DUIDELIJKE TAAL HOGE RAAD
Officier vraagt
gevangenneming
Pieter Menten
X>J
„Vissen
hebben
ook
gevoel
stf*
Ook Senaat akkoord met
noodwetje discriminatie
VROOMS DREESM ANN
DEN HAAG (GPD) - De Hoge Raad heeft
de Blaricumse kunstverzamelaar Pieter
Menten, die zaterdag tachtig jaar wordt,
een voor hem onaangenaam verjaar
dagscadeau bezorgd. De beslissing om
Menten wegens in 1941 in Polen ge
pleegde oorlogsmisdaden opnieuw voor
de rechter te brengen zal bij de bejaarde
Blaricummer hard zijn aangekomen.
Nog voor de behandeling in cassatie
voor de Hoge Raad liet hij via zijn
raadsman weten alle vertrouwen te heb
ben in een goede afloop van de zaak.
De uitspraak van de Hoge Raad betekent
een stuk ongezouten kritiek op de bij
zondere strafkamer van de Haagse
rechtbank die er eind vorig jaar voor
zorgde dat Menten na twee jaar voorar
rest in vrijheid kwam. Het komtniet elke
dag voor dat over een vonnis wordt op
gemerkt dat de beide pijlers waarop het
rust duidelijk ondeugdelijk zijn. Daar
mee geeft de Hoge raad toe aan de kritiek
op het Haagse vonnis die onder meer is
gekomen van de kant van advocaat-ge
neraal mr. Remmelink. Deze betoogde
op 3 april van dit jaar dat het Haagse
vonnis vernietigd moest worden. De
Hoge Raad heeft hem daarin gevolgd en
wel in bijzonder duidelijke bewoordin
gen.
Erg belangrijk is het antwoord dat de Hoge
Raad geeft op de vraag wat de waarde is
van de ministeriële toezegging die in het
begin van de jaren vijftig aan Menten zou
zijn gedaan. De Blaricummer beriep zich
er in zijn proces op dat de toenmalige
minister van justitie Donker hem in 1952
had toegezegd dat hij nooit meer ver
volgd zou worden wegens oorlogsmis
drijven. Hiervoor had hij alleen maar
enkele getuigenverklaringen uit de
tweede hand, onder meer die van de we
duwe van zijn vroegere advocaat mr.
Kortenhorst. De Hoge Raad heeft nu be
slist dat zulk vaag bewijsmateriaal niet
voldoende is geweest voor Menten om
aan te nemen dat hij nooit meer vervolgd
zou mogen worden. Er was - met name
vanuit de Werkgroep Recht en Openheid
in de zaak-Menten - ook twijfel opgeroe
pen over de bevoegdheid van de minis
ter van justitie om toe te zeggen dat er
geen strafvervolging in een zaak wordt
ingesteld. Volgens de Hoge Raad kan de
minister dit echter wel. Wil een verdach
te - in dit geval Menten - daarop een be
roep doen, dan zal er zo stelt ons hoogste
rechtscollege een uitdrukkelijke en on
voorwaardelijke toezegging geweest
moeten zijn. Als dat niet het geval is dan
kan het Openbaar Ministerie (de officier
van justitie dus) een strafvervolging in
stellen. "De verdachte dient daarop ook
bedacht te zijn en te blijven, vooral waar
het gaat om misdrijven van zo'n buiten
gewoon ernstige aard als hier het geval
is", aldus het arrest van de Hoge Raad.
Naast deze uitspraak heeft de Hoge Raad
ook duidelijk stelling genomen in Men-
tens opgeworpen beroep op het Euro
pees Verdrag van de Rechten van de
Mens. Daarin staat onder meer dat ie
mand niet gedurende een onredelijk
lange periode bloot gesteld mag worden
aan de kans om vervolgd te worden. De
vraag in de zaak-Menten was wanneer
van "vervolging" gesproken mag wor
den in de zin van het Verdrag. Volgens
de Haagse rechtbank is daarvan sprake
geweest toen in de jaren vijftig op de
Poolse verzoeken tot uitlevering van
Menten beslist moest worden. Op deze
interpretatie kwam direct kritiek van de
kant van juristen omdat het begrip ver
keerd gehanteerd was. De Hoge Raad
bleek het hiermee eens te zijn. Er moet
door Justitie iets gedaan zijn waardoor
de verdachte kan opmaken dat er een
vervolging tegen hem aanhangig ge
maakt zal worden. Die handeling is pas
in november 1976 gedaan, toen het ver
zoek tot opsporing van Menten uitging.
