Klaus Tennstedt leidt
Beethoven-cyclus K 0
Trijfel
DINSDAG 22 MEI 1979
Sweeney Toddthe demon bar
ber of Fleet Street! U kent hem
mischien nietmaar voor mij
is hij een legendarische figuur
geworden. Sweeney Todd!
Halverwege de vorige eeuw
ontsnapte hij uit Australië,
waarheen hij levenslang ver
bannen was. Vervuld van
wraakgevoelens komt hij te
rug in Londen, waar hij; bo
ven de zaak van de vleespas
teitjes bakkende Mrs. Lovett,
zijn oude beroep van kapper
weer opvat. Zijn vrouw is
verdwenen, althans dat denkt
hij. Zijn dochter is in huis ge
nomen door de rechter die hem
ten onrechte naar Australië
verbande. Op het moment dat
de rechter, niet wetend dat de
door hem veroordeelde Ben-
jamin Barker dezelfde is als
Sweeney Todd, in de scheer-
stoel zit en de hals afgesneden
dreigt te worden, komt daar
iets tussen. Todd's concurrent
Pirelli, die dreigde bekend te
maken dat hij in werkelijk
heid Benjamin Barker is,
heeft hij intussen al gekeeld.
Nu zijn wraak op de rechter
(die samen met de bode inder
tijd zijn vrouw had verleid)
mislukt is, besluit hij zich op
de gehele mensheid te wreken,
en wie ook maar in zijn
scheerstoel terechtkomt, snijdt
hij nu de hals af. Mrs. Lovett
praktisch van aard, vermaalt
het vlees van de slachtoffers en
verwerkt het in haar pas
teitjes, die daardoor een grote
faam gaan genieten. Intussen
heeft de rechter Johanna,
Sweeney's dochter, in het gek
kenhuis laten plaatsen. De
met Sweeney bevriende ma
troos die verliefd op haar is,
bevrijdt haar daaruit en ver
bergt Johanna bij Sweeney
Todd - niet wetend dat die
haar vader is. Sweeney Todd
lokt de rechter, met Johanna
als lokaas, naar zijn scheer
stoel, waarin inmiddels ook
de boosaardige bode zijn ein
de gevonden heeft. Ook snijdt
Sweeney Todd de bedelares,
in wie hij na zoveel jaren niet
zijn eigen geliefde Lucy her
kent, de keel af, omdat de
V
Door
Nico
Scheepmaker
1
rechter er aankomt, met wiens
dood zijn wraak voltooid zal
zijn. Hij keelt de rechter, duwt
vervolgens Mrs. Lovett (om
dat zij altijd voor hem ver
zwegen had dat de bedelares
zijn Lucy was) in het vuur
van haar vleespasteitjesoven,
en wordt dan zelfde keel afge
sneden door het hulpje van
Mrs. Lovett, Tobias...
Musicals
Hèhè, dat was het. Niet bepaald
een onderwerp voor een musi
cal, zult u zeggen. Welnu,
Sweeney Todd is een musical
die op 1 maart 1979 in het Uris
Theatre in New York in pre
mière ging, en die meer in
druk op me gemaakt heeft dan
West Side Story, Hair, Porgy
and Bess, The Chorus Line en
welke andere musicals ook die
in de loop der jaren tot de bes
te musical aller tijden zijii
uitgeroepen. Music and lyrics
bij Stephen Sondheim, die
eerder onder andere A Chorus
Line en A Little Night Music
schreef, en de songteksten le
verde voor West Side Story.
Hoofdrollen: Len Cariou
(Sweeney Todd) en Angela
Lansbury (Mrs. Lovett). In de
week dat we in New York wa
ren, zijn we er twee keer heen
geweest, de eerste keer op
aanbeveling, de tweede keer
op de nog vrije woensdag
middag, omdat we echt het
gevoel hadden dat we zoiets
misschien nooit meer van ons
leven te zien zouden krijgen.
