Ook DC-10's Martinair en
KLM voorlopig
aan
de
Portugees kabinet valt
Verkiezingen
voor Europa:
kop is er af
Staat van
beleg in
Nicaragua
ARABIEREN VERBITTERD
DONDERDAG 7 JUNI 1979
BUITENLAND
PAGINA 9
In navolging hiervan hebben de
luchtvaartinspecties van enkele
Europese landen, waaronder de
Nederlandse voor die van KLM
en Martinair, eveneens een start
verbod voor de DC-10 uitgevaar
digd. Directe aanleiding voor het
Amerikaanse besluit was de ont
dekking van scheuren van vijf cm
in de motorophanging van twee
DC-10's. Martiriair verklaarde
desgevraagd evenwel dat „de
reacties van de FAA niet alleen
lijken ingegeven door techni
sche, maar ook door emotionele
overwegingen."
Het startverbod van de FAA geldt
alleen voor de DC-10's die in ge
bruik zijn bij Amerikaanse maat
schappijen. Wel werd het direct
overgenomen door de lucht
vaartinspecties van Nederland,
Groot-Brittannië, Frankrijk,
West-Duitsland, Spanje, IJsland,
de Scandinavische landen (SAS),
Italië, Japan en Nieuw-Zeeland.
De Belgische Sabena vond haar
drie DC-1 O's wel veilig en wilde
ermee blijven vliegen. De Belgi
sche minister van Verkeer, Cha-
bert, greep echter gisteravond in
en verbood de luchtvaartmaat
schappij verder te vliegen met de
DC-1 O's.
Het plotseling afkomende vlieg
verbod veroorzaakte op Schiphol
aanvankelijk grote drukte. Mar
tinair heeft twee van zijn vier DC-
10's zelf in gebruik - de twee an
dere zijn verhuurd aan Philippi
ne Airlines en Singapore Airlines
- die omstreeks half vier met
vakantiegangers hadden moeten
vertrekken naar Alicante en
Palma de Mallorca. Martinair
heeft de capaciteitsvermindering
opgevangen door de inzet van
twee eigen DC-9's en een van de
KLM, de huur van een Boeing-
737 van Transavia en een DC-8
van de KLM, zodat de passagiers
tegen half tien allen weg wa-
De KLM had een DC-10 op schema
voor Tokio en Los Angeles, en
National Airlines moest alle pas
sagiers laten uitstappen van zijn
vliegtuig voor New York - dat te
laat zou vertrekken en door het
FAA-gebod getroffen ook niet
meer weg kon. Bovendien streek
op Schiphol een tweede DC-10
van National neer, die van Frank
furt juist was vertrokken voor
een vlucht naar Miami. Een DC-
10 van Garuda kon nog wel ver
trekken.
Terug naar Schiphol
In een verklaring die de KLM gis
termiddag uitgaf, wordt gezegd
dat alle DC-10's voorlopig op
Schiphol gehouden zullen wor
den. Desgevraagd bevestigde de
KLM dat vliegtuigen van dit type
die op uitreis zijn, nog naar
Schiphol zullen terugkeren. Eén
was gisteren onderweg naar Dah-
fan en zou donderdag terugke
ren. Een andere was onderweg
van Santiago de Chili en een der
de van Lima, beide naar Schip
hol. Een vierde staat in Tokio,
twee andere staan op Schiphol
zoals gemeld en de zevende blijkt
te zijn verhuurd aan de Venezo
laanse maatschappij Viasa.
De KLM vervolgt in zijn verklaring
„ervan overtuigd te zijn dat de bij
de KLM in gebruik zijnde DC-
10's in alle opzichten betrouw
baar zijn, zoals onlangs nog is be
vestigd bij de extra inspecties die
gehouden zijn". De KLM ver
wacht dat de fabrikant, McDon-
nell-Douglas, op korte termijn
een nieuw zgn. service-bulletin
zal uitgeven.