Dus is er volgens de Hoge Raad geen
sprake van een onaanvaard baar lang uit
stellen van de vervolging.
Dc zaak-Menten zal dus helemaal opnieuw
behandeld moeten worden. Het gevolg
van het arrest van de Hoge Raad is dus
dat er ook opnieuw getuigen zullen moe
ten worden gehoord in de zaak van de
massa-executies in het Poolse dorp
Podhorodce waarbij Menten betrokken
zou zijn. Er wacht de Rotterdamse
rechtbank dus een erg drukke periode.
Want wat er al aan verklaring ligt uit het
Amsterdamse proces - waarbij Menten
tot twaalf jaar gevangenisstraf werd ver
oordeeld - is niet gering. Het staat de
Rotterdamse rechtbank echter vrij om
nieuwe getuigen te horen. Het proces
kan dus nog wel eens maanden duren.
Een ding is in de afgelopen jaren wel
heel duidelijk geworden en dat is ook nu
weer bevestigd het proces-Menten is een
uiterst precaire zaak. Er zijn in de Ne
derlandse rechtsgeschiedenis weinig
andere voorbeelden van processen
waarbij zoveel publieke druk is geweest
op de rechters.
Die moesten echter ook rekening houden
met het uitgangspunt van onze rechts
staat dat iemand onschuldig is tot het
tegendeel bewezen wordt. Menten mag
over die rechtsbescherming beslist niet
klagen: hij is uitvoerig aan het woord
geweest zowel in Amsterdam als in Den
Haag. Ook in het eerste arrest van de
Hoge Raad in de zaak-Menten was de
zorg van de Hoge Raad voor de positie
van de verdachte treffend. Dit was juist
de aanleiding tot vernietiging van het
Amsterdamse vonnis. Bij dit arrest ging
het erom dat alle aandacht moet worden
gegeven aan hetgeen een verdachte in
brengt aan verweren. In het tweede ar
rest - dat gisteren gewezen is - was het
kernpunt dat de rechtbank niet
lichtvaardig mag concluderen dat een
verdat'hte niet vervolgd mag worden.
Beide arresten hadden een ding gemeen:
de Hoge Raad heeft duidelijke taal ge
sproken en zich niet achter allerlei juri
dische formules verscholen.
DEN HAAG (GPD) - Begin volgende week zal de Rotterdamse rechtbank een beslissing
nemen over de vraag of de van oorlogsmisdrijven verdachte Pieter Menten (79) opnieuw
in hechtenis genomen moet worden. De beslissing van de Hoge Raad om het arrest van
de Haagse rechtbank te vernietigen en de zaak te verwijzen naar de rechtbank in Rotter
dam, maakte een uitspraak over Mentens gevangenneming nodig.
Gistermiddag enkele uren na het
bekend worden van het arrest,
diende de Rotterdamse officier
Meisje (15)
in park
neergestoken
EINDHOVEN (ANP) - De vijf
tienjarige Aagje B. uit Dom
melen is gisteren in Eindho
ven door een onbekende man
aangevallen en tien keer in
hals en maagstreek gestoken.
Dat gebeurde in het stads-
wandelpark. Het slachtoffer
was te voet op weg van een
bushalte naar haar school.
Het meisje is zwaar gewond op
genomen in een ziekenhuis,
zij heeft ernstig bloedverlies
geleden en één long werkt
niet meer. De politie tast in
het duister over de dader en
zijn motieven.