In de bak een orkest t
man, op het toneel 29 zingende
en spelende acteurs en actri
ces, en de onderste zingt en
speelt even goed als de boven
ste bij ons. Geen wonder, zult
u zeggen, de Verenigde Staten
kunnen ook uit een veertien
maal zo groot mensenreser
voir putten, maar daar staat
natuurlijk wel weer tegenover
dat wij al ons talent in die ene
musical per driejaar stoppen,
terwijl momenteel alleen al in
New York de volgende musi
cals draaien: I Remember
Mama, The Utter Glory of
Morrissey Hall, Annie, A Cho
rus Line, Grease, Sarava,
They're Playing Our Song,
Whoopee!, Brigadoon, Dis
patches, The Fantasticks, Fes
tival, I'm Getting My Act To
gether and Taking it on the
Road, The Jack the Ripper
Revue, My Old Friends, On a
Clear Day You Can See Fore
ver, Sugar, They Were All
Gardenia's en The Best Little
Whorehouse in Texas. Met
Sweeney Todd mee dus twin
tig musicals, alleen al in New
York, nog afgezien van de te-
vues, waarin ook nog heel wat
afgezongen wordt. Ook ver
houdingsgewijs, dus rekening
houdend met de inwonerstal
len, worden er in (je Verenigde
Staten veel meer musicals ver
toond dan in Nederland, of je
kan het ook anders zeggen:
New York, met nog geen acht
miljoen inwoners, heeft op elk
gegeven ogenblik twintig mu
sicals te bieden,en Nederland,
met veertien miljoen inwo
ners, heeft wel eens één musi
cal te bieden.
Fabrieksfluit
Er zat overigens een schitterend
de koude rillingen over je lijf
jagend „onmuzikaal" effect
in Sweeney Todd: op de dra
matische hoogtepunten klonk
het monotone snerpende door
merg en been gaande geluid
van een stoomfluit uit het fa-
brieksdecor op. Muziek ver
sterkt door onmuziek, je weet
niet watje hoort...
Twee concerten op woensdagavond
LEIDEN - Dirigent Klaus Tenn
stedt is de centrale figuur van de
Beethovencyclus, georganiseerd
door K en O. Hij is een van de
allergroten. Het is opmerkelijk
dat het Rotterdams Philharmo-
nisch Orkest altijd een slag voor
ligt om kunstenaars van dit kali
ber in ons land te introduceren
(hij trad al eerder in Rotterdam
op), hetgeen ook wel iets zegt
over de kwaliteit van dit orkest.
Het volgend seizoen zal Klaus
Tennstedt nog het Concertge
bouworkest leiden, maar of hij
daarna weer een keer naar Ne
derland komt is allerminst zeker.
Het Rotterdams Philharmonisch
Orkest dus tweemaal in Leiden,
respectievelijk op 23 en 30 mei,
mét Klaus Tennstedt in de Beet
hovencyclus. Voor woensdag
vermeldt het programma de Ou
verture "Prometheus", het eerste
pianoconcert met Malcolm Fra-
ger (ook niet de eerste de be§te,
en de "Eroica'-symphonie.
In tegenstelling tot namen als "Pa-
thétique" en "Mondschein", door
sentimentele uitgevers bedacht
voor de sonates op. 13 en op. 27
nr. 2, heeft Beethoven zelf aan
zijn derde symphonie de naam
"Eroica", de heldensymphonie
gegeven. Het verhaal dat Napo
leon Bonaparte de held was die
Beethoven voor de geest heeft
gestaan, is authentiek. Het idee
zou hem zijn aangepraat door ge
neraal Bernadotte, destijds ge
zant in Wenen, bewonderaar van
de componist en blijkbaar ook
van Bonaparte. Intieme vrienden
van Beethoven: Ferdinand Ries,
en graaf Moritz Lichnowsky
hebben de patituur gezien, waar
op bovenaan het titelblad stond
geschreven "Bonaparte", en on
deraan Luigi van Beethoven. In
zijn biografie schrijft Ries dat hij
zelf de componist het bericht
heeft gebracht over Napoleon,
die zichzelf tot keizer had ge
kroond. Van hetgeen er toen ge
beurde waren zowel Ries als
graaf Lichnowsky getuigen.
