in de plooi en spe
ciaal voor deze gelegenheid de
lange jurk en het keurige
overhemd tussen de motte-
ballen vandaan gevist. Bitte
re noodzaak want emancipa
tie- en anti-discriminatie
bewegingen zijn aan de deur
van de meeste dancings voor
bijgegaan.
Club '70 dus. Een klop op de
massieve toegangsdeur. Bin
nenkomen blijkt geen
probleem en voordat we het
weten staan we oog in oog met
een viertal "kamerbrede" he
ren. "Zojuh, ben je nog steeds
in een hete bui dan?", vraagt
één van hen in plat Leids be
langstellend aan de man met
de deurknop in de hand. Al
gemene hilariteit. Schou
derophalend geven we onze
jas af en storten ons in het
strijdgewoel.
Op de begane grond verdringen
zich de Travolta's en Newton
John's in spé op en rond de
dansvloer. We schatten de ge
middelde leeftijd van het
dansende publiek ruim
schoots beneden de meer-
derjaardigheidsgrens. Dat
van de rest van het bezoekers
bestand is weinig hoger. Op
de eerste etage hetzelfde beeld.
Jong publiek, gekleed in "dis
co", krioelt door elkaar. In het
kleurrijke schijnsel van aan
en uit flitsende spots doet een
gedeelte van hen hardnekkige
pogingen om de bewegingen
die enkele uren daarvoor
vanaf "Tros' rock-planet" tot
ons zijn gekomen na te boot
sen. Geforceerde pogingen
want voor iedere disco-klant
is niet meer dan één vierkante
decimeter vloeroppervlak be
schikbaar.
Wanneer de opzwepende mu
ziek van "Instant Funk"
("Say what?") uit de speakers
klinkt zet werkelijk de gehele
massa het hevig transpire
rende lijfin beweging. Bij het
uitvoeren van de "Tros-top-
vijftig-bewegingen" stapt
menig voet op andermans te
nenWie verwacht dat derge
lijke taferelen uit zullen mon
den in een massale stoeipartij
komt bedrogen uit, want het
blijft bij wat verwijtende
blikken en grof taalgebruik.
Gezien de sauna-achtige condi
ties waarin één en ander zich
afspeelt houden we het al snel
voor gezien en zetten koers
richting "Koets-o-theek". Na
handig een paar "lifters"
("hebben jullie een kaart bij
je, mogen we met jullie mee
naar binnen") te hebben om
zeild trachtten we het studen
ten-bolwerk binnen te drin
gen. Nadat een jeugdige, doch
potige, portier uitgebreid on
ze kennis van eikaars privéle-
ven heeft getest mogen we de
tweede "sauna" van die
avond binnentreden
Ook hier een opeenhoping van
dansende, vrijende, drinken
de, rokende en pratende men
sen. Toch is de sfeer wezenlijk
anders in vergelijking met het
vorige uitgaansoord, minder
geladen en een stuk gemoede
lijker. De gemiddelde leeftijd
van het publiek ligt trouwens
beduidend hoger. Hun kle
ding is over het algemeen ook
anders, minder disco eigen
lijk, net als de muziek. Op
minder drukke avonden moet
het hier goed toeven zijn.
Wanneer we "de Koets" verla
ten. dat gaat aanzienlijk
sneller dan binnenkomen,
zingt de heer Bowie ons na dat
"boys always keep swin
ging". Behalve in Samantha's
dan want daar, ons laatste
reisdoel en de meest heftige
sauna van die avond, is swin
gen uitgesloten. Wat gedraai
met de heupen, wat geschud
met het hoofd en sporadisch
het opheffen van een been
blijken de enige vormen van
lichaamsbeweging die op een
zaterdagavond kunnen wor
den uitgevoerd in de oudste
dancing van Leiden.
Ongelooflijk wat een compacte
mensenmassa. Een kuiken in
een Barneveldse legbatterij
beschikt waarschijnlijk over
meer ruimte. Boven en bene
den exact hetzelfde beeld.
