,Te lang op eikaars lip is ook niet goed
publiek
De reis naar het beloofde land
van Mary en Joseph uit Nijverdal
PAGINA 4
VARIA
WOENSDAG 23 MEI 1979
De Lisserweg in Lisser-
broek geldt al enige tijd
als een populaire slui
proute. Vooral fietsers
durven zich op deze
smalle weg nauwelijks
te wagen. Want wanneer
twee elkaar tegemoet
komende of in dezelfde
richting rijdende auto's
elkaar passeren, schiet
er amper een centimeter
ruimte over voor wiel
rijders en voetgangers.
Vandaar dat er voor mo
torvoertuigen een ver
bod geldt elkaar te pas
seren wanneer er een
wielrijder in debuurt is.
Automobilisten blijken
zich er evenwel niets
van aan te trekken. Bij
na dagelijks worden
wielrijders of auto's zelf
in de berm geduwd. Zo
gebeurde dit onlangs
met een Engelse tou
ringcar en afgelopen
week met een perso
nenwagen. Maandag is
er nog een fietsende
vrouw half over de brug
komen te hangen door
dat ze eveneens een tik
in de flank kreeg van een
voorbijrazende auto.
„En stoppen om je even
overeind te helpen Ho
maar", zegt Petra Kors
uit Lisserbroek, die
reeds drie keer in de
berm geduwd is. De eer
ste twee keren kon ze
zichzelf op de been hel
pen, maar jongstleden
zondag niet; twee dagen
na haar huwelijk heeft
haar kwetsbare linker
been opnieuw een fikse
'knauwgekregen. Hier
onder doet Petra haar
verhaal.
ligt Petra voor de zoveelste
keer in de haar zo bekende
berm en Frits languit op de
weg („Als er een auto achter
had gezeten, zou ik zo plat als
een dubbeltje zijn geweest").
Door drie brommers zijn ze
meedogenloos van de weg ge
reden.
Hoewel Frits' blinkende fiets in
die ene tel verandert in een in
alle bochten gewrongen
hoopje staal, weet Frits er
wonderwel met een lichte
shock vanaf te komen. Met
Petra is het anders gesteld.
Liggend in de berm, voelt zij
diezelfde pijn. die ze na ruim
een jaar eindelijk dacht kwijt
te zijn, opnieuw in haar
kwetsbare linkerbeen terug
komen. Voor de derde ach
tereenvolgende keer blijkt
het met haar been volkomen
Motormonteur
En dan te bedenken dat ze n<
welijks een week voor het
geluk dacht haar krukken a
en Frits.nog geen week getrouwdnu reeds volop pech. Ze hebben noch een zwarte kater, noch v
13.
de wilgen te kunnen hangen
Krukken die ze vorig jaar
maart kreeg toen ze, ten ge
volge van een val van een trap
in de Lissese rijwielzaak waar
ze werkte, haar enkelbanden
had gescheurd. Koud was ze
daarvan hersteld of augustus
wordt ze door een afgerichte
hond van haar bromfiets ge
sleurd en valt uitgerekend op
haar pas genezen enkel. Voor
de tweede keer ligt die in de
poeier en het genezingspro
ceskan v
beginnen.
Inmiddels wordt Petra voor 100
procent afgekeurd. („Mijn
baas heeft sindsdien nooit
meer iets van zich laten ho
ren, zelfs op de bruiloft niet.
Ik werkte er dag en nacht").
Omdat ze daardoor geen prac-
tische ervaring meer kon op
doen, moest ze ook de brui
geven aan haar opleiding als
motormonteur aan de Leidse
streekschool. Dat een jaar
voor haar eindexamen, ze zou
de eerste vrouwelijke mo
tormonteur in deze streek zijn
geworden.
In het ziekenhuis werd ze naar
haar zeggen van het kastje
naar de muur gestuurd, kort
om: op de ene tegenslag volg
de de andere. Petra zou Petra
niet zijn als ze daardoor het
hoofd liet hangen. Ze zegt:
„Ach, de klappen zijn na
tuurlijk wel hard aangeko
men, maar ik heb me er ge
woon maar bij neergelegd. Nu
zou ik aangepast werk krij
gen, omscholing en zo. Een
tijdje geleden ben ik met een
typecursus begonnen. Ik ben
helemaal geen kantoormeisje
hoor, maar ik wil zo ontzet
tend graag aan de slag. Nu ligt
alles weer stil. Ach. ik houd de
moed er maar in".