Beethoven zou in woede zijn ont
stoken en scheurde het titelblad
weg. Later heeft hij de eerste
bladzijde weer herschreven,
waarboven toen stond: "Sinfonia
Eroica". Deze oorspronkelijk
door Beethoven geschreven par
tituur is nooit terug gevonden, en
bevindt zich waarschijnlijk nog
in particuliere handen. Wel be
staat de door een kopiist ge
schreven partituur met de vele
wijzigingen in het handschrift
van de componist. De derde
symphonie is in 1803 voltooid,
een jaar na het tragische docu
ment dat Beethoven heeft nage
laten als het "Heiligenstadter
Testament". Zijn steeds vererge
rende doofheid had hem de ze
kerheid gegeven dat hij van deze
ziekte niet meer zou kunnen ge
nezen, en hij voorzag hierin het
einde van alles wat aan zijn leven
inhoud kon geven. In aangrij
pende bewoordingen verdeelt hij
zijn bezit, geeft aanwijzingen aan
zijn nabestaanden, zoals iemand
die zijn dood nabij weet. Het is
onbegrijpelijk dat hij zich zo snel
van deze volkomen geestelijke
uitputting heeft hersteld. En hoe!
Want de 4-delige "Eroica" is naar
vorm en inhoud van een onvoor
stelbare grootheid. De klassieke
vormen heeft hij een dimensie
gegeven die al wijzen naar de
nieuwe weg die hij zou inslaan,
die naar de romantiek. Het meest
bekend hieruit is het tweede deel
geworden, de Marche Funèbre.
Ook het eerste deel, in de hoofd
vorm geschreven, met het zwaar
tepunt in de doorwerking, waar
hij een verbluffend meesterschap
aan de dag legt.
Doch het meest adembenemende
deel is het laatste, het vierde deel,
een uitgebreide variatie-vorm,
contrapunctisch uitgewerkt bin
nen totaal 11 variaties. Hij ge
bruikt voor het merendeel twee
thema's. Alleen in het zesde deel
voegt hy een derde thema toe,
met een Hongaars gepuncteerd
ritme. In de zevende variatie ligt
het zwaartepunt, met het karak
ter van een doorwerking.
Het zou een boekdeel worden wan
neer we deze symphonie tot in de
finesses zouden beschrijven.
Maar luisteraars met goede oren
en een warm (Beethoven) hart
hebben dit niet nodig.
BEP RIJNDERS
Academiegebouw, Rapenburg 74. Ten
toonstelling Roger Busschots - etsen.
Geopend t/m 31 mei, ma. t/mvr. van 9-17
Ars Aemula Naturae, Pieterskerkgracht
S). Eerste cursistenexpositie, geopend t
m 23 mei; Tweede cursistenexpositie,
geopend van 1 t/m 7 juni, ma. t/m vr. van
19.30-21.30 uur, za., zo. en tweede Pink
sterdag van 12-16 uur, eerste Pinkster-
LAK-Foyer, Levendaal 150. Tentoon
stelling Ben Overdevest - Moderne foto
grafie. Geopend t/m 31 mei.
Galerie Pulchri Studio, Passage 10,
Oegstgeest. Tentoonstelling Peter Wil-
lemse - tekeningen en olieverfschilderij
en. Geopend van 11 mei tot begin juni
(zo. en 24 mei gesloten).
