Laveren Craxi veroorzaakt
steeds diepere breuk in
Italiaanse linkse blok
Italië's socialisten in verdrukking
Elke ochtend, steevast om tien uur, ga ik de stad en
regio in, op zoek naar mensen en dingen voor deze
rubriek. Tips en wensen voor "Publiek", kunt u tot klok
slag tien aan mij kwijt, tel. 071-144941, toestel 215.
Schriftelijke reacties zijn ook zeer welkom.
DINSDAG 29 MEI 1JIN
Alsof het niks is weet hij uit een Chinese pagode feil
loos de ene lollie na de andere voor de dag te tove
ren. Kindergoochelaar Gerard Crama beheerst die
likstokkentruc wellicht als geen ander in deze
streek. Hij doet 'm in elk geval al jaren. Tja, in wezen
draait hij zijn hand er niet voor om. Figuurlijk ge
sproken dan, een goochelaar doet immers niet an
ders dat het telkens weer omdraaien van zijn han
den
„Ho ho, bij mij gaat dat niet hele
maal op", roept de 65-jarige
Noordwijker. „Voor een kinder
goochelaar zijn de trucs slechts
bijzaak. Wij moeten het hebben
van het praatje, de babbel. Die is
erg belangrijk. Kinderen moet je
blijven boeien, je moet ze stil
houden. En dat wil wel eens
moeilijk zijn", aldus Crama.
„Kijk", zegt hij onderuitgezakt in
de luie stoel in het rijtjeshuis aan
de Beatrixstraat, „als je voor vol
wassenen optreedt en je gaat de
mist in, dan wil men over het al
gemeen wel zo beleefd zijn om
niet direct de zaal uit te lopen
Maar by kinderen is dat anders
Héél anders. Kinderen steken
hun mening, zoals je weet, niet
onder stoelen of banken. Als het
hun even niet bevalt, beginnen ze
luidkeels boe te roepen"
Pluspunt
„Wanneer die kinderen baldadig
beginnen te worden, valt het
dikwijls niet mee ze weer naar je
hand te zetten. Dan wordt het
praatje des te belangrijker. Op
zo'n moment realiseer ik me vaak
dat het feit dat ik in het onderwijs
heb gezeten een groot pluspunt is
geweest. Een opsteker, zonder
dat ik eigenlijk ooit de strenge
schoolmeester heb uitgehan
gen"
In dat onderwijs heeft Gerard Cra
ma zijn leven goeddeels gesleten
Vorig jaar was hy nog hoofdon
derwijzer van de Noordwijkse
openbare lagere school, januari
dit jaar is hij gepensioneerd. En
dat hield in dat hij opeens zeeën
van tijd kreeg om voor kinderen
op te treden.
Als de goochelaar Amarco (de
naam Crama in omgekeerde
volgorde met een 'o' erachter)
treedt hij al jaren met plaatsge
noot Henk Steenvoorde in de
creatie van clown 'Pipo' voor
Neerlands grut op. Crama zegt
overigens met nadruk dat zyn
compagnon diens artiestennaam
al had aangenomen ver voordat
de flapschoenen en de pofbroek
van deze populaire televi
sieclown op de maat van de ac
teur Cor Witschge werden ge
maakt. Aantygingen als zou dit
Noordwijkse duo die naam 'gejat'
hebben, zijn volgens Crama dus
onterecht.
Ome Willem-methode
Crama geeft rondborstig toe dat
zijn optredens de laatste jaren op
Vieze woorden
..Nee, ik doe het als volgt" Crama
verheft zich uit zijn stoel, knoopt
zijn jasje dicht, doet zijn vlinder
das recht en schraapt zijn keel.
„Kijk", zegt hij, „dan sta je zo met
de toverstok en de hoge hoed in
de hand. Dan zeg ik myn spreuk-.
'Akelebakkie, hikelebiki, hoe-
keleboekie'. Zo kinderen zeg die
spreuk maar eens na, misschien
dat er dan wat uit mijn hoed te
voorschijn komt. Dan hoor je die
kinderen in koor 'Akelebakkie
hikelebiki, hoekeleboekie'
Hee, roep ik dan, wat hoor ik nou.
Jullie roepen 'hoepedepoe-
pie'.'Nee hoor', protesteren zij
dan, 'hoekeleboekie'. Nietwaar,
ik hoorde jullie duidelijk 'hoepe-
depoepie' zeggen. En daar maak
ik me dan kwaad om. Ik roep dan
'Vieze woorden gebruiken hè,
schamen jullie je niet'. En zo eis je
hun aandacht op. Dat is mijn in
terpretatie van de Ome Willem
methode"
Suikereffect
Even smakelijk vertelt de in Leiden
Gerard Crama: "De Ome Willem methode, je komt er niet onderuit.
in 1954 het Nederlands kam
pioenschap kindergoochelen be
haalde.
