Amerikaans bedrijf veroordeeld tot
ruim 20 miljoen schadevergoeding
Executie van
Spenkelink
staat vast
Plannen voor vele Joodse
nederzettingen in 1980
Politiek biedt Italianen nauwelijks perspectief meer
Chinezen
„TE GRIJP
verbreken
gesprek in
Vietnam
UW
EIGEN
- DAGBLAD
00K IN DE VAKANTIE?
ZATERDAG 19 MEI 1979
KAREN SILKWOOD
OKLAHOMA-CITY (AFP/UPI) -
Een federale jury in de Ameri
kaanse stad Oklahoma heeft gis
teren de nucleaire onderneming
Kerr-McGee schuldig bevonden
aan radio-actieve besmetting van
een van haar werknemers, Karen
Silk wood. Het bedrijf moet on
geveer 22 miljoen gulden scha
devergoeding betalen aan de na
bestaanden.
De zaak tegen Kerr-McGee was
aangespannen door Karen Sil-
kwoods vader, namens haar drie
minderjarige kinderen. De jurv
kwam tot haar uitspraak na vier
dagen van beraadslagingen.
Karen Silkwood overleed in 1974
by een auto-ongeluk, juist toen
ze op wegwas naar een journalist
van de New York Times, met be
zwarende documenten over de
volgens haar ontoereikende vei
ligheid in het bedrijf van Kerr-
McGee in Oklahoma. In de ver
ongelukte auto zijn de documen
ten niet teruggevonden. Enkele
weken voor het ongeluk was
vastgesteld dat zowel mevrouw
Wegens radio-actieve besmetting
Silkwood als haar appartement
radio-actief besmet waren. Deju-
ry moest uitmaken of het bedrijf
voor deze besmetting verant
woordelijk is, of dat mevrouw
Silkwood de besmetting aan
zichzelf te wijten had.
Volgens Kerr-McGee is Karen Sil
kwood besmet toen ze opzettelijk
plutonium mengde met urine
monsters. Ze zou het bedrijf in
diskrediet hebben willen bren
gen door met deze monsters aan
te tonen dat de werksituatie bij
Kerr-McGee onveilig was. Zo zou
ook haar woning radio-actief be
smet zijn geraakt.
De familie Silkwood zegt dat het
bedrijf wist dat de vrouw be
wijsmateriaal verzamelde voor
de vakbond, om aan te tonen dat
de veiligheidsvoorschriften niet
werden nageleefd. Om haar ver
haal ongeloofwaardig te maken
zou Kerr-McGee de indruk heb
ben willen wekken dat mevrouw
Silkwood zelf verantwoordelijk
was voor het naar buiten smok
kelen van plutonium, waardoor
zowel zijzelf als haar apparte
ment besmet raakten.
Kerr-McGee produceerde brand
stof-staven voor kernreactors.
Het bedrijfwerd in 1975gesloten.
De familie kwam met getuigen die
verklaarden dat Karen Silkwood
met belastende documenten op
weg was naar de journalist, toen
ze bij een auto-ongeluk de dood
vond.
Kerr-McGee produceerde getuigen
die vertelden dat het bedrijf alle
moeite had gedaan om de werksi
tuatie veilig te maken, en de
werknemers voor te lichten ov
de gevaren
Volgens de advocaten van de fami-
lie-Sükwood was aan de werk
nemers nooit verteld dat pluto
nium kanker kan veroorzaken
Kerr-McGee heeft in een rapport
aan de commissie voor kernener
gie geen verantwoording kunnen
geven voor ongeveer 40 pond plu
tonium, dat geschikt is voor
kernbommen. Volgens het be
drijf is die vermiste hoeveelheid
achtergebleven in buizen in de
fabriek, maar volgens de familie
is dit een bewijs te meer dat het
bedrijf de veiligheid verwaar
loosde.
De jury heeft nu geoordeeld dat
Kerr-McGee verantwoordelijk
moet worden geacht voor Karen
Silkwoods besmetting, al blijven
nog veel vragen in het omvang
rijke dossier onbeantwoord.
Er volgt nog een proces over de
toedracht van het onopgehelder
de auto-ongeluk.
Woensdag in Florida
WASHINGTON (GPD) - John A. Spenkelink, Amerikaan
van Nederlanse afkomst (zoon van een in Nijverdal gebo
ren vader), zal woensdagmorgen in de staatsgevangenis
van Talahassee Florida worden terechtgesteld. Robert
Graham, de goeverneur van Florida, heeft het bevel tot
executie gisteren getekend.