Slechts door zeer intensief ge
bruik van ellebogen en heu
pen kan men zich voortbewe
gen. Wanneer je met uiterste
krachtsinspanningen een
plaatsje bij de bar hebt weten
te bereiken bezwijk je bijna
alsnog onder de druk van de
duwende mensenmenigte
achter je. Dat kan niet goed
gaan, denk je. Er hoeft maar
iets te gebeuren en de vlam
slaat op een vreselijke manier
in de pan. Over de gevolgen
bij brand durf je nauwelijks
na te denken. Wonderbaarlijk
genoeg gebeurt er echter he
lemaal niets en uiteindelijk
gaat iedereen na sluitingstijd
probleemloos zijns weegs,
misschien wat uitbundiger
dan gewoonlijk maar meer
ook niet.
Conclusie van een "avondje
dancings in Leiden": Geen
blauwe ogen, bloedende won
den en ontwrichte lichaams
delen. Ook geen handtastelij
ke disco-klanten en wat dies
meer zij. Kortom die hoge no
tering van Leiden op de
ranglijst van "steden vol dan-
cing-aggressie" is te "dan
ken" aan louter incidentele
gebeurtenissen. Althans dat
leert zomaar een zaterdag
avondje in de drie grootste
Leidse dancings.
JAAP VISSER
in de Koets. En dan kan het ge
beuren dat er tientallen mensen
voor de deur, op straat dus, staan
te dringen. Werkt dat juist geen
moeilijkheden in de hand?
'Je kunt ze beter binnen hebben"
geeft Kamphues toe. "Dan doen
ze vaak minder moeilijk. "En
verder zijn er natuurlijk de pas
jes. het effect van zijn systeem is
volgens Kamphues tweeledig:
enerzijds schieten ouders hem
aan voor een kaart voor zoon of
dochter. "Ze laten hun kinderen
met een gerust hart hier naar toe
gaan." Anderzijds gaat het hem
zakelijk gezien voor de wind. Zijn
enige ergernis in het horeca-be-
staan is gelegen in het feit dat de
gemeente geen consequent slui-
tingstijden-beleid voert. Hij zegt
mede met het strenge toelatings
beleid gestart te zijn in de hoop
een ontheffing van sluitingstijd
te krijgen. B en W zijn voor dit
argument echter nog steeds niet
gezwicht. Om één (doordeweeks)
en twee (in het weekeinde) uur
moet de tent dicht. Van een ge
lijkschakeling van de sluitings
tijden is nog nooit iets gekomen
in Leiden. Als bestuurslid van
Horeca Nederland (afdeling Lei
den) vindt Kamphues dat niet te
recht. Het is concurrentieverval
sing ten opzichte van de vele kan
tines en buurt- en clubhuizen,
maar bovendien discriminerend
ten opzichte van de twintig- a
dertigduizend Leidenaars die het
uur waarop zij naar huis wensen
te gaan niet willen laten bepalen
door de burgervader.
Maar ook met die beperking gaat
het de bv, die de Koets exploi
teert, niet slecht. Hoewel Kam
phues makkelijk praten heeft, de
Koets heeft in Leiden bijna een
monopolie-positie, verzekert hij
met stelligheid dat hy hetzelfde
pasjessysteem zou hanteren als
er twintig concurrenten waren.
Kamphues;"Ik kan en wil niet
anders. Ik vind dit soort publiek
nou eenmaal plezierig".
MI EP DE GRAAF F
- Met zijn ruim 100.000
nwoners is de stad Leiden
slechts een handjevol dancings
ijk. Het kleine discowereldje
vordt beheerst door een paar ho-
5hui>ecamensen dig klappen van
2ïe zweep kennen. Ze schijnen
ian liet gebukt te gaan onder de kri-
ische uitlatingen over de toene-
kchcïiende agressie in het horecawe-
chtten, zoals die nog onlangs werden
jedaan door voorzitter Van Eg-
aantaond van de Nederlandse Bond
203an Horecapersoneel. In zijn toe-
ur ipraak tijdens de jaarvergadering
deze Bond wees de voorzitter
irop dat met name in steden als
ooi^aarlem, Alkmaar, Amsterdam
rzittn ook Leiden de toenemende
in horecabedrijven
was.
I: "Jajezus.hetis hier geen kerk."
wj laat iedereen binnen die bij Sa
mantha's aanbelt. Geen schifting,
juist om moeilijkheden met
—agressieve vechtersbazen te
Voorkomen. Als er echter iemand
last in zijn 'winkel, heeft veroor
zaakt komt hij of zij er niet meer
in. De potige portier moet wel een
geheugen hebben
om die gezichten eruit te pikken,
maar het systeem schijnt te wer
ken.
