"Moeder-mavo is geen kletsclub"
Ogen van ministerie
moeten open gaan
Bloempap
halve liter tijdelijk
BOERHAAVE-RECTOR DICK J. VAN KOOTEN:
Niet te versmaden.
Echte boter is
niet zo goedkoop als wat ik
gemakshalve de concurrentie
zou willen noemen.
Maar dat proefje
dan ookwèl,zeg-
neem me niet kwalijk.
LEIDEN
I WOENSDAG 30 MEI 1979
LEIDEN- Het tweede kans on
derwijs dateert eigenlijk al
uit de vorige eeuwRond 1875
verschenen er overal in den
lande, als gevolg van de in
dustriële opkomstmiddelba
re handelsavondscholen (on
der andere "Kennis ismacht"
in Leiden). Deze avondscho-1
len hebben precies een eeuw
het hoofd boven water kunnen
te houden.
In 1929 werd in Amsterdam het
eerste avondgymnasium op
gericht maar het duurde tot
na de Tweede Wereldoorlog
eer het avondonderwijs pas
goed van de grond kwam.
Door de crisisjareti en de oor
log was er bij veel Nederlan
ders een achterstand van
maar liefst 15 jaar op onder
wijsgebied ontstaanVelen
hebben dat zo gelaten maar er
waren er ook die alles in het
stand zo veel en zo snel moge
lijk in te lopen. Voor de
avondscholen betekende dat
een eerste grote impuls.
Een tweede impuls kwam in
1968 toen werd besloten dat
avondscholen voortaan zelf
hun examens mochten afne
men. Men hoefde niet langer
naar het staatsexamen en
voor velen werd daardoor de
drempel naar een avond
school weggenomen. In dat
zelfde jaar kwam de mam
moetwet tot stand hetgeen be
tekende dat het aantal ver
plichte vakken nagenoeg
werd gehalveerd. Wederom
een impuls.
Een zeer sterke impuls kwam er
in 1976 toen er ook dagoplei
dingen ontstonden zodat men
niet langer louter 's avonds
tweede kans onderwijs kon
volgen. Dit betekende trou
wens het ontstaan van de
"moeder-mavo"Het curso
risch onderwijs, de mogelijk
heid om op mavo-, havo-,
vwo- of meao-niveau slechts
éen bepaald vak te volgenen
de zogenaamde schakelcur
sussen, het opfrissen van de
lagere schoolkennis als voor
bereiding voor een verdere
opleiding,zijn de meest recen
te impulsen die ertoe hebben
bijgedragen dat het aantal
leerlingen in het tweede kans
onderwijs thans is opgelopen
tot rond de 70.000 en naar
verwachting binnen 5 jaar
zelfs zal oplopen tot boven de
100.000.
Deze explosieve groei van het
aantal leerlingen heeft even
wel duidelijk geen gelijke tred
gehouden met de opvang en
begeleidingsmogelijheden
Laat de financiële steun van
de overheid ten aanzien van
het volwassenonderwijs wei
nig te wensen over, voor het
aanstellen van schooldecanen
en voor het vrijmaken van
tijd om aankomende cursis
ten voldoende te informeren,
op te vangen en te begeleiden,
bestaat nauwelijks speel
ruimte.
"Een pijnlijke zaak", vindt rec
tor DJ. van Kooten van de
Leidse avondscholengemeen
schap "Boerhaave", in 1972
ontstaan door een fusie van
vijf bestaande avondscholen
en inmiddels uitgegroeid tot
de grootste scholengemeen
schap in de Leidse regio met
het volgende cursusjaar on
geveer 2000 leerlingen. "Het is
hard nodig dat er snel iets
wordt gedaan om deze scheef
gegroeide verhouding enig
zins recht te trekken anders
gaan we met het volwasse
nenonderwijs de verkeerde
kant op".
Van Kooten vervolgt: Opvang
en begeleiding is namelijk
heel belangrijk bij deze tak
van onderwijs, meer nog dan
bij het gewone onderwijs. Je
hebt namelijk te maken met
mensen die, en dat is begrij
pelijk, veel sneller uit hel lood
geslagen zijn, eerder het bijl
tje er bij neer gooien wanneer
het wat tegenzit dan jongeren.