AUe passagiers die hadden geboekt
voor een KLM-vlucht waarvoor
een DC-10 op het schema stond,
zullen worden overgeboekt op
andere vliegtuigtypen of naar
andere maatschappijen. Zo zijn
de passagiers met bestemming
Tokio via de poolroute per DC-10,
overgeboekt naar de vlucht per
Boeing-747 die via het Midden-
Oosten en Manilla gaat. Die voor
Los Angeles zullen met een (lan
ge) DC-8-63 worden vervoerd. De
KLM gebruikt de DC-10 boven
dien in het verkeer met Afrika en
de Zuidamerikaanse bestem
mingen.
Een woordvoerder van de KLM
heeft verklaard dat tot dusver
geen reacties waren binnenge
komen van passagiers die niet
met een DC-10 wilden reizen, of
dat aangekondigde reizen wer
den geannuleerd. Touroperators
zoals Holland International en
Neckermann meldden hetzelfde.
Oorzaak hiervan is gedeeltelijk
dat „de meeste mensen echt niet
weten in wat voor vliegtuig zij
reizen", aldus een woordvoerder.
In de VS hebben wel zeer veel
passagiers hun reis afgezegd om
niet in een DC-10 te hoeven zit
ten.
Zeven noodlandingen
Volgens de Los Angeles Times
heeft de DC-10 sinds 1974 meer
noodlandingen op zijn naam ge
bracht dan de andere bree-
drompvliegtuigen, zoals Boeing-
747 en de aan de DC-10 ogen
schijnlijk vrijwel gelijkwaardige
Lockheed Tristar. De DC-10 van
American Airlines die op 25 mei
bij Chicago verongelukte, zou in
de afgelopen vijf jaar zelfs zeven
keer een noodlanding hebben
gemaakt, vier keer wegens een
motordefect.
Het moet niet worden uitgesloten
dat de omstandigheden waaron
der Douglas rond tien jaar gele
den de DC-10 ontwierp, er we
zenlijk toe hebben bijgedragen
dat het vliegtuig meer ontwerp
en constructiefouten bevat dan
zijn twee concurrenten van Ame
rikaans fabrikaat, genoemde
Boeing-747 en Lockheed Tristar.
Tegen de achtergrond van de
gebleken betaling van steekpen
ningen om het vliegtuig aan de
man te brengen, kwam het bree-
drompvliegtuig gedeeltelijk
voort uit verwachtingen omtrent
de groei van het passagiersver
voer in de jaren zeventig, en voor
een deel uit de ontwikkeling van
een groot transportvliegtuig voor
de Amerikaanse luchtmacht.
Met zijn ontwerp voor de Galaxy
(C-5a) won Lockheed de inschrij
ving voor het luchtmachtvlieg
tuig van Boeing, die het begon
nen tekenwerk afmaakte voor de
747. Boeing kon daarbij dankbaar
gebruik maken van Lockheeds
bevindingen bij de bouw van zo'n
groot vliegtuig, die aanzienlijk
groter bleken te zijn dan was
verwacht. Lockheed zelf trok er
eveneens profijt van bij het ont
werpen van zijn driemotOrige
passagiersvliegtuig de Tris
tar.
Ondeugdelijk ontwerp?
Weliswaar had Douglas, sinds de
jaren dertig een traditionele
bouwer van passagiersvliegtui
gen, in feite eerder dan Boeing
aangekondigd een bree-
drompvliegtuig te zullen bou
wen, maar doordat Douglas in
grote financiële problemen
kwam (en zich uiteindelijk moest
laten „fuseren" met McDonnell)
werd het besluit tot de bouw van
de DC-10 een aantal keren opge
schort.
Toen de DC-10 uiteindelijk defini-
v tief wel zou worden gebouwd,
moest het tekenwerk voor een
groot deel opnieuw beginnen.