Het meisje zelf heeft verklaard
niet te zijn verkracht. Haar
aanvaller zou haar van achte
ren hebben vastgegrepen en
onmiddellijk hebben gesto
ken. Het was een ongeveer
dertigjarige, gezette man, al
dus het meisje.
van Justitie al een verzoek bij de
rechtbank in tot inhechtenisne
ming van Pieter Menten. Hij kon
dat zo snel doen, omdat een spe
ciale koerier de tekst van het ar
rest van de Hoge Raad naar Rot
terdam had gebracht. De officier
die de derde zaak-Menten gaat
doen, is mr. L. C. M. Meijers uit
Assen. Hij is speciaal voor de
zaak-Menten naar Rotterdam ge
haald, omdat het parket daar
geen officier van justitie een aan
tal maanden kon vrijmaken voor
deze ingewikkelde zaak.
De bijzondere strafkamer van de
Rotterdamse rechtbank zal wor
den voorgezeten door mr. P. J. C.
Schipper. De zitting van de
rechtbank is overigens niet
Opnieuw inval
openbaar. Menten zal vermoede
lijk zelf wel b\j de zitting aanwe
zig zijn, omdat de raadkamer, al
vorens te beslissen, de verdachte
en zijn raadsman moet horen.
Minister De Ruiter van justitie
maakte gistermiddag in de
Tweede Kamer bekend dat de
Rotterdamse officier een verzoek
tot inhechtenisneming had inge
diend. Dat gebeurde in een
spoeddebat, dat op verzoek van
de CPN'er Wolff werd gehouden.
De heer Wolff wilde onder meer
van minister De Ruiter weten
welke maatregelen er getroffen
zouden worden om een her
nieuwde vlucht van Menten te
voorkomen. Zolang er in Rotter
dam geen beslissing is genomen,
kan Menten echter formeel niets
in de weg gelegd worden. ,,Tot op
heden is er echter geen reden om
aan te nemen dat Menten niet in
Blaricum is. Het Openbaar Minis
terie heeft echter passende maat
regelen genomen om op de hoog
te te zijn van Mentens verblijf-
AMSTERDAM (ANP) - De Am
sterdamse politie heeft gister
avond voorde derde keer sinds 14
mei een inval gedaan in de door Het CPN-Tweede Kamerlid
heroine-verslaafden gekraakte
Stadsdoelen.
De actie werd uitgevoerd door 45
politiemannen. Er werden 21
mensen aangehouden, onder wie
volgens de politie tenminste drie
handelaren.
In het gebouw, waar 170 mensen
verbleven, werd 20 gram heroïne
en 400 gram hasj in beslag geno
men.
met deze woorden van de be
windsman genoegen. Hij zei ver
trouwen in het beleid te hebben.
,,Maar wij zullen de kwestie van
dag tot dag blijven volgen. Het
gaat hier niet zomaar om een de
lict, maar om oorlogsmisdrijven
van de ergste soort". Voor de uit
spraak van de Hoge Raad had de
CPN'er veel waardering. „Van
daag is een begin gemaakt met
De woning van Menten wordt sinds
een dag of tien bewaakt door re
chercheurs van de Rijkspolitie.
Volgens de Amsterdamse hoofd
officier van justitie mr. Mes-
schaert is dit op verzoek van
Menten zelf gebeurd. Deze wilde
bescherming in verband met be
dreigingen die aan zijn adres zijn
geuit.
Inmiddels heeft een vorige week
gesticht comité tot opsporing en
aanhouding van Pieter Menten
geëist dat de Blaricumer direct
wordt aangehouden en opgeslo
ten. Berichten dat dit comité op
Menten zou .jagen", moeten vol
gens Mentens verdediger mr.
Van Heyningen niet serieus ge
nomen worden. „Het gaat ge
woon om een publiciteits
stunt".