Spenkelink zal daarmee de eerste
ter dood veroordeelde worden,
aan wie sedert de herinvoering
van de doodstraf, een doodvon
nis wordt voltrokken. Onmid
dellijk na Spenkelink zal een an
dere ter dood veroordeelde, Will
Jasper Darden, om het leven
worden gebracht. Gevreesd
wordt dat met deze terechtstel
lingen de weg wordt vrijgemaakt
voor het voltrekken van de von
nissen aan vele honderden ter
dood veroordeelden die in de do
dencellen zijn opgesloten.
Spenkelink werd veroordeeld we
gens moord op een reisgezel, Jo
seph Scymanciekwicz in februari
1973. Toen hij de moord pleegde
was hij voortvluchtig uit een Cali-
fornische gevangenis waar hij
wegens beroving met geweldple
ging zat opgesloten. Spenkelink
had een lange straflijst - zijn
slachtoffer een nog langere.
De gratie-raad die de goeverneur
moest adviseren over het al dan
niet voltrekken van het dood
vonnis heeft kennelijk geen
doorslaggevende betekenis toe
gekend aan het argument van
Spenkelinks advocaten, ge
steund door een reeks van getui
genverklaringen, dat hun cliënt
van nu een geheel ander mens is
dan degene die in eerste aanleg
voor terechtstelling in aanmer
king kwam.
Spenkelink heeft al zijn beroeps
mogelijkheden nu uitgeput. Het
Amerikaanse opperste gerechts
hof had in een eerder stadium
geweigerd zijn zaak opnieuw te
overwegen. Een beroep op het
feit dat de rechtspraak discrimi
neerde, omdat moordenaars van
een blank slachtoffer zwaarder
zouden worden gestraft dan die
met een zwart slachtoffer, werd
niet als geldig argument aan
vaard om herziening van het
vonnis te rechtvaardigen.
Het is de tweede maal dat tegen
Spenkelink een doodvonnis
werd bekrachtigd. De eerste maal
gebeurde dat door een andere
goeverneur, Robin Askew, nadat
de gratie-raad het vonnis onaan
getast wenste te laten. De be
roepsmogelijkheden die toen nog
bestonden zijn nu niet meer
voorhanden.
Het Europese John Spenkelink
Comité dat vrijdagmiddag door
de advocaat van Spenkelink op
de hoogte werd gesteld van de
beslissing van de gouverneur van
Florida, reageerde geschokt op
het bericht.
Eerder deze week stuurde het co
mité een brief naar de Neder
landse regering waarin men zijn
teleurstelling uitspraak over de
weigering van de regering om
langs diplomatieke weg druk uit
te oefenen op Amerikaanse in
stanties
WASHINGTON (DPA) - Bijna vier
jaren lang heeft in de weten
schappelijke bibliotheek van Los
Alamos in de Amerikaanse staat
Nieuw Mexico een rapport met
geheime gegevens van het ont
stekingsmechanisme van water
stofbommen voor iedereen ter
inzage gelegen, zo heeft de Was
hington Post gisteren meege
deeld in een vraaggesprek met
een deskundige van het Ameri
kaanse ministerie van energie.
Deze verklaarde dat de documen
ten in 1975 bij vergissing waren
vrijgegeven.
VOETBAL - In de eerste divisie
van de Engelse voetbalcompeti
tie werd gisteravond één inhaal
wedstrijd gespeeld. West Brom-
wich Albion verloor op eigen veld
van Europese bekerfinalist Not
tingham Forest. Uitslag 0-1.
JERUZALEM (Reuter) - Er zijn
plannen voor de vestiging van 20
nieuwe Joodse nederzettingen in
bezet Arabisch gebied in het ko
mendejaar. Naar schatting zullen
zich daar 58.000 Joodse gezinnen
in de komende vijf jaar vestigen.
Dit heeft de mede-voorzitter van
de afdeling nederzettingen van
de wereld-zionistenorganisatie,
Matitiahoe Droblees, gisteren in
Jeruzalem onthuld.
Op een persconferentie zei hij dat
hij nooit een vraag inzake ont
ruiming van de westelijke Jor-
daan-oever en de strook van Gaza
door Joodse kolonisten in over
weging zou kunnen nemen op de
wijze waarop zij invevolgde het
vredesverdrag met Egypte uit de
noordelijke Sinaï worden ver
dreven.