Daarbij werd het meest gebruik
gemaakt van de ervaringen die
Douglas had opgedaan met de
zoveel kleinere DC-8, en in veel
mindere mate (d'an Boeing en
Lockheed) van de bevindingen
bij de bouw van de Galaxy.
De laatste keer dat alle vliegtuigen
van een bepaald type door een
startverbod werden getroffen
was in het begin van de jaren vijf
tig, toen kort na elkaar twee Brit
se Comet-straalverkeersvliegtui-
gen verongelukten en een on
deugdelijk, tot metaalmoeheid
leidend ontwerp daarvan de oor
zaak bleek te zijn.
LEON (AP/UPI) - Een lid van de
Nationale Garde fouilleert een
vluchteling in de buurt van de
Nicaraguaanse stad Leon.
President Anastasio Somoza heeft
gisteren de staat van beleg afge
kondigd om beter het offensief
van het Sandinistische Bevrij
dingsfront te kunnen bestrijden.
De meeste in de grondwet veran
kerde burgerrechten zijn nu op
geschort en de overheid kan per
sonen aanhouden, fouilleren en
opsluiten zonder daarvoor toe
stemming van de justitie te heb
ben. Ook kan zij poststukken
open maken.
Door het desbetreffende decreet -
dat door Somoza werd onderte
kend tijdens een kabinetszitting -
is ook censuur op alle nieuwsme
dia ingesteld.
De "oorlog" tussen de opstandelin
gen en de regeringstroepen van
Nicaragua woedt steeds heviger.
Gisteren is gemeld dat leden van
DEN HAAG (GPD) - De Amerikaanse luchtvaartdienst,
de FAA, heeft woensdag voor onbepaalde tijd het
luchtwaardigheidsbewijs ingetrokken van alle Ameri
kaanse DC-10's en een startverbod uitgevaardigd voor
alle vliegtuigen van dit type.
DEN HAAG (GPD) - Vier landen bijten vandaag het spits af van de
verkiezingen voor het Europese Parlement. In Nederland, Groot-
Brittannië, Ierland en Denemarken zullen de kiezers zich naar de
stembussen reppen om te bepalen welke politici een plaats krij
gen op de 137 aan deze landen toegewezen zetels in het Europar
lement. De Westduitsers, Belgen, Luxemburgers. Italianen en
Fransen stemmen pas zondag. Die avond om 2200 uur sluit de
laatste stembus en wordt begonnen met de telling. Maandag
avond, als Italië de uitslagenrij sluit, zal de definitieve samen
stelling van het 410 zetels tellende parlement bekend zijn.
Hoe de Nederlandse kiezers zich hebben gedragen, zal na zeven uur
geen geheim meer zijn. Aan de hand van de bij verkiezingen voor
het nationale parlement beproefde methode (steekproeven bij
verschillende stembureaus) zal een op tiende procenten nauw
keurige prognose van de einduitslag worden gemaakt. Recente
opiniepeilingen hebben uitgewezen dat 20 van de 25 Nederlandse
Euro-zetels keurig worden verdeeld tussen PvdA en CDA. De
WD krijgt er, afgaande op deze voorspellingen 5, D'66 één. De
kleinere partijen (CPN, PSP, PPR, GPV, Lijst-Leschot, SGP)
komen er door de hoge kiesdeler niet aan te pas.
De grootste verrassing van deze verkiezingen zou een hoog op
komstpercentage zijn. Vrij algemeen wordt verwacht dat de kie
zers in de negen landen de stembureaus links laten liggen. Euro
pa leeft niet bij het volk, zo is al in vele toonaarden en talen
vastgesteld, en daar zal ook het veelvuldig geschetste beeld van
een Europarlement als internationaal kletscollege met beperkte
bevoegdheden ruim aan hebben bijgedragen. De pessimisten
geloven dat nog niet de helft van het aantal kiesgerechtigde Eu
ropeanen van zijn stemrecht gebruik zal maken; optimistische
schattingen komen tot dik boven de 70 procent (België en
Luxemburg, waar nog opkomstplicht bestaat, niet meegere
kend).