Het CDA-Tweede-Kamerlid - en
oud-verzetsstrijder - M. Schakel
zei met genoegen kennis te heb
ben genomen van de uitspraak
van de Hoge Raad. „Het is erg ge
vaarlijk om te spreken over het
rechtsgevoel van het volk, maar
ik ben er diep van overtuigd dat
de uitspraak van deze groep rech
ters beter begrepen zal worden
door de mensen die in het verzet
hebben gezeten dan de uitspraak
van de groep rechters die zojuist
t vernietigd is".
De organisaties van het voormalig
verzet verklaarden gistermiddag
„met gepaste vreugde" kennis te
hebben genomen van de beslis
sing van de Hoge Raad. „Er is in
ieder geval aan het rechtsgevoel
van tienduizenden Nederlanders
recht gedaan, doordat de zaak nu
opnieuw in behandeling komt en
niet als afgedaan wordt be
schouwd.
In Israël werd het
voortzetting van het proces-Men
ten een half uur na de uitspraak
van de Hoge Raad op de radio ge
bracht. Als voorlopige reactie
werd op het ministerie van justi
tie tevredenheid uitgesproken.
De Israëlische journalist Haviv
Kanaan, die drie jaar geleden er
mede voor zorgde dat de zaak-
Menten weer aan het rollen
kwam, zei in grote spanning ver
keerd te hebben. „Toch had ik die
uitspraak eigenlijkwel ver
wacht". Onmiddellijke arrestatie
van Menten is volgens hem nu
geboden.
ADVERTENTIE
PICKWICK
THEEZAKJES
Engelse melange
per doos van
voor 1 ,25
WILDAM
Bouillon met kip
per pot 350 gram
voor 1 59
VERSE GROENTEN
EN FRUIT
GRANNY SMITH
per kg. 1 ,98
BAMI PAKKET
voor 1,29
VENDO
WORTEL
EN SELDERY
SALADE
1/3 pot
van CW8
voor 0,79
DOOS a
6 TOMPOEZEN
van 2t95
voor 2 ,45
UIT DE BROODBOETIEK
GROF
VOLKOREN
400 gram van Ü&9
voor 0,79
WITTE KNIP
ca. 800 gram
van
voor 1,40
PVDA WACHT
NOG MET
ABORTUSWET
DEN HAAG (GPD) - De PvdA-
Tweede-Kamerfractie komt
voorlopig nog niet met een eigen
initiatiefwetsontwerp inzake
abortus. De fractie wil eerst be
kijken hoe het voorstel van de
ministers Ginjaar en de Ruiter
door de regeringspartijen CDA
en VVD ontvangen wordt.
In een gisteren uitgegeven verkla
ring zegt de kamerfractie dat het
huidige wetsontwerp van het ka
binet voor haar „onaanvaard
baar" is. Een regeling van abortus
is voor de PvdA alleen aanvaard
baar als voldaan wordt aan het
uitgangspunt dat de vrouw be
slist, abortus uit het strafrecht
verdwynt en in het ziekenfonds
pakket wordt opgenomen.
„Mocht uit de loop van de behan
deling in de Kamer blijken dat
aan de uitgangspunten van de
PvdA-fractie geen recht kan
worden gedaan, dan zal de fractie
alsnog trachten op andere wijze
een meerderheid voor haar óp-
vatting te verkrijgen door tot in
diening van een intitiatiefwets-
ontwerp over te gaan", aldus de
verklaring.
In de fractie is een minderheid, on
der wie dr. H. Roethof, de mede
indiener van het vorige PvdA-
VVD-initiatiefwetsontwerp, van
mening dat er nu wél direct een
PvdA-initiatief moet komen. De
meerderheid acht het echter be
ter de behandeling van het nu in
gediende voorstel af te wachten
om met name de steun van de
VVD niet bij voorbaat te verlie-
DEN HAAG (ANP) - De Ne
derlandse vereniging ter be
scherming van dieren gaat ter
gelegenheid van de opening
van het vïsseizoen op 1 juni
een actie voeren onder het
motto "Vissen hebben ook
gevoel" om de aandacht te
vestigen op de noodzaak van
een betere behandeling van
"sportvissen".