Spanning
Zijn mededelingen kwamen op een
tijdstip van spanning binnen het
Israëlische kabinet over de
blauwdruk voor Palestijns zelf
bestuur op de westelijke oever en
in Gaza. Die kwestie leidde tot
een botsing donderdag tussen
premier Begin, die voorstander is
van strenge beperkingen van het
zelfbestuur, en de minister van
defensie, Weizman, die een ver
zoeningsgezinder lijn wil volgen.
De toekomst van de Joodse neder
zettingen is een belangrijk aspect
van het autonomieplan. De Is
raëlische blauwdruk zou voor
zien in het recht van uitgebreide
Joodse nederzettingen in de be
zette gebieden.
De verschillen tussen minister
Weizman en premier Begin zou
den echter meer van tactische
dan van substantiële aard zijn.
Weizman en enkele andere minis
ters zouden van mening zijn dat
zo'n harde openingspositie de
Egyptenaren zou kunnen ont
moedigen zodat deze in het ge
heel niet zouden willen onder
handelen.
Premier Begin en zijn aanhangers
zijn vastbesloten alles te doen om
te voorkomen dat autonomie via
een achterdeurtje zou kunnen
leiden tot het vestigen van een
Palestijnse staat.
Heath weigert
andere functie
LONDEN - Oud-premier Edward
Heath heeft een aanbod afgewe
zen om Brits ambassadeur in
Washington te worden, zo is gis
teren door een Brits blad gemeld.
Volgens de Evening Standard heeft
premier Margaret Thatcher haar
oude rivaal in de conservatieve
partij gevraagd Peter Jay als am
bassadeur in V.S. op te volgen.
Heath noch het Britse ministerie
van buitenlandse zaken leverde
direct commentaar op het be
richt. Heath werd vier jaar gele
den in de partij verdrongen en
sindsdien is de verstandhouding
koel gebleven. Heath kreeg geen
functie aangeboden in het kabi
net van Thatcher. Volgens de
Evening Standard heeft Heath
Thatcher laten weten dat hij in
het parlement wil blijven. Naar
het blad meldde, zou de premier
thans pogen te peilen of Heath
wellicht wel secretaris-generaal
van de NAVO zou willen worden.
BANGKOK (UPI) - China heeft
gisteren de vredesbesprekingen
met Vietnam afgebroken en zou
troepen samentrekken aan een
nieuw front tegen Vietnamese
strijdkrachten in Laos.
Vietnam heeft Peking ervan be
schuldigd "nieuwe militaire
avonturen" voor te bereiden en
500.000 militairen aan de grens te
hebben gelegerd.
Afgevaardigden van China en
Vietnam kwamen gisteren voor
de vijfde maal in Hanoi bijeen. Na
afloop zei de Chinese delegatie
leider, Han Nianlong, dat de vol
gende ronde in Peking zou wor
den gehouden. Zijn afvaardiging
zal Hanoi spoedig verlaten. Viet
nam zei dat de Chinezen de eerste
ronde opzettelijk en eenzijdig
hebben beëindigd.
Vietnam gaf China "de volle ver
antwoordelijkheid voor de im
passe".
De Chinezen hebben de Vietname-
zen verweten "domme trucjes"
uit te halen om de punten van
werkelijk belang aan de onder
handelingstafel te ontwijken.
De officiële persbureaus van beide
landen spuiten duizenden woor
den met wederzijdse beschuldi
gingen van "verdraaiingen en
belastering van nobele bedoelin
gen".
Zij zijn maandenlang niet zo heftig
in hun uitlatingen geweest.
COZUMEL(Mexico)- President Castro van Cuba brengt op het ogeblik een bezoek aan Mexico. Hier is hij in een
levendig gesprek gewikkeld met buitenlandse verslaggevers.
In bezet Arabisch gebied
Volgens een bericht in de "Jerusa
lem Post" heeft de premier in
particuliere kring beloofd dat le
den van een Arabische autono
mie raad die een Palestijnse staat
afkondigen, gevangen genomen
zouden worden.
Het plan van Begin voorziet niet
slechts in Joodse vestigingen in
afgelegen grensgebieden, zoals
de voormalige regering van de
arbeiderspartij voorstond, maar
wil ook nederzettingen waar zeer
veel arabieren wonen.