.1
geboren Noordwijker over het in
zijn vak niet te onderschatten
'suikereffect' Dat wil in korte
bewoordingen zeggen dat je kin
deren in alles moet betrekken en
dat je moet goochelen met voor
werpen die tot hun verbeelding
spreken. Je moet volgens Crama
dus geen stukje kaas of een appel
uit het luchtledige toveren
„Lollies bijvoorbeeld spreken
meer aan. Je laat zo'n kind op het
podium komen en dan zet ik om
eens iets te noemen hem de hoge
hoed op, die natuurlijk pardoes
over zijn hoofd zakt. De kinde
ren in de zaal gieren van het la
chen uiteraard en als beloning
geef je die knaap een lollie. Dat
geeft weer stof tot een nieuw
verhaal. Dan zeg ik: 'jullie poet
sen je tanden toch niet, dus wat
maakt het uit'. Met het gevolg
dat de kinderen in alle hevig
heid hun protest uiten".
In de waan
„Je moet bovenal", vervolgt hij, na
met een slok koffie zijn tongriem
te hebben gesmeerd, „de kinde
ren in de waan brengen dat ze de
oplossing zien. Wanneer dan op
het einde blijkt dat ze het toch
volkomen mis hebben, vallen ze
steevast stil en dat is een teken
dat je succes hebt. Belangrijk is
ook het spelen met fantasie. Dat
je bijvoorbeeld een doekje op
houdt en de kinderen wijs maakt
dat het een scheepje is. Als je
daarop voortborduurt zijn de
kinderen één en al aandacht. Al
thans dat is myn ervaring".
Terloops verkondigt Crama dat hij
principieel niet met levende die
ren werkt. Hij wenst de benarde
omstandigheden waarin deze
dieren toch al verkeren, niet te
verergeren. Hij vertelt ook dat hij
Pedagogisch
Een goedkoop goochelboekje datl
hij op 10-jarige leeftijd in handen
kreeg heeft zij n interesse voor het
goochelen gewekt. Na veel zelf-k
studie kan hy zich er nu op be-
roemen materiaal te hebben voor
tien voorstellingen. Voorstellin
gen waaraan hy graag een peda
gogisch tintje mag geven. De leu
ke reacties die hy van zijn piep-^I
jonge publiek telkenmale krijgt, d
vormen voor hem de drijfveer om N
zijn optredens voort te zetten. oi
ai
„Eerlijk waar, ik voel me als goo-
chelaar niet beperkt in het uit- m
sluitend voor kinderen optreden.
Het is op zich een kunst. Je moet
over een uitstekende verhaal- m
trant beschikken. Bovendien g(
komt er bij het goochelen voor Z(
volwassenen teveel rompslomp V(
kijken. Je moet voortdurend pe- v>
perdure trucs kopen, elke dag Vi
bijblijven. Die zigzag-illusie bij-
voorbeeld, is hartstikke duur. v
Daarin moet je investeren. Niks
voor mij, het is per slot louter
mijn hobby"
Pietepeuterig i
Uit zyn voordracht van de Ome
Willem-methode werd al duide
lijk dat de kracht van Crama in de
conference ligt. De conference
die voor het kindergoochelen
belangrijker is dan de vin
gervlugheid. „Ik vind het prima
zo", mymert Crama.
„Het vermaken van kinderen door
middel van mijn verhaaltjes en
eenvoudige trucs is heel dank
baar werk. Gewoon over een pie
tepeuterig dingetje een ellenlang
verhaal afstekentja, dat is de
stijl van Gerard Crama", glim- I
lacht de getapte Noordwijker
wanneer hij my in de jas helpt.
Later op weg naar Leiden schiet
me door het hoofd dat ik toch
nog ben vergeten te vragen hoe
hij het in vredesnaam klaar
speelt een handjevol lollies te
voorschijn te halen, nog wel uit
een doodgewone Chinese pago
de..
(Door onze correspondent Hein ten Kortenaar
ROME - „Waar het in het naoorlogse Italië
aan gemankeerd heeft, is een sterke socia
listische partij". Dit is een van de geliefde
gemeenplaatsen over de Italiaanse politiek
die men in het buitenland herhaaldelijk
hoort en die binnen Italië het meest wordt
aangehangen door de (zwakke) socialisti
sche partij.