De dorpskroeg is overigens via
een andere weg dan de Lis
serweg (de dijk) te bereiken.
Echter niet voor Petra. Een
steile helling die naar de dijk
voert, is voor haar niet te be
dwingen. „Ik kan bijna geen
kracht zetten met mijn lin
kervoet, vandaar dat ik altijd
over die levensgevaarlijke
weg moet. Laat de gemeente
een paar miljoen minder be
eop
steden aan de bouw van het
nieuwe raadhuis en een fiets
pad aanleggen. Als men de
sloot dempt kan dat makke
lijk". zegt Petra die ondanks
een niet aflatende kramp in
haar been, toch telkens een
glimlach om haar gezicht
weet te toveren.
Ondanks de oyermaat van pech
die haar de laatste maanden
lijkt te achtervolgen, ziet Pe
tra de komende weken zon
deral te veel zorgen tegemoet.
„Ach, ik heb me altijd weten
de redden, dat zal nu ook wel
lukken". Frits hoofdschud
dend: „Ze heeft ook altijd
wat". Een huisvriend la
chend: „Ze is geloof ik alleen
maar gelukkig in de liefde"
Nogmaals brengt Petra haar
ongerief te berde over de Lis
serweg. „Er moet een einde
aan die gevaarlijke situatie
komen. Telkens weer is het
raak". Dat menigeen van dat
laatste overtuigd is, illu
streerde de Lisserbroekse al
eerder in het gesprek. Achte
loos zei ze dat de pastoor, die
vrijdag haar huwelijk
gende. bij het horen van haar
noodlottige val uitriep: „Daar
kijk ik niet van op. Al zes jaar
rijd ik met een grote boog om
de Lisserweg heen. Ik zal me
daar in de sloot laten duwen"
Van de weg af
De schemering is die bewuste
avond al lang ingevallen
wanneer Petra en Frits de
deur van hun knusse stacara
van aan het Lisserbroekse
Turfspoor dicht doen. op de
fiets stappen en de beruchte
Lisserweg oprijden op weg
naar een natje. Achter hen ho
ren ze het geronk van moto
ren. Zien kunnen ze de' zware
voertuigen niet; noch de weg
is verlicht, noch de snerpende
tweewielers.
Het lawaai komt steeds dich
terbij, Petra en Frits besluiten
maar achter elkaar te gaan
Het bruidsboeket en de fiets van Frits, voor zover je van een fiets kan fiet.s?vn; Het mocht
svrekrn niet baten, een seconde later
Elke ochtend, steevast om tien uur, ga ik de stad en
regio in, op zoek naar mensen en dingen voor deze
rubriek. Tips en wensen voor "Publiek", kunt u tot klok
slag tien aan mij kwijt, tel. 071-144941, toestel 215.
Schriftelijke reacties zijn ook zeer welkom.
Afgelopen vrijdag nog stapte
Petra Kors met een stralend
gezicht en een prachtig
bruidsboeket in de hand in
het huwelijksbootje, nu zit ze
met haar linkerbeen rustend
op twee kussens onderuitge
zakt op de glimmende leren
bank. Het huilen staat de 17-
jarige Lisserbroekse evenwel
niet nader dan het lachen, ze
weet eigenlijk niet beter. Het
afgelopen jaar heeft ze im
mers, grotendeels iivdiezelfde
pose zittend, doorgebracht.
Dat terwijl het wittebrood deze
week zo heerlijk had kunnen
smaken, althans zo hadden de
17-jarige Lisserbroekse en
haar man Frits Winston (24)
stilletjes gehoopt. Petra's
kersverse schoonvader was
immers uit Amerika overge
komen en met hem zouden ze,
in de korte tijd dat hij hiervan
plan was te verblijven, een
paar gezellige uitstapjes ma
ken.