Dat de nationale politiek bij deze Europese verkiezingen een grote
rol zal spelen, ligt voor de hand. In verschillende EG-landen zijn
nog onlangs verkiezingen gehouden, of ze staan voor de deur. En
het is voor de parlementaire analytici een goede gelegenheid aan
de hand van de Euro-uitslagen de nationale politieke barometer
af te lezen.
Engeland is wat dat betreft een mooi voorbeeld. De Conservatieven
behaalden daar begin mei een forse overwinning. Nu zij aan de
macht zijn gekomen, vormen de Europese verkiezingen een aar
dige graadmeter voor hun populariteit, of juist een herstel van
Labour. Als we de voorspellingen mogen geloven, zullen Marga
ret Thatchers volgelingen hun voorsprong op de socialisten nu
niet alleen verstevigen, maar zelfs uitbouwen.
Labour, dat voor een belangrijk deel anti-Europees is, krijgt vol
gens gisteravond bekendgemaakte cijfers slechts 20 van de in
totaal 81 aan Engeland, Wales, Schotland en Noord-Ierland toe
bedeelde zetels. De Conservatieven maar liefst 58. De Liberalen
kunnen thuis blijven, want door het in Engeland geldende dis
trictenstelsel zullen zij, ondanks dat 9,5 procent van de stemmen
op hen zal worden uitgebracht, niet op het Europese vasteland
zijn vertegenwoordigd.
Bij dit onderzoek werd ook de belangstelling van de ondervraag
den naar het Europese gebeuren gepeild. 84 procent wist waar de
verkiezingen voor werden gehouden, 58 procent zei te gaan,
stemmen en 12 procent wist het nog niet, maar zou dat waar
schijnlijk doen.
Het Engelse voorbeeld illustreert overigens wel hoe weinig Euro
pees het er bij deze verkiezingen aan toe gaat. Verreweg de mees
te landen kennen het stelsel van evenredige vertegenwoordiging.
Maar zoals het al niet mogelijk bleek om de verkiezingen op een
dag te houden (tegen de zondag bestonden bijvoorbeeld in Ne
derland principiële bezwaren, voor andere landen is het juist een
traditie dat er op zondag wordt gestemd), was het ook te veel van
het goede om één kiessysteem te hanteren.
Engeland hanteert nu een aangepast districtenstelsel - speciaal
voor deze verkiezingen werd een aantal districten samengevoegd
tot één - wat inhoudt dat de partij die de verkiezingen in dat
district wint automatisch de kandidaat voor het parlement levert.
De op andere partijen uitgebrachte stemmen tellen dan voor het
totaal niet meer mee. Zou het in de meeste EG-landen gebruike
lijke systeem van evenredige vertegenwoordiging worden ge
hanteerd, dan kregen de Conservatieven met 51 procent van de
stemmen 40 zetels, Labour met 38 procent 29, de Liberalen met
9,5 procent 8 en de kleinere partijen gezamenlijk één zetel. De
overige 3 zetels gaan naar Noord-Ierland, dat „Europees"
stemt.
In vrijwel alle landen gaan de grote politieke partijen onder hun
eigen naam de verkiezingen in. Soms maken zij gebruik van de
afkortingen die zij op Europees niveau hanteren - de christen
democraten bijv. EVP, Europese Volks Partij. Bekende namen
die op de diverse nationale lijsten voorkomen zijn onder meer
Willy Brandt (SPD), George Marchais (PCF), Francois Mitterrand
(PS), en de Belgische ex-premier Tindemans.
de Nationale Garde vanuit de
lucht raketten hebben afgevuurd
op Leon, waar zich sinds drie da
gen strijders van het Sandinisti
sche Bevrijdingsfront hebben
verschanst.
Het leger heeft volgens officiële
mededelingen Leon, de op een na
grootste stad van het land her
overd. Waarnemers schatten het
dodental sinds het opleven van
de guerrilla met Pinksteren op
ongeveer honderd mensen.