Wij proberen zo goed en
kwaad als het gaat met onze
beperkte mogelijkheden het
nodige aan opvang en bege
leiding te doen, via onder an
dere gespreksgroepen, maar
daar mag het niet bij blijven.
Er is duidelijk meer nodig
maar op dit moment kunnen
we gewoon niet meer doen.
Misschien dat wanneer de
avondscholen zich gezamen
lijk,op landelijk nivaeu,sterk
maken voor deze zaak de ogen
van het ministerie eindelijk
zullen worden geopend".
Dick Jvan Kooten (44), sinds
1962 werkzaam in het avond
onderwijs, kan een pionier
van het internationale tweede
kans onderwijs worden ge
noemd. Hij onderhoudt con
tacten op dat gebied met di
verse Europese en Ameri
kaanse instellingen. Eind vo
rig jaar heeft hij een tiental
weken door de Verenigde Sta
ten gezworven om zich op de
hoogte te stellen van het reilen
en zeilen van het volwasse
nenonderwijs ("Adult educa
tion") aan de overkant van
"de grote plas". Hij is uitge
nodigd om eind dit jaar een
conferentie in Boston bij te
wonen en daar het nodige te
vertellen over hel volwassen-
onderwijs in Nederland dat
qua opzet behoorlijk verschilt
van het Amerikaanse Adult
Rector Dick J. van Kooten (pionier van het internationale tweede kans onderwijl): "Gebrek aan
opvang- en begeleidingsmogelijkheden een pijnlijke zaak".
education". ("Het systeem is
hier veel schoolser maar dat
vind ik juist een voordeel. Ik
geloof namelijk in proefwer
ken en het examen in de verte
als stok achter de deur").
Over zijn Amerikaanse erva
ringen zegt hij: "Hel volwas
senenonderwijs is daar zeer
sterk ontwikkeld en enorm
uitgebreid. Adult educa
tion" varieert van het leren
van basisrekenenLatijn of
scheikunde tot het schilderen
van je huis, het leren van
bridge of van zwemmen. Het
onderwijs wordt daar niet
alleen schriftelijk of in de
schoolklas gegevenmaar
komt ook via de beeldbuis, ge
sloten telefooncircuits, ja zelfs
via de krant tot de mensen".
De opleiding van leraren die les
gaan geven aan volwassenen
is volgens rector Van Kooten
in de Verenigde Staten uitste
kend ontwikkeld. "Er zijn
daar speciale lerarenoplei
dingen voor", aldus de heer
Van Kooten. "Voor ons een
ongekende situatie. Hier in
Nederland bestaat geen en
kele opleiding of cursus op dat
gebied. Ook daar zal nodig
iets aan moeten worden ver
anderd. want lesgeven aan
volwassenen is echt heel iets
anders dan lesgeven aan kin
deren. Hel is beslist wenselijk
dat hier op korte termijn een
aantal Amerikaanse verwor
venheden wordt gereali
seerd".
J.V.
De geestelijke bagage van "het
zwakke geslacht" blijft allang
niet meer beperkt tot de lagere
school en eventueel de huis
houdschool. Sinds een aantal ja
ren doet zich zelfs het verheu
gende verschijnsel voor dat
vrouwen die, door welke reden
dan ook, geen mogelijkheden
hebben gehad om door te leren of
bij wie de gedachte om voortge
zet onderwijs te gaan volgen ge
woon niet is opgekomen alsnog
hun "schade" gaan inhalen. De
"moeder-mavo" (en sinds kort
ook de "moeder-havo en -vwo")
is daar een overtuigend bewijs
van.
IJzeren wil
Zo'n zes a zevenduizend vrouwen,
in leeftijd sterk uiteenlopend van
19 tot rond de 50 jaar en mis
schien nog wel ouder, hebben dit
jaar aan ongeveer 80 dag- en
avondcollege's hun mavo- en ha
vo-examen afgelegd. Voor de
meeste vrouwen is daarmee een
eind gekomen aan een periode
van keihard zwoegen. Een perio
de waarin zij zichzelf herhaalde
lijk zijn tegengekomen, herhaal
delijk met de gedachte hebben
gespeeld om het bijltje er maar bij
neer te gooien. Het valt ook niet
mee om naast het huishouden
ook nog eens enkele ochtenden
in de week in de schoolbanken
plaats te nemen en in de spaar
zame vrijetyd in de studieboeken
te duiken. Bovendien is het zo dat
zij in drie jaar tijd de mavo-stof
moeten opnemen terwijl "gewo
ne" scholieren daar een jaar meer
tijd de tijd voor hebben.