>r>vendien wapent Ed zich tegen
1-eventuele moeilijkheden door
een paar mensen (hij doet alles
met vrienden en familie) te laten
rondlopen die mocht dat nodig
pjn kunnen inspringen,
nl
algens Ed de Jong kan een exploi
tant van een horeca-onderne-
I5tning een heleboel zelf in de hand
houden. "Als je maar genoeg
^mensen hebt. En een grote bek.
0 Tact? Schei toch uit, dan lopen ze
over je heen. Je moet niet vrien-
QÖelyk gaan zitten doen, dan trap-
;0É>en ze op je. Politie? Nee, die is
niet meer zo medewerkend als
tien jaar geleden. We krijgen alle
controles die maar mogelijk zijn,
lichtfabriek, brandweer, isolatie,
i-maar politie nee. Dat is hier een
strontpot waar ik niet in wil gaan
roeren, anders brand ik m'n vin
gers."
Na wat aandringen: „Kijk, ik kan
die agenten niet kwalijk nemen
dat ze niet optreden. Voor die
paar tientjes in de week gaan ze er
niet op losslaan. Een agent die het
wel eens deed werd nota bene
gedegradeerd, eerlijk waar. Nou
dan branden ze er hun handen
toch zeker niet aan. Ze komen
achteraf de schade wel opne
men."
Zo berustend als hy over de politie
praat, zo fel is Ed de Jong als het
begrip overheid ter sprake komt.
Wat er een meter naast de voor
deur van Samantha's plaatsvindt
is zijn zaak niet. "Dat is overheid.
Dat daar herrie is, agressie, of al
leen fout wordt geparkeerd 'gaat
me niet aan. Dat kunnen ze ons
niet in de schoot werpen. Maar
dat gebeurt niet"
"Kyk" vervolgt hij, "sommige
mensen wonen in het hart van de
stad, maar willen het kloppen van
het hart niet horen."
Koets-o-theek
Het beleid van de Koets-o-theek
(in de volksmond kortweg Koets)
in de smalle Kruisstraat staat bij
na lijnrecht tegenover dat van
samantha's. Leo Kamphues (30)
heeft er de touwtjes strak in han
den. Met gepaste trots vertelt hij
dat in de acht jaar dat hij de Koets
exploiteert nimmer een "stoei
partijtje" heeft plaatsgevonden.
"We hebben elke dag honderden
mensen in huis en er gebeurt
nooit iets" zegt hij. Het machtige
wapen in de strijd tegen de moei
lijkheden is het pasjes-systeem
dat Kamphues hanteert. Het
voorkomt volgens zijn zeggen
"een hoop ellende en agressie".
Op elk willekeurig moment kan
hij dreigen met intrekking van de
lidmaatschapskaart. Als sanc
tiemaatregel voor het meenemen
van introducé's die niet tot de di
recte kennissenkring behoren,
voor het veroorzaken van moei
lijkheden in de Koets zelf of bui
ten op straat. Kamphues laat te
gen sluitingstijd een paar man op
straat posten (tot aan het Lido-
theater) om de bezoekers tot rust
te manen. Wat kan een paar man
nou uitrichten tegen tientallen
potentiéle herrieschoppers vraag
je je af. Kamphues lacht wat, en
komt weer met het intrekken van
de lidmaatschapskaart op de
proppen. Er is geen speld tussen
te krijgen.
De pasjes zijn in Leidse kringen
felbegeerde objecten. Alleen stu
denten, leerlingen van hogere be
roepsopleidingen en verpleeg
kundigen van ziekenhuizen kun
nen een lidmaatschapskaart be
machtigen. Kamphues heeft dui
delijk voor deze groep gekozen.
Volgens hem gaan een student en
een niet-student niet samen. Niet
dat hij wil discrimineren, maar
"tegen een student kan een wer
kende verbaal gesproken jongere
niet op. Een student praat het uit,
een werkende jongere zal eerder
op de vuist gaan."
De Koets-o-theek met haar drie
bars, een bruin café, een brood-
jesbar en dansgedeelte heeft
momenteel een dikke 5000 leden.