Matitiahoe Drobless legde op zijn
persconferentie de nadruk op dit
thema. "Wij moeten leren samen
met de Arabieren te leven en te
wonen - tot een vriendschappe
lijke wederzijdse verhouding te
komen". Drobless had de pers
conferentie georganiseerd als te
genwicht voor verklaringen die
de mede-voorzitter van de afde
ling nederzettingen van de zio
nistische organisatie, prof. Weitz
had afgelegd. Hij drong er op aan
dat de vestiging van nederzettin
gen op de westelijke Jordaan-oe-
ver beperkt zou worden tot de
dunbevolkte Jordaanvallei.
ADVERTENTIE
Dat kan. doch uitsluitend met deze bon Graag 3 weken voor
u vertrekt opzenden naar Alphens Dagblad, Juliar.astraat 19.
Alphen aan den Rijn
Leidsch Dagblad, Witte Singel 1, Leiden
Plakt u dan wel een postzegel? (55 cent)
S.v.p. In Moktotters Invultent
i l«tor vakj* a.v.p. —n Mtar
VakantlMdrM:
straat
postcode
stad
land
WEL NVULLEN
NIET INVULLEN
NIET INVULLEN
Postcode Clientnr w^nummef
Opzending is gratis in Nederland en Belgie Overige landen 1 90 per dag
De praktijk heeft geleerd dat ondanks al onze goede
zorgen de bezorging te wensen kan overlaten.
Wij kunnen daarom helaas geen verantwoording ne-
men voor het ni
vakantieadres.
JV
(Van c
correspondent)
ROME - In Italië is de toestand al
tijd hopeloos, maar nooit ernstig.
Het is een van de vele bittere ge
meenplaatsen, die Italianen over
zichzelf plegen te debiteren, en
zoals in de meeste gemeenplaat
sen zit er een kern van waarheid
Er wordt nu al ruim een jaar gepraat
over een economisch plan van
minister Pandolfi, dat althans
een gedeeltelijke oplossing zou
kuunen bieden voor de enorme
problemen waar het land mee
worstelt. Maar nadat het aan een
stuk door was heen en weerge-
kaatst tussen partijen, vakbon
den en ministeries, kwam de re
gering ten val en werd het parle
ment ontbonden, zodat het hele
plan-Pandolfi weer voor onbe
paalde tijd in een la is verdwenen
en crisis en inflatie ongestoord
voort kunnen gaan.
Kou
Pandolfi mikte vorig jaar «op een
vermindering van de inflatie lot
12 procent in 1979, maar het ziet
er nu al naar uit dat het zeker niet
onder de 15 procent zal blijven en
waarschijnlijk in de rest van het
jaar nog hoger zal stygen. „Ho
peloos" is, volgens voorzitter
Theodoli van de Unie van Olie
maatschappijen ook de toestand
van de energievoorziening. In
plaats van 5 procent te besparen
op de olieconsumptie, zoals in
ternationaal was afgesproken,
heeft Italië in de eerste vier
maanden van dit jaar 20 procent
meer verbruikt en Theodoli voor
ziet dat de vakanties zullen wor
den bedorven door benzine-
schaarste en dat de meeste Italia
nen de komende winter in de kou
zullen zitten.
Maar „niet ernstig" luidt optimis
tisch het oordeel van minister
van nijverheid Nicolazzi. Hij
meent dat er voldoende energie-
voorraden zijn. en dat in geval
van nood tijdig kan worden aan
gekocht. Niettemin heeft Nico
lazzi intussen een bezuinigings
plan opgesteld, dat echter door
deskundigen als dilettantistisch
en totaal ontoereikend wordt af
gedaan.
Een ander levensgroot probleem is
dat van het terrorisme, dat het
laatste jaar steeds gevaarlijker
vormen heeft aangenomen. Zelfs
als het de justitie inderdaad ge
lukt mocht zijn. met de arrestatie
van Toni Negri en de andere lei
ders van arbeidersautonomie, de
hand te leggen op de strategische
top van de Rode Brigades - wat
verre van zeker is - dan nog. zo
blijkt, is daarmee het terrorisme
niet uitgeroeid. De Rode Briga
des zelf zijn nog actief geweest na
de arrestaties, onder meer met de
bomaanslag, gevolgd door een
regelrecht vuurgevecht in het
hartje van Rome, waarna het hele
commando, van 12-15 man, wist
te ontkomen. En er gaat geen dag
meer voorbij of een of andere
proletarische wacht of gewapen
de eenheid voor het communis
me pleegt wel ergens in het land
een bomaanslag, een persoonlij
ke aanval op een politicus of een
sabotagedaad tegen fabrieken en
opslagloodsen.