Galerie De Poort, Heren steeg 11. Ten
toonstelling van diverse Leidse kunste
naars. Geopend tot 28 mei, za. van 13-17,
zo. van 13-16 en donderdag van 19-21
KLEINE VAART
Aat-V 18 vn Rotterdam nr Flixboro,
Albert-V pass 19 Humber nr Seaham,
Breehorn 21 80 z Marseille nr Genua,
©reekant 20 1200 o Madagascar nr Ma-
Inüla,
'Brcevecht 21 vn Moerdijk nr Middel
landse Zee,
Breeveertien 19 45 w Poloponesos nr
Milos,
Breezand 20 300 zzo Kp. Race nr St.
Carebeka-6 19 vn Vlaardingen nr Bor-
ld
'1
Dutch Spirit 21 vn Rotterdam nr Gran
gemouth,
Mare Altum 20 vn Rotterdam,
Mare Bonum pass 21 Landsend nr Faw-
Mare Silentum 21 vn Rotterdam nr Eas-
Alhena 19 v Weser nr Rotterdam,
Alkmaar 19 v Alicante nr Cadiz,
Alnati 21 te Salvador.
Amersfoort 20 te Punta Arenas,
Amstelland 20 te Vlissingen,
Amstelpark 20 1130 o Hawaii nr Nak
hodka,
Amstelveld 20 160 zo Diego Garcia nr
Kaohsiung,.
Atlantic Crown 21 te Gothenburg,
Begonia 21 te Puerto Cabello verw,
Bilderdijk 19 te Rotterdam,
Coral Isis 20 te Port Neches,
Dallia 20 t.a. Aruba,
Daphne 21 te Singapore verw.
Dosina 21 v Ensenada nr Wilmington,
Farmsum 21 te Rio Parana,
Fusus 20 te Dakar,
Getafix 19 v Constanza nr Lashirra,
Katendrecht 20 te Rotterdam,
Laconica 20 200 zzw Masira nr Missi-
suuppi,
Nedlloyd Bangkok 20 in Rode Zee.
Nedlloyd Barcelona 20 te Rotterdam,
Nedlloyd Bovenkerk 20 te Noumea,
Nedlloyd Fiji 19 te Mombasa,
Nedlloyd Fukuoka 20 v Porto Arenas nr
Balboa.
Nedlloyd Hongkong 20 1230 w San
Leidse bioscopen
LUXOR: "Thev called him bulldozer",
da. 2.30, 7.00 en 9.15 uur, zo. 2.15, 4.30,
7.00 en 9.15 uur, al.
CAMERA: "The damned", da. 8.00 uur,
16 jr.
Kindervoorstelling: "Peppi en Kokki",
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Academisch
Ziekenhuis behalve van dinsdag 13.00.
uur tot woensdag 13.00 uur. (Diacones-
senhui^ en van vrijdag 13.00 uur tot za
terdag 13.00 uur Eüs&beth-ziekenhuis)
Bezoekuren
ziekenhuizen
Galerie De Oude Rijn, Stille Mare 4.
"Voorjaarstentoonstelling", geopend
van 12 mei t/m 30 juni, woe. t/m za. van
14-17 uur (24 mei gesloten).
De Lakenhal, Oude Singel 28-32. Ten
toonstelling werk van Jan van Tongeren.
Geopend van 4 mei tot 17 juni.
Galerie De Hollandsche Tuyn, Brugge-
straat 1, Leiderdorp. Tentoonstelling
Jan Onnekes - aquarellen en Willem
Kind - klein plastiek. Geopend van 22
april t/m 22 mei, za. en zo. van 14.00-17.00
LIDO 2: "Battlestar Calactica", da 2.30,
7.00 en 9.15 uur, zo. ook 4.45 uur, al.
LID03: "Animal House", da. 7.00en9.15
uur, do., vr., ma. en di. ook 2.30 uur, al.
Kindervoorstelling: "De reddertjes", za.
en woe. 2.30 uur, zo. 2.30 en 4.45 uur.
STUDIO: "Brutti, sporchi e cattivi", da.