"Je moet dan ook over een ijzeren
wil beschikken om dit te kunnen
volbrengen", zegt de 39-jarigc
mevrouw Dreef, moeder van drie
kinderen (17, 14 en 11 jaar oud).
Zij is één van de 100 leerlingen
van de Leidse avondscholenge
meenschap "Boerhaave" die on
langs hun mavo-examen hebben
afgelegd. Drie jaar lang heeft zy
drie ochtenden in de week in de
schoolbanken gezeten. Gemid
deld besteedde zij daarnaast zo'n
20 uur per week aan haar huis
werk. Dat alles naast het gewone
huishouden en haar vrij willigers-
activiteiten op het gebied van
bejaardenopvang, waarin zij
vroeger werkzaam is geweest.
Rotzooi
Hoe is zij die drie jaar doorgeko
men? Mevrouw Dreef: "Ik vond
het zalig, al die drie jaar ben ik
laaiend enthousiast gebleven.
Ook het gezin heeft me altijd
enorm gestimuleerd wat natuur
lijk enorm belangrijk is. Alleen
tegen het eind, in de tyd rond het
examen werd het me bijna teveel.
Toen begon ook m'n jongste
dochter wat vervelend te doen.
Die riep dan wel eens tegen me:
"Je hebt nooit tyd voor me, ik zal
blij zijn wanneer je van die rot
zooi afbent". Maar ach, dat was
ook zo weer over".
De bedoeling van Mevrouw Dreef
is om, wanneer zij, straks haar
mavo-diploma op zak heeft,
voorlopig te blijven doorleren.
Zij zegt: "Ik mis de school nu al,
na het laatste examen is er ge
woon een leegte gevallen. Ik kan
nu thuis nauwelijks m'n draai
meer vinden".
Twee andere examinandi van de
"moeder-mavo" (zij noemen het
liever dagopleiding voor volwas
senen) zijn Jenny van der Laan
(35) en Mieke Hartemink (34),
beiden moeder van twee kinde
ren. Over hun beweegredenen
om na al die jaren weer terug te
keren in de schoolbanken een te
rugkeer die hun allesbehalve
moeilijk is gevallen ("Dat komt
omdat je zo verschrikkelijk ge
motiveerd bent"), vertellen zij het
volgende.
Mooie meid
Jenny van der Laan (die haar di
ploma straks wil gaan gebruiken
als opstapje voor een verdere
studie "Ik hebaltiid gewerkt als
mannequin en fotomodel. Toch
had ik het gevoel een beetje mi
lege handen te staan ik wilde me
ook wel eens op een ander gebied
waarmaken. Ik was het dus ei
genlijk zat om altyd maar de
mooie meid te moeten spelen. Via
een test op het arbeidsbureau ben
ik toen bij de "moeder-mavo" te
rechtgekomen".
Mieke Hartemink (wil eveneens
voorlopig nog blijven doorleren
en uiteindelijk een baan gaan
zoeken in de sociaal-medische
sector): "Op de school van mijn
kinderen deed ik mee aan ouder
participatie. Dus in groepjes met
kinderen lezen en zo. Op een ge
geven moment kreeg ik het ge
voel dat ik wat miste. Omdat ik
graag bij wil blijven vooral als
m'n kinderen wat ouder worden
heb ik na lang aarzelen de knoop
doorgehakt en me voor deze cur
sus opgegeven.
Ondanks dat de beide moeders met
veel plezier op hun 3-jarige op
leiding terugkijken hebben ze
toch de nodige kritiek, vooral ten
aanzien van de opvang, begelei
ding en voorlichting van de cur
sisten. Met name over de gang
van zaken in het examenjaar zijn
ze tamelyk ontevreden. "Het af
gelopen jaar zijn we veel te veel
aan ons lot overgelaten. Soms
werden we behandeld als on
mondige kinderen. Er zyn zelfs
enige leraren die zo'n moeder
mavo als een grapje zien. denken
dat wij toch niets anders te doen
hebben. Zo'n instelling wreekt
zich vooral in het examenjaar".