Ze zijn keurig lectografisch ge
rangschikt in kaartenbakken, per
avond kan het pand zo'n vijf- a
zeshonderd man herbergen. Re
gelmatig moet de (overigens goed
beveiligde) deur even dicht, ook
voor leden, omdat het propvol is
Lustrumviering (1)
De komende week gaat de Leid
se studentenvereniging "Mi
nerva" weer eens een lustrum
vieren. Dat deed men al 32
maal eerder want met zijn 165
jaar is Minerva het oudste
studentencorps van Leiden.
Uitgangspunt van de festivi
teiten is ditmaal om de Leidse
burger bij de festiviteiten te
betrekken.
Nu weet ik uit ervaring dat de
gemiddelde Leidse burger
n iet zo erg veel op heeft met het
studentikoze bolwerk aan de
Breestraat. De schermutse
lingen op de vooravond van
de derde oktober hebben dat
afgelopen jaar nog eens on
derstreept. Maar goed. de
verbroederingsgedachte kan
geen kwaad in een tijdperk,
dat voetbalsupporters als
volleerde messenwerpers op
treden in vak G.
Toch is het nog niet zo heel lang
geleden dat het corps zich in
gedrag, kleding en taalge
bruik wenste te distantiëren
van niet-studerend Leiden
Enige tijd geleden trof ik in het
maandblad Student" een
soort "even bijpraten" aan
van Kees van der Pijl.
Een terugblik op de ontwikke
lingen binnen het corps. Aar
dig genoeg om hier - met toe
stemming van de schrijver -
enkele gedeelten over te ne-
Lustrumviering (2)
"Ik zal die nachten niet gauw
vergeten, waarop de hoofdta
fel. in een inferno van half-
ontklede heren, rook en ont
rolde brandslangen, als een
oorlogsschip ronddreef op de
aanstormende golven van
vechtende eerstejaars. Licht
aan. Licht uit. Het corps
woedt niet meer in die hevig
heid. Op het midden van de
jaren zestig, toen de naoorlog
se geboortegolf zich aandien
de bij Nederlandse universi
teiten. was het duidelijk dat
de oude vormen en gedaanten
niet onverkort meer te hand
haven waren.
Mij werd weliswaar nog geleerd
om half opgerookte sigaren uit
het raam te werpen, maar
zulke sigaren kon ik toch niet
betalen, want ik had een
beurs, al was dat iets waar
over in het corps de grootst
mogelijke discretie werd be
tracht.
De revolte van de jaren '60 deed
zich ook in het Leidse corps
voelen. Ik herinner me nog als
de dag van gisteren hoe Wil-
lem-Elco van Sch.D. op de be
diende Joop toestopte, hem
een hand op de schouder legde
en met een stralende lach, ge
tuigend van vijf generaties
eiwitrijk voedsel, de woorden
sprak: "Voor jou ben ik voor
taan gewoon Willem-Elco,
Joop".
Joop begreep toen al beter dan
meneer Willem-Elco dat er een
nieuw tijdperk op z'n eind
liep. Een jaar later was zijn
nieuwe vriend immers ge
woon directie-secretaris,
maar hij (Joop dus) werkte als
kelner in het pannekoeken-
huis op het RapenburgIets
minder tam-tam, maar net
iets beter betaald en de klan
ten gooiden er geen flessen
meer over je schoenen leeg om
twee uur 's nachts."
Lustrumviering (3)
"Ik herinner me nog dat een
burger, die een naar oud ge
bruik van het balkon gewor
pen sigaar in het open dak
van zijn Ford Capri had ge
kregen, gewoon naar boven
kwam om de zaak recht te zet
ten.Of er toen een tijdperk ten
einde liep weet ik niet meer,
maar de mythe dat corpsleden
burgers met een enkel hand
gebaar hun plaats konden
wijzen, was weg. Dat wel.
Dat komt niet weerom. Maar
zolang er een bourgeoisie is,
zolang zal een deel van het
grootburgerlijke kroost el
kaar aanschrijven met wele
delgeboren heer of vrouwe, in
afgedragen kleren van hun
ouders rondlopen,kortom hun
geborneerheid georganiseerd
willen beleven. En daarom is
er het corps."
Gerucht
Bij geruchte vernam ik deze
week dat de Stichting Kabel
net Leiden, die de stad op hel
ogenblik voorziet van een om
vangrijk net voor kabeltelevi
sie, zelf verantwoordelijk is
voor de porno-beelden die vo
rige week vrijdag plotseling
op het scherm verschenen.