Om te beginnen zondagavond,
de avond waarop het feitelij
ke roet in het eten zou worden
gegooid. Frits, kok van be
roep, had sinds lange tijd
weer een weekeinde vrij en
daarom werd eensgezind be
sloten in de dorpskroeg een
borreltje te gaan vatten
Zover mocht het echter niet
komen. Opnieuw zou het
noodlot toeslaan.
Je hoopt steeds weer dat er iets gebeurt dat afwijkt van de normale gang van zaken
LIBANON. 15 mei
Het is hier nog steeds vrij rustig.
Af en toe denk je wel eens te
rustig, want de verveling gaat
hoogtij vieren. Maar dat is
maar ongein natuurlijk, want
ik zou er zo voor tekenen als
het hele Nederlandse bataljon
de maanden die nog resten In
deze rust kan doorbrengen,
Maar toch, het klinkt misschien
ontzettend stom, hoop je er
gens steeds weer dat er maar
iets gebeurt dat afwijkt van de
normale regel van de dag.
Zoals van de week toen er weer
alarm was omdat twee Is
raëlische compagnies het
gebied van het Ierse bataljon
waren binnengetrokken. Wij
moesten toen direct alles
klaarzetten om in geval van
nood bij te kunnen springen.
Niet dat ik van de Isra
op dit punt narigheid ver
wacht, want ze kunnen het
gewoon niet maken met Uni-
fil in conflict te komen want
dan krijgen ze meteen de hele
wereld tegen zich. Achteraf
bleek er ook n iets aan de hand
te zijn. De Israelies ver
klaarden dat ze Palestijnse in
filtranten achterna zaten die
's nachts in Israel herrie
hadden geschopt. Waar-
schynlijk was dat maar een
smoesje en wilden ze alleen
even de Ieren uitproberen
want die waren juist die dag
afgelost en er zat een heel stel
verse bij. Al met al was het
toch weer een aardige onder
breking van de dagelijkse
sleur.
Je gaat nu toch ook wel een
beetje merken dat te lang op
eikaars lip zitten ook niet
goed is. want wij gaan nu wel
voelen dat wij met 10 man al
ongeveer twee en een halve
maand op een soort eilandje
zitten. Wij zitten hier namelijk
op een post waar af en toe wel
eens iemand langs komt om
wat spullen te brengen of zo.
maar je zit over het algemeen
toch steeds tegen dezelfde ge
zichten aan te kijken. En al
kun je nog zo goed met elkaar
overweg, af en toe krijg je
toch wel eens ruzie. Maar ja,
dat zal er wel bij horen. Ge
lukkig hebben we een rede
lijke groep en het is nog
steeds niet zo dat de jongens
elkaar echt niet kunnen uit
staan. We zullen het nog een
paar maanden met elkaar
moeten doen.
We kunnen ons ook nog wel
eens afreageren in het werk.
Als er bijvoorbeeld iemand
van ons met een ontzettend
chagrijnige kop bij een road
block staat is de eerste Ara
bier die er langs komt in het
algemeen wel de sigaar want
hij loopt dan de kans dat zijn
hele wagen binnenste buiten
wordt gekeerd en dat alles
uitgepakt moet worden. De
Door
Cor Schoneveld
vanuit Libanon
Nederlandse soldaat kan dan
akelig precies zijn. De bur
gers die hier langs komen
vinden dat natuurlijk hele
maal niet leuk, dus die probe
ren van alles om je in een goe
de bui te houden en ze vragen
dan ook steeds of alles "ma-
bout" (goed) is. Degene die
dan "no" als antwoord krijgt
heeft pech gehad. Maar
meestal hebben de burgers
over ons niet te klagen, want
ze komen hier meestal erg
soepeitjes doorheen. Je moet
overigens toch altijd erg
voorzichtig blijven, want
vandaag staan ze met je te la
chen en morgen schieten ze je
met liefde een kogel door je
ribben.
Vandaag hebben we over de
BBC-radio gehoord dat er in
Isra el bomaanslagen door de
PLO zijn gepleegd. We kun
nen dus weer luidruchtige
nachten verwachten want Is
rael reageert op zulke acties
all ij d meteen met stevige
bombardementen op Pale
stijnse kampen. Soms lijken
het allemaal wel grote kinde
ren die een soort groot uitge
vallen tennisspel spelen.