Voorzitter D. van Haarlem van
de werkgroep dierenbe
scherming en sportvisserij zei
gisteren op een persconferen
tie in Den Haag dat de dieren
bescherming het sportvissen
met een aantal vragen wil be
geleiden. De 1,7 miljoen gere
gistreerde sportvissers en
500.000 "zwartvissers" in Ne
derland beoefenen hun sport
zonder dat zij beseffen dat
vissen ernstige schade kun
nen lijden van de vangst, al
dus Van Haarlem.
De dierenbescherming dringt
er bij de overheid op aan bij
het verstrekken van viskaar-
ten begeleidende voorlich
ting te geven. Zelf heeft de
dierenbescherming een fol
der uitgegeven die door
scholen, visvereningingen en
particulieren kan worden
aangevraagd.
Om te voorkomen dat vissen
onnodig lijden geeft de die
renbescherming daarin zes
tips: 1. Probeer te voorkomen
dat de vis de haak slikt; 2.
Raak een gevangen vis alleen
met natte handen aan; 3.
Verwijder de haak zeer voor
zichtig; 4. Zet een gewonde
wis niet terug, maar doodt
hem; 5. Gebruik liever geen
leefnet, dat beschadigt de vis
sen ernstig; 6. Doodt onmid
dellijk elke vis die niet wordt
teruggezet
Van Haarlem zei dat de dieren
bescherming niet de sport
vissers het leven zuur wil ma
ken, maar dat zij in de sport
visserij een aanleiding ziet
aan de mishandeling van vis
sen door beroepsvissers en
sportvissers bekendheid te
geven. Volgens van Haarlem
is bij tal van onderzoeken in
de laatste jaren gebleken dat
vissen in tegenstelling tot wat
altijd is beweerd, wel degelijk
pijn, plezier en angst kunnen
ervaren. Hij zei dat de dieren
bescherming de "sportvis"
dient te beschermen tegen
kwelling en mishandeling.
Een doorn in het oog van de die
renbescherming is het wed-
strijdvissen. Om in zo'n kort
mogelijke tijd veel vissen te
vangen wordt de gevangen
vissen de haak uit de bek ge
broken en worden de vissen
naar de controleurs gegooid.
De dierenbescherming eist
met de wet in de hand dat aan
het zonder noodzaak veroor
zaken van pijn of letsel een
einde wordt gemaakt.
In een reactie op de actie "Vis
sen hebben ook gevoel", zegt
de Nederlandse vereniging
van sportvissersfederaties
dat de dierenbescherming de
excessen in de sportvisserij
als norm voor het gedrag van
de Nederlandse sportvisser
heeft opgevoerd.
De NWS is het met de dieren
bescherming eens dat onder
de twee miljoen Nederlandse
sportvissers mensen zijn die
op onsportieve wijze vissen.
Maar de NWS meent dat het
afwijzen door de dierenbe
scherming van de sportvisse
rij als vorm van recreatie niet
realistisch is.
Leiden
DEN HAAG (GPD)- Ook de Eerste
Kamer is gisteren akkoord ge
gaan met het noodwetje dat dis
criminatie tussen man en vrouw
in ontslagprocedures onmogelijk
maakt.
Het wetje was nodig om te voorko
men dat vrouwelijke onderwij
zers, die over het algemeen geen
kostwinner zijn. eerder voor ont
slag in aanmerking komen dan
hun manlijke collega's die wèl
kostwinner zijn. Een EG-bepa-
ling verplicht Nederland elke
vorm van discriminatie in het ar
beidsproces onmogelijk te ma
ken.
Alle partijen (behalve SGP en
GPV) steunen de wet, maar zij
hadden ook allemaal moeite met
de terugwerkende kracht tot 1 ja
nuari 1979. Dat vond geen enkele
woordvoerder een fraaie oplos
sing. De voorstanders vonden dit
echter niet ernstig genoeg om de
wet niet door te laten gaan.
In het CDA leefden bezwaren tegen
het schrappen van het begrip
kostwinner uit de wet, maar ook
die waren niet ernstig genoeg om
zich tegen het wetje te verzetten.