Het streven naar een zo groot
mogelijke gelijkenis met de
situatie in de Noordeurope.se
landen, waar de grote sociaal
democratieën de linkse be
langen behartigen en door
pijnloze afwisseling met be
houdende partijen een even
wichtige politieke lijn in
stand houden, wordt ook voor
Zuid-Europa zozeer als ideaal
gezien dat er bijvoorbeeld
enkele jaren geleden, na de
„anjerrevolutie" in Portugal,
ook door de Nederlandse
PvdA openbare geldinzame
lingen werden gehouden ten
bate van Mario Soares en
daarmee voor „de democrati
sche opbouw van Portu
gal".
Na verwijten van ingrijpen in de
binnenlandse politiek van
een ander land werd het stil
rondom deze acties, maar er
zijn aanwijzingen genoeg dat
de geldstroom niet is gestuit
en zich evenmin beperkt tot
Portugal. Met name de West-
duitse SPD blijft zich actief
inspannen voor de zwakkere
broeders in Zuid-Europa. Het
verschijnen van Schmidt,
Brandt en andere SPD-kop-
stukken op verkiezingsbeto
gingen van Italiaanse socia
listen (waar ze zich onpartij
dig vertonen naast de sociaal
democraten van Giuseppe
Saragat en de socialisten van
Bettino Craxi, beiden lid van
de Socialistische Internatio
nale) is zeker niet het enige
teken van solidariteit. Van
hun macht en succes gaat in
ieder geval voldoende over
tuigingskracht uit om de zus
terpartijen in Portugal,
Spanje en Italië ertoe te be
wegen ieder op hun eigen
manier een kuur van het type
„Bad Godesberg" te onder
gaan.
Geleidelijk verval
Nu is in Italië de moeilijkheid,
dat het in het begin geciteerde
oordeel over de binnenlandse
politiek niet wordt onder
schreven door het merendeel
van de kiezers. Zij bepaalden
het geleidelijk verval van een
partij met een roemrijk verle
den en met prestigieuze lei
ders als Pietro Nenni, Giu
seppe Saragat en Sandro Per-
tini, die in de eerste vrije ver
kiezingen van Italië (voor de
Wetgevende Vergadering in
1946) de communisten over
vleugelden, tot de huidige
formatie van Craxi, die zover
achter de twee reuzen van
christen-democratie en PCI
aanhinkt, dat ze zich voortdu
rend moet overschreeuwen
om nog gehoord te wor
den.
Daartussenin ligt een pact van
gezamenlijke actie met de
communisten, de afscheiding
van Saragat en zijn sociaal
democraten in 1947, de ne
derlaag van de volksfrontlijs
ten, samen met de communis
ten in 1948 en tenslotte de ta
melijk roemloze episode van
de regeringsdeelname in de
centrum-linkse coalitie tus
sen 1963 en 1972, waardoor
hun toch al geslonken kiezer-
saanhang met een kwart ver
minderde.
Het Noordeuropese recept mag
dan in zijn algemeenheid best
goed zijn; het bevalt de Italia
nen niet. En dan kan ook de
beste kok het hun niet door de
keel duwen. Eén sterke so
cialistische partij zou mis
schien veel van Italië's
problemen oplossen, maar of
„deze" partij daar ooit sterk
genoeg voor kan worden,
wordt vrij algemeen betwij
feld. Craxi tracht de laatste ja
ren een verbetering in zijn po
sitie te brengen door het voe
ren van eigen politiek ten op
zichte van de twee grote par
tijen.
Diepere breuk
Op de herhaalde en steeds drin
gender uitnodigingen van de
christen-democraten om te
rug te keren tot een centrum
linkse coalitie, „maar dan an
ders", is hij tot nu toe niet in
gegaan. Tegenover de com
munisten benadrukt hij het
ondogmatische, vrijheidslie
vende karakter van zijn partij,
en vraagt hij een soort blanco
schuldbekentenis ten opzich
te van het marxistische, leni
nistische en stalinistische
verleden en het resoluut
doorsnijden van de navel
streng die dc PCI nog met
Moskou verbindt. Wat hij er
mee bereikt, is zeker geen
verzwakking van de christen
democratische positie, maar
wel een steeds diepere breuk
in het linkse blok, waarvan de
PCI nu eenmaal een integre
rend deel uitmaakt.
Of Noordeuropeanen dat nu
graag zien of niet, de Italiaan
se kiezers hebben tot nu toe
beslist, dat de linkse belangen
in dit land het best behartigd
kunnen worden door de
communisten. Daarvoor zijn
er allerlei redenen: de klas
sentegenstellingen in dit pas
laat geïndustrialiseerde land
nodigen eerder uit tot het
conflict dan tot het harno-
miemodel (met andere woor
den: tot de klassenstrijd, die
de communisten in hun
vaandel voeren), de commu
nisten overheersen de mach
tigste vakfederatie, de CGIL,
die praktisch functioneert als
„transmissie band" tussen
partij en fabriek en de enige
consequente oppositie tegen
het christendemocratische
regime was tot de vorige ver
kiezingen van 1976 de com
munistische partij.