Want zodra er e en partij met
zware artillerie begint te
schieten hoefje nooit lang te
wachten voordat er van de
andere kant een.grote boem
tèrugkomt 'en dat gaat dan ge
rust een paar uur heen en
weer. Het is alleen zo jammer
dat ze er geen speelgoed bij
gebruiken.
Over tennis gesproken, van de
week hebben we hier een
soort tafeltennistafel gekre
gen en met en beetje fantasie
kan daarop nog getafeltennist
worden ook. dus ook wij
brengen hier menig uurtje
door met tennissen en dat is
gelukkig niet zo gevaarlijk als
het tennis dat de Palestijnen
en de Israëlies spelen.
Stom toevallig, maar er komen
nu juist drie Isra"
straaljagers over Het is vier
uur in de middag en de heren
zullen dus wel weer gaan be
ginnen. Waarschijnlijk is Bei
roet weer aan de beurt om ge
bombardeerd te worden. De
burgers hier worden van zul
ke dingen niet koud of warm
mèer, ze maken zich er hele
maal niet druk over; zullen
wij ons er dan nog over op
winden?
Ik ga nog maar een spelletje ta
feltennissen. Dat is trouwens
misschien wel een idee voor
meneer Begin en meneer Ara
fat (pingpongballen zijn toch
lang niet zo duur als granaten
dacht ik). Maar ik geloof niet
zo erg dat die twee ooit samen
zullen tafeltennissen. Mis
schien zouden ze al een eind
op weg zijn als ze samen zou
den praten. Maar ja, als ik het
voor het zeggen had...
NIJVERDAL- „Wij zien liever een minder dappere
Molukker naast ons dan een dode", zei president
Manusama van de Zuidmolukse regering in bal
lingschap onlangs in de Haagse Houtrusthallen.
„We moeten ons niet blindstaren op het onafhan-
kelijksheidsideaal, ook al is deze onafhankelijk
heid nog zo belangrijk. Het gaat tenslotte om
meer. namelijk' ook om het geluk en het welzijn
van het volk".
Een opvallende koerswijziging van de Ambone
zen leider. maar helaas te laat. Want na de geweld
dadige afloop van de treinkaping in De Punt. door
zijn onderdanen vooral ervaren als het fiasco van
zijn politieke strategie, hebben de Ambonese jon
geren hun oude leiders de rug toegekeerd.
Heel duidelijk geradicaliseerd zijn de jongeren die
zich vorig jaar hebben verenigd in het volksfront
Goheba en werken aan het ontstaan van een re
volutionaire bevrijdingsbeweging op de Moluk-
ken.die samen met andere groepen het heersende
Indonesische bewind omver moet gaan wer
pen.
Een andere groep die zich van Manusama heeft af
gekeerd, is de onlangs opgerichte doelgroep Ma
luku uit Nijverdal, die niet langs de weg van het
geweld, maar door samenlevingsopbouw de te
rugkeer van de Ambonezen naar hun land van
herkomst mogelijk wil maken.
NIJVERDAL (GPD) - Terug naar
de Molukken, naar Coram, Am-
bon, Tanimbar en die andere ei
landen waarvan de namen alleen
al het heimwee naar het oude In-
dië in hun hart wekken. Terug
naar het beloofde land.
Dat is de diep gekoesterde wens
van Joseph en Mary Latué. Hij is
31 en zij tien jaar jonger. Ze zijn
net getrouwd en wonen in Nij
verdal, het hoofdkwartier van de
door hen opgerichte doelgroep
Maluku. Sinds vorig jaar zijn ze
bezig met de voorbereiding van
een project dat de oplossing zou
kunnen zijn van het Molukse
probleem in Nederland en Indo-
Het liefste wat ze willen: zich blij
vend met hun groep op de Mo
lukken vestigen, daar een gara
gebedrijfje of een coffeeshop an
nex reparatiewerkplaats voor tv-
toestellen beginnen en op die
manier een begin maken met de
opbouw van het land.