De bevolking van de Middename-
rikaanse Republiek heeft te lij
den van schaarste aan drinkwa
ter. Daarnaast is er gebrek aan
elektriciteit. De algehele toe
stand wordt nog verslechterd
door een algemene staking,
waaraan met name door de
chauffeurs van vrachtauto's
wordt deelgenomen.
De aanvallen van guerrillastrijders,
die het aftreden van Somoza als
ook het verdwijnen van zijn ruim
40 jaar heersende familie eisen,
vonden ook gisteren plaats. Op
verscheidene punten was de au
toweg tussen Leon en de hoofd
stad Managua geblokkeerd. Doel
van het opwerpen van deze weg
versperringen was te verhinde
ren dat de regeringstroepen be
voorraad werden.
Over voorgenomen verhuizing van
Canadese ambassade naar Jeruzalem
OTTAWA (UPI) - Arabische landen
hebben met verbittering gerea
geerd op het voornemen van
premier Joe Clark van Canada de
Canadese ambassade in Israël te
verplaatsen naar Jeruzalem. De
premier is gewaarschuwd voor
de consequenties die uitvoering
van het voornemen zou kunnen
hebben.
Volgens een woordvoerder van het
ministerie van buitenlandse za
ken hebben de meeste Arabische
landen waarmee Canada betrek
kingen onderhoudt in de afgelo
pen week laten weten hoe ze
denken over Clarks gisteren ge
opperde voornemen.
Als de Arabische wereld zou reage
ren met het verbreken van alle
handelsbanden met Canada, dan
zou dit het land minstens 55.700
arbeidsplaatsen en 1,6 miljard
dollar aan geïmporteerde olie
kosten.
De Jordaanse ambassadeur in Ot
tawa zei dat een verhuizing van
de Canadese ambassade naar Je
ruzalem ,zeer ernstig' zou zijn en
weerslag zou hebben op Canada's
betrekkingen met de Arabische
wereld ,op alle niveaus'.
De Egyptische ambassadeur in Ot
tawa zei dat toen Clark voor het
eerst van de overbrenging ge
waagde in zijn verkiezingstoe
spraken, men had gehoopt dat dit
politieke verkiezingspraat zou
zijn, zonder gevolgen wanneer hij
aan de macht zou zijn gekomen.
De ambassadeur zei dat hij dacht
dat Clarks besluit was ingegeven
onder Israëlische druk, .en ik
denk niet dat we dat kunnen la
ten passeren'.
In Koeweit deed minister Abdel
Aziz Hoessein een beroep op
Clark zijn besluit te herzien, op
een wijze die overeenkomt met
de gemeenschappelijke Ara-
bisch-Canadese betrekkingen'.
Overbrenging van de ambassade
naar Jeruzalem zou volgens hem
in strijd zijn met alle resoluties
van de Verenigde Naties en ande
re internationale organen en zou
zeker niet zonder gevolgen blij
ven voor de betrekkingen tussen
Canada en de Arabische wereld.
Joe Clark heeft tijdens een bezoek
aan Israel in januari gezegd dat
hij tegen overbrenging van de
ambassade naar Jeruzalem was,
maar in de verkiezingscampagne
veranderde hij van mening. Op
zijn eerste persconferentie als
premier zei hy; „Wij zijn het vast
van plan".
Clarks voorganger, Pierre E. Tru-
deau, heeft gezegd dat president
Carter van de Verenigde Staten
Canada had verzocht de ambas
sade niet te verhuizen om de deli
cate betrekkingen met la t BAd-
den-Oosten, waaronder die met
de Arabische landen, niet te ver
storen.
Een woordvoerder van het ministe
rie van buitenlandse zaken in Ot
tawa heeft gezegd dat de menin
gen in het departement verdeeld
zijn en dat inventaris van de
standpunten wordt opgemaakt.