Om nog wat verder terug te
gaan: tijdens het fascisme
vormde de PCI de enige geor
ganiseerde verzetsbeweging,
die na de geallieerde invasie
de ruggegraat kon vormen
van de partizanenstrijd in het
nog niet bevrijde noorden.
Dat na de Duitse capitulatie,
op 25 april 1945, de revolutio
naire verwachtingen van die
periode werden teleurge
steld, kwam doordat ,,de
wind uit het noorden" stuk
liep op de intussen al geves
tigde situatie in Rome. waar
de communistische leider
Togliatti minister was in de
regering van christen-demo
craat Alcide de Gasperi.
De secretaris van de Italiaanse Socialistische Partij Bettino Craxi (L) en de leider van de Italiaanse
Communistische Partij Enrico Berlinguer tijdens de eredienst voor de vermoorde politicus Aldo Moro
(Archieffoto).
Ruggegraat
Dat hij het revolutionaire
élan van de partizanen in ge
matigde banen leidde, kwam
zeker ook doordat Italië nog
door geallieerde troepen
werd bezet, en het nabije
voorbeeld van de bloedige
onderdrukking in Grieken
land tot voorzichtigheid
maande. Niettemin bleef de
PCI in heel Italië ten noorden
van Rome de ruggegraat van
de arbeidersbeweging, diep
genesteld in het sociale leven:
tot in het kleinste dorp was de
communistische „Casa del
Popoio" (Volkshuis) het so
ciale en politieke trefpunt van
de arbeidersklasse.
Over de logische lijn die loopt
van de gematigde houding
van Togliatti naar het „histo
risch compromis" van Enrico
Berlinguer, vallen boekdelen
te schrijven. Wat hier van be
lang is, is het feit dat de posi
tie van de „sterke socialisti
sche partij" uit het noordelijk
recept hier wordt ingenomen
door de PCI, en daarmee is er
een ingrediënt in de pan ge
komen, dat het gerecht wel
zeer grondig verandert. Vóór
de lange jaren van de koude
oorlog vertoonde het de mo
gelijkheid van periodieke
wisseling tussen links en be
houdend, in het noordelijk
menu zo essentieel, en dat is
nu precies het Italiaanse
probleem.
Maar na een jarenlange ont
spanning, die juist in de PCI
leidde tot een steeds duidelij
ker democratisering, wordt
het tijd zich af te vragen, of er
niet moet worden omgezien
naar een wat realistischer
kok. Wanneer een vooraan
staand christen-democraat
als Amintore Fanfani in een
interview met het Romeinse
dagblad „La Republica" de
weigering van zijn partij om
samen met de communisten
te regeren verklaart met de
verzekering dat in dat geval
„onze Europese partners en
onze atlantische bondgeno
ten" economische sancties
zullen treffen, doen zich toch
enkele vragen voor. Voor Ita
lianen is van belang, of een
senaatsvoorzitter (de tweede
autoriteit in het land) zich wel
zo klakkeloos mag neerleg
gen bij buitenlandse voor
schriften. De Europese part
ners en de Atlantische bond
genoten mogen zich langza
merhand wel eens gaan af
vragen of het juist is ruim een
derde van de Italiaanse kie
zers voor permanent ontoe
rekeningsvatbaar te verkla-
Stemmenverlies
De uitputtingsslag die de chris
ten-democraten de afgelopen
jaren met de communisten
hebben geleverd, zal waar
schijnlijk uitlopen op stem
menverlies voor de laatsten.
De christen-democraten zul
len er grote voldoening uit
putten, maar of Italië ermee
gediend is, blijft een open
vraag. Het uitmonden van de
ontevredenheid in een steeds
gevaarlijker terrorisme, is een
van de redenen om daar grote
vraagtekens bij te zetten.
Voor Europa kan men de
vraag stellen of zijn politieke
autonomie tussen de twee
grote machtsblokken niet zou
zijn gediend met de ontwik
keling van een „Euro-com-
munisme", diep beïnvloed
door Europese vrijheidstradi
ties, waarnaar de Italiaanse
communisten zich toch dui
delijk aan het bewegen zijn.
Misschien is het politieke re
ceptenboek voor Italië en Eu
ropa wel hard toe aan een her
ziene uitgave, maar het ziet er
nog niet naar uit dat die er
binnenkort ook zal ko-