Mary doet het woord, omdat haar
man de Nederlandse taal slecht
beheerst en bang is zich verkeerd
uit te drukken.
„Ons is altijd voorgehouden dat we
eens terug zouden gaan. Als we
onze vaders eens vroegen: vertelt
u nog eens hoe het vroeger was.
Zo van: dat is in die tijd gebeurd,
daar zijn we vandaan gekomen
maar dat ligt nu achter ons. Nee,
het was hardop dagdromen wat
vader dan deed en wij, wij raak
ten daardoor bekoord".
„Waarom krijgen wij de kans niet
om dat heimwee te beleven? Ik
ben geschrokken van wat er
laatst in Bronbeek is gebeurd.
Dat zijn dan Nederlandse solda
ten die in Indië hebben gevoch
ten, maar het land niet kunnen
vergeten. Waarom krijgen zij wel
de kans om hun heimwee te bele
ven? Als hun verlangen naar In
dië al zo groot is, hoe sterk moet
het heimwee van onze ouders dan
niet zijn die ginds zijn gebo-
in hun hart hebben Mary en Joseph
allang afscheid genomen van
Nijverdal en Nederland. De wel
vaart van het westen hebben ze,"
wetend wat hun ginds te wachten
staat, geleidelijk de deur gewe
zen. Hun woonkamer een kaal
kantoor met in het midden een
lange tafel vol papieren, in de
vensterbank een rijtje boeken en
brochures, aan de muur krantek-
nipsels en landkaarten van Indo
nesië. En verder een paar stoelen,
een tv-toestel en een telefoon
waarmee ze het kontakt met de
achterban onderhouden.
Ze zijn begonnen zoals ieder jong
stel dat trouwt. Met een huis dat
volgens Nederlandse maatstaven
was ingericht. Bankstel, stereo
installatie, kamerbreed tapijt.
Toen hun plannen vastere vorm
gingen aannemen, hebben ze het
er allemaal uitgehaald. Ze gingen
de weelde voelen als een verlei
ding die hen afhield van het doel
dat ze zich hadden gesteld.
Terug naar Indoniesië, naar het
beloofde land waaruit hun ou
ders dertig jaar geleden zijn ver
trokken. Volgens Joseph en Mary
Latué is dat de enige oplossing
voor al de Ambonezen die hier
worden verteerd door heimwee,
ontheemd in een land dat het
hunne niet is. Niet alleen de ou
deren; ook de kinderen die ze hier
hebben grootgebracht, hebben
de brug naar de toekomst niet
kunnen slaan. Vooral de laatste
jaren gaat de Ambonese jeugd
gebukt onder de plagen van
werkloosheid, drugsverslaving
en criminaliteit. Allemaal teke
nen van een uitzichtloze toe
komstverwachting, van een on
oplosbaar conflict tussen hoog
gestemde idealen en bittere wer
kelijkheid.
Mary: „Ik zie voor ons geen toe
komst in Nederland. Ik ben hier
wel geboren, maar er is helemaal
niets dat ons bindt, niets dat echt
van ons is. Door hier te blijven
koloniseren wij ook onze kinde
ren. Ze zullen nooit trots kunnen
zijn op wat wij ze hebben nagela
ten. Alleen als we teruggaan,
kunnen we een fundament leg
gen waarop zij voort kunnen
bouwen".
Ze zijn met de voorbereiding van
hun terugkeer al ver gevorderd.
Vanaf de zomer van 1978 zijn ze
met het ministerie van CRM in
onderhandeling. Er is een uitvoe
rige briefwisseling tussen de
doelgroep Maluku en de over
heid, talloze besprekingen heb
ben al plaatsgevonden en op pa
pier is de zaak nagenoeg
rond.
Binnenkort wordt het project ter
goedkeuring voorgelegd aan het
Indonesiche deel van het Joint
Committee, het ambtelijk over
leg tussen Indonesië en Neder
land over repatriëring. Komt het
project ongeschonden door die
commissie heen, dan \Villen Jo
seph en Mary samen meteen paar
andere leden van hun groep eerst
een kijkje gaan nemen op de
Molukken om hun project daar
- alvast een beetje voor te berei
den.