7.00 en 9.15 uur, do., vr., ma. en di. ook
2.30 uur, 16 jr.
Kindervoorsteling, "Tom en Jerry", za.
Avondbezoekuur 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling: vaders extra van
18.00-18.30 uur. Kinderafdeling dage
lijks van 14.00-19.00 uur. (Niet meer dan
2 bezoekers per patiënt».
Sint Elisabeth-ziekenhuis:
Volwassenen, dagelijks van 14.00-14.45
uur en van 18.30-19.30 uur.
Nedlloyd Hoorn 19 v Singapore nr
Hongkong,
Nedlloyd Kobe 19 v Singapore nr Yoko-
Nedlloyd Kyoto 20 te Melbourne,
Nedlloyd Leuve 20 te Oslo,
Nedlloyd Loire 19 v Rotterdam nr Port
Said,
Nedlloyd Madison 19 v Antwerpen nr
Port Said,
Nedlloud Napier 19 te Niihama,
Nedlloyd Rochester 19 v Genua nr New
York,
Nedlloyd Rockapje 20 v Gothenburg nr
Terneuzen,
Nedlloyd Rotterdam 21 te Suez kan.
Nedlioyd Rouen 21 te Houston,
Nedlloyd Serooskerk 20 te Keelung,
Nedlloyd Simonskerk 20 te Durban
Nedlioyd Waalekerk 19 v Lagos nr Las
Palmas.
Nedlloyd Weser 20 v Calcutta nr Chalua,
Nedlloyd Westerkerk 20 80 zzo Colombo
nr Phuket,
Nedlloyd Willemskerk 21 te Rotterdam,
Ondina 20 te Mina al Fahal,
Queen of Sheeba 19 v Rotterdam nr
Hamburg,
Sirara 19 v Tema nr Ponce,
Viana 19 v Punta Cardon nr Savannah,
Westland 20 v Rio Grande nr Denemar-
REX: "Callgirl-bv", da 2.30, 7.00 en 9.15
uur, zo. ook 4.45 uur, 16 jr.
Nachtvoorstelling: "Vrouwen die ervan
houden", vr. en za. 11.30 uur, 16 jr.
Bioscopen Alphen
"Herfstsonate", da. 6.30 en 9.00 uur, zo.
4 00, 6.30 en 9.00 uur. 16 jr.
Nachtvoorstelling: "Bobby Deerfield",
za. 12.15 uur. 16 jr.
EURO 2: 'The Deerhunter", da. 8.00 uur,
do., vr.. ma. en di. ook 1.30 uur. 16 jr.
Kindervoorstelling: "DeHofnar",za., zo.
en woe. 2.00 uur.
Nachtvoorstelling: "Duck you sucker",
za. 12.15 uur. 16jr.
EURO 3 "Kentucky fried movie", da.
1.45,6.45en9.15uur, zo. 1.45.4.15,6.45en
9.15 uur, za. ook 12.15 uur, 16 jr.
EURO 4: "De vrolijke hoogstandjes in
Tirol", da. 2.00, 7.00 en 9.30 uur, zo. ook
4.30 uur, 16 jr.
Nachtvoorstelling: "De spiegel der lus-
Bioscoop Voorschoten
GREENWAY 'The game of death", do
en di. 9 00 uur, vr. en za. 9.15 uur, zo. 8.45
uur, 16 jr
"Odds and Even", vr. 7 00 uur, za. 4.00 en
7.00 uur, zo. 4.00 en 6.15 uur, ma. 8.00 uur,
12 jr.
"Joe panther", za. 2 15, zo. 2.00 uur. al
Kindervoorstelling: "Bamby", woe. 2.15
Kraamafdeling: dag. van 11.15-12.00 uur
(alleen voor echtgenoot van 15.00-16.00
uur en van 18.30-19.30 uur. Babyshow
laatste kwartier van middag- en avond
bezoek.