Achterliggende gedachte van
deze operatie is de wens om
het aantal abonnees wat op te
krikken. Want het is als niet-
bezitter van kabel-tv toch om
uit je vel te springen, dat je
niet geschokt kunt worden
door folkloristische beelden,
afkomstig uit de Schaam
streek.
Verkiezingen
De Leidse Stadsgehoorzaal ver-
loonde afgelopen maandag
een treffende overeenkomst
met een bijenkorf. In bijna el
ke beschikbare ruimte van het
zalencomplex gonsde het van
activiteit. Driftig heen en
weer benende bazen en ba
zinnetjes met stapels pape
rassen. Allemaal leden van de
58 stembureaus, die bezig zijn
om de stemmen die werden
uitgebracht voor de Europese
verkiezingen, te tellen.
Dat levert een paar niet alle
daagse tafereeltjes op. Bij
voorbeeld een burgemeester
die samen met zijn gemeente
secretaris in schoenmakerszit
op de vloer van de Stadsge
hoorzaal heeft plaatsgenomen
om stembiljetten uit te zoeken.
Of de enthousiaste echtgenote
van het raadslid Van Aken,
die er veel plezier in heeft dat
ze de totaaltelling van haar
stembureau nog juist even
eerder kan inleveren bij "op-
perteller" Vis dan haar echt
genoot. Soms doet zich een
probleempje voor. Een stem
bureau blijkt opeens twee
stembiljetten te kort te hebben,
een ander heeft er juist twee
teveel.
De oplossing van het raadsel is
even simpel als voor de hand
liggend: de twee formulieren
zijn van het ene bureau afge
waaid en door een lid van het
andere opgeraapt. Even na
twaalven zijn bijna alle
stemmen geteld. Nog eén bu
reau ontbreekt: nummer 48.
De leden van het stembureau
komen er niet uit. Aanvanke
lijk is het verschil slechts eén
stem, maar naarmate er meer
hergeteld wordt, blijkt het
verschil steeds aanzienlijker
te worden. De "stemming"
wordt er inmiddels ook niet
vriendelijker op. Links en
rechts wordt assistentie aan
geboden. Een half uur later is
ook het laatste proces-verbaal
op zijn plaats.
Burgemeester Vis spoedt zich
naar het stadhuis en leest
daar in de hal de cijfers voor.
PPR-raadslid Beijen zit met
electronisch zakrekentuig in
de aanslag om de percentages
te berekenen, die later door de
afdeling bevolking worden
bevestigd. Leiden heeft zijn
eerste Europese verkiezingen
achter de rug. En burgemees
ter Vis brengt de Europese ge
dachte direct in de praktijk:
hij reist af naar zijn vakan
tiebestemming in Engeland.
Koornbrug
Wethouder Waal zette vorige
week vrijdag de kroon op het
restauratiewerk aan de alou
de Koornbrug over de Nieuwe
Rijn. Een stukje historie dat
onlangs in deze krant is beti
teld als een "parel van de bin
nenstad". Op de bovenbouw
van de brug die in de loop der
tijden al aan heel wat uiteen
lopend negot ie onderdak heeft
verschaft, staat het jaartal
1825.
Wie in de geschiedenis uan deze
bekende Leidse brug duikt
komt echter tut de ontdekking
dat 1825 slechts het jaartal is
waarin de bovenbouw van de
brug is aangebracht. Het kost
te toen een bedrag van J 8750.-
een schijntje ten opzichte van
de 480.000.- die de restaura
tie van de afgelopen veertien
maanden heeft gekost. De ste
nen onderbouw van de brug is
aanzienlijk ouder. Die da
teert uit de zeventiende eeuw.
Want in 1642 werd opdracht
gegeven tot de bouw van een
stenen brug op palen.
Maar ook was dat niet de eerste
oeververbinding lussen de
Burchtsteeg en de Koornbrug-
steeg. Daamoor moet er al een
houten brug geweest die de
naam St. Cornelisbrugghe
droeg. Wanneer die werd ge
bouwd is met precies bekend
maar al in 1443 werd via een
keur bepaald dat op die
plaats voortaan de koren
beurs gehouden zouden wor
den. En dat verklaart ook di
rect zijn latere naam.