Zwarte Piet
Voegt men bij dit alles nog de chro
nische problemen als de werk
loosheid, die vooral onder de
jeugd dramatische vormen heeft
aangenomen, de onderontwik
keling van het Zuiden, de voort
durende arbeidsconflicten (op dit
ogenblik wordt er onderhandeld
over de cao's in de bouw, de che
mie, de metaalindustrie, de land
bouw en de overheidssector), dan
kan men zich gemakkelijk het
hoofdschudden voorstellen
waarmee de Italiaanse kiezers het
spel van de politici gade
slaan.
Dat zij juist op dit ogenblik een on
oplosbare regeringscrisis uitlok
ten, die onvermijdelijk moest lei
den tot kamerontbinding en ver
vroegde verkiezingen, daarin
zien veel Italianen nu precies het
gebrek aan ernst, dat naar hun
mening het ongeluk van dit land
uitmaakt. De politici verdedigen
zich zo goed ze kunnen. De com
munisten. die in januari de crisis
op gang brachten door hun steun
aan de regering- Andreotti terug
te trekken, schuiven alle schuld
af op de christendemocraten, die
zich naar hun zeggen niet hebben
gehouden aan de afspraken die
een jaar tevoren het kabinet mo
gelijk hadden gemaakt
In deze toestand, zo verklaarde hun
leider Enrico Berlinguer, is de
PCI het aan zijn prestige als grote
partij en aan zijn kiezers (34,4
procent) verplicht een ultimatum
te stellen: of de communisten
komen in de regering of zy gaan
in de oppositie De christende
mocraten antwoorden hierop dat
zij het tegenover hun eigen kie
zers (38,7 procent) onmogelijk
kunnen verantwoorden met
communisten in dezelfde rege
ring te gaan zitten. Het aanvaar
den van communistische steun
van buiten het kabinet is de uiter
ste grens waartoe zy kunnen
gaan Daarom ligt de schuld voor
de crisis volgens hen uitsluitend
by de PCI. die kennelyk onmo
gelijke eisen stelde
Tenslotte verwijten zij de derde
party, die van de socialisten (9.6
procent) dat zy door hun weige
ring toe te treden tot een coalitie
zonder de communisten de enige
andere mogelijkheid voor een
stabiele regering hebben afge
sneden - twee kleinere partijen,
de republikeinen en de sociaal
democraten, stemden hier wel in
toe en maken nu deel uit van An-
dreotti's demissionaire kabinet.
Maar de socialisten keken wel
uit: een dergelijke combinatie
zou als twee druppels water lij
ken op het vroegere centrum
links. dat hun, met zyn steeds ge
dane en nooit uitgevoerde belof
ten van sociale hervormingen,
niet anders dan stemverlies heeft
opgeleverd
In de discussies over toekomstige
coalities telt de vierde partij, de
neofascistische MSI van Giorgio
Almirante, in het geheel niel mee
Ze wordt door de anderen geme
den als de pest en duikelde by de
vorige verkiezingen van 9.6 naar
6.1. In een poging om enige par
lementaire respectabiliteit te
herwinnen, scheidde bijna de
helft van de gekozenen zich in
1977 af en vormde een nieuwe
party, nationale democratie Deze
groepering heeft nog geen kans
gehad te bewijzen hoeveel kie
zers ze achter zich heeft, maar vry
algemeen wordt verwacht, dat ze
roemloos tenonder zal gaan.
Van de kleine partyen hebben de
•publikcinen (3 procentje
voelige slag gekregen. Zy waren
al dertig jaar lang de partij van
Ugo la Malfa, een van de mar
kantste persoonlykheden in de
Italiaanse politiek. Kort na de
laatste formatie, waarin Andreot
ti hem vice-premier maakte,
overleed hy. en het is de vraag of
de party dit verlies ooit teboven
zal komen.
De sociaaldemocraten (3.4 procent)
kunnen bogen op oudpresident
Giuseppe Saragat. maar het is
zeer de vraag of zy daarvan veel
voordeel zullen hebben. Nog veel
meer dan de socialisten hebben
zij te lyden onder hun vroegere
bondgenootschap met de chris
tendemocraten dat zy bovendien
in het huidige kabinet voortzet
ten De enige minister die in Italië
ooit in de gevangenis kwam we
gens corruptie, Mario Tanassi.
was eveneens een vooraanstaand
partylid.
De liberalen, een steeds bejaarder
groepje conservatieven, waren
by de vorige verkiezingen al ge
daald tot 1.3 procent van de
stemmen en er is niets dat erop
wijst dat zy deze keer niet nog
verder zullen zakken.