Kinderafdeling: dag. van 15.00-18.30
Academisch Ziekenhuis
Voor alle patiënten (behalve kinderen
zijn de bezoekuren als volgt:
Elke dag:
14.15-15.00 uur
18.30-19.30 uur
Voor de prematurenafdeling gelden de
volgende bezoekuren (aljeen voor ou-
Maandag t/m vrijdag
1830-18.45 uur
Zaterdag en zondag:
14.45-15.00 uur.
Bezoek aan ernstige patiënten:wanneer
ernstige patiënten doorlopend be
zoek wordt toegestaan kan de hoofdver
pleegkundige hiervoor speciale kaarten
verstrekken.
Bezoektijden Kinderkliniek:
Dagelijks:
15.00-15.45 uur
18.30-19.00 uur.
Bezoektijden kinderafdeling:
Elke dag:
14.15-15.00 uur
18.30-19.00 uur
Alphen aan den Rijn
Rijnoord: le en 2e klas 11-11.30;
13.30-14.15 en 18.30-19.30 uur 3e klas
13.30-14.15 en 18.30-19.30 uur Kraamaf
deling 13.30-14.45 alleen voor echtgeno
ten 19-20 uur. Kinderafdeling voor ou
ders 18.-18.30 uur.
Geluidshinder
Schiphol
Klachten over geluidshinder van vlieg
verkeer van en naar Schiphol kunnen
dag en nacht worden gemeld bij het in
formatiecentrum Geluidshinder Schip
hol (020-175000.
(@udcYLieuw.s.
22 mei 1979
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
-Een der bedienden van "Artis"
te Amsterdam was Zaterdag
belast met het vervoer van twee
kangoeroes naar dit genoot
schap. Bij den overweg van den
Rijnspoorweg naar het entrepot
bleef de kar in de rails haken en
sloeg om, ten gevolge van de
woeste vaart waarmee gereden
werd. De wagen kwam tegen
een spoorwegrijtuig terecht en
door den schok tuimelde de koet
sier van den wagen, waardoor
hij ernstig aan het hoofd en aan
de beenen werd gewond zoodat
zijn leven in gevaar verkeert.
Door den val was de kooi mtus-
schen opengeraakt. Een der die
ren sprong er uit en begaf zich te
water, waar het zich met de zot
ste sprongen voortbewoog. Met
veel moeite werd men het weder
machtig. Zijn kameraad had
het verkieslijker gevonden zich
rustig in het hok te houden,
zoodat het tweetal tenslotte, zij
het met veel oponthoudtoch nog
veilig te bestemder plaatse ar
riveerde.
Vijftig jaar geleden:
- In TexasfVSt.) is het vliegtuig
Forth Worth bezig te trachten
het duurrecord te verbeteren.
Het vliegtuig is reeds 48 uur in
de lucht. Ook bij het vliegveld
Roosevelt Field is een dergelijke
poging aan den gang. Daar
steeg de "Three Musketeers" op,
met drie bestuurders. Ook hier
gaat het om het duurrecord met
aanvulling van den benzine
voorraad in de lucht. De beste
prestatie bedroeg tot nu toe 6
dagen, 6 uren en 40 minuten.
- Óp de locomotief van D-trein
21 van Maagdenburg naar
Berlijn is gistermiddag nabij
het station Genthin een stoom
pijp op de stokersplaats ge
sprongen. De stoker werd door
den uitstroomenden sloom
zwaar gewond en overleed later
in een ziekenhuis. Ook de ma
chinist, Gustav Trenk, liep ern
stige bra ndwonden op, maar hij
behield genoeg tegenwoordig
heid van geest om den trein on
middellijk tot stilstand te bren
gen. Voordat de trein geheel stil
stond sprongen de beide man
nen van de machine. De machi
nist kon, na verbonden te zijn,
naar zijn ivonmg worden ver
voerd.