Van het resultaat wordt minister
van buitenlandse zaken Flora
MacDonald in kennis gesteld.
Clark heeft gezegd dat zij met de
verhuizing van Tel Aviv naar Je
ruzalem instemt
Een DC-10 in Boston wordt door grondpersoneel naar de loods gesleept, waar hij aan een nader onderzoek zal
worden onderworpen.
Premier Mota Pinto biedt ontslag aan
(Van onze correspondent)
LISSABON - Premier Mota
Pinto van Portugal heeft
gisteren z'n ontslag aan
geboden aan president
Eanes. Het was gister
avond laat nog niet be
kend of Eanes het ontslag
zou aanvaarden. Volgens
Mota Pinto zelf zal de
voortzetting van zijn rege
ring alleen maar zin heb
ben als binnenkort - waar
schijnlijk in oktober - tus
sentijds verkiezingen
worden gehouden en Ea
nes het parlement zal ont
binden. Het is echter de
vraag of de president voor
een ontbinding van het
parlement de vereiste
goedkeuring van de Re
volutionaire Raad zal krij
gen.
Mota Pinto baseerde zijn ontslag
aanvraag op de boycot van zijn
regering door de linkse meerder
heid in het parlement. Bovendien
zou de gisteren door het parle
ment goedgekeurde begroting op
onaanvaardbare wijze zijn gea
mendeerd. Onaanvaardbaar
noemde Mota Pinto ook het wij
zigingsvoorstel op de wet op de
landhervorming. Dit socialisti
sche voorstel kan rekenen op de
stemmen van de communisten,
waarmee het teruggeven van
landerijen aan vroegere groot
grondbezitters voor een groot
Tanzanianen
uit Oeganda
DAR ES SALAAM (AFP) - Presi
dent Nyerere van Tanzania heeft
gisteren verklaard, dat de Tanza-
niaanse troepen in Oeganda hun
taak hebben vervuld en dat het
gros van deze strijdmacht bin
nenkort naar Tanzania zal terug
keren.
Krachtens een met president Jusuf
Luie van Oegand^ gesloten over
eenkomst zal een deel van de
Tanzaniaanse troepen in Oegan
da blijven voor het handhaven
van de vrede en veiligheid in dat
land.
deel weer ongedaan zal worden
gemaakt.
Door de ontslagaanvraag van Mota
Pinto komen de debatten over de
socialistische en communisti
sche moties van wantrouwen, die
vandaag zouden beginnen, in de
lucht te hangen.
Verkiezingen
Politieke kringen zeiden dat Eanes
eindelijk besloten schijnt te heb
ben dat verkiezingen noodzake
lijk zijn om de verlammende im
passe tussen de vier minder
heidspartijen in het 263 zetels
tellende parlement te doorbre
ken.
De sociaal-democraten, een mid
denpartij die in grootte direct on
der de socialisten komt, en de
conservatieven onderhandelen
over een stembusakkoord. Zij
willen verkiezingen hopende dat
de tactische bondgenootschap
pen die de linkse meerderheid
dan weer wel dan weer niet sluit,
ontkracht worden.
Volgens waarnemers zouden de so
cialisten, die met de communis
ten een comfortabele voorsprong
in het parlement hebben, liever
geen verkiezingen hebben en be
reid zijn in de regering terug te
keren met gematigde onafhan-
kelijken.
Eanes werd gedwongen de partijen
links te laten liggen toen hij Mota
Pinto op 22 november installeer
de omdat de partijen onder elkaar
niet tot een compromisformule
konden komen.
Daarvoor, nadat hun coalitiekabi
net in juli was gevallen, sloten so
cialisten en communisten weer
een verbond om de gematigde
onafhankelijke regering van
premier Alfredo Nobbre da Costa
naar huis te sturen. Dit gebeurde
op 14 september, voordat Nobre
en zijn ploeg een kans om te rege
ren hadden gekregen.