Giftig
Jenny van der Laan: "Het ergste
van alles vond ik nog dat we op
ee. gegevt. m men' dri-
schoolonderzoeken op ee.i da«,
moesten maken. Dat is toch bela
chelijk, je kunt je immers onmo
gelijk drie keer op één dag waar
maken. Daar ben ik toen zo giftig
over geworden dat ik alleen al om
deze reden 14 dagen voor het ein
dexamen met de hele zaak wilde
stoppen".
Een bron van ergernis voor de cur
sisten is ook de wijze waarop de
buitenwereld veelal tegen de
"moeder-mavo" aankijkt. Mieke
Hartemink: "Veel mensen den
ken dat het hier een gezellige
kletsclub is en dat we aangepaste
examens krygen. Daar kan ik me
vreselijk kwaad over maken". En
Ria Wijnands (36): "Laatst las ik
een ochtendkrant dat de exa
menopgaven dit jaar zo makke
lijk waren. Daar werd ik gewoon
niet goed van. Het hele jaar zit je
je kapot te leren en zo'n krant
schryft eventjes dat het examen
eigenlijk maar weinig voorstelde.
Toen ik dat las voelde ik me vre
selijk gepakt".
Peuleschil
Dat de moeder-mavo inderdaad
geen gezellige kletsclub is met
een aangepast les- en examenni
veau blijkt wel uit de woorden
van de heer F. Springveld. leraar
Duits en al jaren werkzaam in het
tweede kans onderwijs. Hy zegt:
"Het is beslist geen peuleschil
zo'n "moeder-mavo". In aan
zienlijk minder tyd moeten de
cursisten echt net zo veel stof zien
op te nemen als de middelbare
scholieren. De examens zyn ook
exact hetzelfde".
Over zyn ervaringen wat betreft het
lesgeven aan volwassenen en het
nut van een "moeder-mavo" en
het tweede kans onderwijs in het
algemeen zegt de heer Spring
veld: "Ik werk graag met volwas
senen omdat je dan veel meer op
basis van gelijkheid kunt wer
ken. Bovendien zijn er vrijwel
nooit conflictsituaties omdat by-
na alle leerlingen enorm gemoti
veerd bedg qn Hel nut van der
gelijke opleidingen is voor my
heel duidelijk omdat ik geloof dat
er een groot verband bestaat tus
sen het leren en je geluksmoge-
lijkheden. Het maakt daarbij vol
gens my niet uit of je zo'n oplei
ding gebruikt voor het vinden
van een baan of niet. Leren is
immers nooit weg. je wordt er in
elk geval niet minder van"
JAAP VISSER
ADVERTENTIE
59
Alleen voor Melkunie- of Menken Landbouw produkien.
LEIDEN- Wie kent ze niet die bijna lugubere affiches van
een paar jaar terug, waarop een tamelijk jonge vrouw
stond afgebeeld, gewapend met een afwasborstel en een
theedoek. De haren slordig rond het mismoedige ge
zichtje en op de voorgrond de vuile vaat. Daarboven in
grote witte letters de kreet: "Marie wordt wijzer".
Welnu de ontwerpers van deze "wandversiering" kunnen
gerust zijn want in de in de afgelopen jaren zijn er heel wat
"Marietjes" een flink stuk wijzer geworden. Steeds meer
v-rouwen zijn immers, volkomen terecht, tot het inzicht
gekomen dat de criteria van weleer ("zorg maar dat je
goed met naald en draad overweg kunt, de stofdoek vlot
kunt hanteren en een aardige pot kan koken, dan kom je
altijd goed terecht") beslist niet zaligmakend zijn.
ADVERTENTIE
Vorige week donderdagochtend vertrokken enkele tientallen leerlingen van de moeder-mavo in Leiden per
trein naar Hoek van Holland voor een tripje naar Engeland.Op de foto de leerlingen (allen eindexamenkandida
ten) op het perron van het Leidse station.
